¿Manchakunkichu wañuqkunata?

“¡MANAM! Imanawanmantaq wañuqkunaqa”, ninkipaschá. Ichaqa millonninpi runakunam wañuqkunataqa manchakunku. Achka nacionkunapim achkallaña runakuna creenku wañuqkuna espiritupi tikrakuspanku kutimusqankuta.

Ejemplopaq, África occidental law Benín llaqtapim runakunaqa creenku wañuqkunapa espiritun hinalla kawsasqanta, hinaspa kutimuspanku familiankuta wañuchiy atisqantapas. Chaymi achka runakuna kapuqninkuta rantikuspanku otaq manukuspanku costumbrenkunata ruranku, almakunapa espiritunta hawkayachinankupaq piensaspanku. Wakinkunaqa layqakunaman rispankum chay espiritukunawan parlayta munanku. Wakinñataqmi manchakuypaq kaqkunata pasanku hinaspam tunpanku wañuqkunapa espiritunkuna kasqanta.

Chaynam pasarqa Agboola sutiyoq runata, paymi yachan Benín hinaspa Nigeria nacionkunapa hichpanpi. Paymi willakun: “Llaqtaypiqa imapipas layqa rurayllañam. Costumbreman hinam fiestata ruraspanku wañuqkunata bañanku, espiritukunapa kasqanman rinankupaq. Ñoqam jabon puchuqta qorakunawan chapuykuspa pomadata rurarqani. Hinaspam escopetayta llusiykuspay qapariq kani ima animal wañuchiy munasqaymanta. Kay lawpiqa yaqa llapallan runakunam kaytaqa ruranku allin kasqanta piensaspanku. Ichaqa manam chayllachu, aswanqa manchakunapaqraqmi kan.

“Iskay churiykuna qonqayllamanta wañuruptinmi, ñoqañataq piensarqani pipas layqaruwasqanta. Chaymi reqsisqa layqa ruraq runaman rirqani. Hinaptinmi piensapakusqayman hina niwaspan astawanraq manchakuypaq kaqta niwarqa: wañuq churiykunapa espiritunsi wañuchiqnin runa wañukuptin paypa servientenña kanmanku. Niwarqataqmi huknin churiypas wañunanmanta. Chay niwasqaman hinamá iskay-kimsa punchawllamanta wañukurqa”, nispa.

Chayna kachkaspanmi reqsirurqa Jehová Diospa testigon John sutiyoq cristianota payqa Nigeria nacionmantam karqa, hinaspam Bibliata servichikuspan yachachirqa wañuqkuna imayna kasqanmanta. Kay yachasqankunam vidanta cambiarurqa, chaynallataqmi kayna creenciayoq runakunatapas yanapanman.

¿Wañuqkuna mana allinta rurawachwanchu?

Manam pi runapas maynaña atiyniyoq kaspapas Jehová Dios hinaqa atinmanchu kay tapukuyta kutichiytaqa. ¿Imanasqa? Jehová Diosmi “kay pachapi kaqkunatapas, tukuy ima rikusqanchiktapas chaynataq mana rikuy atisqanchiktapas” unancharqa (Colosenses 1:16). Paymi angelkunata unancharqa hanaq pachapi kawsanankupaq, runakunatawan animalkunatañataqmi kay Pachapi kawsanankupaq (Salmo 104:23, 24). Chaymantapas tukuy ima kawsaqmi Diosmanta kanchik (Apocalipsis 4:11). Chaymi allin kanman wañuymanta Bibliapa nisqanta yachayninchik.

Bibliam niwanchik kikin Jehová Dios wañuymanta rimasqanta; paymi Adantawan Evata nirqa mana kasukuspanku wañunankumanta (Genesis 2:17). ¿Ima ninantaq chayqa? Paymi nirqa: “Allpamanta horqosqam kanki [. . .], allpallamantaqmi tikrakunki”, nispa (Genesis 3:19). Hinaptinqa runakuna wañuruspanqa allpayarunmi. Arí, chaynatam runapa kawsaynin tukun.

Adanwan Evam Diospa contranpi churakururqaku, chaymi wañunankupaq sentenciasqa karqaku. Chayna kaptinpas churin Abelmi puntataqa wañurqa wawqen Cain wañurachiptin (Genesis 4:8). ¿Cainqa manchakurqachu wawqen  Abel kutiramuspan wañurachinanta? Manam. Aswanqa manchakurqam kawsaq runakuna paypa contranpi hatarinankuta (Genesis 4:10-16).

Kunanñataq Jesuspa tiemponmanta huk ejemplotawan qawasunchik. Yachayniyoq runakunam Herodesman willarqaku kamachisqan lawpi “judiokunapa reynin” nacerusqanta. Kay willasqanwan hukmanyaruspanmi Belen llaqtapi iskay watachanmanta urayman qari warmachakunata wañuchinankupaq kamachirqa. Manam Jesustaqa wañurachirqachu, huk angelmi rikuriykamuspan Joseyta nirqa: “Hatarispayki mamantinta wawata ayqechiy Egipto nacionman”, nispa (Mateo 2:1-16).

Herodes wañuruptinñataqmi angelqa Joseyta nirqa Israelman kutinanpaq ‘wawa wañuchiy munaqkuna’ wañurusqankurayku (Mateo 2:19, 20). Kay angelqa yacharqam Herodes wañuruspan Jesusta manaña imanay atisqanta. Chaymi Joseyqa Herodestaqa manaña manchakurqañachu. Ichaqa manchakurqam qatiqnin Arquelao kamachikuq runata. Chaymi kay runapa mana kamachisqan Galilea lawman familianta aparurqa (Mateo 2:22).

¿Imatam kaykunamanta yachachwan? Wañuqkunaqa manam imanawachwanchu. Hinaptinqa, ¿ima nichwantaq Agboola sutiyoq runapa willakusqanmanta?

¿Wañuqpa espiritunchu, icha demoniokunachu?

Tiempopa risqanman hinam Jesusqa achka kutita mana allin espiritukunawan tuparqa. Kaykunam Jesusta reqsiruspanku nirqaku, “Diospa Churin Jesus”, nispa. Jesuspas yacharqataqmi pikuna kasqankuta, manam payqa nirqachu wañuqkunapa espiritunkuna kasqantaqa, aswanmi yacharqa “demoniokuna” otaq mana allin angelkuna kasqanta (Mateo 8:29-31; 10:8; Marcos 5:8).

Bibliapiqa manam paykunallamantachu riman, rimantaqmi allin angelkunamantapas. Genesis libropim riman querubin sutiyoq angelkunamanta, paykunatam Jehová Dios churarqa Eden huertaman Adanwan Eva mana kutiykunankupaq (Genesis 3:24). Yaqachusmi kay kutipi runakunaqa chayraq angelkunata rikurqaku.

Tiempopa risqanman hinañataqmi achkallaña angelkuna kay Pachaman hamurqaku runaman tikrakuruspanku. Paykunataqa manam Jehová Dioschu kachamurqa. Kikinkum cielopi yachasqankuta ‘mana waqaychaspanku’ hamurqaku (Judas 6). Hamurqakuqa munasqankuman hina warmikunawan kanankupaqmi. Chaymi churinkunaqa karqa hatunkaray runakuna. Kay angelkunawan churinkunam kay Pachata mana allinkunawan huntarachirqaku (Genesis 6:1-5). Hinaptinmi Jehová Diosñataq tanteakurqa kay mana allin runakunatawan hatunkaray runakunata sinchi parawan puchukachinanpaq. Hinaptinqa, ¿imataq pasarqa mana allin angelkunata?

Kay angelkunaqa cielomanmi kutikurqaku. Jehová Diosmi ichaqa manaña saqerqachu ‘yachananku sitioman’ kutiykunankuta (Judas 6). Bibliam nin: Diosqa manam pampacharqachu huchallikuq angelkunatapas, paykunataqa infiernoman [“Tártaro nisqaman”, NM] wischuykuspanmi juicio punchawkama saqerurqa tutayaypi cadenasqata”, nispa (2 Pedro 2:4).

¿Imataq Tártaro nisqaqa? Manam huk sitiochu aswanqa mana kasukuq angelkunapa ancha humillasqa hinaspa mana ima suyakuyniyoq tarikusqankum. Kayna tarikuspankum runamanqa manaña tikrakuyta atinkuñachu. Ichaqa atiyniyoqmi kanku runakunapa vidanpi munaychakunankupaq. Chaymantapas runakunaman hinaspa animalkunamanmi yaykurunmanku  (Mateo 12:43-45; Lucas 8:27-33). Engañawachwantaqmi wañuqkunapa espiritunman tukuspa. ¿Imapaq? Kay espiritukunaqa munankum wañuqkuna hinalla kawsasqankuta creenanchikta, chaynapi Diospa contranpi mana allin costumbrekunata ruraspa paymanta karunchakunanchikpaq.

Wañuqkuna manchakuyta imaynatam atipachwan

Bibliapa kayna yachachisqanmi Agboola sutiyoq runapaq ancha allin karqa. Astawan yachayta munaspanmi, John cristianopa Bibliamanta yachachiy munasqanta chaskirqa. Kay yachasqanwanmi entienderurqa churinkuna espiritupi mana tikrakusqanta nitaq wañuchiqninpa sirvienten mana kananmantapas, aswanqa panteonpi puñuchkaq hinalla kasqankuta (Juan 11:11-13).

Chaymantapas entienderurqam layqakunaman manaña haykapipas rinanpaq. Chaymi payqa wasinpi layqakunapa kaqkunata kañarurqa (Hechos 19:19). Wakin vecinonkunam nirqaku: “¡Espiritukunatam piñarachinki!”, nispa. Agboolam ichaqa manaña manchakurqañachu. Payqa Efesios 6:11, 12 versiculokunapi kayna nisqantam kasukurqa: “Harkachikunaykichikpaqyá Diospa llapallan qosusqaykichikwan pachakuychik [. . .], peleachkankichikqa altokunapi mana allin espiritukunapa contranpim”. ¿Imataq pachakunanchikpaq Diospa llapallan qowasqanchikqa? Chaykunaqa: iñiyninchik, justicia, cheqap kaq hinaspa Diospa Palabranmi. Kaykunam imamantapas allintapuni harkawanchik.

Agboola runa layqakunawan tupaq costumbrenta saqeruptinmi, ayllunkunawan reqsiqninkunaqa cheqnirurqaku. Ichaqa Jehová Diospa Testigonkunapa Huñunakunanku Salonpim Bibliapa yachachisqanta kasukuq allin amistadkunata tarirqa.

Agboola runaqa yacharurqam pisi tiempollamanta Jehová Dios kay Pachamanta demoniokunatawan tukuy mana allinkunata wiñaypaq chinkachinanmanta (Apocalipsis 20:1, 2, 10). Yachantaqmi llapallan wañuqkuna kay Pachapi kawsarimunankumantapas (Juan 5:28, 29). Wañuqkunaqa millonninpim kawsarimunqaku, chaypim kawsarimunqa Abelpas chaynataq Herodespa wañuchisqan wawakunapas. Agboola runaqa suyachkanmi kimsan churinkuna kawsarimunankuta. Chaynallataqmi kawsarimunqaku kuyasqanchik ayllunchik wañukuqkunapas. Kawsarimuspankum wañuqkunaqa willawasunchik mana imatapas musyasqankuta hinaspa paykunapaq ima costumbre rurasqankupas yanqapaq kasqanmanta.

Hinaptinqa manamá imanasqapas wañuqkunataqa manchakunanchikchu. Aswanqa suyakuyninchikmi kachkan wañukuq familianchikkunawan kaqllamanta tupaykunanchikpaq. Chay tiempo chayamunankamaqa hinallayá Bibliata estudiaspa iñiyninchikta kallpanchasun. Chaymantapas amistadtam rurananchik Diospa kamachikuynin kasukuqkunawan. Hinaspapas chayllam saqenanchik wañuqkunapaq imaymana costumbrekuna rurasqankuta hinaspam demoniokunamanta ‘Diospa llapallan qowasqanchikkunawan’ harkachikunanchik (Efesios 6:11). Chayna costumbrekuna saqey munaqkunata yanapananpaqmi Jehová Diospa testigonkunaqa Bibliamanta gratislla yachachinku, ¿Imatapunim Bibliaqa yachachin?, * librowan.

Kunanqa Agboola sutiyoq runaqa manañam wañuqkunataqa manchakunñachu, hinaspapas yachanñam demoniokunamanta cuidakuyta. Kikinmi nin: “Manam yachanichu imaynanpi kimsan churiykuna wañusqanta. Chayna kaptinpas Jehová Diosta servisqaymantapacham qanchisraq churiykuna karun, manataqmi ima espiritupas mana allintaqa ruranñachu”, nispa.

[Willakuy]

[19 kaq paginapi suti rikuylla kaq willakuy]

Cainqa manam manchakurqachu wawqen Abel kutiramuspan mana allinta rurarunanmantaqa

[20 kaq paginapi dibujo]

Agboola runaqa manañam wañuqkunataqa manchakunñachu, yachantaqmi demoniokunamanta cuidakuytapas