1, 2. ¿Pikunan anchata kusikunku bautizakuqkunata rikuspa?

¿UNAYÑACHU Jehová Diospaq llankʼashanki? Chhaynaqa askha kutitañachá hatun huñunakuykunapi bautizakuqkunapaq discursota uyariranki. Chaywanpas, anchatachá kusikunki discurso tukuyta llapa bautizakuy munaqkuna hatarispa tapuykunaman “¡arí!” nispa kutichisqankumanta. Chayta uyarispaqa llapa chaypi kaqkunan kusisqa tʼaqllakunku, hukkunataq waqankuraq kusikuymanta. ¡Arí, anchata kusikunapaqmi chay llampʼu sonqo runakuna Jehová Diosman sayapakunankupaq qokusqankuqa!

² Chaytaqa watapi kinsa kutita hinallan rikunchis. Angelkunan ichaqa askha kutita rikushanku. ¡Paykunaqa imaynataraqchá ‘hanaq pachapi [...] qʼochukunku’ sapa semana waranqanpi bautizakuqkunata rikuspa! (Lucas 15:7, 10.) Arí, paykunaqa anchatan kusikunku kay Hallpʼapi Diospa llaqtan wiñarisqanmanta (Ageo 2:7).

3. ¿Imaraykun Satanás “qaparishaq león” hinaraq purishan? ¿Imatan munashan?

³ Ichaqa manan llapa angelkunachu kusikunku waranqanpi runakuna millay kawsayninkuta saqespa bautizakusqankumanta. Supaykunan phiñakuymanta kirunkutaraq kʼutupakushanku. Ñawpa tiempopiraqmi Satanás runakunamanta kay hinata niran: ‘Paykunaqa manan Diosta munakusqankuraykuchu servinku, sasachakuykunapi tarikuspaqa saqepunqakun payta’, nispa (leey Job 2:4, 5).  Chaymi pipas Diosman qokuqqa Satanás llulla kasqanta rikuchishan, chayta ruwaspaqa Satanaspa uyanpipas chʼaqlashanman hinan. Sapa semanan waranqanpi runakuna chayta ruwashanku chaytaqmi Saqrata sinchita phiñachishan. Chaymi payqa ‘qaparishaq león hinaraq tukuyneqta purishan pillatapas [iñiyninpi] oqoykunanpaq maskhaspa’ (1 Pedro 5:8). Payqa imaymanatan ruwashan iñiyninchispi chiriyapunanchispaq otaq Jehová Diosmanta karunchakapunanchispaq (Salmo 7:1, 2; 2 Timoteo 3:12).

4, 5. a) ¿Ima harkʼaykunatan churaran Jehová Dios Satanasman? b) ¿Imaninmi Biblia Saqraq contranpi sayaqkunata?

⁴ Millay “qaparishaq león” hinaña kashan chaypas manan manchakunanchischu. ¿Imarayku? Jehová Dios iskay harkʼaykunata churasqanrayku. Hukninmi kay: Satanasqa manan haykʼaqpas Diospa llaqtantaqa chinkachinqachu.  Chaytaqa Satanaspas yachanchá. Jehová Diosmi ñawpaqtaraq qelqachiran ‘ancha askha runakuna’ “manchay ñakʼariymanta” qespichisqa kanankuta. Payqa huntʼanqapunin chay rimasqanta (Apocalipsis 7:9, 14).

⁵ Iskaytaq kay: Satanasqa manan urmachiyta atinqachu Jehová Dioswan hukllachasqa kaqkunata. Chaytan sutʼita yachanchis profeta Azarías Asá kamachikuqman kayta nisqanpi: “Señor Diosta servishallankichis chayqa, paypas qankunawanpunin kashanqa”, nispa (2 Crónicas 15:2; leey 1 Corintios 10:13). Askhan Diospa kamachinkunaqa Satanaspa contranpi qaqata sayaranku (Hebreos 11:4-40). Sichus paykuna hina Jehová Diosman kʼaskakusun chayqa Satanaspa contranpin qaqata sayasun, atipasuntaqmi. Chayqa Bibliapipunin qelqasqa kashan: ‘Saqraq contranpi qaqata sayaychis, chaymi payqa qayllaykichismanta ayqekapunqa’, nispa (Santiago 4:7).

6. ¿Imaynatan sapanka cristianokunata Satanás urmachiyta munan?

⁶ Arí, Satanasqa manan haykʼaqpas Jehová Diospa llaqtanta atipanqachu. Iñiyninpi chiriyapuqkunatan ichaqa atipanman. ¿Imaynata? Jehová Diosmanta pisi-pisimanta karunchachispa. Chaypaqmi imaymanawan cristianokunata ñakʼarichin, sapanka runawan espiritualpi maqanakun, imaymana toqllakunatataq churan. Sapankamanta yachasun.

7. ¿Imaraykun Satanás Diospa llaqtan contra sinchi phiñasqa hatarishan?

⁷ Ñakʼarichiykuna. Apóstol Juanmi niran: ‘Lliw kay pachan saqraq munaychakusqan kashan’, nispa (1 Juan 5:19). Chay simikunataqa llapa cristianokunan allinta entiendenanchis. ¿Imarayku? Ñataq kay pachapi runakuna Satanaspa makinpiña kashanku chayqa, Diospa llaqtanmanmi phiña león hinaraq phawaykushan hapʼiyta munaspa.  Chaywanpas Jehová Diospa llaqtanqa ayqekushanmi makinmanta (Miqueas 4:1; Juan 15:19; Apocalipsis 12:12, 17). Pisillaña tiempon kasqanta yachaspan Satanasqa Diospa kamachinkuna contra astawanraq imaymanata ruwashan. Kay tukukuy tiempopiqa astawanraqmi ñakʼarichiwashanchis.

8. ¿Imatan rikuchisharan Pablo ‘maqanakunanchis’, nispa nisqanwan?

⁸ Sapanka runawan espiritualpi maqanakun. Pablon cristianokunaman kayta qelqaran: “Hanaqkunapi kaq mana allin espiritukunawanmi” ‘maqanakunanchis’, nispa (Efesios 6:12). ¿Imatan nisharan ‘maqanakunanchis’, nispa nisqanwan? Griego simipiqa, uya-uyapura maqanakuy ninanmi. Chaywanmi Pabloqa rikuchisharan sapankanchis supaykuna contra churapakunanchis kasqanta. Tiyasqanchis suyupi millay espiritukuna kananpi creenkuña manaña chaypas, chaymantaqa manan mayqenninchispas ayqekusunchu. Chaymantapas kayta amapuni qonqasunchu: Jehová Diosman qokusqanchismantapachan huk maqanakuyta qallariranchis. Chaymi Bautizakusqanchismantapacha supaykunawan maqanakuypi kashanchis. Chaychá Pabloqa Éfeso llaqtapi cristianokunata kinsa kutitaraq anyaran iñiyninkupi qaqata sayanankupaq (Efesios 6:11, 13, 14).

9. a) ¿Imaraykun Satanaspas supayninkunapas imaymana ‘qʼotukuq yuyayninkunawan’ urmachiyta munawanchis? b) ¿Imarayku yuyayninchista waqllichiyta munan? ¿Imata ruwana pay contra qaqata sayanapaq? ( ¡Paqtataq saqraq toqllankunaman urmawaq! nisqa recuadrota qhawariy.) c) ¿Ima toqllamantan yachasun?

⁹ Imaymana toqllakunata churan. Pablon cristianokunata kallpacharan ‘Saqraq qʼotukuq yuyayninkuna contra qaqata sayanankupaq’ (Efesios 6:11). ¿Imaraykun “qʼotukuq yuyayninkuna” nispa nin? Satanaspas supayninkunapas imaymana toqllakunatan churawanchis urmachiwananchispaq manan huk toqllallatachu. Chaytataq allinta yuyaykuspa ruwanku. Paykunaqa rikushankun wakin cristianokuna huk toqllakunamanta ayqekusqankuta qhepamantaq hukniray  toqllakunaman urmasqankuta. Chaymi makilla qhawawashanchis imapi pisiyasqanchista yachaspa chayman hina urmachiwananchispaq. Biblian ichaqa willawanchis Satanaspa imakunachus yuyaykusqanta (2 Corintios 2:11). Ñawpaq capitulokunapin yacharanchisña Saqraq wakin toqllankunamanta: qolqe sonqo kaymanta, mana allin runakunawan mana huñunakuymanta, millay qhelli ruwaykunamantawan. Kunantaq yachasun supaykunawan hukllachachiq ruwaykunamanta.

10. a) ¿Ima ruwaykunatan nikun layqakuy, nispa? b) ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarin layqakuyta? ¿Qanri imaynata qhawarinki?

¹⁰ ¿Ima ruwaykunatan nikun layqakuy, nispa? Watuyta, hukkuna layqayta, hukkunata layqaspa hapʼichiyta, wañusqakuna rimachiyta chay hina huk ruwaykunatawan. Chaykunata ruwaqqa supaykunawanñan hukllachasqa kashan. Yachasqanchis hina chay hina ruwaykunataqa “sinchitan Señor Diosqa cheqnikun” (Deuteronomio 18:10-12; Apocalipsis 21:8). Chaymi llapa cristianokunata kamachiwanchis ‘mana allinkaqta cheqnikunanchispaq’. Supaykunaq munasqanta ruwasunman chayqa Diospa contranpin kashasunman (Romanos 12:9). Chayraykun chaykuna ruwaytaqa mana yuyaykunallanchispaschu.

11. ¿Imaynapin Satanás atipanman? Chayta willay huk rikchʼanachiywan.

¹¹ Arí, layqakuyqa Jehová Diospa contranpi ruwaymi. Chaymi Saqraqa tukuy atisqanta ruwan paywan hukllachakunapaq ruwaykunaman urmachiwananchispaq. Pitapas chayman urmarachispan payllataq nikun: “Atiparuni”, nispa. ¿Imaynapitaq atipanri? Chayta huk soldadowan rikchʼanachisun. Sichus huk soldado awqanwan qʼotuchikunman hinaspa tropanta saqespa awqankunaq tropanman huñukapunman chayqa chay tropapi umalliqmi kusisqa tʼaqllakunmanraq. Yaqapaschá huk kaq tropapi umalliqta asipayanman chay tropanta saqepuq soldadota  qhawachispa. Chay soldadoq ruwasqanta hinan ruwashanman layqakuypi puriq cristianopas. Satanaspa kamachin kapuspan yuyaypi Jehová Diosta saqepushanman. ¡Maytachá Saqraqa Diosta asipayanman huk cristiano paypa munasqanta ruwaqtinqa! ¿Munasunmanchu Jehová Diosninchista asipayananta? Manapunin, ñoqanchisqa manan Diosninchista traicionasunmanchu.

12. ¿Imatan Satanás ruwan paywan hukllachakunapaq ruwaykunaman urmachiwananchispaq?

¹² Supaykunawan hukllachakunapaq ruwaykunata cheqnikusun chayqa manan chay toqllakunaman urmasunchu. Chaytaqa Satanaspas yachanmi, chaymi hukniraytañataq yuyaykunanchista munan. ¿Imatan ruwan chaypaq? Iskayachiwanchismi, “mana allintan ‘allinmi’” ninanchista munan, “allintataq ‘manan allinchu’” nispa ninanchista (Isaías 5:20). Chaypaqmi askha runakunata urmachisqan toqllallatataq churan: cheqaq kaqtan iskayachin.

13. ¿Imaynatan Satanás cheqaq kaqta iskayachin? Chaymanta ejemplokunata willay.

¹³ ¿Imaynatan Satanás chayta ruwan? Chaymanta yachasun. Edén huertapin Satanás Evata tapuran: “¡Ahá! ¿Dioschu nirqasunkichis: Aman mikhunkichischu huertapi llapa sachʼa ruruta, nispa?” nispa. Askha watakuna qhepamantaq Diospa angelninkunawan kuska Diosman asuykuspa Job runamanta kayta tapuran: ‘¿Yanqallachu Job yupaychashasunki?’ nispa. Pachak-pachak watakuna qhepamantaq Jesús kay Hallpʼapi predicayta qallarishaqtin paytañataq kayta niran: “Diospa Churinchus kanki chayqa, kay rumikunata niy tʼantaman tukunanpaq”, nispa. Tawa chunka pʼunchay ñawpaqta hinallan Jehová Dios Jesusmanta niran: “Kaymi munakusqay Churiy, paymi anchata kusichiwan”, nispa. Chaymi “Churinchus kanki” nispa nisqanwanqa Jehová Diosta  mana pʼenqakuspa asipayasharan (Génesis 3:1; Job 1:9; Mateo 3:17; 4:3).

14. a) ¿Imatan Saqra ruwan paywan hukllachakunapaq ruwaykunapi urmachiwananchispaq? b) ¿Imamantan qatimuq parrafokunapi yachasun?

¹⁴ Saqraqa ñawpa tiempopi hinan kunanpas iskayachiywan urmachiyta munawanchis. Chaymi supaykunawan hukllachakunapaq ruwaykunata allinpaq hina qhawarinanchista munan. Wakin cristianokunaqa urmankun chaykunaman, chaymi mayninqa cheqaq kaqmanta iskayaspa kay hinata tapukunku: “¿Millaypunichu kaykuna kanman?” nispa (2 Corintios 11:3). ¿Imaynatan yanapasunman chhayna yuyaykuqkunata? ¿Iman yanapawasun chay toqllaman mana urmananchispaq? Chay tapuykunaman kutichinapaq qatimuq parrafokunapi qhawarisun imaynatan Satanás qʼochukuyninchispi hampichikusqanchispipas layqakuykunawan waqllichiwasunman.

15. a) ¿Imaynatan wakin suyukunapi layqakuyta qhawarinku? b) ¿Imaynatan wakin cristianokuna supaykunawan hukllachakuyta qhawarinku?

¹⁵ Wakin suyukunapin layqakuyta, hukkuna layqayta, chay hina huk ruwaykunatapas allinpaq qhawarinku. Supaykunaq ruwayninmi imaymanapi rikhurimushan: televisionpi, librokunapi, videojuego nisqakunapipas, chaykunawanmi runakuna kusirikunku mana imanakuqpaq hinataq qhawarinkupas. Chaymantapas kanmi layqakuykunamanta rimaq allin reqsisqa librokuna, peliculakunapas, kantaqmi chaykunata anchata respetaq runakunapas. Supaykunan imaymanata ruwashanku layqakuykunata mana imanakuqpaq hina runakuna qhawarinankupaq. ¿Urmaranchu huk cristianollapas chhayna yuyaykuyman? Ari urmarankun. Huk cristianon layqakuymanta kaq peliculata qhawaspa niran: “Ari qhawaranin ichaqa manamá chayqa  layqakuychu”, nispa. ¿Allinchu kanman chay hinata yuyaykuy?

16. ¿Imaraykun mana allinchu kanman layqakuy ruwaykunawan qʼochukuy?

¹⁶ Layqakuymanta peliculakuna qhawayqa manapaschá layqakuy hinachu kanman, ichaqa manan chaywanchu nisunman: “Manan imanawanqapaschu”, nispa. ¿Imarayku? Bibliaq nisqan hina Satanaspas supayninkunapas manan yachankuchu imatachus yuyaykusqanchista. * Chaymi paykunaqa tukuy ruwasqanchista imapi qʼochukusqanchistapas makilla qhawawashanchis, yuyaykusqanchista imapi pisipasqanchistapas yachanankupaq. Layqakuymanta peliculakunata librokunatapas qhawaqqa supaykunamanmi willashanman imakuna munasqanta. Chaywanqa imakunapi pisipasqantan rikuchishanman. Chayta rikuspan paykunaqa astawanraq kallpachakunkuman uya-uyapura maqanakuypi chay runata atipanankupaq. Arí, chay layqakuykunamanta qhawaspan wakin cristianokuna chay ruwaykunata munapayaranku, chaytaq layqakuykuna ruwaypi urmachiran (leey Gálatas 6:7).

17. ¿Imatan Satanás ruwanman onqosqa runaq pisipasqanta qhawarispa?

¹⁷ Hinaspapas onqospa hampichikuyta munasqanchis tumpallan Satanasqa layqakuyman urmachiwasunman. Yachanapaq, yaqapaschá huk iñiqmasinchis sinchi llakisqa tarikunman onqosqanmanta mana qhaliyayta atispa (Marcos 5:25, 26). ¿Imatan Satanaspas supayninkunapas ruwankuman pisipasqanta qhawarispa? Paykunaqa onqosqatan astawanraq llakikuywan ñit’inkuman, tanqankumantaqmi  Bibliaq contranpi kaq hampikunawan hampichikunanpaq otaq ‘layqakunawan’ hampichikunankupaqpas (Levítico 19:26). Chay toqllaman urmaspaqa Jehová Diosmantan karunchakunman. ¿Imaynapi?

18. ¿Imayna hampiqkunamantan cristianokuna karunchakunanchis, imarayku?

¹⁸ Jehová Diosmi kamachikuyninta mana kasukuqkunata nirqan: “Pipas kamachikuy simita uyariyta mana munanchu chayqa, Diospas mañakusqantaqa millakullantaqmi”, nispa (Proverbios 28:9). Ñoqanchisqa manapunin chhaynapi tarikuyta munasunmanchu. ¿Munasunmanchu onqosqa kashaqtinchis mañakusqanchista Jehová Dios manaña uyariwananchista manaña yanapawananchistapas? Manapunin, riki (Salmo 41:3). Chhaynaqa, ¿imatan ruwasunman hampiwaqninchis runa imawan onqosqanchista willawananchispaq otaq hampiwananchispaqpas layqakuna hina imatapas ruwaqtin? Chaykunamantaqa karunchakunanchismi (Mateo 6:13). * Chhaynapin Jehová Diosmanta mana karunchakusunchu (“ ¿Supaykunawan hukllachakunapaq ruwaykunachu kanman?” nisqa recuadrota qhawariy).

19. a) ¿Imaynatan Satanasta qhawarinku wakin suyukunapi? b) ¿Ima willakuykunatan cristianokuna mana uyarinanchischu nitaq willananchispaschu?

¹⁹ Huk suyukunapin Satanasta mana imanakuqta hina qhawarinku. Huk suyukunapitaq sinchi atiyniyoqpaq hina qhawarispa manchasqa kawsanku. Manchakunkuña chaypas tukuy yuyaywanmi millay espiritukunaq ruwasqankumanta uyarinku otaq willankupas. ¿Cheqaq Diospa kamachinkunari uyarisunmanchu chay willakuykunata, yachaspapas willasunmanchu hukkunaman? Manan, ¿imarayku?

20. ¿Imaynatan mana reparakuspa Satanaspaq propagandata ruwashasunman?

²⁰ Ñawpaqta, chaykunata ruwaspaqa Satanastan yanapashasunman. ¿Imaynata? Bibliaqa willanmi Satanás atiyniyoq kasqanta ichaqa willallantaqmi ‘llulla [...] señalkunata,  musphanakunata ruwaq’ kasqanta, ‘qʼotukuq’ kasqantapas (2 Tesalonicenses 2:9, 10). Payqa llapa llullakunamantapas aswan llullan, kusatan chaykunapi creeq runakunaq yuyaynintapas waqllichin. Chaymi payqa mana kaqta runakunaman rikuchin uyarichin ima, paykunataq ninku: “¡Rikurunin! ¡Uyarirunin!” nispa. Chaytataq cheqaqpas kanman hinaraq hukkunaman willanku, chayta uyariqkunataq yapa-yapayusparaq hukkunaman willallankutaq. ¿Chaykunapi huk cristiano purinman chayri? ‘Llullakunaq taytantan’ yanapakushanman. Chaywanqa Satanaspaqmi propagandata ruwashanman (Juan 8:44; 2 Timoteo 2:16).

21. ¿Imakunamantan parlananchis?

²¹ Iskaypi, cheqaqtaña wakin runakuna supaykunaq ñakʼarichisqan karanku chaypas, cristianokunaqa Cristollapin yuyaykunanchis manan Satanaspa ruwasqankunapichu. “[Criston] iñiyninchista paqarichiqqa, hinaspa huntʼasqata wiñachiqqa” chaymi payllata qhawananchis (Hebreos 12:2). Jesusqa maytachá yacharan Saqramanta, ichaqa manan chaykunamanta willaspachu qatikuqninkunawan puriran. Aswanpas Reinomanta allin willakuykunata willaspan puriran. Ñoqanchispas Jesús hina apostolninkuna hinan allin willakuykunallamanta ‘Diospa musphana ruwasqankunamantawan’ parlananchis (Hechos 2:11; Lucas 8:1; Romanos 1:11, 12).

22. ¿Imatan ruwananchis ‘hanaq pachapi astawan qʼochukuy kananpaq’?

²² Ñawpaqpi yachasqanchis hina Satanasqa imaymana toqllakunatan —hukninmi millay espiritukunawan hukllachakuy— churawanchis Jehová Diosmanta karunchawananchispaq. Sichus mana allin kaqta cheqnikusun allinkaqtataq munakusun chayqa manan Saqraqa ima toqllanwanpas urmachiwasunchu (leey Efesios 4:27). Chinkachisqa kanankama ‘saqraq qʼotukuq yuyayninkuna contra qaqata sayasun’ chayqa ‘hanaq pachapin astawan qʼochukuy kanqa’ (Lucas 15:7; Efesios 6:11).