Llapallan runakunamanyá allin noticiamanta willakusun

‘Paymi kamachiwarqaku llapallan runakunaman paymanta willakunaykupaq.’ (HECH. 10:42.)

1. Apostolkunapa, ¿ima kamachikuyta chaskisqankumantam Pedroqa Corneliopa wasinpi willarqa?

ROMA nacionpi tropakunata kamachiq huk runam, familianta chaynataq amistadninkunatapas huñunakunankupaq qayachimurqa, chay huñunakuyqa ancha allinmi karqa lliw runakuna Dioswan amistad rurayta qallarinankupaq. Chay runapa sutinmi Cornelio karqa. Pedropas chaypim karqa hinaspam chaypi kaqkunaman willarqa, ‘llapallan runakunaman’ Jesusmanta willakunankupaq apostolkuna kamachikuy chaskisqankumanta.  Pedropa willakusqanqa allinpunim karqa. Chay huñunakuypi mana judio kaqkunam chuya espirituta chaskispanku bautizakurqaku, hinaspam hanaq pachamanta Jesuswan kuska kamachimunankupaq suyakuyniyoq karqaku. ¡Mayna allinpimá Pedropa predicasqanqa tukurqa! (Hech. 10:22, 34-48.)

2. Chunka iskayniyoq apostolkunamantapas, ¿pitaq runakunaman willananpaq kamachikuyta chaskirqa, hinaspa imaynatam yachanchik?

² Yaqa iskay wata qepatam, yaqapaschá 34 watapi, cristianokunata qatikachaq huk runata admirakunapaq kaq pasaruptin vidanta tikrarurqa. Payqa karqa Tarso llaqtayoq Saulom, Damasco llaqtaman richkaptinmi Jesus rikuriykuspan kaynata kamachirqa: “Llaqtaman yaykuy, chaypim imam ruranaykita nisunki”, nispa. Chaymantam Jesusqa Ananiasta nirqa, Saulo “huklaw nacionkunapi runakunaman, reykunaman hinaspa Israelpa mirayninkunaman” willakuq kananmanta (leey Hechos 9:3-6, 13-20). Saulopa kasqanman chayaruspanmi Ananiasqa kaynata nirqa: ‘Abuelonchikkunapa Diosninmi akllasurqanki [. . .] Jesusmanta tukuy hinastinpi llapallan runakunaman willakunaykipaq’, nispa (Hech. 22:12-16). ¿Imaynatam Saulo otaq Pablo chaskirqa runakunaman willakunanpaq kamachikuyta?

Pabloqa llapallanmanmi willakurqa

3. a) Apostol Pablopa, ¿ima rurasqallanmantam qawasunchik? b) ¿Imatam rurarqaku Efeso congregacionpi ancianokuna Pablo qayachimuptin, hinaspa imanasqam allin ejemplo ñoqanchikpaqpas?

³ Ancha allinmá kanman chay tiempomanta Pablopa tukuy imakuna rurasqanmanta yachayqa, kunanmi ichaqa yaqa 56 kaq watapi yachachisqallanmanta qawasun, chayqa tarikun Hechos libropa 20 capitulonpim. Apostol Pabloqa misionero hina kimsa kaq illasqantam tukuykuchkarqaña. Egeo sutiyoq lamar qochapa patanpi Mileto llaqtaman chayaruspanmi, Efeso congregacionpi ancianokunata qayachimurqa. Mayna kusisqachá paykunaqa tarikurqaku apostol Pablopa qayachisqanwanqa (tupachiy Proverbios 10:28). Paykunaqa yaqapaschá purinanku karqa yaqa 50 waranqa metrota hina, chayqa sasa purina ñanmi karqa. Rinankupaqqa ichapas negocionkuta wichqananku karqa otaq patronninkumanta permisotapas mañakunanku karqa. Chaynatam kunan tiempopi cristianokunapas ruranku 3 punchaw kaq asambleankuman rinankupaq.

4. Hechos libropa nisqanman hina, ¿imatam Pablo rurarqa Efeso llaqtapi?

⁴ Efesomanta ancianokunaqa yaqapaschá kimsa otaq tawa punchawmantaña chayarurqaku, ¿imatataq chaykamaqa Pablo rurarqa Mileto llaqtapi? ¿Imatam qamqa rurawaq karqa? (Tupachiy Hechos 17:16, 17.) Ancianokuna chayaramuptin Pablopa nisqanmi qawachiwanchik paykunata suyachkaspan ima rurasqanmanta. Pabloqa willarqam misionero kaspan predicasqanmanta chaynataq Efeso llaqtapi rurasqanmantapas, chay llaqtamantam paykunaqa karqaku (leey Hechos 20:18-21). Ancianokunatam yuyarichirqa chay lawkunaman otaq “Asia [distrito] lawman” risqanmantapuni llapallan runakunaman predicasqanmanta, chay rurasqantaqa kikinkum rikurqaku. Arí, Pabloqa mana iskayrayaspanmi Jesuspa kamachisqanta cumplinanpaq chay Asia lawman rirqa. Qawasunchikyá yaqa 52 watamanta 55 watakama Efeso llaqtapi kachkaspan Jesuspa kamachisqanta Pablo imayna cumplisqanmanta. Puntataqa judiokunatam predicarqa huñunakusqanku lawman rispa. Lucaspa willasqanman hinaqa discursokunata qospanmi ‘huñunakunanku wasipi’ allinta yachachirqa. Ichaqa judiokuna ‘mana iñiyta munaptinkum’, Pabloqa chay llaqtapi huk runakunamanña predicaq rirqa. Chaynapim payqa judiokunaman chaynataq griego runakunamanpas predicarqa (Hech. 19:1, 8, 9).

5, 6. ¿Imanasqataq nichwan wasinkuman rispa Pablopa watukusqan runakunaqa mana iñiq kasqankuta?

⁵ Tiempopa risqanman hinam, chay Efeso llaqtapi Pablota uyarispanku iñiqkunamanta wakinku ancianoña karqaku, paykunawanmi Pabloqa Mileto llaqtapi huñunakurqa. Paykunatam yuyarichirqa imayna predicasqanmanta,  nirqam: “Allinnikichikpaq Diospa palabran willakuytaqa manam amirqanichu, ñoqaqa yachachirqaykichikmi llapa runakunapa qayllanpipas chaynataq wasikichikpipas”, nispa. Wakinkum kay textomanta ninku iñiqmasinkunata Pablo wasinkuman rispa watukusqanmanta. Ichaqa, chayna rimasqanwanqa nichkarqam mana iñiqkunaman predicasqanmanta. Chaynatam ninchik qatiqninpi kayna nisqanrayku: “Judio runakunatapas chaynataq mana judio runakunatapas nirqanim: ‘Diospa ñawpaqninpi huchaykichikmanta wanakuspa Señorninchik Jesusman iñikuychik’ nispa”. Kay nisqanmi sutillata qawachin paykunaqa mana iñiq runakuna kasqankuta (Hech. 20:20, 21).

⁶ Griego rimaypi qellqasqa Bibliata ancha estudiaq huk runam Hechos 20:20 versiculomanta kaynata nin: “Pabloqa kimsa watam Efeso llaqtapi karqa. Hinaspam llapallan wasikunata watukurqa otaq yaqapaschá llapallan runakunaman predicarqa (26 versiculo). Kay textom qawachin, wasin-wasin hinaspa runakunapa huñunakusqanku lawpi willanamanta”, nispa. Efeso llaqtapi llapallan wasikunata watukuptinpas otaq manapas, Pabloqa munarqam willakusqanmanta chaynataq willakusqan allin kasqanmanta chay ancianokuna yuyarinankuta. Lucasmi nin: ‘Asia lawpi llapallan yachaqkunapas, judiokunapas chaynataq mana judiokunapas Señormantam uyarirqaku’, nispa (Hech. 19:10). ¿Cheqaptachu Asia lawpi kaq llapallan runakuna Diosmanta uyarirqaku? ¿Imatam kay willakuy yachachiwanchik kunan tiempopi predicasqanchikmanta?

7. ¿Imaynatam Pablopa predicasqan huk llaqtakunaman cheqerurqa?

⁷ Wasin-wasin hinaspa runakunapa kasqanpi Pablopa willakusqantaqa achka runakunam uyarirqaku. Yaqapaschá tiempopa risqanman hina, chay runakunamanta wakinkuqa Efeso llaqtamanta lloqsirqaku negociota ruranankupaq, ayllunkuta watukunankupaq otaq hatun llaqtapi tarikuspanku mana afanasqa kanankupaq, kunan tiempopi runakunapa rurasqankuman hina. Chaymantapas chay tiempopi runakunaqa Efeso llaqtamanmi negocio ruraq otaq ima ruranankupaqpas rirqaku. Yaqapaschá paykunaqa chay llaqtapi kachkaspanku Pablota reqsirurqaku otaq predicasqantapas uyarirqaku. ¿Imatam ruranmanku karqa llaqtankuman kutispanku? Predicasqanta creeqkunaqa hukkunamanpas willakurqakuchá, chaynataq mana creeqkunapas yaqapaschá Efeso llaqtapi uyarisqankumanta willakurqaku. Chaynapim paykunapa ayllunku, llaqtamasinku chaynataq negocionkuman rantiq riqkunapas cheqapmanta uyarirqaku hinaspa iñirqakupas (tupachiy Marcos 5:14). ¿Imatam kay yachachiwanchik runakunaman predicasqanchik imapi tukunanmanta?

8. ¿Imaynatam Colosas, Hierapolis, Laodicea hinaspa chay lawpi kaq huk llaqtakunapipas Diosmanta allin noticiata uyarinmanku karqa?

⁸ Efeso llaqtapi predicasqanmantam Pabloqa nirqa: “Punku hinam kicharayachkan Señormanta aswan [. . .] willakunaypaq”, nispa (1 Cor. 16:8, 9). ¿Imamantam chaywanqa nichkarqa? Efeso llaqtapi predicasqanraykum huk llaqtapi runakunapas cheqap yachachikuymanta uyarirqaku. Ejemplopaq, Efeso llaqtapa hichpallanpim karqa Colosas, Hierapolis hinaspa Laodicea sutiyoq llaqtakuna. Chay llaqtakunaman mana haykapipas richkaspanqa, ¿imaynatam Pabloqa yanaparqa chay llaqtakunapi runakuna cheqapmanta uyarinankupaq? Chaytaqa rurarqachá Epafras sutiyoq cristianowan, payqa Colosas llaqtamantam karqa (Col. 2:1; 4:12, 13). Yaqapaschá Epafrasqa Efeso llaqtapi Pablota uyarispan cristiano rikurirurqa. Tiempopa risqanman hinam Epafrasqa Diosmanta allin noticiata  llaqtan lawkunapi willakurqa, chaytaqa Pablopa rantinpichá rurarqa (Col. 1:7). Chaymi nichwan, Efeso llaqtapi Pablopa predicasqan watakunapiqa yaqapaschá Filadelfia, Sardis hinaspa Tiatira llaqtakunapipas Diosmantaqa predicakuchkarqaña.

9. a) ¿Ima ruraytam Pablo anchata munarqa? b) ¿Mayqan textotaq 2009 watapaq kanqa?

⁹ Hinaptinqa, Efeso llaqtapi ancianokunaqa manachá iskayrayarqakuchu Pablopa kayna nisqanmanta: “Ichaqa vidaytapas manam ancha valorniyoqtachu kikiypaqqa qawani, aswanqa kayllatam munani: ima ruranaytawan Señor Jesusmanta chaskisqay kamachikuyta cumpliytapuni, chayqa Diospa favorninmanta allin noticiata llapallan runakunaman willaymi”. Kay versiculomantam horqosqa kachkan 2009 watapaq texto, ninmi: ‘Allin noticiatayá llapallan runakunaman willasun’, nispa (Hech. 20:24, NM).

Llapallan runakunamanmi predicachkanchik

10. ¿Imaynatam yachanchik ñoqanchikpas llapallan runakunaman predicananchikmanta?

¹⁰ Llapallan runakunaman predicanapaq kamachikuytaqa manam apostolkunallachu chaskirqa. Kawsarimusqan qepatam yaqa 500 qatiqninkuna Galileapi huñunasqa kachkaptinku, Jesusqa kaynata nirqa: “Chaynaqa llapallan nacionpi runakunaman rispayá willamuychik qatiqniykunaña kanankupaq hinaspayá bautizamuychik Taytapa, Churipa hinaspa Chuya Espiritupa sutinpi. Yachachimuychikyá qamkunaman tukuy ima kamachisqayta kasukunankupaq”, nispa. Kay kamachikuytaqa kunan tiempopi cristianokunapas kasukunanchikmi, chaynataqa ninchik Jesuspa kayna nisqanraykum: “Sapa punchawmi ñoqaqa qamkunawan kasaq kay pacha puchukanankama” (Mat. 28:19, 20).

11. ¿Ima rurasqankuwanmi Jehová Diospa testigonkuna reqsisqa kanku?

¹¹ Cristianokunaqa hinallam chay kamachikuyta kusikuywan kasukunchik, hinaspam kallpanchakunchik ‘allin noticiata llapallan runakunaman willanapaq’. Chaytaqa ruranchik Efeso llaqtamanta kaq ancianokunaman Pablopa nisqanman hinam: wasin-wasinta predicaspa. David Stewart sutiyoq runam, runakunaman predicaymanta 2007 watapi lloqsimuq libronpi kaynata nirqa: “Jehová Diospa testigonkunapa yachachisqankuqa allintam preparan Diosmanta imaynata willakunankupaq, kayqa aswan allinmi pulpitomanta hukkunapa yachachisqankumantaqa. Jehová Diospa testigonkunam ima ruraymantapas astawanqa predicayta munanku” nispa. Chay runaqa nirqataqmi: “1999 watapim Europa lawpi iskay nacionkunapa capitalninpi runakunata tapurqani pikunam wasinkuman watukusqankumanta. Chaymi 100 runakunamanta yaqa iskay otaq tawalla nirqaku ‘mormones’ nisqa religionniyoq runakuna watukusqankumanta. Ichaqa pachakmanta yaqa 70 runakunam nirqaku Jehová Diospa testigonkuna watukusqankumanta, nirqakutaqmi sapa kuti watukusqankumantapas”, nispa.

12. a) ¿Imanasqam predicasqanchik lawpi runakunata sapa kuti watukunchik? b) ¿Pitapas reqsinkichu willasqanchikta mana uyariyta munachkaspanpas tiempopa risqanman hina uyariqta?

¹² Yaqapaschá ñoqanchikmantapas chaynata ninku predicasqanchik lawpi runakunaqa. Chaynata ninankupaqqa ñoqanchikpas wasin-wasinchá predicarqanchik. Wasin-wasinta predicaspanchikqa tukuy rikchaq runakunawanmi rimanchik. Wakinkuqa achka kutita  watukuptinchikpas manam uyariwanchikchu. Wakinkunañataq predicaptinchik otaq Bibliapa huk textonta leeptinchik ratollapas uyariwanchik. Hukkunam ichaqa allinta uyariykuwaspanchik kasukuyta qallaykunku. Chayna runakunatam tarinchik ‘allin noticiamanta llapallan runakunaman willaspanchik’. Yachasqanchikman hinaqa, manam llapallan kunan tiempopi iñiqmasinchikkunachu qallariypi watukuptinchikqa uyariyta munarqaku. Ichapas paykunata otaq familianta imapas pasaruptin willasqanchiktaqa chayraq uyarirqaku. Chaynaqa, amayá hukmanyaychu unayña willakuspaykipas uyariy munaqkunata mana tarispaykiqa. Yuyariy, manam llapallankuchu uyariwasunchikqa. Diosqa munanmi kusikuywan hinaspa allinta paymanta hinalla willakunanchikta.

Manam yachanchikchu tarpusqanchik maypi wiñamunanta

13. ¿Imaynatam predicasqanchikqa hukkunatapas yanapanman?

¹³ Cristiano kanankupaq yachachispan achka runakunata Pablo yanapaptinpas, willakusqanqa manam paykunallatachu yanaparqa. Chaynallataqmi pasan ñoqanchikpa predicasqanchikwanpas. Llapanchikmi kallpanchakunchik wasin-wasinta sapa kuti predicanapaq hinaspa llapallan runakunaman willanapaqpas. Allin noticiamantaqa willanchikmi: ayllunchikman, vecinonchikman, llamkaqmasinchikman hinaspa estudiaqmasinchikmanpas. ¿Chayllachu rikunchik predicasqanchikpa imayna yanapasqanta? Wakinpiqa chayllam, wakinpim ichaqa unaymanta wiñamuq muhu hina tiempopa risqanman hina runakunapa sonqonkupi wiñamuspan rurun. Mana chayna kaptinpas, chay predicasqanchik runakunaqa hukkunamanmi ninmanku willasqanchikmanta, imapi iñisqanchikmanta otaq imayna kasqanchikmantapas. Arí, mana cuentata qokuchkaspallankum uyarisqankuta allin sonqoyoq runakunaman willanmanku chaynapi paykuna cheqapmanta yachanankupaq.

14, 15. ¿Imapim tukurqa huk cristianopa llamkaqmasinman predicasqan?

¹⁴ Piensasun Estados Unidos nacionpi Florida llaqtapi yachaq casarasqa iñiqmasinchikkunapi, paykunapa sutinmi Ryan hinaspa Mandi. * Llamkasqanpim Ryanqa llamkaqmasinman Bibliamanta rimapayarqa. Chay runaqa India nacionmantam karqa, hinaspa admirakurqa Ryanpa imayna pachakusqanwan hinaspa rimasqanwanpas. Rimarqakum wañukuqkuna kawsarimunanmanta hinaspa imayna tarikusqankumantapas. Huk punchawmi enero killapi chay runaqa Jenny sutiyoq señoranta tapurqa Jehová Diospa testigonkunamanta, payqa catolicam karqa.  Jennyqa yacharqam wasin-wasin predicaq kasqallankumanta, chaymi Internetpi ñoqanchikmanta yachananpaq maskayta qallaykurqa. Ñoqanchikmantam tarirurqa kay direccionpi: www.watchtower.org, nisqapi hinaspam chaynintakama yaqa kimsa killapuni Bibliata leerqa hinaspa huk interesasqan qellqakunatapas.

¹⁵ Tiempopa risqanman hinam Jennyqa Mandita reqsirurqa, iskayninkum enfermera karqaku, hinaptinmi Mandiqa Jennypa lliw tapukusqanta kutichirqa. Chaymantam rimarqaku, Jennypa nisqanman hinaqa “Adanmanta Armagedonkama”, hinaptinmi Jennyqa Biblia estudiayta qallaykurqa. Chayllam huñunakuykunaman riytapas qallaykurqa. Octubre killapim congregacionwan predicayta qallaykurqa, hinaspam febrero killapi bautizakururqa. Paymi kaynata nin: “Kunanqa cheqapmanta yachaspaymi kusisqa kani hinaspa allinta kawsakunipas”, nispa.

16. ¿Imatam yachachiwanchik Ryanpa predicasqan kunan tiempopi predicasqanchik imapi tukunanmanta?

¹⁶ Ryanqa manam haykapipas piensarqachu llamkaqmasinman rimapayasqan hukta yanapananmantaqa. Payqa yacharurqam ‘llapallan runakunaman willakusqan’ allinpi tukusqanmanta, ñoqanchikqa ichapas pay hinaqa manapas yachasunchu. Ichapas pimanpas willachwan wasin-wasinta rispanchik, llamkasqanchikpi, escuelapi otaq huk lawpipas, hinaptin uyariwaqninchikñataq huk runaman willanman. Imaynam Pablopas ‘Asia lawpi’ predicasqan runakunata imayna yanapasqanmanta mana allintaqa yacharqachu, ñoqanchikpas manapaschá yachasunchu predicasqanchik hukkunata imayna yanapasqanmantaqa (leey Hechos 23:11; 28:23). Hinaptinqa, ¡mayna allinmá hinalla predicayninchikqa!

17. Kay 2009 watapi, ¿imata ruranaykipaqmi tanteakurunki?

¹⁷ Chaynaqa 2009 watapipas hinallayá kallpanchakusun wasin-wasin hinaspa huk lawkunapipas predicanapaq. Chaynapim apostol Pablo hina ñoqanchikpas kaynata nisun: “Ichaqa vidaytapas manam ancha valorniyoqtachu kikiypaqqa qawani, aswanqa kayllatam munani: ima ruranaytawan Señor Jesusmanta chaskisqay kamachikuyta cumpliytapuni, chayqa Diospa favorninmanta allin noticiata llapallan runakunaman willaymi”, nispa.

[Willakuy]

¿Imatam niwaq?

• ¿Imaynatam ñawpaq tiempopiqa apostol Pedro, Pablo hinaspa wakin cristianokunapas llapallan runakunaman predicarqaku?

• ¿Imanasqataq nichwan manam uyariwaqninchik runakunallatachu predicasqanchikqa yanapan nispa?

• ¿Ima textotaq 2009 watapaq kanqa, hinaspa imanasqataq allinpuni qampaq kanman?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[29 kaq paginapi suti rikuylla kaq willakuy]

2009 watapaq textoqa kaynatam ninqa: ‘Allin noticiatayá llapallan runakunaman willasun’ (Hechos 20:24, NM).

[31 kaq paginapi dibujo]

Efeso llaqtapi ancianokunaqa yacharqakum Pablopa wasin-wasin predicasqanmantaqa

[32 kaq paginapi dibujo]

¿Uyariwaqninchik runakunallatachu predicasqanchik yanapanman?