Bandera napaykuymanta. Jehová Diospa testigonkunapaqqa takispa banderata napaykuypas hatunchaypas yupaychay hinan, suyutapas kamachikuqkunatapas qespichiqta hina qhawariymi (Isaías 43:11; 1 Corintios 10:14; 1 Juan 5:21). Ñawpa tiempopiqa askha kamachikuqkunan chhayna yupaychasqa karanku, hukninmi karan Babilonia suyupi kamachikuq Nabucodonosor. Atiyniyoq kasqanta dios hina kasqantawan yuyaykuspan hatunkaray idolota ruwachiran, kamachikurantaq llapa tocanaq waqasqanta uyarispa chay idoloman llapa runakuna qonqorikunanpaq. Sadrac, Mesac, Abednego israelita waynakunan ichaqa wañunankupaq nisqaña karanku chaypas mana chay idoloman qonqorikurankuchu (Daniel, 3 capítulo).

¿Kunanri kaqllachu chaykuna kashan? Ñawpa kawsaymanta qelqaq Carlton Hayes runan “kay tiempopi suyuta yupaychaymanta” kayta qelqaran: “Suyumanta banderaqa yupaychanapaqmi. [...] Ñawpaqenpin runakuna k’umuykuspa sombreronkuta ch’utikunku, poema qelqaqkunan suyuta hatunchanapaq poesiakunata ruwanku, erqekunapas banderapaqmi takinku”, nispa. Chaymantapas willanmi “suyukunaq fiestan p’unchay kasqanmanta” —Perú suyuq p’unchaynintapas 28 p’unchay julio killapin festejanku—, “llaqtankuq idolon, llaqtanta qespichiq runakuna”, “yupaychananku wasikuna” kasqanmantapas. Chaymantapas Diario Oficial de la Federación, de México nisqa periodicon kayta nillantaq: “Escudopas, Banderapas, Himno Nacional nisqapas suyuq idolonkunan” nispa, kallpachantaqmi  runakunata “chaykunata yupaychanankupaq”. Huk qelqan ura watakunapi kayta nillarantaq: “Banderaqa cruzta hina yupaychanapaqmi”, nispa.

Chay qelqallataqmi qayninpakunalla himno nacional nisqamanta kayta niran: “Suyunkuta munakuq runakunan chay himno takisqankupi Diosta mañakunku llaqtankuta otaq kamachikuqkunata yanapaykunanpaq pakaykunanpaqwan”, nispa. Chay qelqakunan sut’ita rikuchin bandera napaykuy himno nacional nisqata takiypas yupaychay hina kasqanta, manayá Jehová Diospa testigonkunallachu chhaynata qhawarinku. Estados Unidos suyupin escuelapi kaq wayna sipas Testigokuna banderata mana napaykusqankumanta, banderaq ñawpaqenpi juramentota mana ruway munasqankumantawan askha juiciokuna qallariran. Chaymantan profesor D. W. Brogan huk libropi kayta qelqaran: “Chayraqmi [askha juiciokunapi] Corte Suprema nisqa chay ruwaykunata qhawarin yupaychayta hina”, nispa.

Diospa kamachikuyninkuna contra kasqanraykun Testigokunaqa mana chaykunata ruwanchischu, ichaqa manan runakunata hark’anchischu chaykuna ruwanankumanta. Respetanchismi banderakunata, kasukunchismi ‘kamachikuqkunatapas’ ‘Diospa kamachisqanta ruwaq’ kasqankurayku (Romanos 13:1-4). Mañakullanchistaqmi “reykunapaqpas, llapa kamachikuqkunapaqpas”. Ichaqa ‘allin kawsaypi, sumaq kawsaypi kawsakunanchispaq, Diosman sonqollisqa, tukuy imapipas paypa sonqonman chayaqta ruwananchispaq’ (1 Timoteo 2:2).

Kamachikuqkunapaq votaymanta. Cheqaq cristianokunaqa respetanmi hukkunaq votasqanta. Manan chay votacionkuna contra nitaq akllasqa kamachikuqkuna contra imatapas ruwankuchu. Ichaqa manapunin chaykunapi chhaqrukunkuchu (Mateo 22:21; 1 Pedro 3:16). ¿Llaqtaykipi multapas otaq ima ñak’arichiypas kanman mana votaq riqkunapaq chayri? Concienciayki mana hark’asunkimanchu chayqa rillawaqmi votana wasita. Chayta ruwaspaqa Sadrac, Mesac, Abednego waynakuna hinan ruwashawaq, paykunapas kamachikuq waqyachiqtinmi riranku Dura nisqa pampata. Política nisqapi mana chhaqrukunankupaqmi ichaqa cristianokuna manapuni kay soqta kamachikuykunata qonqanankuchu:

1.   Jesusta qatikuqkunaqa ‘manan kay pachaqchu kanchis’ (Juan 15:19).

2. Cristianokunaqa Cristoq rantinpi Reinonpa rantinpiwanmi kashanchis (Juan 18:36; 2 Corintios 5:20).

3. Iñiyninchiswan munanakusqanchispiwanmi llapa cristianokunata hukllachawanchis (1 Corintios 1:10; Colosenses 3:14).

4. Pipas huk kamachikuqpaq votan chayqa chay kamachikuqpa mana allinkuna ruwasqanmantan huchallikuqmasin kanqa (chaypaq kay textokunata qhawariy 1 Samuel 8:5, 10-18; 1 Timoteo 5:22).

5. Israelitakunaqa huk kamachikuqtan mañakuranku chaywanmi Jehová Diospa Kamachikuq kayninta pisicharanku (1 Samuel 8:7).

6. Cristianokunaqa llapa runakunamanmi Diospa Reinonmanta willayta munanchis política nisqapi ima partidomantaña kanku chaypas (Mateo 24:14; 28:19, 20; Hebreos 10:35).

Llaqtapaq llank’aymanta. Wakin suyukunapin soldado kayta mana munaqkunata llaqtapaq llank’achinku. ¿Imatan ruwasunman chhaynapi tarikuspa? Ñawpaqtaqa Jehová Diosmantan mañakunanchis, hinaspa chay llank’anamanta astawan yachananchis, yaqapaschá iñiyninkupi poqosqa cristianokunata tapukusunman. Chhaynapin conciencianchispa nisqanman hina allinta akllakusun (Proverbios 2:1-5; Filipenses 4:5).

Simin Qelqapin Dios kayta kamachiwanchis: ‘Suyu kamachiqkunatapas llaqta kamachiqkunatapas kasukuychis, [...] tukuy ima allinkaqkunatapas usqhaylla ruwaychis, [...] sumaq sonqo kaychis’, nispa (Tito 3:1, 2). Chaykunata qhawarispan kaykunata tapukunanchis: “Llaqtapaq llank’asaq chayri, ¿chhaqrukusaqchu política nisqapi otaq pantasqa religionpa ruwayninpipas?” (Miqueas 4:3, 5; 2 Corintios 6:16, 17.) “¿Atisaqchu hunt’ayta cristiano hina ima ruwanaywanpas icha sasachakusaqchu?” (Mateo 28:19, 20; Efesios 6:4; Hebreos 10:24, 25.) “¿Icha allinchu kanqa Diospaq llank’ayniyta hunt’anaypaq, precursor kanaypaqpas?” nispa (Hebreos 6:11, 12).

 Sichus huk cristiano carcelman mana rinanrayku llaqtapaq llank’anman chayqa manan mayqen iñiqmasinpas p’enqaypaqchu qhawarinan (Romanos 14:10). Llaqtapaq llank’aq mana rinmanchu chaypas manallataqmi p’enqaypaqchu qhawarinanku (1 Corintios 10:29; 2 Corintios 1:24).