1, 2. a) ¿Imaraykun Ana mana kusisqachu alistakun viajananpaq? b) ¿Imaynatan Anamanta yachasqanchis yanapawasunman?

ANAQA viajeman rinankupaqmi makilla alistakushan, chhaynapi sasachakuyninpi mana yuyaykunanpaq. Elcana qosanmi familianta sapa watan Silo llaqtaman apan Diosta yupaychamunankupaq, chaypin Dios yupaychana karpa tarikun. Chayman riyqa kusikunapaqmi kanan, Jehová Diospas munanmi chayman riqkuna kusisqa kanankuta (leey Deuteronomio 16:15). Anapas huch’uyninmantapachan chayman rispa anchata kusikuq. Kay watakunapin ichaqa manaña kusikunchu.

² Elcanaqa anchatan Anata munakun, chayqa Anaq kusikunanpaqmi. Ichaqa kallantaqmi Penina esposanpas, payqa imaymanata ruwaspan mana thakpichu Anata kawsachin. Chayraykun Anapaqqa sapa wata Silo llaqtaman riyqa waqapakunanpaq hinaraq. ¿Imaynatan Penina chayta ruwan? Astawanqa, ¿imaynatan Ana chay sasachakuyta atipan? Sichus qanpas sasachakuykunapi tarikuspa mana thak kayta atinkichu nitaq kusisqachu kawsanki chayqa Anamanta yachaymi kallpachasunki.

3, 4. ¿Ima iskay sasachakuykunapin Ana tarikun, imaraykun sasa atipanapaq chaykuna?

³ Biblian willawanchis Anaq iskay hatun sasachakuyninkunata. Huknin sasachakuyninmi Elcanaq huknin esposan kasqan, chaymi Anaqa chay warmiq cheqnikusqanta aguantanan, chaytaqa pisillatapas allichayta atinmanmi. Huk kaqtaq mana wawayoq kay atisqan, chaytaqa manan imaynatapas allichayta atinmanchu. Wawayoq kayta munaq warmiqa anchatan llakikun chhaynapi tarikuspaqa. Astawanqa Anaq tiemponpiqa llaqtanpipas wawakunayoq kaymi familiaq sutinta mana chinkachiqchu,  chaymi mana wawayoq kayta atiqkunaqa sinchita llakikuqku, hinaspapas pisichasqa, p’enqasqan kaqku.

⁴ Anapaqqa manan sasachu kanman llakikuyninta atipay sichus Penina mana chayman yapapaykunmanchu chayqa. Chaywanmi yachanchis familiapiqa manan thak kawsay kanchu huk qhari askha warmiyoq kaqtinqa. Sapa p’unchaymi familiapi paqarichin maqanakuyta, atipanakuyta, phiñachinakuyta. Chaymi Diosqa Edén huertapi Adanta casarachispaqa huk warmillata qorqan (Gén. 2:24). Askha warmiyoq qharikunamanta Biblia rimaspaqa willallantaqmi llakikuyllapi kawsasqankuta, chaytan rikuchin Elcanaq familianpas.

5. ¿Imaraykun Penina Anaq sonqonta k’irin, imaynatan chayta ruwan?

⁵ Elcanaqa Anatan astawanqa munakun. Judío runakunaq nisqankuman hinaqa ñawpaqtas Anawanqa casarakusqa chaymantañas Peninawanqa. Imaynaña karqan chaypas Peninaqa envidiaq atipasqanmi imaymanata Anata ruwan sonqonta k’irinanpaq. Peninaqa atinmi wawakunayoq kayta astawantaq hatunchakun sapa wawan naceqtin. Anata khuyapayaspa sonqochananmantaqa astawanmi yuyarichishallan mana wawayoq kay atisqanta. Biblian willawanchis Peninaqa Anata ‘millayta k’amispa llakichisqanta’ (1 Sam. 1:6). Yuyaypin chaykunata ruwan Anaq sonqonta k’irinanrayku.

6, 7. a) ¿Imaraykun Ana mana llapantachu Elcanaman willakurqan pay sonqochashaqtinpas? b) ¿Diospa castigasqanraykuchu Ana mana wawayoq karqan? (Qhaway willakuyta.)

⁶ Watan-watanmi Diospa wasinman riqtinku Peninaqa Anata sinchita llakichin. ¿Imata ruwaspa? Jehová Diosman sacrificiota haywasqan qhepamanmi Elcanaqa chay sacrificasqanmanta Peninaq ‘qhari wawankunaman, warmi wawankunamanpas’ mikhunankupaq qon, Anamanmi ichaqa especial mijunata sapallanpaq qon. Chayta rikuspan Peninaqa celosa kaspa Anata yuyarichin mana wawayoq kasqanta chaymi Anaqa waqayta qallarin hinaspa manaña mikhuytapas munanchu. Elcanaqa reparanmi aswan munakusqan warmi llakisqa tarikuspa mana mikhuy munasqanta chaymi sonqochan. Ninmi: “Ana, mikhuyyá. ¿Imamantataq waqashanki? Chaytaq khayna  llakisqari kashanki. ¿Manachu ñoqari chunka wawamantapas astawanraq kani?”, nispa (1 Sam. 1:4-8).

⁷ Anaqa llakisqan kashan mana wawayoq kay atisqanmanta chaytan reparan Elcanaqa, Anaqa agradecekunchá qosanpa sonqochasqanta. * Ichaqa Elcanaqa manan imatapas ninchu Anamanqa Peninaq millay ruwasqankunamanta, Bibliapas manan ninchu Ana chaykunata qosanman willakurqanchus icha manachus chaytaqa. Yaqapaschá payqa yuyaykurqan chaykunata willayqa aswan sasachakuypiraq tarichinanta. ¿Atinmanchu qosan sasachakuyninpi yanapayta? Hinaspapas sichus qosanwan rimanman sasachakuyninmanta chayqa yaqapaschá Peninapas, paypa kamachinkunapas, wawankunapas astawan cheqnikunkuman, chayta ruwaspaqa payllataqmi hukkunamanta karunchakunman, sapantaqmi rikukunman.

8. ¿Imaraykun sonqochawanchis Jehová Diospa chanin ruwaq kasqanta yuyariy mana allinta pipas tratawaqtinchis?

⁸ Anata Penina ñak’arichisqanta Elcana repararqanña otaq manaña chaypas Jehová Diosqa yacharqanmi. Chay willakuymi yachachiwanchis Jehová Diosqa tukuyta rikushasqanta, chaytan yachananku envidiakusqankurayku mana reparachikuq hinalla hukkunaq sonqonta k’iriqkunaqa. Chaninta ruwaq Diosqa tiempollanpin allichanqa, chay yachaymi sonqochan Ana hina thak kayta maskhaqkunata, hukkunaq sonqonta mana k’iriyta munaqkunatapas (leey Deuteronomio 32:4). Chaytaqa Anaqa yachanmanmi karqan chaymi Jehová Diospa yanapayninta mañakurqan.

9. ¿Imatan yachanchis sasachakuypi kananta yachaspapas Silo llaqtaman Anaq risqanmanta?

⁹ Sapa watan ruwasqankuta hinan Elcanaq familianqa tutaraq sayarispa allichakushanku viajanankupaq. Huch’uypas hatunpas llapankun alistakushanku. Silo llaqtaman rinankupaqqa 30 kilometrotan rinanku kanqa, Efraín aylluq orqo q’asankunata purispa. * Huk p’unchay otaq iskay p’unchaymi  purinanku kanqa. Anaqa yachanñan imatapas Peninaq ninanta, chaywanpas manan wasinpichu qhepakun. Chayta ruwasqanqa yachachiwanchismi kay tiempopi Dios serviqkunata. Manan hayk’aqpas huk runakunaq mana allinta ruwawasqanchisraykuqa saqenanchischu Dios yupaychayninchista. Chaypin kallpata chaskinchis sasachakuykunata atipanapaq, saqesunman chayqa manan chaykunata chaskisunmanchu.

10, 11. a) ¿Imaraykun Ana usqhaylla Dios yupaychana karpaman rin? b) ¿Imaynatan hanaq pacha Taytanmanta mañakun?

¹⁰ Ch’isiyaq purisqanku qhepamanmi chay askha familiaqa chayraq rikun Silo llaqtata. Chay llaqtaqa orqo patapin kashan muyuriqninpitaq aswan hatun orqokuna. Chayasqankuman hinaqa Anaqa yuyaykushanchá Jehová Diosmanta mañakuspa imatachus ninanpi. Chayaspankuqa llapankun tiyaykunku mikhunankupaq. Anan ichaqa mikhushasqankumanta sayarispa uskhaylla rin Dios yupaychana karpa wasiman. Chay punkupin uma sacerdote Elí tiyashan. Anaqa manachá reparanpaschu Elí chaypi kashasqanta, astawanqa yuyaykushan imatachus Diosman ninanpin. Chaypi tarikuspaqa manan iskayanchu Diospa uyarinanmanta. Manaña pipas entiendenchu sonqonpi nanayninmanta chaypas Diosqa entiendenmi. Sinchi llakisqa kasqanraykun waqayta qallarin.

¹¹ Waqaykuspan Jehová Diosman sonqollanpi willakun. Siminqa khatatatanraqmi llakikuyninta willakusqanman hina. Manan hawan ukhuntachu willakun aswanpas sonqontan Diosman mast’arin. Payqa anchatan munan wawayoq kayta, chaymi wawayoq kananpaq Diosmanta mañakuspaqa yuyaykullantaq imatachus paypas Diosman qonanpi. Hinan prometen huk qhari wawayoq kaspaqa tukuy tiempo payta servinanpaq qopunanta (1 Sam. 1:9-11).

12. ¿Imayna mañakunanchistan Dios munan?

¹² Diosqa munanmi Ana hina sonqomanta mañakunanchista. Sumaq sonqo kaspan Diosqa invitawanchis mana manchakuspalla imapas yuyaykusqanchista payman willakunapaq, imaynan huk wawaqa munakuq taytanman tukuyta willakun hinata (leey Salmo 62:8; 1 Tesalonicenses 5:17). Apóstol Pedron nirqan: “Tukuy llakikuyniykichista Diosman saqeychis, paymi qankunataqa cuidashasunkichis”, nispa. Chay qelqasqanqa anchatan sonqochawanchis (1 Ped. 5:7).

13, 14. a) ¿Imatan usqhaylla Elí yuyaykurqan, imarayku? b) ¿Imaynatan Ana rikuchin allin iñiyniyoq kasqanta Elí paymanta mana allinta yuyaykuqtinpas?

 ¹³ Jehová Diosqa tukuypin entiendewanchis, runakunan ichaqa mana chhaynapunichu kanchis. Waqasparaq Diosmanta Ana mañakushaqtinmi uma sacerdote Elí qonqaylla tatichin, paymi ruwasqanta qhawasharqan, hinan nin: “¿Hayk’aqkamataq machasqa kanki? Machasqaykimanta sanoyamuy”, nispa. Eliqa qhawasharqanmi simin khatatatasqanta, waqapakusqanta, imayna llakisqa kasqantapas. Ichaqa manan tapuykurqanchu imarayku chhayna kashasqanta, aswanpas usqhayllan nirqan “machasqa”, nispa (1 Sam. 1:12-14).

¹⁴ ¡Maytachá Anaq sonqonqa nanan chhayna llakisqa kashaqtin chhaynata niqtinku! Astawanqa huk uma sacerdote chhaynata niqtin. Chaywanpas Anaqa hukmantan rikuchillantaq allin iñiyniyoq kasqanta, chayqa qatikunapaq hinan. Payqa Jehová Diostan yupaychashallan runaña pantaq kaspa sonqonta k’irin chaypas. Sumaqllatan Elita kutichin willantaqmi imaynapi tarikusqanta. Yaqapaschá Eliqa p’enqasqa kay kutipiqa llamp’u simillawan kutichin: “Israelpa Diosninmi tukuy mañakusqaykita qosunki, thak-kaypi ripuy”, nispa (1 Sam. 1:15-17).

15, 16. a) ¿Imaynan Ana sientekurqan sonqonta Diosman kicharisqan qhepaman, yupaychasqan qhepamanpas? b) ¿Imatan ñoqanchispas Ana hina ruwasunman pisikallpa tarikuspa?

¹⁵ ¿Imaynan Ana sientekurqan sonqonta Diosman kicharisqan qhepaman, yupaychasqan qhepamanpas? ‘Kutipuspan mikhurqan, manañataq llakisqañachu karqan’ (1 Sam. 1:18). Huk Biblian chaymanta nillantaq: ‘Kutipuspanmi mikhurqan chaymi uyanpas manaña hukmanyasqañachu karqan’, nispa (Chuya Qellqa). Anaqa thakmi kapurqan. Huk llasa q’epi hinan llakikuyninqa sayk’uchisharqan, ichaqa paymanta aswan kallpasapamanmi chay q’epinta qoykurqan, paymi hanaq pacha Taytan (leey Salmo 55:22). Jehová Diospaqqa manan ima sasachakuypas mana atinanpaq hinaqa karqanchu, nitaq kunanpas nitaq hayk’aqpas.

¹⁶ Sayk’usqa pisikallpa tarikuspaqa Anaq ruwasqanta hinan ruwananchis, Jehová Dioswanmi sut’ita rimananchis payqa ‘mañakusqata uyariq’ Diosmi (Sal. 65:2). Sichus iñiywan Diosmanta mañakusun chayqa Diosmi qowasun “runakunaq mana aypay atisqan thak-kayta” chhaynapin llakikuyninchisqa manaña nit’iwasunchu (Filip. 4:6, 7).

17, 18. a) ¿Imaynatan Elcana rikuchirqan Anaq prometesqanta allinpaq qhawarisqanta? b) ¿Imatan repararqan Penina?

¹⁷ Qhepan p’unchaymi Anaqa Elcanawan kuska kutin Dios yupaychana karpaman. Kamachikuy Simiq nisqanman hinaqa qosaqa atirqanmi hark’ayta paypa mana yachasqallan esposanpa promesa ruwasqanta, chaymi Anaqa qosanman willan Diosmanta imatachus mañakamusqanta, ima promesa ruwamusqantapas (Núm. 30:10-15). Elcanaqa Dios sonqo runan chaymi mana hark’anchu, aswanpas manaraq wasinkuman kutipushaspan Anawan kuska karpa wasipi Diosta yupaychamunku.

¹⁸ Chay qhepakunamanpas Peninaqa munallarqantaqchá Anata mana allin sientechiyta, ichaqa repararqanchá yanqapaq kasqanta. Bibliaqa manan willanchu chayta, ichaqa willanmi Anaqa ‘manaña llakisqañachu kasqanta’, chaywanmi yachanchis chay kutimantapacha kusisqa kasqanta. Peninaqa ratollachá repararqan mana allinta tratasqanqa manaña Anaq sonqonta k’irisqanta. Chay qhepamanqa manañan Peninaq sutinqa Bibliapi rikhurinñachu.

19. ¿Ima bendiciontan Ana chaskin? ¿Imatan Ana ruwan Diosmanta bendición chaskisqanta yachaspa?

¹⁹ Anaqa thakmi kashan. Hinan reparakun wiksallikusqanta, ¡chaywanmi sonqonqa llanllarinraq! Ichaqa manan qonqanchu chayqa hanaq pacha Taytanpa bendicionnin kasqanta. Wawan naceqtinmi Samuel sutita churan, chayqa Jehová Diosmanta mañakuy ninanmi, chaytapunitaqmi Anaqa ruwarqan Jehová Diosta waqyakuspa. Payqa kinsa watan Silo llaqtata qosanwan kuska mana rinchu, aswanpas wasipin qhepakun wawanta ñuñumanta hanuk’anankama. Anaqa yachanmi wawanmanta t’aqakunanta chaymi payqa chay p’unchay chayamunanpaq preparakushan.

20. ¿Imaynatan Anapas Elcanapas hunt’anku Diosman promesa ruwasqankuta?

²⁰ Wawanmanta t’aqakapunan p’unchaymi chayamun. Anaqa yachanmi wawanqa Silo llaqtapi allin uywasqa kananta, yaqapaschá chaypi Diosta serviq warmikuna uywanqaku. Samuelmi ichaqa huch’uyllaraq. Hinaspapas, manan mayqen mamapas munanmanchu wawanmanta t’aqakuytaqa. Chaywanpas qosanwan kuskan wawankuta Diosman qopunku,  ichaqa manan hawa sonqollachu chayta ruwanku aswanpas tukuy sonqomantan. Ñawpaqtaqa sacrificiokunatan Diosman haywanku, chaymantataq Samuelta Eliman apanku willankutaq ñawpaq watakunapi chaypi Anaq promesa ruwasqanta.

21. ¿Imaynatan Ana rikuchin iñiyniyoq kasqanta Diosta hatunchasqanpi? (Qhawallaytaq “ Mana qonqanapaq iskay mañakuykuna” nisqa recuadrota.)

²¹ Hinan Anaqa Diosta hatunchan, chay ruwasqantan Diosqa ancha allinpaq qhawarin chaymi Simin Qelqapi churachirqan. 1 Samuel 2:1-10 textota leespan reparanchis Anaq iñiynin allin kasqanta. Chaypin Jehová Diosta hatunchan atiyninwan musphana kaqkunata ruwasqanmanta, willantaqmi paylla hatunchakuqkunata pisichasqanta, sarunchasqakunata bendecisqanta, kawsay qoqpas kawsay qechuqpas kasqantapas. Hatunchallantaqmi ch’uya kasqanta, chanin hunt’aq kasqantapas. Chaymi Anaqa nin: “Manan qan hina hatun Qaqaqa kanchu”, nispa. Jehová Diosmantaqa manan iskayasunmanchu payqa yanapanmi pisichasqakunata sarunchasqakunata paypi suyakuqtinkuqa.

22, 23. a) ¿Imaynapin Samuel yachan tayta-mamanpa munakusqanta? b) ¿Imaynatan Dios bendecishallarqan Anata?

²² Samuelqa anchatan kusikun maman allin iñiyniyoq kasqanmanta. Wiñasqanman hinaqa yuyarayanchá mamanta ichaqa manan qonqarparisqachu tarikun. Anaqa sapa watanmi p’achata apan Silo llaqtata rispa, chaywan Diospa karpanpi servinanpaq. Chay p’acha sirasqanmi rikuchin anchata munakusqanta (leey 1 Samuel 2:19).  Rikushawaqpas hinata qhawariy. Anan mosoq p’achata churinman churashan, sumaqtan allichan, uyachanta qhawaykuspataq sumaq simikunawan kallpachan. May munaymi Samuelpaqqa chhayna mamayoq kayqa. Wiñaspaqa paypas huk bendicionmi kanqa tayta-mamanpaq hinallataq Israel llaqtapaqpas.

²³ Anapas hatun bendicionkunatan chaskirqan. Diosmi phisqa wawakunatawan Anaman qorqan (1 Sam. 2:21). Hinaspapas watakunaq pasasqanman hinan astawan hukllachakun hanaq pacha Taytanman. Chaymi imamantapas aswan hatun bendicionqa karqan. Sichus pay hina iñiyniyoq kasun chayqa ñoqanchispas astawanmi Diosman hukllachakusun.