NOEYQA llamkasqanmantam samarichkan. Qeru hawanpi tiyaykuspanmi chutapakun hinaspam qawan manaraq tukusqa hatu-hatun wasi kaqlla buqueta. Breapas qosnirispanmi asnarimun hinaspam herramientakunapas taqtaqyachkan. Tiyasqanmantam Noeyqa familianta qawan buque ruwaypi llamkachkaqta. Churinkunawan llumchuyninkuna hinaspa señoranmi achka watakunaña Noeyta llamkaysichkanku chay buque ruwaypi. Allintañam chay buquetaqa ruwarunku ichaqa hinallaraqmi llamkanankupaqqa kachkan.

Runakunaqa Noeywan familian locoyarusqankutam ninku. Buque qespisqanman hinam runakunaqa astawan asikunku Noeypa willasqanman hina sinchi para hamuspan Allpa chinkachinanmanta. Chay runakunapaqqa yanqapaq hinam ruwasqankuqa. Tiemponku usuchisqankuta hinaspa penqaypaq hina ruwasqankutam piensanku. Jehova Diosmi ichaqa mana chaynatachu piensan.

Noeymantam Bibliaqa nin: ‘Diospa agradonpaqmi kawsarqa’, nispa (Genesis 6:9). Payqa Diostam kasukurqa, imatapas kamachisqanman hinam ruwarqa hinaspapas amistadninta hinam Diostaqa kuyarqa. Waranqa watakuna pasaruptinmi Noeymantaqa Bibliapi qellqakurqa: “lñiyninwantaqmi kay pachapi kaqkunatapas condenarqa”, nispa (Hebreos 11:7). ¿Imaynatam chayta ruwarqa? ¿Imatam Noeypa iñiyninmanta yachachwan?

Noeyqa mana allin runakunapa yapakusqan tiempopim wiñarqa. Taytanpa abuelon Enocpa tiemponpipas mana allinkunaqa karqañam, Enocmi ichaqa Diospa agradonpaq kawsarqa hinaspam willarqa mana allin runakuna juzgasqa kanankumanta. Mana allin ruwayqa llumpaytam mirarurqa, chaymi Diosqa kay Allpata qawarqa mana valeqpaqña (Genesis 5:22; 6:11; Judas 14, 15). ¿Imanasqataq chayna kanankama chayarurqa?

Angelkunam mana allinpi wichiykurqaku. Huk kaqninmi Jehova Diospa contranpi rimaspan hatarirurqa hinaspam Adantawan Evata huchallirachirqa, chaynapim Satanas Diablopi rikurirurqa. Noeypa tiemponpipas wakin angelkunam Jehova Diospa kamachisqanpa contranpi churakurqaku. Hanaq pachapi ruwayninkuta saqespankum kay Pachaman hamurqaku runaman tikrakuspanku hinaspam buenamoza warmikunawan casarakurqaku. Chay angelkunapa mana kasukuq, hatun tukuq hinaspa kikillanpaq munaq kasqankuqa, runakunapa mana allinninpaqmi karqa (Genesis 3:1-5; 6:1, 2; Judas 6, 7).

Chaymantapas angelkunawan warmikuna kasqankumantam nacerqa hatunkaray, manchakuypaq kallpayoq runakuna. Bibliapim sutichakun nefilim nispa, kay ninanqa “wichiykachiq” otaq “hukkunata kuchpaq” ninanmi. Chay manchakuypaq runakunam kay Pachapi millaypaqta ruwarqaku. Chaymi Diosqa “qawarqa kay pachapi  runakunaqa llumpay mana allin rurayllapiña kasqankuta chaynataq piensasqankupas, lliw yuyayninkupas sapa punchaw mana allinllaña kasqanta”. Chay mana allin runakunatam Jehova Diosqa pachak iskay chunka watamanta chinkachinanpaq tantearurqa (Genesis 6:3-5).

Noeyqa allin warmiwanmi casarakurqa hinaspam 500 masnin watanpiña kachkaptin: Sem, Cam hinaspa Jafet churinkuna nacerqa. a ¡Mayna sasachá Noeypaqqa karqa mana allin runakunapa kasqanpi warmankunata uywayqa! Señoranpiwanmi Noeyqa warmankunata mana allin ruwaykunamanta waqaychananku karqa. Yaqa llapankum warmakunaqa admirakunku “hatunkaray” ‘reqsisqa runakunata’ qawaspankuqa, chaynamá karqaku chay mana allin runakunaqa. Noeywan señoranqa manamá harkayta atinmankuchu karqa chay hatunkaray runakunapa millay ruwasqankuta churi-wawanku mana qawananpaqqa, ichaqa atinmankum karqa Jehova Diosmanta yachachiytaqa, payqa mana allin ruwaykunataqa cheqninmi. Entiendechinankutaqmi karqa kay Pachapi mana allin ruwaykunaqa Jehova Diospa sonqonta llakichisqanmantapas (Genesis 6:6).

Kunan tayta-mamakunapas Noeytawan señorantam qatipakunmanku. Kay tiemponchikpipas llumpaymi mana allin ruwaykunaqa kakuchkan. Warmakunapa kusirikuyninpipas wañuchinakuywan maqanakuyllañam qawakun. Allin tayta-mamakunam ichaqa tukuyta ruwanku warmankuna chay mana allinkunapi mana chaqrukunankupaq, chaypaqmi Jehova Diosmanta yachachinku, paymi lliw mana allinkunata chinkachinqa (Salmo 11:5; 37:10, 11). Mana allinkunapa chawpinpipas warmakuna allin uywaytaqa atikunmanmi. Noeywan señoranpas chay ruwaytaqa atirqakum. Warmankunaqa allin runakunam qespirqaku hinaspam paykuna hina tukuy sonqowan Diosta kasukuq warmikunawan casarakurqaku.

Huk punchawmi Noeypa vidanqa cambiarurqa. Jehova Diosmi payman willarqa chay tiempopi runakunata chinkachinanpaq tantearusqanmanta hinaspam kamachirqa: “Cipres sachamanta ruray hatu-hatun wasi kaqlla buqueta”, nispa (Genesis 6:14).

Chay hatu-hatun wasi kaqlla buqueqa manam mayqan buquemanpas rikchakurqachu. Manam timonninpas nitaq imanpas buquekunapa hinaqa karqachu. Hatu-hatun caja hinallam karqa. Noeymanqa Jehova Diosmi nirqa imayna sayayniyoq hinaspa rikchayniyoq kananmantapas chaynataq ukuntawan hawanta breawan llusinanpaqpas. Nirqataqmi: “Ñoqam kacharimusaq sinchi parata kay pachaman [. . .]. Lliw kay pachapi kaqkunam wañurunqa”, nispa. Chaymantapas nirqam: ‘Qanwan kuskam yaykunqa warmiki chaynataq churikikunapas warmintinkama’, nispa. Chaymantapas llapallan animalkunatam yaykuchinan karqa. Buquepa ukunpi kaqkunallam sinchi paramantaqa librakunanku karqa (Genesis 6:17-20).

Noeyqa admirakuypaq hatu-hatun buquetam ruwanan karqa. Buquepa largonmi kanan karqa yaqa 133 metro, anchonñataqmi 22 metro,  sayayninñataqmi 13 metro. Sayayninqa karqa kunan tiempopi kullumanta buquekunamantapas aswan hatunraqmi. ¿Manachu Noeyqa chay ruwayta munarqa? ¿Rimapakurqachu imapas sasachananmanta? ¿Imapipas mana sasachananpaqchu hukmanpata ruwarqa? Bibliapim nin: “Noeymi lliwta rurarqa Diospa kamachisqanman hina”, nispa (Genesis 6:22).

Yaqa tawa chunka otaq pichqa chunka watakunam llamkarqa. Sachakunatapas kuchuspam astanan karqa hinaspataqmi vigatawan ima necesitasqantapas ruwanan karqa. Hinaspam chaykunawan hatarichinanku karqa. Chay buqueqa iskay altosniyoqmi kanan karqa cuartochayoqkuna hinaspa waqtanpi huk punkuyoq. Karqataqmi qatanpa uranpi ventanakunapas, qatanñataqmi wasipa kaqlla sapa lawman para sutunanpaq hina karqa (Genesis 6:14-16).

Watakuna pasasqanman hinam buquepa qespisqanqa sutilla rikukurqa. ¡Mayna kusisqachá Noeyqa karqa familian yanapasqanrayku! Ichaqa huk ruwayninmi aswan sasaqa karqa buque ruwaymantapas. Bibliapim willawanchik Noeyqa “salvacionmanta willakuq” kasqanta (2 Pedro 2:5). Kaywanqa nichkanmi chay mana allin runakuna chinkachisqa kanankumanta qarinchakuspa willasqanta. ¿Uyarirqakuchu chay runakunaqa? Jesucristom nirqa mana kasukusqankumanta. Noeytaqa manamá uyarirqakuchu aswanmi mikukuypi, tomakuypi hinaspa casarakuypi afanasqa karqaku (Mateo 24:37-39). Noeytawan familiantaqa burlakurqakuchá hinaspapas amenazaspankuch maqarqakupas.

Chaynaña kaptinpas, manam saqerqakuchu ruwayninkutaqa. Hinallam buquetaqa ruwarqaku locoyarusqankuta hinaspa tiemponku usuchisqankuta niptinkupas. Kunanpas Diosta serviq familiakunaqa anchatam yachanmanku Noeymantawan familianmantaqa. Kunanpas Bibliapa sutichasqanman hinam ‘tukupay tiempokunapi’ kawsanchik (2 Timoteo 3:1). Jesusqa nirqam kay tiempoqa Noeypa buque ruwasqan tiempoman rikchakunanmanta. Cristianokunaqa Noeymantam yuyarinmanku, willakusqankuta runakuna mana uyariyta munaspa burlakuptinku otaq qatikachaptinkupas, Noeypas chayna sasachakuykunapim tarikurqa.

Ruwasqankuta tukunankupaq tiempomá chayaramurqaña. Yaqa 600 watanpi Noey kachkaptinmi, taytam Lamec wañukurqa. b Pichqa wata pasaruptinñataqmi Noeypa abuelon Matusalen wañukurqa. Payqa 969 watankamam kawsakurqa, manam pipas pay hinaqa kawsarqachu chayna watankamaqa (Genesis 5:27). Matusalenwan Lamecqa Adanpa tiemponmantaraqmi kawsarqaku.

Matusalenpa wañukusqan watapim Jehova Diosqa Noeyta kamachirqa: “Qamqa wasikipi lliw kaqkunapiwanyá yaykuy buqueman”, nispa. Nirqataqmi tukuy rikchaq animalkunata yaykuchinanpaqpas, Diosman ofrecenapaq hina animalkunatam qanchistakama, wakintañataq iskaytakama (Genesis 7:1-3, NM).

Admirakuypaqchá qawakurqa karumanta achkallaña animalkunapa hamusqanqa, imaymana sayayniyoq hinaspa rikchayniyoq: puristin, pawastin hinaspa imaynanpakunapas. Ichaqa manamá piensachwanchu chay purun animalkunata Noey imayna huñumuspa qatimusqantaqa chaynataq chay buque ukuman yaykuchisqantapas. Bibliapiqa  nichkanmi: ‘Yaykurqakum Noeypaman’, nispa (Genesis 7:9).

Wakin runakunaqa manam creenkuchu chay pasakusqanta. Manam piensayllapas-piensankuchu chay animalkuna hukllapi hawka kasqankutaqa. ¿Manachu tukuy unanchaq Diospa atiynin kanman chay animalkunata hawkayachinanpaq? Yuyarisunchik, Jehova Diosqa Puka Lamar Qochatam rakinarqa hinaspam Intitapas sayachirqa. Chaynaqa, ¿manachu Noeymanta Bibliapi nisqantaqa ruwanman karqa? Chaytamá ruwarqa.

Diosqa atinmanmi karqa imaynanpatapas animalkuna salvaytaqa. Ichaqa yachaywan animalkunata imayna salvasqanmi qawachin qallariymantapacha animalkunata cuidananpaq runakunapi confiasqanta (Genesis 1:28). Achka tayta-mamakunam churi-wawankuman Noeymanta yachachinku, Jehova Diosqa animalkunatapas chaninchasqanta qawachinankupaq.

Jehova Diosqa Noeymanmi nirqa qanchis punchawmanta sinchi para chayamunanta. Chay punchawkunaqa afanasqallañachá karqa. Piensariy, animalkunatawan mikuyninta apaykunanpaq hinaspa familianpa tukuy imantapas astananpaq imayna llamkasqanpi. Yaqapaschá Noeypa señoranwan churinkunapa señorankunapas buque allichaypi kallpanchakurqaku wasinkupi hina kanankupaq.

¿Imatam runakunaqa ruwarqaku? Manam kasukurqakuchu Noeyta Dios yanapasqanta qawachkaspankupas. Nitaq buqueman animalkuna yaykusqanta qawaspankupas. Kunanpas runakunaqa manam kasukunkuchu tukupay tiempopi kasqanchikta qawaspankuqa. Chaymantapas apostol Pedropa nisqanman hinam achka runakuna burlakunku kasukuqkunamanta (2 Pedro 3:3-6). Noeywan familianpas chaynapichá tarikurqaku.

¿Haykapitaq burlakusqankuqa tukurqa? Bibliapim niwanchik, ‘Diosmi wichqarurqa punkuta’ Noey familianta hinaspa animalkunata buqueman yaykurachiptin. Diospa chay ruwasqanqa upallachirqachá burlakuqkunataqa. Chaywan mana upallaptinkupas sinchi param ichaqa upallarachirqa, Diospa nisqanman hinam enteron Pachata yaku pamparurqa (Genesis 7:16-21).

¿Kusikurqachu Jehova Diosqa achka mana allin runakuna wañusqankumantaqa? Manam (Ezequiel 33:11). Aswanmi payqa achka kutikama willachirqa cambianankupaq. ¿Atinmankuchu karqa Diosta kasukuspa Sinchi Paramanta salvakuyta? Atinmankumá karqa Noey hina kasukuspankuqa. Noeyqa Diospa agradonpaqmi kawsarqa. Bibliam nin chay tiempopi runakunata iñiyninwan condenasqanta. Iñiyninwanmi qawachirqa chay tiempopi runakuna castigasqa kanankumanta. Manam chayllataqchu, Noeytaqa iñiyninmi salvarqa chaynataq familiantapas. Paypa iñiyninta qatipakuspaykiqa wiñay kawsaytam haypawaq familiaykipiwan. Noey hinam qampas Diospa agradonpaq kawsakuwaq hinaspa amistadninpas kawaq wiña-wiñaypaq.