Tukuy imapam tiempon kan

Bibliam nin: “Kay pachapiqa tukuy imam tiempoyoqlla”, nispa. Kay palabrakunata qellqaruspanmi rey Salomonqa nirqa; kanmi tiempo nacenapaq, wañunapaq, hatarichinapaq, tuñichinapaq, kuyanapaq hinaspa cheqninapaq tiempo nispa. Chayraykum kaynata tapukurqa: “¿Imatataq runaqa horqokun ñakarispa llamkasqanmanta?”, nispa (Eclesiastes 3:1-9).

KAY textokunata leespankum wakin runakunaqa piensanku vidanchik destinasqaña kasqanmanta. ¿Chaynachu kanman? ¿Bibliaqa yachachinchu ñawpaqmantaraq vidanchik imayna kananmanta? Yachasqanchikman hinaqa, “Bibliapi llapallan qellqasqa kaqkunaqa Diospa Espiritunpa qosqanmi”. Chayraykum Bibliapi huk textopa nisqanqa tupanan wakin textokunawan. Chaynaqa qawasunchikyá imatam kaymanta nin wakin textokuna (2 Timoteo 3:16).

Qonqaymantam imapas pasawanchik

Eclesiastes libropim Salomon kaynata nirqa: “Manam apurawman kallpaqchu carrerapiqa ganan. Manam valeroso soldadochu guerrapiqa ganan. Mana yachayniyoq runapaqpas pisinmanmi mikuyqa. Entiendeq runapaqpas pisinmanmi qori-qollqeqa. Yachaysapa runapaqpas pisinmanmi favorqa”, nispa. ¿Imanasqa? “Sapakamapaqmi hamun tiempon” otaq qonqaymantam imapas pasawanchik (Eclesiastes 9:11).

Kaywanqa Salomonqa manam nichkarqachu vidanchik destinasqaña kasqanmantaqa, aswanmi nirqa qonqaymanta imapas pasawasqanchikmanta. Hinaptinqa runakunaqa manam atichwanchu imapas pasawananchikmanta yachaytaqa. Imapas pasawanchikmanmi mana allin sitiokunapi kasqanchikrayku.

Piensariy kay nisqanpi: “Manam apurawman kallpaqchu carrerapiqa ganan”. Huk kutipim, Los Ángeles (California) llaqtapi 1984 watapi juegos Olímpicos nisqanpi 3.000 metrosta runakuna kallparqaku. Gran Bretaña hinaspa Estados Unidos nacionniyoq iskay warmikunam qorimanta premiota chaskinankupaq llallinakurqaku. Chawpitaña kallpachkaspankum iskayninku qonqayllamanta tanqanakururqaku. Hinaptinmi huknin pampaman chamqakuruspan manaña kallparqachu, hukninñataqmi hukmanyaruspa qepataña chayarurqa.

¿Chaynapaqchu destinasqa karqaku? Wakinqa arí, ninqakupaschá. Ichaqa, qawasqanchikman hinaqa qonqaymanta chay pasakusqanraykum iskayninku qeparurqaku. Wakinqa ninmankuraqchá, tanqanakunankupaqmi destinasqaña karqaku nispa. Ichaqa rimaqkunapa nisqankuman hinaqa, kayqa pasakurqa iskayninku allin kallpaq kaspanku atipanakusqankuraykum. Bibliapa nisqanman hinaqa qonqaymantam imapas pasawanchik. Ima rurananchikpaq allinta kallpanchakuptinchikpas  qonqaymantam imapas kanqa, ichapas chayrayku mana allinpi tukunqa. Ichaqa manam nichwanchu chaynam destinoy karqa nispaqa.

Chaynaqa, ¿ima ninantaq “tukuy imam tiempoyoqlla”, nispa Bibliapa nisqanqa? ¿Atichwanchu imapas mana pasawananchikpaq cuidakuyta?

Tukuy imapaqmi tiempo kan

“Tukuy imam tiempoyoqlla” nispa Salomon rimaspanqa manam nichkarqachu sapakama runapa vidan destinasqaña kasqanmantachu. Aswanmi rimachkarqa Jehová Diospa munayninmanta hinaspa runakunapaq ima munaynin kasqanmantapas. ¿Imanasqataq chaynata ninchik? Qatiqnin textokunapi nisqanwanmi. ‘Tukuy imaqa tiempoyoqllam’ niruspanmi Salomonqa nirqa: ‘Diosmi runakunaman llamkayta qorqa [. . .] Diosmi tukuy imata tiempollanpi sumaqllataña rurarqa’, nispa (Eclesiastes 3: 10, 11).

Runakunaqa kawsasqanpim imatapas ruranman, Salomonpa rimasqanman hina. Chaymantapas imapas ruray munasqanchikta akllakunanchikpaqmi Diosqa sapakamata saqewanchik. Chayna kaptinpas, rurasqanchik allin kananta munaspanchikqa tiempollanpim rurana. Salomonpa nisqanta qawasunchik, paymi Eclesiastes 3:2 versiculonpi nirqa: ‘Kanmi plantanapaq tiempo. Kanmi plantasqata horqonapaq tiempo’, nispa. Chakrapi llamkaqkunaqa yachankum tiempollanpi ima kawsaytapas tarpuna kasqanta. ¿Imataq pasanman pipas mana tiemponpi tarpuruptinqa? Maynataña llamkaspanpas manachá allin cosechataqa horqonmanchu. ¿Pitaq culpayoq kanman? ¿Chayna kananpaqchu destinasqa karqa? Musyasqanchikman hinaqa tarpuqmi culpayoqqa, mana tiempollanpi tarpusqanrayku. Ichaqa allinmi kanman karqa tarpunanpaq tiempopi tarpuptinqa.

 ¿Imatam kaymanta yachachwan? Diosqa manam ñawpaqmantaraqchu sapakama imayna kananchikta destinawarqanchik, aswanqa munasqanman hinam tiempokunata churarqa, chayta respetaptinchik imapas rurayninchikkuna allin kananpaq. Chaynaqa imapas ruray munasqanchikwan kusisqa kananchikpaqqa reqsinanchikmi Jehová Diospa munayninta, hinaspapas entiendenanchiktaqmi kay tiemponchikpi ima rurananchikta munasqantapas. Diosqa manam imayna kananchikpaqqa destinawanchikchu, ichaqa munayninta rurananpaqmi tantearunña chaytaqa manam runapas cambianmanchu. Chayna kasqantam Jehová Dios qawachirqa willakuqnin Isaiasman kaynata nispan: “Chaynam palabraykunapas, chaynam rimasqaykunapas, manam yanqachu kanqa”, nispa (Isaias 55:11).

Chaynaqa kanmi Allpapaq hinaspa runakunapaqpas Diospa ima munayninqa, chayqa rurasqapunim kanqa. Hinaptinqa, ¿imataq chay munayninqa?

Imaynatam Diospa munayninmanta yachachwan

“Diosqa tukuy imatam tiempollanpi sumaqllataña rurarqa” niruspanmi, Salomonqa Diospa munayninmanta kaynata nirqa: ‘Runakunamanmi qorqa wiña-wiñaypaq [. . .] [kawsakuy munayta]. Chaywanpas runaqa manam entiendeyta atinmanchu qallariyninmanta tukuyninkama Diospa rurasqantaqa’, nispa (Eclesiastes 3:11).

Arí, kay textomantaqa achka-achka librokunatam qellqarqaku. Chayna kaptinpas llapallanchikmi haykapipas tapukurqanchik imapaq kawsasqanchikmanta hinaspa hamuq tiempomantapas. Ñawpaq tiempomantaraqmi runakunaqa hukmanyasqa tarikunchik llamkanallapaq kawsasqanchikwan hinaspa wañuypi tukusqanchikwanpas. Runakunallam piensanchik imayna kananchikmanta hinaspa wañuypi tukunanchikmantapas. Arí manamá munanchikchu wañuytaqa. ¿Imanasqa? Eclesiastes libropa nisqanman hinaqa, Diosmi runakunaman qorqa wiña-wiñaypaq kawsakuy munayta.

Chay wiñay kawsayta munaspam tapukunchik wañukuspa mayman risqanchikmanta. ¿Imatam runakuna chaymanta ninku? Wakinmi ninku wañuruptinchik espiritunchik hinalla kawsasqanta. Wakinñataqmi ninku wañuruspa imamanpas tikrakuspa hinalla kawsasqanchikta. Hukkunañataqmi ninku vidanchikqa Diospa destinasqanña kasqanmanta. Kayna nisqankuwanpas manamá runakunapa sonqonqa tiyanchu. ¿Imanasqa?  Maynataña runakuna kallpanchakuspankupas, ‘manamá entiendeytaqa atinqakuchu qallariyninmanta tukuyninkama Diospa rurasqantaqa’.

Unay watakunañam yachayniyoq runakunaqa mana entiendeyta atinkuchu imanasqa wiñay kawsayta munasqanchikmanta. Ichaqa, ¿pitaq runapa sonqonmanqa churarqa wiñay kawsay munaytaqa? ¿Manachu Dios churarqa? Hinaptinqa, ¿manachu Diosman asuykuchwan chaymanta yachananchikpaq? Bibliam niwanchik runakunapa imapas munasqanta Jehová Dios qosqanmanta (Salmo 145:16). Chaymi, vidanchikmanta, wañuymanta hinaspa ñoqanchikpaq Diospa munayninmanta allinta yachayta munaspaqa Bibliatam estudiananchik (Efesios 3:11).

[4 kaq paginapi suti rikuylla kaq willakuy]

“Manam apurawman kallpaqchu carrerapiqa ganan.” (Eclesiastes 9:11.)

[5 kaq paginapi suti rikuylla kaq willakuy]

Chakrapi llamkaq mana tiempollanpi tarpusqanrayku mana allin cosecha lloqsiptinqa, ¿ninmanchu chaynapaq destinon kasqanta?

[6 kaq paginapi suti rikuylla kaq willakuy]

Vidanchikmantawan wañuymantam piensarinchik Jehová Dios wiña-wiñaypaq kawsakuy munayta sonqonchikpi churasqanrayku