1, 2. ¿Imatan askha runakuna tapukunku?

SAPA p’unchaymi mana allin noticiakunata uyarinchis. Terremotokunapin askha runakuna wañunku, suwakunapas mana khuyapayaspan runakunata wañuchinku, wawakunapas taytankuq abusasqanmi kanku.

² Chhayna noticiakunata uyarispan askha runakuna tapukunku: “¿Imaraykun kan cheqninakuykuna sinchi sufrimientopas?”, nispa. Yaqapaschá qanpas chayta tapukuranki.

3, 4. a) ¿Imatan profeta Habacuc Jehová Diosta tapuran? b) ¿Imatan Jehová Dios prometeran?

³ Biblian willan tukuy sonqowan Diosta serviqkunapas chayta tapukusqankuta. Profeta Habacucmi Diosta tapuran: ‘¿Imanaqtintaq mana chanin kaqta rikuchiwanki? ¿Imanaqtintaq ñak’arichiytaqa ch’inlla qhawanki? Runa engañaqllatan runa maqaqllatan rikushani, quejanakushankun churanakushankun’, nispa (Habacuc 1:3).

⁴ Diosqa prometeranmi Habacucta chayta allichananpaq (Habacuc 2:2, 3). Diosninchisqa anchatan munakuwanchis, chaymi Bibliapi nin: “Payqa qankunamantan llakikun”, nispa (1 Pedro 5:7). Diosqa anchatan llakikun runakunaq sufrisqanta rikuspa (Isaías 55:8, 9). Chhaynaqa, ¿imaraykun sinchi sufrimiento kan? Chayta yachasun.

5. a) ¿Ima ninkun religionpi umalliqkuna sufrimiento kasqanmanta? b) Ichaqa, ¿ima ninmi Biblia?

⁵ Pipas ima desgraciapipas tarikuqtinmi religionpi umalliqkuna ninku: “Diospa munayninmi karan”, nispa. Wakintaq ninku: “Destinonmi karan”, nispa. Jujkunataq ninku: “Diosmi munaran ladonman ripunanta”, nispa. Chay nisqankuqa manan cheqaqchu, Diosqa manapunin juchayoqchu ima mana allin pasasqanmantapas. Biblian nin: “¡Diosqa manan jayk’aqpas mana allintaqa ruwanmanchu! ¡Tukuy-atiyniyoqqa manan jayk’aqpas mana chanintaqa ruwanmanchu!”, nispa (Job 34:10).

6. ¿Imaraykun askha runakuna Diosta tumpanku sufrimiento kasqanmanta?

⁶ Askha runakunan piensanku Dios kay pachata kamachinanpaq, chaymi payta tumpanku imaymana sufrimiento kasqanmanta. 3 capitulopin ichaqa yacharanchis kay pachata kamachiqqa Satanás kasqanta.

7, 8. ¿Imaraykun sinchi sufrimiento kashan?

⁷ Biblian nin: ‘Lliu kay pachaqa Satanaspa makinpin kashan’, nispa (1 Juan 5:19). Satanasqa sinchi millaymi, paymi llapa ‘runakunata’ engañashan (Apocalipsis 12:9). Askha runakunataqmi pay jina kanku. Chaymi tukuy ladopi kashan llullakuy, cheqninakuy, sinchi millay ruwaykunapas. Chaymi primer razón kay pachapi sufrimiento kananpaq.

⁸ Iskay kaq razontaq: Llapallanchis juchayoq kasqanchis. Chaymi runakunaqa pantaq kasqankurayku jujkunata sufrichinku. Importante kayta munaspataq guerrakunaman rinku, runakunatapas maltratanku (Eclesiastés 4:1; 8:9). Kinsa kaq razontaq: “Qonqaylla”  imapipas tarikunchis (Eclesiastés 9:12). Yaqapaschá mana kananchis lugarpi otaq mal ratopi kashaqtinchis imapas pasawasunman.

9. ¿Munanchu Dios sufrinanchista?

⁹ Manan Dioschu sufrimientotaqa paqarichiran. Manataqmi Dioschu juchayoq guerrakuna wañuchinakuykuna, mana allin ruwaykuna, terremotokuna, jatun wayrakuna, inundacionkunapas kasqanmantaqa. Jehová Diosqa anchatan munakuwanchis manataqmi munanchu sufrinanchista (1 Juan 4:8) Chhaynaqa, ¿imaraykun jinallata qhawan sufrisqanchista? Chaytan qatimuq parrafokunapi yachasun.

10. ¿Imatan Satanás Adanman Evamanwan creechiran?

¹⁰ Satanasqa Edén huertapin Adanta Evatawan engañaran, Satanasmi kay jinata niran: “Diosqa mana allin kamachikuqmi, manan munanchu allin kanaykichista. Noqan Diosmantaqa aswan allinta kamachiyman, Diostaqa manan necesitankichischu”, nispa (Génesis 3:2-5; qhaway 27 willakuyta).

11. ¿Imatan Jehová Dios rikuchinan karan?

¹¹ Adanwan Evawanqa piensarankun paykunallamanta allin kaqta mana allin kaqta decidiyta atisqankuta. Diosqa yacharanmi paykunaq piensasqankuqa mana allin kasqanta, yacharantaqmi pay kamachillaqtin allin kanankuta. Chhaynaqa, ¿imatan ruwanan karan chayta rikuchinanpaq?

12, 13. a) ¿Imaraykun Dios mana kaq ratochu Adantapas Evatapas wañuchiran? b) ¿Imaraykun Dios permitiran Satanás kay pachata kamachinanta, runakunapas kamachikunankuta?

¹² Diosqa kay allpa paraíso kananta munaran, Adán  Evaq wawankunapas kay allpaman junt’anankuta. Satanasña jark’akuyta munaran chaypas, Diosqa junt’anqapunin munasqanwan, chaymi mana kaq ratochu Adanta Evatapas wañuchiran, aswanmi wawakunayoq kanankuta permitiran (Génesis 1:28; Isaías 55:10, 11). Chhaynapin wawankunaqa decidinkuman Diostachus icha Satanastachus kamachiqninkupaq ajllakusqankuta.

¹³ Satanasqa angelkunaq ñaupaqenpin Dios contra rimaran (Job 38:7; Daniel 7:10). Chaymi Diosqa Satanasman tiempota qoran rimasqan cheqaqchus icha manachus chayta rikuchinanpaq. Runakunamanpas tiempotan qoran paykuna kamachikunankupaq. Chhaynapin yachakunan karan paykunallamanta allintachus kamachikunkuman icha manachus chayta.

14. ¿Imatan tiempowan yachakuran?

¹⁴ Unayñan runakunaqa kamachikushanku, ichaqa llapa gobiernokunan fracasaranku. Chaywanmi yachanchis Satanaspa llullakusqanta, Diospa yanapayninta necesitasqanchistapas. Profeta Jeremiasmi niran: “Señor Diosníy, yachanin, manan runaq munayninchu imayna kananpaqpas, runaqa manan yachakunchu imayna kanantapas”, nispa (Jeremías 10:23).

15, 16. a) ¿Imaraykun Dios permitishan khaytukuy tiempo sufrinanchista? b) ¿Imaraykun Dios mana tukuchinchu sufrimientota?

¹⁵ Satanaspas runakunapas mana allin kamachikuq kasqankuta sut’ita rikuchinanpaqmi Jehová Diosqa permitiran khaytukuy tiempo pasananta. Runakunaqa imaymana clase gobiernokunatan jatarichiranku,  ichaqa fracasarankun. Ciencia, tecnología nisqawan imaymanataña ruwashanku chaypas, astawanmi mana allin ruwaykunapas, guerrakunapas yapakushan. Chaymi sut’ita rikuchin Dios kamachiwallaqtinchis allin kananchista.

¹⁶ ¿Imaraykun Dios mana tukuchinchu sufrimientota? Chayta ruwaspaqa Satanaspa gobiernontan yanapashanman. Jinaspapas runakunachá piensankuman paykunallamanta allinta kamachikuyta atisqankuta. Chay llulla yachachikuytachá Diosqa apoyashanman sufrimientota tukuchispaqa. Yachasqanchis jina Diosqa manan jayk’aqpas llullakunmanchu (Hebreos 6:18).

17, 18. ¿Imatan Jehová Dios ruwanqa Satanaspa tukuy ruwasqanta allichananpaq?

¹⁷ Satanaspa causanpin kay pachapi imaymana mana allin ruwaykuna kashan. Diosmi ichaqa tukuy chaykunata allichayta atin. Chaytaqa ruwanqa Satanaspa llullakusqanta sut’ita rikuchisqan qhepamanmi. Jinan kay allpata paraisoman tukuchinqa, llapa sepulturakunapi kaqkunatataq kausarichinqa (Juan 5:28, 29). Runakunaqa manañan wañunqakuchu nitaq onqonqakuchu. Diosmi Churinwan ‘Saqraq ruwasqankunata ch’usaqman tukuchinqa’ (1 Juan 3:8). Chay p’unchay chayamunankaman ichaqa tiempo kashanraq Diosta reqsinanchispaq, kamachiqninchista jina payta ajllakunanchispaqpas, chaymi Diosta agradecekunchis pacienciakusqanmanta (leey 2 Pedro 3:9, 10). Sufriqtinchispas Diosqa yanapawanchismi aguantananchispaq (Juan 4:23; leey 1 Corintios 10:13).

¹⁸ Diosqa manan obligawanchischu kamachiqninchis kananpaq payta ajllakunanchistaqa. Aswanpas noqallanchismanta  decidinanchispaqmi kamawaranchis. Chayqa sumaq regalon, chaymanta kunan yachasun.

19. a) ¿Imatan Jehová Dios regalawaranchis? b) ¿Imaraykun chay regalomanta agradecekunanchis?

¹⁹ Diosqa noqallanchismanta imatapas decidinanchispaqmi kamawaranchis. Chay regalo qowasqanchiswanmi decidisunman vidanchiswan ima ruwayta, Diosta serviyta mana serviytapas. Manan animalkuna jinachu kamasqa karanchis, animalkunaqa manan decidiyta atinkuchu allin kaqta mana allin kaqtapas (Proverbios 30:24-28 NM). Nitaqmi maquinakuna jinachu kanchis. Aswanpas noqanchismi decidisunman imayna runa kayta, imayna kausayta, pikuna amingonchiskuna kanantapas. Diosqa kusisqa kausananchistan munan.

20, 21. ¿Imata ruwanaykipaqmi kunan decidikuwaq?

²⁰ Diosqa sonqomanta munakunanchistan munan (Mateo 22:37, 38). Juj taytaqa anchatan kusikun “papay munakuyki” nispa wawan sonqomanta niqtinqa. Chhaynatan Diospas kusikun sonqomanta munakuqtinchisqa, ichaqa libren kanchis payta serviyta mana serviytapas decidinanchispaq. Satanaspas, Adanpas, Evapas Dios contra jatarinankupaqmi decidiranku. Qanri, ¿imatan decidinki?

²¹ Satanaspa contranpi churakuspan millonninpi runakuna Diosta servinankupaq decidikuranku, qanpas Diosta servinaykipaq decidikuy (Proverbios 27:11). Diosqa chinkachinqan sufrimientota jinaspa kay allpata paraisoman tukuchinqa. ¿Imatan ruwanayki chaypi tiyanaykipaq? Qatimuq capitulopi chayta yachasun.