4 YACHACHIKUY
Yachachinaykin imachus ruwananta tukunanpaq
¿IMAYNAN RUWANANTA TUKUNANKAMA RUWAQ RUNA?
Ruwanankunata tukuyta yachaq runaqa kallpachakunmi llank’ananta tiempollanpi ruwananpaq.
Erqecha kasqankumantapachan wawakunata yachachisunman imachus ruwanankuta tukunankupaq. Parenting Without Borders (Padres sin fronteras) libropin nin: “Juj wata kinsa killachayoq kasqamantapachan juj wawaqa imachallawanpas yanapakuyta atinman, juj wata soqta killanmantapachataq payqa munashanña yanapakuyta. Askha llaqtakunapin tayta-mamakunaqa wawankuta yanapanku pisqa, qanchis watachankumantapacha imallapipas yanapakuyta munanankupaq. Chhayna watachanpi wawakunaqa allintañan wasipi imallapipas yanapakuyta atinkuman”, nispa.
¿IMANAQTINMI YACHACHINAYKI IMACHUS RUWANANTA TUKUYTA YACHANANPAQ?
Askha wayna-sipaskunan wasinkumanta ripuspanku sapaqpi tiyanku, ichaqa sasachakuypi tarikuspan jujmanta tayta-mamankuq wasinman kutimpunku. Wakintaqa manan tayta-mamanku yachachirqankuchu qolqenkuta ama nishuta gastayta, nitaq wasipipas yanapakunankupaq ruwanakunata qorqankuchu.
Chaymi wawaykita yachachinayki imachus ruwananta tukuyta yachananpaq, chhaynapin kuraq kaspa imachus ruwanankunata tukuyta yachanqa. How to Raise an Adult (Cómo preparar a su hijo para la edad adulta) nisqa libropin nirqan: “Manan munawaqchu wawayki 18 watankama mana ima ruway yachaq kanantaqa riki, jinaspa chayraq imallatapas ruwayta yachanantaqa riki”, nispa.
¿IMAYNATAN YACHACHIWAQ IMA RUWANANTAPAS TUKUYTA YACHANANPAQ?
Wasipi ruwananpaq ruwanakunata qoy
BIBLIAPIN NIN: “Llank’aspan runaqa kaqniyoq kan”, nispa (Proverbios 14:23).
Juch’uy wawakunaqa munankun tayta-mamankuta imallapipas yanapakuyta. Chaymi wawaykiman wasipi atinanpaq jina ruwanakunata ruwachinayki.
Wakin tayta-mamakunaqa ninkun: “Wawaykunaqa imaymana tareakunayoqñan escuelapi kashanku, chaymi manaña juj ruwanakunata qonichu”, nispa.
Ichaqa wasipi ruwanakunawan yanapakuq wawakunan astawanqa escuelankupi allin estudiaq kanku, ¿imarayku? Juj ruwaykunata yachasqankurayku. Chaymantapas juj libropin nin: “Sichus wawakuna erqechallaraq kashaspa yanapakuyta munashaqtinku, mana imatapas ruwachisunchu chayqa, paykunaqa manan allinpaqchu qhawarinqaku jujkuna yanapayta [...]. Chaymantapas munanqakun imapas ruwasqallaña kananta”, nispa.
Chay libropi nisqan jina, wasipi ruwanakunawan yanapakunankupaq wawanchiskunata yachachispaqa jujkunapi piensanankupaqmi yachachishanchis. Chaymantapas yachachishanchismi yanapakuyta yachanankupaq, imachus ruwasqankuta tukunankukama ruwanankupaqpas.
Yanapay imapichus pantasqankuta reqsikuyta yachanankupaq
BIBLIAPIN NIN: “Kunaykusqata uyarikuy, wanaykuchisqatapas jap’ikuy, chay jinapin yachayniyoq kapunki”, nispa (Proverbios 19:20).
Wawayki imapipas pantaruqtinqa manan chay ruwasqantaqa pakanaykichu. Wawakunaqa atinkun imapichus pantasqankuta allichayta. Sichus imatapas p’akirunku chayqa, perdontan mañakunkuman, yaqapaschá allichaytapas atinkuman.
Sichus wawaykikuna imapichus pantasqankuta reqsikunqaku chayqa:
-
Honradon kanqaku.
-
Manan jujkunata tumpanqakuchu.
-
Ima ruwanankutapas ruwaytan tukunqaku.
-
Perdontan mañakunqaku.