• “Sapa ratonpas qosay traicionawashanman jinan karqani”.

• “Saruchasqa, pisichasqa mana valeqpaq jinan qhawarikurqani”.

• “Sapaymi rikukurqani. Manan piwanpas chaymanta rimayta atiqchu kani”.

• “Manapis Diosqa qhawariwanmanchu jinataraqmi piensarqani”.

Chaykunan rikuchin imaynas esposakunaqa qosanku pornografía nisqa qhelli ruwaykunata qhawaqtin sinchita sufrinku chayta. Chay runachus askha killaña, askha wataña chayta qhawashanman chayqa, yaqapaschá esposanqa mana paypi confiayta atinqachu. Juj señoran nirqan: “Qosaytaqa mana reqsisqa runata jinan qhawaripurqani, imakunatawanchá pakawashan nirqanin”, nispa.

¿Pornografía vicioq jap’isqanchu qosayki kashan? a Kay yachachikuyqa qan jina chhayna problemapi tarikuq hermanakunapaqmi ruwasqa kashan. Kaypin Bibliaq kallpachasqanta tarinki, yachankin imaynas Jehová Diosqa qanwan kashan chayta. Chaymantapas kallpatan jap’inki ama pisipanaykipaq, iñiyniykipipas qaqata sayanaykipaq. b

Sapankan imaymana ruwanayoq kanchis, manapaschá qosaykiq wakin ruwasqankunamanqa jaykuyta atiwaqchu; chaywanpas imaymanatan ruwayta atiwaq ama nishu llakisqa tarikunaykipaq.

Ama qanpas juchayoq kawaq jinataqa qhawarikuychu. Wakin warmikunaqa paykunapas qosanku pornografía nisqata qhawananpaq juchayoq kankuman jinatan qhawarikunku. Alice c sutiyoq hermanamanta rimasun. Payqa paypas juchayoq kanman jinatas qhawarikusqa, sapa kutillansi tapukuq: “¿Imaraykutaq qosaymanri juj warmikuna masta gustan, manataq noqachu?”, nispa. Daniela sutiyoq hermanan nillantaq: “Pornografiata qhawasqanwanmi sinchita coleraq kani, renegasqallan kaq kani. Chaymantataq juchaypin casado kausayniy mana allin kashan nispa niq kani”, nispa.

Chhaynatachus qanpas piensashanki chayqa, kayta allinta yuyariy: Jehová Diospaqqa manan qanchu qosaykiq imapas ruwasqanmanta juchayoq kanki. Santiago 1:14 nin: “Aswanpas sapankan pruebamanqa churakun imachus munasqanwan tentasqa kaspa”, nispa (Rom. 14:12; Filip. 2:12). Chhaynaqa Jehová  Diospaqqa manan qanchu juchayoq kanki. Aswanmi payqa kusisqa kashan pay sonqo kasqaykimanta (2 Crón. 16:9).

Chhaynaqa qosaykichus pornografía nisqa qhellikunata qhawashan chayqa, manan ninaykichu “noqachá warmi kanaywan mana junt’ashanichu” nispaqa. Chaykunamanta yachaq runakunaq nisqanman jinaqa, pornografía nisqaqa mana ruway atinakunatas runaq yuyayninpi paqarichin. Chaykunata sut’ita yachayqa allintan yanapasunki.

Ama chaypi nishuta piensaychu. Catherineq willakusqanman jinaqa, payqa tuta p’unchaysi qosanpi piensaq, “ñachá chaytaña qhawarushan” nispas niq. Frances sutiyoq hermanan nillantaq: “Qosay maytapas riqtinqa manan imanakuytapas atiqchu kani, ch’isiyaqmi wijsay imaraq nanaq”, nispa. Wakin hermanakunaqa p’enqasqa imas kanku qosankuq problemanta yachaq hermanokunaq ñaupanpi kaspa. Wakinqa sapankus tarikunku, manapas pipas entiendenmanchu imaynapi tarikusqankuta jinas qhawarikunku.

Chaykunapi piensayqa manan imananpaschu, ichaqa sichus chayllapi yuyayniyki kanman chayqa astawanmi pisipapuwaq. Chayrayku chaykunallapi piensanaykimantaqa Jehová Dioswan amigo kasqaykipi piensay, chaypi piensanki chayqa astawanraqmi kallpata jap’inki (Sal. 62:2; Efes. 6:10).

Chaymantapas Bibliata leenki chaypitaq yuyaymanankipas chayqa aswan kallpachasqan kanki. Chaypin willashan qan jina ñak’ariq warmikunamanta. Paykunaqa Jehová Dioswan parlaspankun thaj karqanku. Manapaschá Diosqa chinkachirqanchu llakikuyninkuta ichaqa yanaparqanmi thaj kanankupaq. Chaypaq piensasun Anapi. Payqa “sinchi llakisqan” kasharqan, jinan payqa “unayta Jehová Diospa yanapayninta mañakurqan”. Manaña yacharqanchu imaynas kanqa chayta chaypas payqa thajmi kapurqan (1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Cor. 1:3, 4).

Mañakuy umalliqkunaq yanapaynintapas. Paykunan qanpaq “wayramanta pakakuna jina kanqaku, sinchi paramanta pakakuna jinan kanqaku” (Isa. 32:2). Yaqapaschá paykunaqa juj hermanata ima yanapaqta churapusunkiku, chhaynapi paywan confianzawan rimanaykipaq (Prov. 17:17).

Yaqapaschá tapukushanki: “¿Atiymanchu qosayta yanapayta pornografía qhaway viciomanta lloqsinanpaq?”, nispa. Yaqapaschá atiwaq. Bibliaq nisqanman jinaqa chhayna sasachakuykuna kaqtinqa “iskaymi aswan allin” jujllamantaqa (Ecl. 4:9-12). Chaykunamanta estudio ruwakusqanman jinaqa, warmi-qharichus kuska yanapanakunqaku chayqa aswan facilmi kanqa qhariq chay viciomanta lloqsinanpaqqa, paykunapurapi jujmanta confianza kananpaqpas.

 Ichaqa yanapanaykipaqqa qosaykipas kallpachakunanmi chayta saqenanpaq, sonqomantan munanan chaykuna saqeyta. Qhawarisqaykiman jina, ¿mañakurqanchu Jehová Diospa yanapayninta, umalliqkunaq yanapaynintapas? (2 Cor. 4:7; Sant. 5:14, 15). ¿Imakunatan ruwashan amaña chaykunaman jaykunanpaq? ¿T’aqakushanchu chayman apaq aparatokunamanta, icha kaqllachu jap’ishan? ¿Allin yuyaywanchu imatapas ruwan chhaynapi ama chaykunaman urmananpaq, icha manachu? (Prov. 27:12). ¿Munashanpunichu yanapanaykita, sut’intachu imatapas nishasunki? Chhayna kaqtinqa, atiwaqmi payta yanapayta.

Ichaqa, ¿imaynatan payta yanapawaq? Chaypaq yachasun Felicia sutiyoq hermanamanta. Paypa qosanpa sutinmi Ethan, payqa erqellaraq kashaspan pornografía qhaway vicioman jaykusqa. Feliciaqa confianzatas qon qosan chayta qhawayta munashaqtin paywan rimananpaq. Ethanmi nin: “Esposaywanqa mana p’enqakuspan rimani, payqa munakuywanmi qhawariwan. Allintan yanapawan ama chay tentacionman urmanaypaq. Chaymantapas reparachiwanmi allinyashanichus manachus chayta. Yanapawanmi internetman ama nishuta jaykunaypaqpas”, nispa. Feliciapaqqa manas facilchu chaykunaqa, qosanman chaykuna gustasqanqa sonqo nanaysi paypaqqa. Paymi nin: “Llakisqaña sonqo nanasqaña kashani chaypas, manachá renegaspachu yanapasaq chay viciomanta lloqsinanpaqqa. Ñaupaqtaqa paywan imachus pasashan chaytan rimayku, chaymantaqa payñataqmi yanapawan sonqo nanayniyta tiyaykachinaypaq”, nispa.

Chhaynatachus rimanakunqaku chayqa, yanapanqan qosata ama pornografiata qhawananpaq. Esposatapas yanapanqan jujmanta qosanpi confiananpaq. Qosachus esposanman sut’ita willakunqa imakunamansi facilta urmanman, imakunatas ruwashan, maypis kashan chaykunata chayqa, esposanqa astawanmi paypi confianqa.

Qanpas yaqapaschá chaykunata ruwawaq chhaynapi qosaykita yanapanaykipaq. “Chayta ruwasaq” nishankichus chayqa, yaqapaschá paywan kuska kay yachachikuyta estudiawaqchis. ¿Ima yuyaywanmi qosayki kallpachakunan? Pornografiata saqey yuyaywanmi, jujmantan confianzata qonaykipi iman piensanan. Manan payqa chaykunamanta rimaqtiykichisqa phiñakunanchu, aswanmi kallpachakunan imaynas tarikushanki chayta entiendenanpaq. Qanri, ¿ima yuyaywantaq kallpachakunayki? Qosayki chay viciota saqenanpaqmi yanapanayki, kallpachakunaykitaqmi qankuna purapi jujmanta confianza kananpaq. Chaymantapas allintan entiendenaykichis imaraykus runakuna chay qhawayman qokunku chayta, imatas ruwana chay viciota saqenapaq chaytapas. d

 Sasachus qankunapaq kanman chaykunamanta rimay, faciltachus phiñachinakuwaqchis chayqa, yaqapaschá ñaupaq kutikunataqa juj umalliqpa ñaupanpi rimawaqchis. Chaypaqqa yaqapaschá juj confianza umalliqta valekuwaqchis. Chaymantapas manan kayta qonqanaykichu: qosaykiña saqepunman chaykuna qhawayta chaypas, manapaschá faciltañachu paypi confianki. Chaywanpas kallpachakushallay, atillankin. Pisi-pisimantaña cambiokunata ruwanman chaypas kusikuy chaywan. Paciencianakunkichis chayqa tiempowanqa yapamantan casado kausayniykichisqa fuerte kapunqa (Ecl. 7:8; 1 Cor. 13:4).

Qosayki yapamanta chay trampaman urmanman chayri, nisunmanchu: “Payqa manachá arrepientekurqanchu, manan chay viciotaqa saqenmanchu”, nispa. Manapaschá chhaynapuniqa kanmanchu. Astawanqa chay viciopichus kasharqan chayqa, tukuy kausasqan tiempopaschá chay trampa contra qaqata sayanan kanqa. Askha wataña chay viciota saqepurqan chaypas yaqapaschá qonqay chayman urmanman. Chay mana pasananpaqqa yaqapaschá imaymanata prohibikunan kanqa. Saqepurqanña chaypas yaqapaschá payqa prohibikunallanpuni kanqa (Prov. 28:14; Mat. 5:29; 1 Cor. 10:12). Chaymantapas “mosoqyachinanmi” kanqa imaynachus piensasqanta, cheqnikunanmi kanqa “mana allin kaqkunatapas”. Chay mana allin ruwaykunamanta jujninmi kashan pornografía nisqa qhelli ruwaykuna, chaywan tupaq masturbación nisqa ima (Efes. 4:23; Sal. 97:10; Rom. 12:9). ¿Chaykunata ruwananpaq jinapunichu qosayki kashan? Chhayna kaqtinqa atinmanmi chaykuna saqeyqa. e

¿Qosayki mana imatapas kallpachakunmanchu chay viciota saqenanpaq chayri? Chhayna kaqtinqa, yaqapaschá sapa kuti qhawarikunki mana valeqpaq jina, traicionasqa jina; may sonqo nanasqa imapaschá tarikunki. Chhaynapi tarikuspaqa amaña nishutaqa llakikuychu, Jehová Diosman chaykunata willakuy paymi thaj kayta qosunki (1 Ped. 5:7). Chaymantapas leeshallay Diosmanta jamuq yachachikuykunata, mañakushallay paymanta, chhaynapin astawan payman jap’ipakunki paypas astawanmi qanman qayllaykamusunki. “Jehová Diosqa sonqo nanasqakunawan kuskan kashan”, maytataqmi munashan sonqoyki kusirichiyta (Sal. 34:18). Kallpachakushallay Dios sonqo cristiana kanaykipaq, yanapachikullaypuni umalliqkunawanpas. Ama qonqaychu: yaqapaschá qhepakunamanqa qosayki cambiayta munanman (Rom. 2:4; 2 Ped. 3:9).