Iñiyninkuta qatipakunapaq

‘Sonqollanpi hatallispam yuyaymanarqa’

MARIAM asnochapi sillakuykuspa unayña Belen llaqtaman rirqa. Joseyñataqmi asnota pusarqa. Hinaptinmi Mariaqa wiksanpi wawachan kaqllamanta kuyusqanta sienterqa.

Bibliam nin: “Mariaqa [onqokunanpaqñam] kachkarqa”, nispa (Lucas 2:5). Rikuqnin runakunaqa piensarqakuchá wiksayoq warmi kachkaspan imanasqa viajasqanmanta. Hinaptinqa, ¿Imanasqataq Mariaqa ­Nazaret llaqtanmanta karu llaqtaman viajarqa?

Achka killa ñawpaqtaraqmi Mariata huk angel nirqa Diospa Churintam wiksayakunki nispa (Lucas 1:35). Onqokunanpaqña kachkaspanmi Mariaqa viajanan karqa. Chay viajasqanpi tukuy ima sucedesqankunam iñiyninta pruebaman churarqa, hinaptinqa qawasunchikyá iñiyninpi ima yanapasqanmanta.

Belenman viajasqankumanta

Manam Joseywan Mariallachu viajarqakuqa. Rey Cesar Augustom kamachirqa llapa runakuna llaqtankuman kutispanku padronachikunankupaq. ¿Imatataq Josey rurarqa? ‘Davidpa castanmanta kasqanraykum Joseyqa rirqa Galilea lawpi Nazaret ­llaqtamanta Judea lawpi Belen llaqtakama. Davidqa Belen llaqtayoqmi karqa’ (Lucas 2:1-4).

Kamachikuq Cesar Augostoqa manamá kikillanmantachu runakunata kamachirqa padronachikunankupaq. Yaqa qanchis pachak wata ñawpaqtaraqmi Diosqa willachirqaña Belen llaqtapi Cristo nacenanta. Chayna sutiyoq llaqtaqa karqa Nazaretmanta 11 kilometro nisqa­llapim, ichaqa Diosmanta willakuqkunam nirqaku Juda nacionpi ‘Efrata sutiyoq Belen llaqtachapi’ nacenanta (Miqueas 5:2). Carreterantakama rispaqa yaqa 150 kilometro nisqapim karqa. Chay llaqtamanta Joseywan Maria kasqankuraykum chayman rinanku karqa.

¿Imatataq nichwan Mariamanta? Viajaspa padronachikunankupaq Josey niptin ¿kasukunmanchu karqa qosanta? Paypaqqa manamá facilchu karqa karuman viajayqa, tarpuy tiempopaq punta para kasqanrayku. Chaymantapas Bibliapa nisqanman hinam ‘Joseyqa rirqa Galilea lawpi Nazaret llaqtamanta Judea lawpi Belen llaqtakama’. Chaymi tukuy wichayta risparaq Belenmanqa chayana karqa. Achka punchawtaña puriqpaqqa wichaymanraq riyqa llumpay sasach karqa. Unaypipaschá chayarqaku allimanta samaspa-samaspa Maria risqanrayku. Wakin warmikunaqa onqokunanpaqña kachkaspankuqa wasinpi qepakuytachá munanmanku karqa chaynapi familianwan amistadninkuna atiendenankupaq. Chaynata viajananpaqqa maynatachá Mariaqa valorchakurqa.

 Chaywanpas, Lucasqa niwanchikmi “Mariapiwan” Josey padronachikuq risqankuta. Nintaqmi Joseypa ‘warmin kananpaq rimapayasqaña Maria’ kasqantapas (Lucas 2:4, 5). Casarakusqanmantapacham Mariaqa manaña sapallanñachu tanteaq imatapas rurananpaq. Qariqa warmipa uman kasqanta reqsikuspanmi payqa qosanpa tanteasqan allin kananpaq yanaparqa. * Chaymi kasukusqanrayku chayna sasachakuykunata atiparqa.

¿Imaraqmi Mariata kallpancharqa kasukunanpaq? ¿Yacharqachu Belen llaqtapi Cristo nacenanta? Bibliaqa manamá chaymanta willawanchikchu. Ichaqa chay tiempopi religiosokuna chaynataq lliw runakunapas Belen llaqtapi Cristo nacenantaqa yacharqakum (Mateo 2:1-7; Juan 7:40-42). Mariapas chay willakuymantaqa yacharqachá, Biblia estudiaq kasqanrayku (Lucas 1:46-55). Manam yachanchikchu sichum qosanta kasukuspanchu, autoridadpa kamachisqanta kasukuspanchu icha Diospa nisqan cumplikunanpaqchu Maria viajasqanta, ichaqa viajarqapunim. Chayna rurasqanmi ñoqanchikpaq allin ejemplo. Jehová Diosqa anchatam valoran humilde hinaspa kasukuq warmi-qarikunataqa. Kay tiemponchikpiqa manam rikukunñachu kasunakuyqa, chaymi Mariaqa sumaq ejemplo Dios serviqkunapaq.

Cristopa nacesqanmanta

Mariaqa kusikurqachá Belen llaqtata karullamantaraq rikuruspanqa. Aceitunasllaña qatata richkaspaqa, Mariawan Joseyqa yuyarirqakuchá Belen llaqta imayna kasqanta. Chay llaqtachaqa Miqueaspa nisqanman hinam taksachalla karqa chaymi Juda nacionpa llaqtanta hinaqa mana yuparqakuchu. Chayna kaptinpas Booz, Noemiy hinaspa Davidpas chay llaqtapim nacerqaku waranqa wata ñawpaqtaraq.

Padronachikuy kaptinmi chay llaqtapi runakuna hunta karqaku. Llapa runakuna ñawparuptinmi samapakuna wasipiqa manaña campopas karqachu. * Chaymi uywakunapa kasqan sitiomanña rirqaku. Piensariy, Joseyqa mancharikurqachá señoran onqokunanpaq nanaywan hapichikuptinqa. ¡Wachakunanpaq tiempom chayaramurqa!

Allpantinpi warmikunaqa yachankumá Maria onqokunanpaq imayna tarikusqanmanta. Tawa waranqa wata ñawpaqtaraqmi Jehová Diosqa nirqaña warmikunaqa hucharayku ñakaristin wachakunankuta (Genesis 3:16). Mariapas ñakaristinmi wachakurqa. Onqokusqanmantam Lucasqa kaynallata nin: ‘wachakururqam piwi qari wawanta’, nispa (Lucas 2:7). Kay wawanmi wakin wawankunamantaqa piwi karqa (Marcos 6:3). Hinaspapas manam igualchu karqa wakin wawankunawanqa. ‘Payqa  karqañam llapa imakunapas manaraq unanchasqa kachkaptin’: ¡Diospa Churinmi! karqa (Colosenses 1:15).

Chaymantapas Lucasmi kaynata nin: ‘Pañalkunawan maytuykuspanmi animalman qarana artesapi siriykachirqa’, nispa (Lucas 2:7). Enteron pachapim Jesuspa nacesqanmanta dibujanku, cuadrokunata sumaqllataña pintanku hinaspam actuacionkunatapas ruranku. Ichaqa manam tupanchu Bibliapa nisqanwan. Artesaqa animalkunaman mikuy qaranankum karqa. Chaymantapas uywakunapa kanan sitiopim karqakuqa, chay sitioqa manamá limpiochu karqa. Manachá pi tayta-mamapas munanmanchu chayna sitiopi wawan nacenantaqa, ¿aw? Tayta-mamakunaqa munankum wawanku sumaq atiendesqa kanankuta. ¡Aswanraqchá Joseywan Mariaqa, Diospa Churinta uywananku kaptin!

Paykunaqa manamá uywakunapa kasqan sitiopi tarikusqankuwanqa hukmanyarqakuchu, aswanqa atisqankuman hinam tukuyta rurarqaku. Mariam pañalkunawan wawanta maytuykuspa animalman qarana artesapi siriykachirqa chiri mana pasananpaq. Atisqanman hinam wawanta sumaqta atienderqa. Chaymantapas paykunaqa yacharqakum Diosmanta yachachiyninku aswan valorniyoq kasqantaqa (Deuteronomio 6:6-8). Kay tiempopi taytakunaqa manam llumpaytaqa valorankuñachu Diosmanta yachachiytaqa, allin taytakunam ichaqa Joseywan Mariapa ejemplonta qatikunku.

Kallpanchaq watukuqninkunamanta

Hawkalla kachkaptinkum utqayllaman uywakunapa kanan sitioman michiqkuna chayarurqaku. Chayraq naceq wawachatam qawayta munarqaku. Hinaspam anchata kusikurqaku qawaykuspanku. Qatakunapi uywankuwan kasqankumantam kallpa-kallpaylla hamurqaku. * Chaymi utqayllamanña willakurqaku uywankuwan kasqanku tuta huk angel rikuriykusqanmanta. Chay angelmi nirqa, Belen llaqtapim Cristo nacerun hinaspam may­tusqata tariykunkichik animalman qarana artesapi siriykachisqata, nispa. Chaymantapas admirakuypaq ¡nana-nanaq angelkuna Jehová Diosta alabasqankutam rikurqaku!

Chaychiki utqayllamanña chayarurqaku Belenmanqa. Maynataraqchá chay michiqkunaqa kusikurqaku angelpa nisqanman hina llullu-wawachata tariruspankuqa. Manamá upallarqakuchu chaymanta willakuytaqa. Aswanraqmi ‘qawaykuspanku willakurqaku wawamanta angelpa tukuy nisqanta. Chaymi llapa uyariqkuna admirakurqaku michiqkunapa willakusqankuwan’ (Lucas 2:17, 18). Chay tiempopi religioso runakunaqa manachá allinpaqchu hapirqaku michiqkunataqa. Jehová Diosmi ichaqa anchata valoran humilde hinaspa payman sonqo runakunata. Hinaptinqa, ¿imaynataq Mariaqa sientekurqa michiqkuna chayaruptinqa?

Pisipasqachá tarikurqa onqokusqanrayku. Chayna kaspanpas atencionwanmi uyarirqa. Manam chayllachu, ‘Mariaqa chaykunata sonqonpi hatallispanmi yuyay­manarqa’ (Lucas 2:19). Kay allin yuyayniyoq sipasqa angelpa nisqantam chanincharqa. Jehová Diosqa munarqam chay wawaqa Diospa churin kasqanta Maria mana qonqananta. Chaymi, payqa manam uyariyllachu uyarirqa aswanqa killan-killan hinaspa ­watan-watan yuyaymanananpaqmi ­sonqonpi hatallirqa. Yuyaymanasqanmi Mariataqa yanaparqa iñiyninpi allinta takyananpaq.

 Qamqa, ¿Mariapa ejemplonta qatikunkichu? Jehová Diosqa Bibliapim willawanchik cheqap yachachikuykunata. Yachachikuyninkuna yanapawananchikpaqqa sapa kutim leenanchik Diospa Palabranta hina, manam wakin librota hinachu (2 Timoteo 3:16). Chaymantañataqmi vidanchikpi yanapawananchikpaq Maria hina ñoqanchikpas sonqonchikpi hatallinanchik Diospa yachachikuyninkunata. Leesqanchikpi yuyaymanaspa chaynataq consejonkunata kasukuptinchikqa iñiyninchikmi astawan kallpanchakunqa.

Astawan yuyaymanananpaq

Pusaq punchawchayoq kachkaptinmi Leypa kamachisqanman hina wawachata señalachirqaku, angelpa willasqanman hinataqmi Jesuswan suticharqaku (Lucas 1:31). Tawa chunka punchawchayoq kachkaptinmi Belenmanta aparqaku Jerusalenpi temploman chaypim wachakuqkunapa limpiakunan punchaw cumplikuruptin wakchakunapaq Leypa nisqanman hina iskay mallqo palomakunata ofrendapi qorqaku. Llakikurqakuchá carnerotawan iskay mallqo palomakunata ofrendapaq qoyta mana atispanku, ichaqa manam chaywanqa hukmanyarqakuchu. Templopi kaspankum ancha kallpanchasqa tarikurqaku (Lucas 2:21-24).

Simeon sutiyoq yuyaqmi paykunaman asuykuspan yuyaymanarinankupaq astawan rimapayarqa. Paymanmi Diosqa revelarqa manaraq wañukuchkaspa Cristota rikunanta, chaymi Joseywan Maria temploman wawata apaptinku Simeonta chuya espiritu revelarqa chay wawa Cristo kasqanta. Simeonmi nirqa Mariata hukkaq punchaw espadapa tuksisqan hina sonqonpi sientenanmanta (Lucas 2:25-35). Chay uyarisqanchá paytaqa yanaparqa kimsa chunka wata qepata chay punchaw chayaruptin aguantananpaq. Diosmanta willakuq Anapas wawatam rikurqa, hinaspam Jesusmanta willakuyta qallaykurqa Jerusalenpi libre kanankupaq llapallan suyaqkunaman (Lucas 2:36-38).

¡Allintamá Joseywan Mariaqa rurarqaku Jerusalenpi temploman wawachata apaspankuqa! Chay kutimantapacham Jesusqa sapa kuti temploman rirqa. Chay kutipim atisqankuman hina ofrendata qorqaku hinaspam templopi yachachikuyta uyarispanku kallpanchakurqaku. Diospa yachachikuyninkuna uyarisqanwanqa kallpanchasqachá Mariaqa templomanta lloqsimurqa chaynapi yuyaymanaspan hukkunatapas kallpanchananpaq.

¡Mayna allinmi kay tiempopi tayta-mamakuna chay ejemplota qatikusqankuqa! Jehová Diospa testigonkunapas churi-wawankutam sapa huñunakuykunaman pusanku. Paykunaqa Dios servisqankupim kallpanchakunku atisqankuman hina, kallpanchankutaqmi iñiqmasinkutapas. Chaykunata ruraspankum kikinkupas kallpanchakunku, kusikunku hinaspam hukkunatapas yanapanku. ¿Compañawaqchu paykunata huñunakuyninkuman? Chayta ruraspaykiqa Maria hinam astawan kallpanchasqa kanki.

[Willakuykuna]

[30 kaq paginapi dibujo]

Simeonqa favorecesqam karqa salvaqninchikta rikuspan