Warmi-qari puñuymanta 10 tapuykuna Bibliapa yachachisqan

1 ¿Imaynatam qallarirqa hucha? ¿Adanwan Eva puñusqankuraykuchu?

▪ Yachachisqan: Achkam piensanku, Eden huertapi mana mikunanku frutaqa warmi-qari puñusqanku kasqanta. Bibliaqa manam chaynatachu yachachin.

Kaypi reparasun: Evata manaraq unanchachkaspanmi Diosqa Adanta kamachirqa ‘allin kaqta hinaspa mana allin kaqta yachanapaq sachapa’ rurunta ama mikunanpaq (Genesis 2:15-18). Chaynata nispanqa manam warmi-qari puñuymantachu rimachkarqa, Adanqa sapallanraqmi karqa. Chaymantañam iskayninkuman nirqa: “Wawa-churiyoqyá kaychik, kay pachamanyá huntaychik”, nispa (Genesis 1:28). ¿Imaynatam chay kamachikuyta kasukunmanku karqa mana puñuspankuqa? Kasukuchkaptinkuqa manachá kuyakuq Diosqa wañuywanqa castiganmanchu karqa (1 Juan 4:8).

Kaypipas reparay: Evaqa manam qosanwanchu kachkarqa ‘ruruta pallaruspa mikusqan’ horapiqa. Bibliaqa ninmi chaymantañam ‘qosanman qoykuptin paypas mikururqa’, nispa (Genesis 3:6).

Chaymantapas Diosqa manam castigarqachu Adanwan Eva wawa-churiyoq kanankupaq puñusqankumantaqa (Genesis 4:1, 2). Sutillamá Eden huertapi prohibisqa frutaqa manam Adanwan Evapa puñuyninkuchu karqa aswanqa prohibisqa sachapa rurun mikusqankum.

2 ¿Diosqa manachu munan warmi-qari puñuspa kusikunankuta?

▪ Yachachisqan: Genesis libropa nisqanman hinaqa Diosmi runakunata unancharqa ‘qaritawan warmita’. Chaymantapas nirqam lliw rurasqankunaqa “sumaqllaña kasqanta” (Genesis 1:27, 31). Unay tiempo qepatam casadokunapaq qellqachirqa: ‘Mozo kasparaq casarasqayki warmikiwanyá sonqoykiqa contentakuchun [. . .]. Paypa ñuñullanwanyá tukuy tiempopi contentakuy’, nispa (Proverbios 5:18, 19). ¿Hinaptinqa manachu Diosqa munanman warmi-qari puñuspa kusirikunankuta?

 Sutillamá Diosqa qaritawan warmita unancharqa manam wawa-churiyoq kanallankupaqchu aswanqa casado kaspanku kuyanakusqankuta qawachinakuspa kusirikunankupaqmi. Casado vidapi warmi-qari puñusqankuwanmi sapakama contentakunku hinaspa kuyanakusqankuta qawachinakunku.

3 ¿Allinpaqchu Diosqa qawan mana casarakuspa servinakuyta?

▪ Yachachisqan: Bibliam nin: “Huchapakuqkunataqa Diosmi juzganqa”, nispa (Hebreos 13:4). Griego rimaypi ‘huchapakuq’ (pornéia) ninanqa warmi kayninkuwan otaq qari kayninkuwan manaraq casarakuchkaspa imaymana rurasqankum. * Diosqa manam allinpaqchu qawan manaraq casarakuchkaspa servinakuytaqa.

Maynataña kuyanakuptinkupas casarakuspaña warmi-qari puñunankutam Diosqa munan. Diosqa kuyakuqmi hinaspa paymi chayna kuyakuqta unanchawarqanchik chayraykum kamachin casado vidallapi warmi-qari puñuyqa kananpaq. Imanasqa chayna kasqanmantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik.

4 ¿Allinpaqchu Diosqa qawan iskay kimsa warmiwan casarakuyta?

▪ Yachachisqan: Ñawpa tiempopim Diosqa saqerqa qarikuna iskay kimsa warmiwan casarakunankupaq (Genesis 4:19; 16:1-4; 29:18–30:24). Ichaqa qallariymantapacham Diosqa mana chaynatachu tantearqa, Adanmanqa chulla warmillatam qorqa.

Diosmi tantearqa sapakama chulla warmillawan casarakunankupaq, tiempo pasaptinmi Jesuspas casado vidapi chayna kawsanamanta nirqa (Juan 8:28). Casado vidamanta tapusqankuta contestaspanmi Jesusqa nirqa: ‘qallariypi qaritawan warmita Unanchaqmi nirqa’: ‘Qarim tayta-mamanta saqespan hukllawakunqa warminmanña chaymi iskayninku huk runa hinallaña kanqaku’, nispa (Mateo 19:4, 5).

Chaymantapas Diosmi qellqachirqa Jesuspa discipulonwan: ‘Sapakamam warmiyoq-qosayoq kanan’, nispa (1 Corintios  7:2). Bibliaqa nintaqmi iñiqmasinkunamanta cuentallikuy munaqqa “huk warmiyoqlla” kananta (1 Timoteo 3:2, 12).

5 ¿Huchachu kanman mana wawa-churiyoq kanapaq cuidakuyqa?

▪ Yachachisqan: Jesuspas nitaq mayqen discipulonkunapas manam kamachirqachu mana wawa-churiyoq kaymantaqa. Manataqmi Bibliaqa mayqen partenpipas ninchu mana wawa-churiyoq kaymantaqa.

Chaymi casarasqakunaqa sapakamam tanteananku haykapi hinaspa hayka wawa-churinku kananpaq. Mana wawa-churiyoq kanankupaqqa kikinkum tanteakunanku imayna cuidakunankupaqpas ichaqa mana abortanapaq kaqwanmi. * Chayna tanteakusqankumantaqa manam pipas juzgananchu (Romanos 14:4, 10-13).

6 ¿Imanintaq Diosqa abortaymanta?

▪ Yachachisqan: Diospaqqa sagradom vidaqa. Wiksapi sullu wawachapas kawsananpaq derechoyoqmi (Salmo 139:16). Chaymi wiksapi wawachata pipas dañaruptinqa castigasqa kananpaqmi kamachikuy karqa. Chayraykum manaraq naceq wawachata wañuchiqqa runamasin wañuchiq hina karqa (Exodo 20:13; 21:22, 23).

¿Nacesqan hora mamanpawan wawapa vidan peligropi kaptinqa? Chayna kaptinqa kikin warmi-qarim tanteananku. *

7 ¿Rimanchu Bibliaqa divorciakuymanta?

▪ Yachachisqan: Awriki. Jesusmi nirqa: “Huk qariwan mana pierdekuchkaptin yanqamanta warminta wischuspan hukwan casarakuqqa hukwan pierdekuy huchapim kachkan”, nispa. Ichaqa nisqanman hina hukwan pierdekuptillanmi divorciakunmanku (Mateo 19:9).

Diosqa cheqninmi engañaspa hinaspa traicionaspa divorciakuytaqa. Hukwan casarakunanrayku yanqamanta divorciakuqtaqa Diosmi juzganqa (Malaquias 2:13-16; Marcos 10:9).

8 ¿Allinpaqchu Diosqa qawan warmimasinwan otaq qarimasinwan kaqkunata?

 ▪ Yachachisqan: Diosqa millakuypaqmi qawan qarimasillanwan otaq warmimasillanwan huchapakuqkunataqa (Romanos 1:26, 27; Galatas 5:19-21). Chayna huchapakuqkunata mana allinpaq qawaspanpas “Diosqa ancha-anchatam kuyarqa runakunata, chaymi sapallan Churinta qomurqa pipas paypi iñiqqa manaña puchukaspa wiñaypaqña kawsananpaq” (Juan 3:16).

Chayna huchapakuykunata cheqap cristianokuna mana allinpaq qawaspankupas lliwtam kuyapayaspa yanapayta munanku (Mateo 7:12). Diosqa kamachinmi serviqninkuna lliw runakunata ‘respetanankupaq’, chaymi mana cheqninkuchu chayna huchapakuqkunataqa (1 Pedro 2:17).

9 ¿Allinchu kanman warmi-qari puñuymanta celularpi, Internetpi qaway otaq rimay?

▪ Yachachisqan: Warmi-qari puñuymantam celularnintakama rimanku, uyarinku otaq qalalla kaq fotokunata chaynataq mensajekunata apachinku. Internetpipas warmi-qari puñuymantaqa chaynallatam ruranku.

Bibliaqa kay tiempopi chayna rurasqankumantaqa manam imatapas ninchu. Ichaqa kamachinmi: “Amañayá rimayllapas rimariychikchu huchapakuymantaqa chaynataq manaña rimana huchakunamantapas nitaq qollqella kuyaymantapas nitaq penqaypaq kaqkunatapas nitaq mana pasaq kaqkunamantapas nitaq tupa-tupaykachispa rimaykunamantapas, chayna rimaykunaqa manam imapaqpas valenchu”, nispa (Efesios 5:3, 4). Warmi-qari puñuymanta celularnintakama otaq Internetnintakama rimayqa otaq qawayqa casado vidapi puñuytam yanqachan, astawanmi hukwan pierdekunankupaq kallpanchan. Warmiwan otaq qariwan kay munasqankuta controlanankumantaqa astawanmi kallpanchan kikillankupi piensanankupaq.

10 ¿Imaynatam Diosqa qawan qari kayninku otaq warmi kayninku qaqukusqankuta?

▪ Yachachisqan: Pipas chaynata ruraspa aychanpi kusirikunanmantaqa Bibliaqa manam rimanchu. Chayna kaptinpas Diosmi cristianokunaman kamachin: “Wañuchichkaq hinayá vidaykichikmanta chinkachiychik kay pachapi mana allin ruraykunata: amayá huchapakuychikchu, amayá millakuypaq kaqkunataqa ruraychikchu”, nispa (Colosenses 3:5).

Qari kayninta otaq warmi kayninta qaqukuqkunaqa manam allintachu piensanku casado vidamanta, aswanmi kikillankupi piensaq kasqankuta qawachinku. Bibliam nin chay millakuypaq ruraykunata saqey munaqkunaman kallpata Dios qonanmanta (2 Corintios 4:7; Filipenses 4:13, NM).

[Willakuykuna]