1-3. a) ¿Imatan chajrayoq runa ruwan cosechanan sinchi askhallaña kaqtin? b) ¿Imatan Jesús repararqan 33 watapi? ¿Imatan kamachirqan?

 CHAJRA ruwaqmi chajranta yapurqan jinaspa mujuta tarpurqan. P’unchaykunaq pasasqanman jinan rikurqan mujuq phutumusqanta wiñamuspa rurusqanta ima, chaywantaq kusikurqan. Kunanqa cosecha tiempoñan chayarqamun, ichaqa manan pay sapallanqa cosechayta atinmanchu. Pisillataq tiempo may sasawan tarpusqanta cosechananpaq chayqa, llank’apakuqkunatan mink’akun cosechanankupaq.

² Chay chajra ruwaq jinan Jesuspas Diospa siminta  mujuta jina runakunaq sonqonpi tarpurqan. 33 watapi manaraq janaq pachaman wichapushaqtinqa, ancha askha runakunan Jesusta qatikuyta munasharqanku, cosechanapaq jinan kasharqanku (Juan 4:35-38). Chaymi Galilea llaqtaq jujnin orqonpi kashaspa yachachisqankunata kamachirqan juj cosechaqkunata maskhamunankupaq. Nirqanmi: “Riychis, jinaspa yachachimuychis discipuloykuna kanankupaq, jinaspa [...] bautizamuychis. Qankunaman llapa kamachisqaykunata imaynatachus kasukunanku chayta paykunaman yachachimuychis”, nispa (Mateo 28:19, 20).

³ Cristoq cheqaq qatikuqninkunaqa junt’anankupunin chay kamachikuyta. ¿Imanaqtinmi Jesús kamachirqan juj llank’apakuqkunata maskhamunankupaq? ¿Imaynatan qatikuqninkunata yachachirqan chayta ruwanankupaq? ¿Imatan noqanchis ruwananchis chaykunamanta yachaspa? Qatiqninpin chaykunamanta yachasunchis.

4, 5. ¿Imanaqtinmi Jesús mana atirqanchu pachantinman allin willakuykuna willayta? ¿Pikunan predicashanallanku karqan Jesús janaq pachaman wichapuqtin?

⁴ Jesusqa yacharqanmi 29 watapi predicayta qallarishaspa mana paychu pachantinman allin willakuykunata willanan kasqanta. Pisi tiempollataq kay pachapi karqan chayqa, manan llapan llaqtakunamanchu chayarqan. Payqa “Israelpi chinkasqa ovejakunallatan” maskharqan, paykunan karqan judío runakunawan judío runaman tukupuqkunallapiwan (Mateo 15:24). Paykunallamanña predicanan karqan chaypas, chay “chinkasqa ovejakunata” jinantin Israel llaqtapin  ch’eqesqa kasharqanku, Israel llaqtaqa sinchi jatunmi karqan. Tiempowanqa pachantinmanmi allin willakuykunaqa mast’arikunan karqan (Mateo 13:38; 24:14).

⁵ Chaymi Jesusqa manaraq wañupushaspa 11 apostolninkunata nirqan: “Pipas noqapi iñiqqa noqaq ruwasqaykunatan ruwanqa, chaykunamantapas astawanraqmi ruwanqa; noqaqa janaq pacha Taytamanmi ripushani”, nispa (Juan 14:12). Jesusqa janaq pachamantaq wichapunan karqan chayqa, ¿pikunan pay jina predicananku yachachinanku karqan? Apostolninkunan, qhepaman payta qatikunanku karqan chaykunapiwan (Juan 17:20). Jesusqa juch’uyaykukuspan nirqan qatikuqninkunaqa paypa ruwasqankunamantapas “astawanraq” ruwanankuta. ¿Imaynatan chay junt’akurqan? Chaymantan qatiqninpi yachasunchis.

6, 7. a) ¿Imaynapin Jesuspa qatikuqninkuna paypa ruwasqanmantapas “astawanraq ruwananku” karqan? b) ¿Imaynatan rikuchisunman confianapaq jina kasqanchista?

⁶ Jesuspa qatikuqninkunaqa aswan askha llaqtakunamanmi chayananku karqan. Kay tiempopiqa allin willakuykunaqa kay pachaq k’uchunkunakamaraqmi chayashan. Chaymantapas aswan askha runakunamanmi chayananku karqan. Jesús janaq pachaman wichapushaqtinqa pisillan karqanku qatikuqninkunaqa, chaywanpas ratullan waranqanpi yapakurqanku (Hechos 2:41; 4:4). Kunanqa waranqaq-waranqanpiñan kashanku, sapa watataqmi astawanraq yapakushanku. Jinaspapas Jesuspa qatikuqninkunaqa aswan unay tiempotan predicananku karqan. Kunankamaqa yaqa iskay waranqa watañan predicashanku, Jesusmi ichaqa kinsa wata kuskallan predicarqan.

 ⁷ “Chaykunamantapas astawanraqmi ruwanqa” nisqanwanmi Jesusqa rikuchirqan qatikuqninkunapi confiasqanta. Payqa ancha jatun ruwanatan paykunaman saqerqan, chaymi karqan “Diospa gobiernonmanta allin willakuykunata” willay yachachiy ima (Lucas 4:43). Jesusqa yacharqanmi allinta chay llank’anata junt’anankuta. Chayraykun tukuy sonqowan chay llank’anata junt’ananchis, chhaynapin sut’ita rikuchisunchis confianapaq jina kasqanchista, mana pantaspa Jesús ajllawasqanchistapas. ¡Ima munaymi chayta rikuchiyqa! (Lucas 13:24).

8, 9. ¿Imaynatan Jesús predicarqan? ¿Imaynatan paypa ruwasqanta qatikusunman?

⁸ Jesusqa ancha yachaywanmi qatikuqninkunata yachachirqan predicanankupaq. Chaypaqmi paykunaman allin ejemplota qorqan (Lucas 6:40). Pusaq capitulopin yacharqanchis imayna sonqowanchus ruwananta junt’asqanta. Yachachisqankunaqa Jesustan rikurqanku maypichus runa kasqanpi predicasqanta: qocha patapi, orqo patakunapi, llaqta ukhupi, qhatunakunapi, runakunaq wasinpipas (Mateo 5:1, 2; Lucas 5:1-3; 8:1; 19:5, 6). Jinallataq rikurqanku tutallamanta jatarisqanta, tutakama ruwanankunata junt’asqantapas. Chaypin repararqanku paypaqqa predicayqa ancha importante kasqanta (Lucas 21:37, 38; Juan 5:17). Uyanpipas sut’itachá rikurqanku runakunata munakusqanta, khuyapayasqantapas (Marcos 6:34). Chaykunata rikuspaqa anchatachá kallpachakurqanku Jesús jina kanankupaq, noqanchispas kallpachakusunmanchá karqan.

 ⁹ Cristoq qatikuqninkunaqa tukuy atisqanchistan kallpachakunchis “llapa runakunaman” allin willakuykunata willananchispaq (Hechos 10:42). Jesús jinan wasin-wasinta rinchis (Hechos 5:42). Kallpachakunchistaq imay horachus wasinkupi kashanku chay horapi predicananchispaq. Chaymantapas atikuqtinqa predicanchismi callekunapi, parquekunapi, tiendakunapi, llank’ananchispipas. Noqanchispaqqa ancha allinmi predicayqa, chaymi “mana sayk’uspa llank’ashanallanchis” (1 Timoteo 4:10). Runamasinchista sonqomanta munakusqanchisraykun maypipas imay ratupas predicashallanchis (1 Tesalonicenses 2:8).

10-12. ¿Imakunatan Jesús qatikuqninkunaman yachachirqan manaraq predicaqta kachashaspa?

¹⁰ Chaymantapas Jesusqa sut’itan yachachisqankunaman nirqan imayna predicanankuta. Chunka iskayniyoq apostolninkunata, qanchis chunka qatikuqninkunatapas manaraq predicaqta kachashaspaqa yachachirqanmi imakuna ruwanankuta (Mateo 10:1-15; Lucas 10:1-12). Yachachisqanqa may allinpunin karqan, chaymi qanchis chunka kachasqankunaqa “kusisqa kutinpurqanku” predicamusqankumanta (Lucas 10:17). a  ¿Imakunatan Jesús yachachirqan qatikuqninkunaman?

¹¹ Ñaupaqtan yachachirqan Jehová Diosman jap’ipakunankupaq. Nirqanmi: “Aman qorita, qolqeta ni cobretapas qolqe apanaykichispiqa apankichischu. Ñanpaqpas aman apankichischu qoqawata, llank’aqqa chaskinanpunin mijunantaqa”, nispa (Mateo 10:9, 10). Chay tiempopiqa karu llaqtaman puriqkunaqa apaqkupunin qoqawa wayaqata, cinturankupi wataykusqa qolqe ch’uspachata, usut’ankutapas. Jesusmi ichaqa qatikuqninkunaman nirqan ama chaykunata apanankupaq. Chaywanmi payqa khaynata nisharqan: “Jehová Diospi suyakuychis payñan qosunkichis imapas necesitasqaykichistaqa”, nispa. ¿Imaynatan Jehová Dios chayta ruwanman? Allin willakuykunata uyariqkunaq sonqonta kuyurichispan, chhaynapi necesitasqankuta qonankupaq, chay tiempopi runakunaqa sumaq chaskikuqmi karqanku (Lucas 22:35).

¹² Chaymantapas Jesusqa qatikuqninkunaman yachachillarqantaq tiempota ama usuchinankupaq. Chaymi nirqan: “Amallataq pitapas ñanpiqa napaykunkichischu”, nispa (Lucas 10:4). ¿Nisharqanchu chaywan mana rimaykukuq mana respetoyoq kanankupaq? Manan. Chay tiempopi runakunaqa manan “imaynallan kashanki” nispallachu napaykunakuqku, aswanmi sayaykuspa unayta parlaqku. Bibliamanta allin yachaq runaq nisqanman jinaqa, chay ladopi tiyaq runakunaqa manas noqanchis jinachu makillankuwan otaq umankuta k’umuykuspalla napaykunakuqku, aswanpas abrazanakuqkus, pampamanraqsi k’umuykuqku,  chhaynaqa tukuy chaykuna ruwayqa tiempopaqmi karqan. Jesuspa qatikuqninkunaqa ancha allin willakuytan runakunaman apananku karqan. Chayrayku Jesusqa ama pitapas ñanpi napaykunankupaq nisqanwanqa, tiempota mana usuchispa purinankupaqmi nisharqan. b

13. ¿Imaynatan kasukunchis Jesuspa kamachikuyninkunata?

¹³ Kunanpas Jesuspa qatikuqninkunaqa kasukushanchismi ñaupa tiempopi qatikuqninkunaman kamachisqanta. Predicay llank’ayta aparispanchisqa tukuy sonqon Jehová Diosman jap’ipakushanchis (Proverbios 3:5, 6). Yachanchismi “Diospa gobiernonta chanin kaynintawan ñaupaqta maskhaqtinchisqa” ima necesitasqanchispas mana pisiwananchista (Mateo 6:33). Tukuy tiemponkuwan Jehová Diosta serviqkunaqa sut’itan willakunku mana jayk’aqpas nishu sasapiña rikukuspankupas Diospa saqerparisqan kasqankuta (Salmos 37:25). Chaymantapas kallpachakunchismi yanqa ruwaykunawan tiemponchista mana usuchinanchispaq, chhaynapi tukuy yuyaywan Diospaq llank’ananchispaq (Lucas 21:34-36). Yachanchismi allin willakuykunata uyarikuspa runakunaqa salvasqa kanankuta (Romanos 10:13-15). Chayta allinta sonqonchispi jap’isun chayqa, manan imawanpas tiemponchista usuchisunchu, tukuy atisqanchistataq ruwasun allin willakuykunata willananchispaq. Manataqmi qonqasunchu pisillaña tiempo kasqanta, cosechanapas askhapuni kasqantapas (Mateo 9:37, 38).

14. ¿Imanaqtinmi Cristoq llapan qatikuqninkuna kasukunanchis Mateo 28:18-20 nisqanta? (Qhaway paginaq uranpi willakuyta).

¹⁴ Jesusqa “riychis, jinaspa yachachimuychis discipuloykuna kanankupaq” nisqanwanmi juj jatun llank’ayta qatikuqninkunaman saqesharqan. Payqa manan Galilea orqopi kashaq qatikuqninkunallamanchu chaytaqa kamachisharqan. c ¿Imaynapin chayta yachanchis? Qatikuqninkunatan nirqan “llapa nacionmanta runakunaman riychis, jinaspa yachachimuychis”, jinaspapas qatikuqninkunaqa “kay tiempoq tukukapunankama” predicashanallanku karqan, chaywanmi yachanchis Jesuspa llapa qatikuqninkuna chay kamachisqanta junt’ananchista. Qatiqninpin astawan yachasun chay kamachikuymanta, chaypaq t’aqwisunchis kay textota: Mateo 28:18-20.

15. ¿Imanaqtinmi kasukunanchis Jesuspa “riychis, jinaspa yachachimuychis” nisqanta?

¹⁵ Manaraq allin willakuykuna predicayta kamachishaspan Jesusqa nirqan: “Diosmi tukuy atiyta qowan janaq pachapipas kay pachapipas”, nispa (18 versículo). ¿Chhaytukuy atiytapunichu Jesús chaskirqan? Riki. Payqa waranqaq waranqanpin angelkunata umallin (1 Tesalonicenses 4:16; Apocalipsis 12:7). Kay pachapi Diospa llaqtantapas paymi umallishan (Efesios 5:23). Jinaspapas 1914 watamantapachan janaq pachapi kamachishan (Apocalipsis 11:15). Atiyniyoq kasqanraykun  wañusqakunatapas kausarichimpunqa (Juan 5:26-28). Jesuspa “tukuy atiymi qosqa kawan” nisqanpin yachanchis, chay kutipi qatikuqninkunaman nisqanqa juj kamachikuy kasqanta, chay kamachikuyqa kikin Jehová Diosmantan jamurqan, chaymi kasukunanchispuni (1 Corintios 15:27).

16. ¿Imatan Jesús nisharqan “riychis” nisqanwan? ¿Imaynatan chayta junt’anchis?

¹⁶ Chaymantan Jesusqa qatikuqninkunata nirqan: “Riychis”, nispa (19 versículo). Qhawarisqanchis jina, Jesusqa munan noqanchis Diospa gobiernonmanta allin willakuykunata runakunaman apananchistan. ¿Imaynatan chay kamachikuyta junt’anchis? Wasin-wasinta predicaspan, chhaynapin runakunawanqa astawan rimayta atinchis (Hechos 20:20). Ichaqa lliu runakunamanmi allin willakuykunataqa willayta munanchis, chaymi maypichus runakunaq tarikusqanpi predicanchis. Manaña igual-llatachu llapan llaqtakunapi predicanchis chaypas, llapanchismi “rinchis”, jinaspa allin sonqoyoq runakunata maskhamunchis (Mateo 10:11).

17. ¿Imaynatan runakunata yanapanchis Jesuspa “discipuloykuna kanankupaq”?

¹⁷ Jesusqa nillarqantaqmi: “Llapa nacionmanta runakunaman riychis, jinaspa yachachimuychis discipuloykuna kanankupaq”, nispa (19 versículo). Chaymi runakunata maskhanchis yachachinanchispaq. Chaypaqqa manan Bibliaq yachachikuyninkunallatachu umankuman junt’achinchis, aswanpas Jesusta imayna qatikunankutan yachachinchis. Chayraykun yachachispaqa Jesuspa imatapas imayna ruwasqanmanta astawanqa rimanchis, chhaynapi Yachachiqninkuta jina qhawarispanku paykunapas Jesús jina predicanankupaq pay jina imatapas ruwanankupaq (Juan 13:15).

18. ¿Imaraykun bautizakuy ancha allinpuni?

 ¹⁸ Kamachikuyninta imayna junt’ananchispaqmi Jesusqa nillarqantaq: “Yayaq, Churiq, santo espirituq sutinpi paykunata bautizamuychis”, nispa (19 versículo). Juj cristianopaqqa bautizakusqanmi imamantapas aswan allinqa, chaywanmi sut’ita rikuchin tukuy sonqowan Jehová Diosman prometekusqanta. Bautizakuyqa ancha importanten salvasqa kanapaq (1 Pedro 3:21). Sichus juj cristiano bautizakusqan qhepaman tukuy atisqanta ruwanqa Jehová Diosta servishanallanpaq chayqa, mosoq pachapin imaymana allinkuna paypaq kanqa. ¿Ñachu pillatapas yanaparqankiña Jesuspa qatikuqnin kananpaq? Chhayna kaqtinqa anchatachá kusikurqanki, predicay llank’ayninchispiqa chaymi imamantapas astawanqa kusichiwanchis (3 Juan 4).

19. ¿Imatan yachachinanchis Biblia estudiashaqkunaman? ¿Imanaqtinmi bautizakuqtinkupas yachachishanallanchis kanman?

¹⁹ Jesusmi nillarqantaq: “Qankunaman llapa kamachisqaykunata imaynatachus kasukunanku chayta paykunaman yachachimuychis”, nispa (20 versículo). Biblia estudiaqkunamanqa allintan yachachinanchis Jesuspa kamachikuyninkunata kasukunankupaq, chaykunamanta wakinmi Jehová Diosta, runamasinchista munakuy, juj runakunaman yachachiy ima (Mateo 22:37-39). Pisi-pisimantan yachachinanchis Bibliaq cheqaq yachachikuyninkunata, iñiyninkumanta allinta rimanankupaqpas. Iñiq t’aqawan kuska predicayta qallariqtinkuqa paykunawanmi rinanchis, jinaspa imayna ruwasqanchiswan rimasqanchiswan ima rikuchinanchis allinta Diospaq llank’anankupaq. Chayllaraq Jesusta qatikushaqkunataqa bautizakusqanku qhepamanpas yanapashanallanchischá kanqa,  chhaynapi ima sasachakuypiña rikukuspankupas Cristota qatikushanallankupaq (Lucas 9:23, 24).

20, 21. a) ¿Imanaqtinmi mana manchakunanchischu Jesuspa kamachiwasqanchista junt’ananchispaq? b) ¿Imaraykun tiempota mana usuchinanchischu? ¿Imata ruwananchispaqmi yuyaykunanchis?

²⁰ Rimayta tukushaspanmi Jesusqa qatikuqninkunata kallpacharqan: “Noqaqa sapa p’unchaymi qankunawan kashasaq kay tiempoq tukukapunankama”, nispa (Mateo 28:20). Jesusqa sut’itan qhawarichirqan predicay llank’ayninchisqa ancha importante kasqanta, chay llank’ayninchista mana allinpaq qhawariqkunapas mayninpi qatiykachawananchista (Lucas 21:12). Ichaqa manan manchakunanchischu, Umalliqninchisqa manan sapallanchistachu saqewanchis chay llank’ayta aparinanchispaq, payqa yanapawasunpunin. Maytan kusikunchis “tukuy atiyta [...] janaq pachapipas kay pachapipas” chaskiqpa yanapawananchista yachaspaqa.

 ²¹ Qhawarisqanchis jina, Jesusqa qatikuqninkunaman prometerqan “kay tiempoq tukukapunankama” paykunawan kashananpaqmi. Jesuspa kamachiwasqanchistaqa junt’ashanallanchismi kay pachapi millay kausay tukukapunankama. Kunanmi cosecha tiempopi kausashanchis, waranqanpi runakunan Diospa llaqtanman jaykumushanku. Chaymi tiempota mana usuchispa allin willakuykunata runakunaman willamunanchis. Chhaynaqa tukuy tiemponchiswan, kallpanchiswan, imachus kapuqninchiswan ima junt’asun Jesuspa “riychis, jinaspa yachachimuychis discipuloykuna kanankupaq” nispa kamachiwasqanchista.