1 Samuel 17:1-58
17 Filistea+ soldadokunan guerrapaq juñukurqanku Judá ayllupi kaq Socó+ llaqtapi, jinaspa karpakurqanku Efes-Damin+ ladopi, chayqa kashan Socó llaqtawan Azecá+ llaqtawan tupaypin.
2 Saultaq Israel runakunapiwan Elá wayq’opi+ karpakurqanku, chaypin paykunaqa Filistea runakunawan maqanakunankupaq formakurqanku.
3 Filistea runakunawan Israel runakunawanqa chimpa-chimpapuran kasharqanku, chay orqokunaq chaupinpitaq juj wayq’o kasharqan.
4 Filistea runakuna ukhumantan lloqsimurqan juj allin maqanakuq soldado, paypa sutinmi karqan Goliat.+ Payqa Gaj+ llaqtamantan karqan, yaqa kinsa metro sayayniyoq.*
5 Umanmanmi churakuq cobremanta cascowan, cuerponmantaq churakuq cobremanta sarpha* chalecowan, chay maqanakuna chalecon*+ pesaq pisqa chunka qanchisniyoq kilota jina.*
6 Chakinpitaq churakuq cobremanta canillerawan, wasanpitaq apaq cobremanta juch’uy lanzata.+
7 Jatun lanzanpa mangonmi karqan telarpi k’uyuna rakhu k’aspi jina,+ fierro puntallanraqmi pesaq yaqa qanchis kilota jina.* Jark’apakuna escudo apaysiqnintaqmi paypa ñaupanta puriq.
8 Jinan Goliatqa Israel runakunaq chimpanpi sayaykuspa+ fuerteta nimurqan: “Yau Saulpa soldadonkuna, ¿imapaqtaq kaymanri jamurqankichis? ¿Manachu yacharqankichis Filisteapiqa noqa aswan allin maqanakuq kasqayta? Chhaynaqa ajllakuychis juj soldadota noqawan maqanakunanpaq.
9 Chay ajllasqaykichis runachus atiparuwanqa chayqa qankunaq kamachiykichismi kapusaqku, noqa atiparusaq chaytaq qankuna kamachiyku kapunkichis”, nispa.
10 Chaymantapas Goliatqa* nillarqantaqmi: “¡Israel runakuna, ¿qharichu kankichis icha manachu?!+ ¡Juj soldadotayá kachamuwaychis noqawan maqanakunanpaq!”, nispa.
11 Chayta uyarispan Saulpas Israel runakunapas manchakuymanta khatatatarqankuraq.*
12 Judá ayllupi kaq Efrata+ nisqa Belén+ llaqtapin tiyarqan Jesé+ sutiyoq runa, paypa churinkunan karqan pusaq,+ jujninpa sutinmi karqan David. Jeseqa ñan machuchaña kasharqan Saulpa tiemponpiqa.
13 Jesepa kinsantin kuraq churinkunan Saulwan kuska guerraman rirqanku.+ Phiwi* churinpa sutinmi karqan Eliab,+ juj kaqpataq karqan Abinadab,+ jujninpataq karqan Samá.+
14 Davidqa llapankumanta sullk’an karqan.+ Jesepa kinsantin kuraq churinkunan Saulwan kuska rirqanku.
15 Davidqa Saultaña servirqan chaypas rillaqpunin Belén llaqtataqa papanpa ovejankunata michiq.+
16 Chay p’unchaykunapin Goliatqa* sapa tutamantan sapa tarden Israel runakunaq chimpanpi sayaykuspa burlakuq. Tawa chunka p’unchaymi chayta ruwarqan.
17 Juj kutinmi Jeseqa wawan Davidta nirqan: “Wawáy, kaypin kashan canasta* jank’a chunka t’antapiwan, chayta aparuy wayqeykikunaman, paykunaqa Israel runakunaq karpakusqanpin kashanku.
18 Kay chunka quesotataq* apanki waranqa soldadokunaq umallinpaq. Allinta qhawaramuy imaynachus wayqeykikuna kashanku chayta, jinaspa imallankutapas apamuwanki allillan kashasqankuta yachanaypaq”, nispa.
19 Davidpa wayqenkunaqa Saulwan wakin Israel runakunawan iman Elá wayq’opi+ kasharqanku Filistea runakunawan maqanakunankupaq.+
20 Davidqa tutallamanta jatarispan ovejankunata jujman saqemurqan. Chaymantataq papanpa kamachisqanman jina cosaskunata aparikuspa wayqenkunaq kasqanman rirqan. Chayman chayananpaqqa llapa soldadokunan maqanakunankupaq lloqsimushasqaku. Qaparispan paykunaqa lloqsimushasqaku.
21 Israel runakunawan Filistea runakunawanqa chimpa-chimpapuran maqanakunankupaq listo kasharqanku.
22 Davidqa q’epikuna cuidaqman q’epinta saqespan soldadokunaq kasqanman phawarqan, chaypin wayqenkunata tapurqan imaynachus kashasqankuta.+
23 David paykunawan rimashaqtintaq Gaj llaqtayoq allin maqanakuq Goliatqa+ Filistea runakuna chaupimanta lloqsimurqan, jinaspa imaynan sapa p’unchay burlakuq chhaynata burlakamurqan,+ chaytan Davidqa uyarirqan.
24 Israel runakunaqa Goliat-ta rikuspan sinchita mancharikurqanku, jinan kutiripurqanku.+
25 Chaypin Israel runakunaqa ninakurqanku: “¿Rikushankichischu jaqay runata? Sapa kutinmi chay runaqa lloqsimun Israel runakunamanta burlakuq.+ Pichus jaqay runata atipaqmanmi rey qonqa qhapaq kaykunata ususintawan.+ Chaymantapas chay runaq taytanpa familianqa manañan reypa ima mañakusqantapas qonqañachu”, nispa.
26 Davidtaq ladonpi kaq runakunata tapurqan: “¿Imatan qonqaku jaqay Filistea runata atipaqman? Nishutañan Israel runakunata pisichashan. ¡Pitaq jaqay Diosta mana serviq runari kanman kausaq Diospa ejercitonmanta burlakunanpaq!”,+ nispa.
27 Jinan chay runakunaqa ñaupaqpi nisqankuta jina nillarqankutaq: “Chaykunatan reyqa qonqa pipas jaqay runata atipaqmanqa”, nispa.
28 Davidta runakunawan rimashaqta uyarispan kuraq wayqen Eliabqa+ phiñasqa nirqan: “¿Imamanmi jamurqanki? ¿Pimanmi chay pisi ovejanchiskunatapas saqeramunki chay ch’usaq pampapi?+ Yachanin qanqa gustoykiman puriq kasqaykita, millay sonqo kasqaykitapas. Qanqa maqanakuqta qhawaqpunin jamushanki”, nispa.
29 Davidtaq nirqan: “¿Imatataq ruwashaniri? Tapukushallanin noqaqa”, nispa.
30 Chaymantataq Davidqa juj ladoman rispa juj runakunata tapukullarqantaq,+ chay runakunapas kaqtan nillarqankutaq.+
31 Davidpa rimasqantan willarqanku Saulman, chaymi payqa Davidta wajachimurqan.
32 Davidmi Saulta nirqan: “Ama pipas manchakuchunchu kay Filistea runataqa. Noqa kamachiykin paywan maqanakuq risaq”,+ nispa.
33 Jinan Saulqa Davidta nirqan: “Qanqa waynallaraqmi kanki,+ manan chay Filistea runawanqa maqanakuyta atiwaqchu. Chay runaqa wayna kasqanmantapachan maqanakuq karqan”, nispa.
34 Davidtaq nirqan: “Reyníy, noqaqa taytaypa ovejankunata michiqmi kani. Juj kutinmi ovejakunata michishaqtiy juj león+ ovejata aparushasqa, juj kutintaq osoñataq aparushasqa.
35 Jinan noqaqa leontapas osotapas pampaman kumparuspa chay ovejakunata siminmanta qechurqani, jap’iyta munawaqtinkutaq qhaqllinmanta* jap’ispa pampaman kumparqani, jinaspa wañuchirqani.
36 Noqa kamachiykiqa leontapas osotapas wañuchinin. Chay animalkuna jinan wañunqa chay Diosta mana serviq Filistea runapas, kausaq Diospa ejercitonmanta burlakusqanrayku”,+ nispa.
37 Davidqa nillarqantaqmi: “Jehová Diosmi librawarqan leonmantapas osomantapas, payqa librawanqan kay Filistea runamantapas”,+ nispa. Jinan Saulqa nirqan: “Chhaynaqa phaway riy, Jehová Dios qanwan kachun”, nispa.
38 Chaymantataq Saulqa maqanakunan p’achanwan Davidta p’achachirqan. Umanmanmi churarqan cobremanta cascowan, cuerponmantaq maqanakuna chalecowan.
39 Chaymantataq Davidqa p’achan pataman espadata watakurqan, jinaspa puriyta qallarirqan. Ichaqa manan atirqanchu, payqa manan chay p’achaman costumbrasqachu karqan. Jinan Davidqa Saulta nirqan: “Manan kay p’achawanqa puriyta atinichu, manan jayk’aqpas khayna p’achawanqa churakurqanichu”, nispa. Chaymi payqa ch’utikapurqan chay p’achata.
40 Chaymantataq Davidqa k’aspinta aparikuspa mayu wayq’oman rirqan, chaypin pisqa allin llusk’a rumichakunata ajllaruspa oveja michinan bolsonninman churaykurqan. Jinaspa makinpi warak’antin+ Goliatman* qayllaykurqan.
41 Goliatpas* pisi-pisimantan Davidman qayllaykamusharqan, jark’apakuna escudo apaysiqnintaq ñaupanta jamusharqan.
42 Davidta qhawarispan chay Filistea runaqa juj munay rijch’ayniyoq puka uya wayna+ payman jamushaqta rikurqan, jinaspa pisichaspa burlakuyta qallarirqan.
43 Davidtan nirqan: “¿Noqari alqochu+ kashani k’aspintin jamuwanaykipaq?”, nispa. Chaymantataq chay Filistea runaqa diosninkunata wajakuspa Davidta ñakarqan.
44 Chay runaqa nillarqantaqmi: “Jamuyyá, kunanmi yachanki. Aychaykitan phalaq animalkunaman salqa animalkunamanwan qaraykusaq”, nispa.
45 Davidtaq nirqan: “Qanqa espadantin, jatun lanzantin, juch’uy lanzantin+ iman jamushawanki, noqan ichaqa ejercitokunata kamachiq Jehová Diospa+ sutinpi jamushayki, Israel soldadokunaq Diosninpa sutinpi. Paymantan qanqa burlakushanki.+
46 Jehová Diosmi kunan p’unchay makiyman entregasunki.+ Noqan atipasayki, umaykitan wit’usayki. Llapa Filistea soldadokunaq aychantan kunan p’unchay phalaq animalkunaman salqa animalkunamanwan qaraykusaq. Chhaynapin pachantinpi runakuna yachanqaku Israel llaqtapi cheqaq Dios kasqanta.+
47 Jehová Diosqa manan espadatapas ni lanzatapas necesitanchu llaqtanta salvananpaqqa,+ chaytan llapa kaypi juñunasqa runakuna allinta yachanqaku. Kay maqanakuytaqa Jehová Diosmi atipanqa,+ paymi llapaykichista makiykuman entregasunkichis”,+ nispa.
48 Jinan Goliatqa* astawanraq Davidwan maqanakuq qayllaykamurqan, Davidpas paypa kasqanmanmi phawarillarqantaq.
49 Davidqa ch’uspanmanta rumita orqospan Goliat-ta warak’arqan jinaspa mat’inpi chayachirqan. Chay rumiqa mat’in ukhumanraqmi jaykurqan, jinan Goliatqa uyanpamanta kumpakurqan.+
50 Chhaynapin Davidqa juj warak’awan juj rumiwan imalla chay Filistea runata atiparqan. Manaña espadan karqanchu chaypas wañuchirqanmi chay runata.+
51 Davidqa phawayllan Goliatpa ladonman rirqan, chaypi sayaykuspataq Goliatpa espadanta orqorqan,+ jinaspa umanta qhorurqan chhaynapi wañunanpaq. Allin maqanakuq soldadonku wañupusqanta rikuspan Filistea runakunaqa manchakuymanta ayqekurqanku.+
52 Chayta rikuspan Judá ayllu runakunapas Israelpi wakin ayllu runakunapas qaparispa Filistea runakunata qatirqanku. Wayq’omanta+ Ecrón+ llaqtaq punkunkamaraqmi qatiykurqanku. Chhaynapin Filistea runakunaq cuerponqa wijch’u-wijch’u kasharqan Sarain+ llaqtamanta Gaj llaqtamanpas Ecrón llaqtamanpas riq ñankunapi.
53 Lliuta Filistea runakunata qatiykuspankutaq Israel runakunaqa kutimpurqanku, jinaspa chay runakunaq karpakusqankumanta tukuy imankuta apakapurqanku.
54 Davidqa Jerusalén llaqtamanmi aparqan Goliatpa umanta, chay runaq armankunatataq karpanpi waqaycharqan.+
55 David Filistea runawan maqanakuq rishaqtinmi Saulqa ejercitopi umalli Abnerta+ tapurqan: “Abner, ¿piqpa wawantaq jaqay waynari?”,+ nispa. Abnertaq nirqan: “Reyníy, piqpa wawanchá kakun, manan yachanichu”, nispa.
56 Saultaq nirqan: “Tapurakamuy piqpa wawanchus chay wayna kasqanta”, nispa.
57 Filistea runata wañuchisqanmanta David kutimuqtin jinan Abnerqa Saulpa ñaupanman payta pusarqan. Davidqa Goliatpa umanta aparikuspan rirqan.+
58 Chaypin Saulqa Davidta tapurqan: “¿Piqpa wawanmi kanki?”, nispa. Davidtaq nirqan: “Belén llaqtapi tiyaq kamachiyki Jesepa+ wawanmi kani”,+ nispa.
Uraypi willakuykuna
^ Hebreo rimaypiqa “soqta codo juj cuarta sayayniyoq” ninmi. Qhaway “Astawan yachanapaq B14” nisqata.
^ Sarphataqa “escama, chharpa” nillankutaqmi.
^ Maqanakuna chalecoqa soldadoq qhasqonta pakananpaqmi karqan.
^ Hebreo rimaypiqa “pisqa waranqa siclota” ninmi. Qhaway “Astawan yachanapaq B14” nisqata.
^ Hebreo rimaypiqa “soqta pachaj siclota” ninmi. Qhaway “Astawan yachanapaq B14” nisqata.
^ Hebreo rimaypiqa “Filistea runaqa” ninmi.
^ Khatatataytaqa “kharkatiy” nillankutaqmi.
^ Hebreo rimaypiqa “Filistea runaqa” ninmi.
^ Hebreo rimaypiqa “efá” ninmi. Efá tupunamanqa iskay chunka iskayniyoq litron jaykuq. Qhaway “Astawan yachanapaq B14” nisqata.
^ Hebreo rimaypiqa “lechetataq” ninmi.
^ Qhaqllitaqa “kallachu” nillankutaqmi. Hebreo rimaypiqa “sunkhanmanta” ninmi.
^ Hebreo rimaypiqa “Filistea runaman” ninmi.
^ Hebreo rimaypiqa “Filistea runapas” ninmi.
^ Hebreo rimaypiqa “Filistea runaqa” ninmi.
