ABELQA ovejankunatam tardeykuqta qatapi michichkan. Hinaspanmi payqa ovejankunamantapas karuneqtaraq qawan, chay sitioqa karqa tumpa kancharimuqmi. Payqa yacharqam ninapa chawpinpi lenguachkaq huk espada muyusqanta, chay espadam harkarqa Eden huertaman rinapaq ñanta. Paypa tayta-mamanqa chaypim yacharqaku, kunanmi ichaqa manaña pipas yaykuyta atinmanñachu. Abelpi piensariy, wayram chukchanta aywityachichkan, hanaq pachata qawaspam Unanchaqninpi piensan. ¡Anchatachá munachkan runakunawan Diosqa hawkalla kanankuta!

Adanpa iskay kaq churin Abelqa kunanpas rimapayawanchikmi. ¿Imaynataq chayqa kanman? Ichapas chayqa rikchakusunkiman manaña atikuqpaq hina kasqanta, payqa unay watañam wañukurqa. Yaqa soqta waranqa watañam cuerponpas allpayarun. Bibliaqa yachachiwanchikmi: “Manam imatapas yachanchu wañuqkunaqa”, nispa (Eclesiastes 9:5, 10). Bibliapiqa manataqmi rikurinchu Abelpa ima rimasqanpas. Chayna kaptinqa, ¿imaynatataq rimapayawanchikman?

Diospa yanapayninwanmi apostol Pablo Abelmanta kaynata nirqa: “Wañusqaña kaspanpas Abelqa iñiyniyoq kasqanmantam ejemplo kunankama kachkan”, nispa (Hebreos 11:4). ¿Imaynatam rimapayawanchik? Iñiyninwanmi. Paymi lliw runakunamanta puntata iñiyniyoq karqa. Ancha iñiyniyoq kasqanraykum kunankamapas hinalla yanapawachkanchik. Iñiyninmanta estudiaptinchikqa hinaspa qatipakuptinchikqa rimapayawachkanchikmanpas hinam kanqa.

¿Imatataq Abelmantawan iñiyninmanta yachachwan Biblia mana anchata willawaptinchikpas? Qawasun.

Abelqa nacerqa runakuna chayllaraq mirayta qallarichkaptinmi. Watakuna qepatam Jesusqa nirqa “kay pachapa qallariyninmantapuni” kawsasqanmanta (Lucas 11:50 NM, 51). Kay pachamanta rimaspanqa tupachichkanmi achka runakunawan, paykunaqa atinmankum huchankumanta librasqa otaq salvasqa kaytaqa. Lliw runakunamanta puntatachusmi Abelta Diosqa salvayta munarqa. a Chaymi nichwan Abelqa mana allinpi uywasqa kasqanmanta.

Runakuna chayllaraq mirayta qallarichkaspankupas sasachakuykunapiñam tarikurqaku. Adanwan Evaqa yaqachusmi sumaq rikchayniyoq hinaspa ganasllawanña imatapas ruwaq karqaku, paykunaqa mana pantaqmi puntata karqaku hinaspapas wiñaypaqmi kawsananku karqa. Ichaqa huchallikurusqankumantam yacharqaku hinaspa Diospa contranpi churakusqankuraykum Eden huertamanta qarqorachikurqaku. Diospi hinaspa churi-wawankupi piensanankumantaqa kikinkupa munasqankuta puntapi churasqankuraykum mana  pantaq kasqankutawan wiñaypaq kawsayta chinkarachirqaku (Genesis 2:15–3:24).

Adanwan Evaqa llumpay sasachakuypim tarikurqaku Eden huertamanta qarqorachikusqankurayku. Chaywanpas piwi kaq warmanku naceruptinmi Cainwan suticharqaku, chay sutiqa “Qespisqaña” ninanmi. Hinaptinmi Eva nirqa: “Diospa munasqanman hinam tarikurqani qari wawata”, nispa. Yaqapaschá piensarqa Eden huertapi Jehova Diospa prometesqanman hina kasqanta. Diosqa willarqañam huk warmipa ‘miraynin’ kananmanta, chay miraymi enemigonta chinkachinan karqa (Genesis 3:15; 4:1). ¿Yaqachu Evaqa piensarqa chay willakuypi warmi kasqanta, hinaspa prometesqa ‘miraynin’ Cain kasqanta? Chayna kaptinqa pantaypimá kachkarqa.

Adanwan Eva Cainta chaynata yachachispankuqa astawanmi kallpanchachkarqaku hatuntukuq kananpaq. Chaymantam Evaqa iskay kaq wawanta wachakururqa, paymantam ichaqa mana anchatachu nirqa. Paytam Abelwan suticharurqaku, chayqa yaqachusmi “Waspiy hinalla kaq” ninan (Genesis 4:2). ¿Chay suti akllasqankuwanchu qawachichkarqaku Cainmanta hina Abelmantaqa manaña imatapas suyasqankuta? Yaqapaschá chayna karqa, ichaqa manam allintaqa yachanchikchu.

Imayna kaptinpas Adanwan Eva pantasqankumantaqa anchatam tayta-mamakunaqa yachanmanku. Rimasqaykichikwan ruwasqaykichikqa, ¿warmaykichikkuna hatun tukuq hinaspa kikillanpaq munaqkuna kanankupaqchu kallpanchachkan, icha Jehova Diosta kuyananpaq hinaspa amistadnin kananpaqchu yachachichkanki? Adanwan Evaqa manam kallpanchakurqakuchu allin tayta-mama kanankupaqqa. Chayna kaptinpas, warmankuqa suyakuyniyoqmi karqaku.

Iskaynin warmakuna wiñasqanman hinachusmi Adanqa paykunata yachachirqa llamkaspa mikunankupaq hinaspa familiankuta uywanankupaqpas. Cainqa chakrapi llamkaqmi karqa, Abelñataqmi ovejakuna michiq.

Abelqa watakuna pasasqanman hinam iñiyniyoq karqa, chayna kasqanmantam apostol Pablopas qellqarqa. ¿Imaynataq Jehova Diospi iñirqa hukkunapa iñisqanta mana qawachkaspanqa? Iñiyninqa yaqachusmi kaykunarayku karqa. Qawasun kimsamanta.

Jehova Diospa unanchasqan.

Jehova Diosqa nirqam kichkakuna, cardoskuna allpamanta wiñamunanta chaynataq tarpuypi sasachakunankumantapas. Chayna kaptinpas chakrakunaqa allintam ruruq Abelpa familiankuna mikunanpaq. Diosqa manam ñakarqachu alton pawaqkunata, challwakunata nitaq huk animalkunatapas. Nitaqmi orqokunata, qochakunata, mayukunata hinaspa lamar qochakunatapas. Chaynataq hanaq pachatapas, puyukunatapas, intitapas, killatapas nitaq lucerokunatapas. Diospa tukuy unanchasqankunata  qawaspanmi Abelqa Diospa kuyakuyninta, yachayninta hinaspa allin sonqoyoq kasqanta yacharqa (Romanos 1:20). Chaykunapi yuyaymanasqanmi hinaspa Diospa sumaq kayninkunapi yuyaymanasqanmi iñiyninpi kallpancharqa.

Abelqa yaqachá tiempochakurqa Diosmanta kaqkunapi yuyaymanananpaq. Piensariy ovejankuna michisqanpi. Michiqkunaqa karutam puriqku. Ovejankunataqa orqokunapi, qechwakunapi hinaspa mayu patankunapim michiqku. Maskaqkutaqmi allin pastokunata, pukyukunata hinaspa hawka kananku sitiokunatapas. Diospa llapallan unanchasqan animalkunamantaqa ovejakunam hawkalla kanku, runakuna michinanpaq hinaspa yanapananpaq hinam unanchasqa karqaku. ¿Yaqachu Abelqa musyakurqa Pipas aswan yachayniyoq chaynataq atiyniyoq yanapananta hinaspa waqaychanantapas? Diosta mañakuspanqa nirqachá yanapananpaq hinaspa waqaychananpaq, chaykunam iñiyninpi astawan kallpancharqa.

Jehova Diospa promesankuna.

Adanwan Evaqa willarqakuchá churi-wawankuman Eden huertapi ima pasasqanmanta hinaspa imanasqa qarqosqa kasqankumantapas. Maychá karqa Abelpa chaykunapi yuyaymanananpaqqa.

Kichkakunawan cardoskuna wiñasqanpich Abelqa qawarqa Jehova Diospa allpa ñakasqan cumplikusqanta. Diosqa nirqataqmi Eva wiksayakuruspan chaynataq wachakuspanpas astawan ñakarinanmanta. Wakin warmankunata Eva wachakuptinpas Abelqa qawarqachá Diospa nisqan imayna cumplikusqanta. Jehova Diosqa yacharqam Evaqa qosanpa kuyasqan kananta hinaspa yanapananta chaynataq qosanpa munaychakusqantapas. Abelqa chayna kasqantam achka kutipi qawarqa. Sapa kutim qawarqa Diospa nisqan cumplikusqanta. Chaykunaraykum Diospa prometesqan ‘miraypi’ iñirqa, chaymi Eden huertapi sasachakuy rikurisqanta allichanan karqa (Genesis 3:15-19).

Jehova Diospa serviqninkuna.

Abelpa ayllunpiqa manam allin ruwasqankuta qatipakunapaqqa pipas karqachu. Ichaqa manam runakunallachu chay tiempopiqa karqa. Eden huertamanta Adanwan Eva qarqorachikuptinkum Jehova Diosqa mana munarqachu pipas yaykunanta. Chay huertaman yaykuna punkupim churarqa querubin sutiyoq angelkunata mana pipas yaykunanpaq, churarqataqmi ‘ruparichkaq espadata’, chayqa manaña tukuytam muyuq (Genesis 3:24).

Piensariy Abelpi, warmacha kachkaspanmi payqa rikurqa runayaruq angelkunata. Chay angelkunapa rikchayninpiqa qawakurqam ancha atiyniyoq kasqanku. Chay ruparichkaq espadapa muyusqanpas mancharikuypaqchá karqa. ¿Abelqa haykapipas rikunmanchu karqa querubin sutiyoq angelkuna pisiparuspa ruwayninku saqerusqankuta? Manamá. Tukuy tiempom chay angelkunaqa Eden huertapi karqaku. Chaynapim Abelqa yacharqa Jehova Diospa serviqninkuna allin ruwaq hinaspa paylla serviq kasqankuta, Abelpa familianqa manamá chaynachu karqa. Chay allin angelkunapa ruwasqanchá Abelpa iñiynintaqa kallpancharqa.

Diospa unanchasqankunapi, promesankunapi hinaspa serviqninkunapi yuyaymanasqanmi Abeltaqa iñiyninpi astawan kallpancharqa. ¡Maynatam paymantaqa yachanchik! Chaymanta yachayqa mozo-sipaskunatapas kallpanchanmanmi iñiyninkupi allin takyasqa kanankupaq, ayllunku Diosta mana serviptinpas. Admirakuypaq tukuy unanchasqankuna, enteron Biblia qellqakusqan chaynataq Diospa achka serviqninkunamanta yachaymi yanapawanchik iñiyninchikpi allin takyasqa kananchikpaq.

Abelpa iñiynin wiñasqanman hinam ruwasqanwan chay qawachiyta munarqa. Ichaqa, ¿imatataq huchayoq runaqa Unanchaqninman qoyta atinman? Diosqa manam ima regalotapas nitaq pi runapa yanapakuynintapas munanchu. Chaywanpas, Abelqa yacharqam allinnin kapuqninta tukuy sonqonmanta qoptinqa hanaq pachapi kuyakuq Taytan chaskinanmanta.

 Chaymi Abelqa Diospaq wakin ovejankunata kañapunanpaq tantearurqa. Chaypaqmi akllarqa allinnin kaq otaq wira kaqnin ovejankunata hinaspam kañapurqa wirantinkunata. Cainpas ofrendatam ruwarqa Diospa favornintawan bendicionninta chaskiyta munaspan. Ichaqa manam wawqen hinachu sonqomanta qoyta munarqa, chayqa sutillatam qawakurqa ofrenda qosqankupi.

Yaqapaschá iskayninku altarta ruwaspanku ofrendankuta qorqaku, chaytaqa querubin sutiyoq angelkunapa qayllanpipaschá ruwarqaku, chay tiempopiqa paykunallam Diosmanta kay Pachapi nanachikuqku. Bibliaqa ninmi: ‘Diosmi Abelta chaskirqa chaynataq ofrendantapas’, nispa (Genesis 4:4). ¿Imanasqam allinpaq hapirqa?

¿Yaqachu ofrenda qosqanrayku? Abelqa kawsaq animaltam qorqa yawarninta sutuchispan. Achka watakuna pasaytam Diosqa mana huchayoq Churinta wañunanpaq saqerqa hinaspam ‘Diosmanta Hamuq Carnerowan’ tupachirqa (Juan 1:29; Exodo 12:5-7). Abelqa manam sumaqtaqa yacharqachu chaykunamantaqa.

Ichaqa yachanchikmi Abelqa allinnin kapuqninta Diospaq qosqanta. Jehova Diosqa manam ofrendallantachu allinpaq qawarqa aswanqa kikin Abeltam, kuyakuywan hinaspa iñiywan qosqanrayku.

“Caintam ichaqa mana chaskirqachu nitaq ofrendantapas” (Genesis 4:5). Manam ofrenda qosqan mana allin kasqanraykuchu, unay watakuna qepatam Diosqa Moisesman kamachikuyninkunata qosqanpi ofrendata hina kawsaykunata qonankupaq saqerqa (Levitico 6:14, 15). Yaqachusmi Cainqa hawa sonqolla Diosta yupaycharqa kunan tiempopi runakunapa ruwasqankuman hina. Diospi mana iñisqanmi otaq mana kuyasqanmi sutillata qawakurqa imayna runa kasqanpi. Bibliaqa ninmi: “Payqariki diablopa runanmi karqa”, nispa (1 Juan 3:12).

¿Ofrendanta Jehova Dios mana chaskiptinchu Cainqa Abelta qatipakunanpaq kallpanchakurqa? Manamá. Wawqenpaqmi piña-piñallaña kachkarqa. Jehova Diosqa yacharqam sonqonpi Cain imayna kasqanta, chaymi yuyaymanachirqa. Willarqam hinalla piñasqa kaspanqa huchaman wichiykunanmanta, nirqataqmi cambiaptinqa ‘chaskisqa kananmanta’ (Genesis 4:6, 7).

Cainqa manamá kasukurqachu Diospa nisqantaqa. Chaymi Cainqa sullka wawqenta mana musyaylla chakraman pusaruspan maqaspan wañurachirqa (Genesis 4:8). Chayraykum nichwan iñiyninrayku Abelqa puntata qatikachasqa kasqanmanta. Wañuruptinpas manamá qonqasqachu kachkan.

Allpaman chaqchusqan wawqenpa yawarninmi Diospa qayllanpi acusachkarqa. Wawqen wañuchisqanmantam Diosqa Cainta castigarqa (Genesis 4:9-12). Kunanpas Abelqa iñiyninpi allin takyasqanwanmi yachachiwachkanchik. Chay tiempopi wakin runakuna unay watakuna kawsasqankumantaqa yaqachusmi payqa pachak watallanpi wañukurqa. Ichaqa Diospa munasqanman hinam allinta kawsakurqa (Hebreos 11:4). Manam iskayrayachwanchu Diospa yuyayninpi kasqanmantaqa nitaq mosoq pachapi kawsarimunanmantapas (Juan 5:28, 29). ¿Chaypichu qampas kanki chaskiykunaykipaq? Arí, tukuy sonqoykiwan Abelpa ruwasqanta qatipakuspaykiqa chaypim kanki.