Wakin familiapiqa pichá kamachikuq kakun, taytachus icha wawachus.

• ¿Mana ruway munasqanta kamachiqtiykichu wawayki mana kasuyta munasunki?

• ¿Ima ruway munasqantapas “manan” niqtiykichu qaparkachayta qallarin?

¿Wawallaraq kasqanraykuchu chhayna kashanman? ¿Wiñaspañachu icha cambianqa?

Manan wiñanantaraqchu suyanayki. Yachachinaykin kasukuytaqa. Ñawpaqtaqa yachanaykin imarayku wawayki mana allin portakusqanta, chaymantañan yachachinayki kasukuq kananpaq.

Wawayki naceqtinqa makillan payta cuidarqanki. Tukuy tiempon paypa kamachin hina kaq kanki. Waqamuqtinqa usqhayllan phawaq kanki ima munasqanta qonaykipaq. Wawakunaqa chay hina atiendesqa kayllatan munanku.

Chay hinata atiendeqtinkun wawakunaqa rey hina sientekunku, tayta-mamankutataq kamachinkuta hina qhawarinku ima munasqankuta mañanankupaq. Ichaqa iskay watankupi kashaspankun cuentata qokunku rey hina kasqanku tukukapusqanta, chayta entiendeymi paykunapaqqa sasa. Hinaspapas tayta-mamankuqa manañan kasupunkuñachu aswanpas paykunan tayta-mamankuta kasukunanku. Chaymi wakin wawakunaqa qaparkachaspa mañosokuyta qallarinku, wakintaq tayta-mamankuta mana kasukuyta munankuchu.

Chay edadpi wawanku kashaqtinmi tayta-mamakunaqa wawankuta sut’ita ninanku imachus ruwananta. Sichus wawayki mana kasukuyta munanchu chayri, ¿imatan ruwawaq? Chayta kaypi yachasun.

Qan kamachikuy. Wawaykikuna kasunasuykipaqqa qanmi kamachikuq kanayki chaytan reparananku. Ichaqa munakuywan kamachiy respetanasuykikupaq hina. Ñawpaq watakunapin wakin yachaysapakuna nirqanku “kamachikuq” simiqa mana rimanapaq hina kasqanta. Wakinkunataq ninku kamachispa kasuchikuyqa mana allin kasqanta. Ichaqa sichus wawaykiman mana sut’itachu kamachinki chayqa manan preparasqachu kanqa qhepaman kawsananpaq. Chaymantapas nishu munasqa wawa hinan wiñanqa, tukuy munasqantapas chaskinanpaq derechoyoq kanman hina (Bibliaq yachachikuynin: Proverbios 29:15).

Wanachiy wawaykita. Huk diccionarion wawakuna wanachiymanta nin: “Wanachiyqa kamachikuykunata churaspa castigaspa ima kasukuyta yachachiymi”, nispa. Ichaqa necesitasqankuman hinallan wanachina manataqmi maltratanachu. Imachus ruwasqanman hina castigasqa kaqtinkuqa allinninkupaqmi kanqa (Bibliaq yachachikuynin: Proverbios 23:13).

Sut’ita niy ima ruwananta. Wakin tayta-mamakunaqa manan sut’itachu wawankuta kamachinku. Wawankutan ninku: “Wawachay, ¿cuartoykita ordenawaqchu?”, nispa. Sonqonta mana k’irinankupaqpaschá chhaynata ninku. Ichaqa chay hinata kamachiqtinkuqa yaqapaschá wawaqa mana kasunqachu. Manan wawachu decidinan kasukunanchus icha manachus chaytaqa aswanpas sut’itan kamachina (Bibliaq yachachikuynin: 1 Corintios 14:9).

Rimasqaykita hunt’ay. Sichus wawaykita “manan” nirqanki chayqa chay nisqaykita hunt’ay. Qosaykiwan otaq esposaykiwan acuerdopi kaychis. Sichus castiganaykipaq nirqanki chayqa castigay. Manan nishanachu kayta ruwanki chayqa manan castigasqaykichu nispaqa, nitaqmi nishutachu explicanayki imarayku castigasqaykitapas. Allinmi kanqa wawaykipaq qanpaqpas sichus ‘“arí” nisqaykichis “arí” nisqa kanqa, “manan” nisqaykichistaq “manan” nisqallataq kanqa’ chayqa (Santiago 5:12).

Munakuq kay. Familiapi umalliqqa manan capataz hinachu kamachinan nitaqmi wawakunapas ninanchu imayna kamachinanta. Diosqa familiata kamarqan wawakunata allinta yachachinankupaqmi. Wanachiyqa wawakunata allin kanankupaq yachachiymi. Sichus wawaykita munakuywan wanachinki chayqa yanapankin kasukuq kananpaq munasqa seguro sientekunanpaqpas.