Llapallan religionkunachu Diosman pusawanchik

“Ñoqaqa religionniyoqñam kani, sapaq religionmanqa manam yaykuymanchu. Ima religionpas Diosmanmi pusawanchik.”

¿PIPAS chaynata nisurqankichu? Achka runakunam piensanku llapallan religionkuna Diosman pusawasqanchikta, hinaspa imapaq kawsasqanchikta yachachiwasqanchiktapas. Wakinkuqa piensankutaqmi llapallan religionkunapi allinkuna hinaspa mana allinkuna kasqanta, ninkutaqmi pipas cheqapta mana yachachisqankuta.

Yaqa llapallan runakunam chaynata piensanku. Mana chayna piensaqkunatapas ninkuraqmi, mana allin piensaq kasqankuta hinaspa cheqnikuq kasqankutapas. ¿Ima niwaqtaq qam? ¿Piensankichu qampas llapallan religionkuna Diosman pusawasqanchikta? ¿Allinchu kanman mayqan religionniyoq kasqanchikpas?

¿Chaynallachu llapallan religionkuna?

Willakuqkunapa nisqankuman hinaqa, enteron pachapim yaqa 9.900 religionkuna kan, wakin religionmi achka nacionkunapi millonninpi runayoq kanku. Allpantinpim ancha reqsisqa pichqa religionkuna kan, chaypim yaqa lliw runakuna kachkanku, chaykunam: budismo, cristianismo, hinduismo, islam hinaspa judaísmo religionkuna. Llapallan religionkuna Diosman pusawaptinchikqa, kay pichqantin religionkunapa Diosninkupas hinaspa yachachikuyninpas hina kaqllachá kanman. Ichaqa, ¿chaynachu?

Religionkunata estudiaq católico Hans Küng runapa nisqanman hinaqa, imayna kawsanapaq chay religionkunapa yachachisqankuqa hina kaqllam. Yachachinkum suwakuy,  wañuchiy, familiapura kay hinaspa llullakuy mana allin kasqanmanta, yachachinkutaqmi tayta-mama respetanamanta hinaspa wawa-churikunata kuyanamantapas. Ichaqa Diosta imayna rikchanachisqankupim mana tupanchu, hinaspa hukkunapipas.

Hinduismo religionpim, achka taytacha-mamachakunata yupaychanku, budismo religionpiñataq iskayrayanku Dios kasqanmanta. Islam religionñataqmi yachachin chullalla Dios kasqanta. Cristianom kaniku niqkunapas chullalla Dios kasqantam ninku, wakinkuqa ninkutaqmi hukllapi kimsa Dioskuna kasqanta. Yachachiyninkunapas manam kaqllachu. Católico kaqkunam virgen Mariata yupaychanku, chaymantapas mana wawayoq kanapaq tukuy servichikuytam punta apaqninkuna huchapaq qawanku. Evangelista kaqkunañataqmi mana chaynatachu qawanku, wakinkuqa qaripura kanamantapas manam acuerdopichu kanku.

Hinaptinqa, ¿piensachwanchu lliw religionkuna chullalla Diosta yupaychasqankuta? Manamá. Astawanmi pantachinku Diosta imayna yupaychana kasqanta.

Hukllawanchu icha rakinachinchu

Sichum lliw religionkuna Diosman pusaptinqa, paykunachá kallpanchakunmanku hawkalla hinaspa huñulla kawsanankupaq. Ichaqa, ¿chaynatachu rurachkanku? Ñawpaq tiempomantaraqmi qawachinku runakunata huñunankumantaqa, peleachispanku rakinachisqanta. Qatiqninpiyá chaymanta qawasunchik.

1095 watamanta 1270 watakamam, cristianom kani niq nacionkuna cruzadas nisqa guerrapi achka kutita tukunakurqaku islam religionniyoq runakunawan. Europa lawpipas 1618 watamanta 1648 watakamam católico religionniyoqkuna protestante nisqa religionniyoqkunawan guerrapi wañuchinakurqaku. 1947 watapipas India kaq nacion, Gran Bretaña nacionmanta librakuruptinmi, hinduismo religionniyoqkuna musulman religionniyoqkunawan guerrapi wañuchinakurqaku. Kay watakunallapipas católico runakunawan protestante runakunam achka watakunaña Irlanda lawpi guerrapi kachkanku. Israel lawpi hinaspa Jordania lawpipas judiokunam musulman runakunawan hinalla guerrapi kachkanku. Manataqmi qonqananchikchu enteron Pachapi iskay kaq Hatun Guerrapi, chay rimasqanchik pichqantin religionpi runankuna kikinkupura wañuchinakusqankuta.

Hinaptinqa, ¿imatam nichwan? Enteron pachapi religionkunaqa manamá runakuna hawkalla kawsakunankupaqqa yanapanchu, nitaqmi Diosmanpas asuykachinchu. Aswanmi runakunata cheqninachin hinaspam Diosninchik pi kasqanta chaynataq imayna yupaychana kasqantapas pantarachinku. Chaymi cheqap Dios serviyta munaqkunaqa sumaqta akllakunanku Diosman asuykachiq religionta. Chayna rurayqa Bibliapa nisqanwanmi allinta tupan, Bibliaqa ima libromantapas ñawpaqmantaraq Diosmanta willakuqmi.

Akllakusunchik pim serviy munasqanchikta

Bibliaqa niwanchikmi cheqap Diosman asuykachiwaqninchik religionta tarinapaqqa allinta piensaykuspa akllakunamanta. Jehová Diospa serviqnin Josueymi Israel nacionta nirqa: “Kunanpuni akllakuychik pim  adoranaykichikta. ¿Eufrates Mayupa waklaw chimpanpi kachkaspankuraq abueloykichikkunapa adorasqan taytacha-mamacha adoraytachu munankichik icha kay yachasqaykichik allpapi kaq Amor casta runakunapa taytacha-mamachanku adoraytachu munankichik? Ñoqam ichaqa familiaykunapiwan [Jehová] Diosllata adorasaqku”, nispa. Qepa watakunapipas allinta akllakunamantam Diospa profetan Elias nirqa: “Haykapikamataq iskayrayankichik, sichu Tayta Dios cheqap Dios kaptinqa paytayá qatiychik, sichu Baal cheqap Dios kaptinqa paytañayá qatiychik”, nispa (Josuey 24:15, 16; 1 Reyes 18:21).

Kay textokunam allinta qawachiwanchik cheqap Diosta yupaychay munaqkunaqa allinta piensaykuspankum tanteakunanku karqa. Kunanpas chaynallataqmi tanteakunanchik. Cheqap Diosta yupaychayta munaspaqa cheqap religiontam akllakunanchik. ¿Imataq yanapawanchikman chaypaq? ¿Imaynatam sutillata reqsichwan cheqap yupaychaqkunata?

Cheqap cristianokunaqa rurasqankupim reqsichikunku

Jesusmi pantay cristianokunamanta hinaspa cheqap cristianokunamanta qatiqninkunaman nirqa: “Manam uvastaqa pallachwanchu itanamantaqa nitaqmi higostapas pallachwanchu cardo-santomantaqa. Allin sachaqa allintam rurun, mana allin sacham ichaqa rurun mana allinllata. Allin sachaqa manam mana allintaqa rurunmanchu nitaqmi mana valeq sachapas rurunmanchu allin rurutaqa. [. . .] Chaynaqa rurunpimá pitapas reqsinkichik”, nispa. Hinaptinqa cheqap cristianokunaqa rurunpim otaq imayna kasqankupim reqsichikunku. ¿Imataq chay rurunkunaqa? (Mateo 7:16-20.)

Puntataqa, cheqap religionpi kaqkunaqa kuyanakunkum. Jesusmi qatiqninkunata nirqa: “Mosoq kamachikuytam qoykichik, kuyanakuychikyá. Imaynam ñoqa kuyaykichik chaynayá qamkunapas kuyanakuychik. Kuyanakuptikichikqa llapallan runakunam yachanqa discipuloykuna kasqaykichikta”, nispa. Arí, cheqap cristianokunaqa sonqonkumantam kuyanakunku, chay kuyanakusqankuwanmi sutillata runakunaman qawachin cheqap religionpi kasqankuta (Juan 13:34, 35).

Chaymi cheqap cristianokunaqa mana haykapipas guerrapiqa wañuchinakunmankuchu. ¿Kaynachu kanku reqsisqanchik religionkuna? Enteron Pachapi iskay kaq Hatun Guerra kaptinmi, Jehová Diospa testigonkunalla manapuni munarqakuchu chay guerrapi yanapakuytaqa. Alemania lawpi Iglesia Protestante religionniyoq Hanns Lilje reqsisqa runam Jehová Diospa testigonkunamanta  nirqa: “Niymanmi, Jehová Diospa testigonkunallam conciencianta kasukuspanku Hitler runapa guerranpi mana yanapakurqakuchu”, nispa. Chay guerrapim achka nacionpi Testigokunaqa guerrata mana yanapasqankurayku ñakarichisqa karqaku.

¿Imatawanmi Jesusqa nirqa cheqap cristianokunata imayna reqsinamanta? Taytanta mañakusqanpim Jesusqa nirqa: “Hanaq pachapi Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun, munaychakusqayki hamuchun. Munasqaykiyá rurasqa kachun kay pachapipas hanaq pachapi hina”, nispa. Jesusqa sutillatam qawachirqa taytanpa sutin Jehová yupaychasqa kananmanta, nirqataqmi taytanpa Gobiernonwan enteron Pachapi Diospa munaynin rurasqa kananmanta. ¿Ima religiontaq runakunaman willan Diospa sutin Jehová kasqanta, hinaspa Diospa Gobiernollan runakunaman cheqap hawkayayta apamunanmantapas? Jehová Diospa testigonkunam, paykunam 236 nacionkunapi Diospa Gobiernonmanta willakunku, chaynataq 470 idiomakunapim Bibliamanta qellqakunatapas aypunku (Mateo 6:9, 10).

Chaymantapas Jesustam qatipakunku runakunapa politicanpi hinaspa chaqwa rurasqankupipas mana chaqrukuspa. Jesusmi qatiqninkunamanta nirqa: ‘Manaña kay pachapaq kasqankuraykum, ñoqapas mana kay pachapaqchu kani’, nispa. Hinaspapas Testigokunaqa yachankum ‘Bibliapi llapallan qellqasqa kaqkunaqa Diospa espiritunpa qosqan’ kasqanta, Bibliaqa “allinmi yachachiwananchikpaq, faltanchikkuna qawachiwananchikpaq, pantaypi puriptinchikpas allin ñanman kutirichiwananchikpaq hinaspa imaynam allin kawsakuy yachachiwananchikpaq chaynapi Diospa runankunaqa yachayniyoq kaspa tukuy allinkunata rurananchikpaq” (Juan 17:14, 17; 2 Timoteo 3:16, 17).

Cheqap religionqa sutillam

Cheqap cristianokunaqa sutillatam wakin religionkunamanta reqsichikunku kuyanakusqankuwan, Jehová Diospa sutinta reqsichisqankuwan, Diospa Gobiernonmanta willakusqankuwan, politicapi mana chaqrukusqankuwan hinaspa Bibliata respetasqankuwanpas. Jehová Diospa testigonkunawan achka kutipi rimaruspanmi, huk señora paykunata nirqa: “Achka religionkunatam reqsini, llapankum chaynalla kanku. Qamkunam ichaqa sutilla kankichik”, nispa.

Hinaptinqa manamá lliw religionkunachu Diosmanqa pusawanchik. Ichaqa kanmi llapallan religionmanta chullalla cheqap religión, paykunam kanku Jehová Diospa testigonkuna, paykunaqa ñam enteron pachapi 7 millon masninña kachkanku. Bibliapa yachachisqanta kasukuspankum, wakin religionkunapa mana atisqankuta atirunku, llapallan nacionkunamanta, castakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoq runakunamantam Jehová Diosta huk sonqolla yupaychanankupaq yanapachkanku. Paykunam kusikuywan yanapasunki Diosmanta hinaspa munayninmanta yachanaykipaq, chaynapim Diospa munasqanman hina yupaychasqaykiwan kusisqa tarikunki. Munawaqchá chayna kawsakuytaqa, ¿aw?

[30 kaq paginapi dibujo]

Ortodoxo Sacerdotem soldadokunata bendecichkan (Ucrania, 2004)

[Reqsikunchikmi]

GENIA SAVILOV/AFP/Getty Images

[31 kaq paginapi dibujo]

Enteron pachapim Jehová Diospa testigokuna runakunata yanapanku Diosmanta hinaspa Munaychakuyninmanta yachanankupaq

[28 kaq paginapi reqsikusqanchikmanta]

28 paginapi Budista warmi: © Yan Liao/Alamy; hindú religionniyoq runa: © imagebroker/Alamy; 29 paginapiñataq: Corán librota leechkan: Mohamed Amin/Camerapix; judío religionniyoq runa: Todd Bolen/Bible Places.com