1, 2. ¿Imapin rijch’akunchis Tokio llaqtapi juj jatun wasiman? (1 Corintios 15:58).

 JAPÓN nacionpin Tokio llaqtapi 1980 wata qayllata jina juj jatun wasita ruwarqanku, chayqa soqta chunka pison karqan. Chayta rikuspan runakunaqa tapukuqku: “¿Kayri aguantanqachu terremotokunata?”, nispa. Tiempoq pasasqanman jinaqa allintan aguantarqan. ¿Imaraykun aguantanman karqan? Chay wasiqa allin ruwasqan karqan chhaynapi qaqata sayananpaq; chaymantapas kuyukachananpaq jinan ruwasqa karqan, chhaynapin mana kumpakurqanchu terremotokuna jamuqtinpas. Noqanchispas chay wasi jinan kanchis. ¿Imaynapi?

² Jehová Diosta serviqkunaqa fuerten churakunanchis ima ruwasqanchispipas rimasqanchispipas. Ichaqa mayninqa yaqapaschá chayta pisiyachina kanman. Diospa kamachikuynin kasukuymantachus imapas kashan chayqa, fuerten qaqan chaypiqa churakunanchis (leey 1 Corintios 15:58). Usqhayllan kasukunanchis Diospa kamachikuyninkunataqa, manataqmi chaykuna contraqa imatapas ruwananchischu. Ichaqa mayninqa yaqapaschá juj chhikanta imatapas piensarina kanman, chhaynapi “yá” ninapaq “manan” ninapaqpas (Sant. 3:17). Chayta ruwasun chayqa, manan mana uyakuq jinachu qhawarisqa kasun nitaqmi imatapas “yá” nisunpachachu. Kaypin yachasunchis imakunapi tarikuspas fuerte churakunanchis chayta. Yachallasuntaqmi ima pisqa trampakunatas Satanás churawasunman Dios serviypi kallpanchis pisiyananpaq chaytapas.

3. ¿Imakunatan Jehová Dios kamachiwanchis Hechos 15:28, 29 textopi?

³ Jehová Diosmi leykuna churaq Diosqa, paymi ima autoridadmantapas aswan jatun autoridadqa. Payqa imaymana kamachikuykunatan llaqtanmanqa qorqan (Isa. 33:22). Apostolkunaq tiemponpipas Umalliq T’aqawanmi imaymana kamachikuykunata qochirqan, kunanmi yachasun kinsa kamachikuykunamanta. 1) Manapunin idolokunataqa adorananchischu, Jehová Diosllatan adorananchis.  2) Yawartaqa respetananchismi, Jehová Dios jinan qhawarinanchis. 3) Manan ima qhelli ruwaytapas qhawananchischu ni ruwananchischu (leey Hechos 15:28, 29). Chay kamachikuykunataqa kasukunanchispunin. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman chay kamachikuykunapi qaqata sayananchispaq?

4. ¿Iman kanman Jehová Diosllata yupaychay? (Apocalipsis 4:11).

⁴ Jehová Diosllatan yupaychananchis, manan idolokunataqa. Ñaupa tiempo Israel runakunatan Jehová Diosqa nirqan payllata yupaychanankupaq (Deut. 5:6-10). Jesuspas Satanás tentashaqtinmi sut’ita nirqan imaynas Jehová Diosllata yupaychananchis chayta (Mat. 4:8-10). Chhaynaqa manapunin yupaychananchischu idolokunataqa. Manataqmi mayqen runatapas jatunchananchischu: Manan religionpi umallikunatapas ni político runakunatapas Diosta jinaqa qhawarinanchischu; manan ni bola jayt’aqkunatapas ni takiqkunatapas ni pitapas chhaynataqa qhawarinanchischu. Aswanmi kamaqninchis Jehová Diosllata adorananchis, payllatan jatunchananchis (leey Apocalipsis 4:11).

5. ¿Imaraykun vidanchistapas yawartapas respetananchis?

⁵ Respetananchismi vidanchistapas yawartapas. ¿Imarayku? Jehová Diosmi nin: “Ima kausaqpa kausayninpas yawarninpin kashan”, nispa (Lev. 17:14). Arí, yawarpin vidanchis kashan. Vidaqa Jehová Diospa jatun regalonmi. Ñaupa tiempomantapachan Jehová Diosqa kamachikurqan aychataña mijuspapas amapuni yawartaqa mijunankupaq (Gén. 9:4). Israel runakunaman kamachikuy simita qoshaspapas prohibirqanmi yawar mijunankutaqa (Lev. 17:10). Apostolkunaq tiemponpipas umalliq t’aqawanmi willachirqan imaynas yawarwanqa mana imatapas ruwanankuchu karqan chayta (Hech. 15:28, 29). Noqanchispas kasukunanchismi chay kamachikuykunataqa, chaymi onqosqapas mana comuntachu imawanpas churachikunanchis. b

6. ¿Imakunan yanapawasunman amapuni ima qhelli ruwaymanpas urmananchispaq?

⁶ Tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis ama qhelli juchaman urmananchispaq (Heb. 13:4). Apóstol Pablon nirqan: “Wañuchiychis aycha cuerpoykichista”, nispa. ¿Imatan chaywan nishanman karqan? Ima qhelli piensayña qhelli munapayayña jamuwasunman chaypas, wijch’upunanchismi noqanchismanta. Manapunin imatapas qhawananchischu ni ruwananchischu qhelli juchaman apaqta jinaqa (Col. 3:5; Job 31:1). Kasqan ratun wijch’upunanchis ima qhelli piensaytapas. Arí, manapunin qhawananchischu ni ruwananchischu Jehová Diospa cheqnikusqan ruwaykunataqa.

7. ¿Imapaqmi tukuy atisqanchista kallpachakunanchis, imarayku?

⁷ Jehová Diosqa sonqomanta kasukuq kananchistan munan (Rom. 6:17). Paypa ima kamachikusqanpas ima yuyaychayninpas allinninchispaqmi; paywan allinpi kanapaqqa kasukunapunin chaykunata (Isa. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Chaymantapas paypa sonqonta kusichinapaqqa Salmos librota qelqaq jinan ninanchis. Paymi nirqan: “Noqaqa kamachikuyniykikunata kasukuspan kausasaq, tukuy kausasqay tiempon chaykunata kasukusaq”, nispa (Sal. 119:112). Ichaqa enemigonchis Satanasqa manan munanqachu Diosllata servinanchista, imaymanatan payqa ruwanqa Diosmanta t’aqawananchispaq. ¿Imakunan chaykuna kanman? Chaykunamanta qatimuqpi yachasun.

8. ¿Imaraykun Satanás munan cheqnisqa qatikachasqa kananchista?

⁸ Qatikachasqa kay. Satanasqa runankunawanmi qatikachachiwanchis cheqnichiwanchis ima. ¿Imaraykun pay chayta ruwan? Payqa iñiypi pisipananchistan munan, chhaynapi millp’urapuwananchispaq Diosninchismanta t’aqawananchispaq (1 Ped. 5:8). Ñaupa tiempo iñiqkunatapas imaymanapin ñak’arichirqanku. Wakintaqa jasut’irqankun, rumikunawanmi ch’aqerqanku,  wañuchirqanku iman (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Kay tiempopipas kaqtan Satanasqa runankunawan ruwachishan. Rusia nacionpin hermanokunaqa astawanraq ñak’arichisqa kashanku, wakin nacionkunapipas chhaynan kashan. Askhan hermanokunaqa imaymana formapi ñak’arichisqa jark’asqa ima kashanku.

9. ¿Imaraykun cuidakunanchis mana reparay trampakunamanta?

⁹ Mana reparay trampakuna. Satanasqa manan qatikachachiwanchis cheqnichiwanchis imallachu, mayninqa mana reparay trampakunatan churawanchis (Efes. 6:11). Chaypaq yachasun Bob sutiyoq hermanomanta. Juj kutinsi payqa hospitalpi operanankuta suyakushasqa. Payqa allintas doctorkunawan rimasqa amapuni yawarta churanankupaq, doctorkunaqa “yá” nisqakus. Ichaqa operanankupaq juj tutallaña faltashaqtinsi, familian ripuqtin jina, anestesia churaq doctor paywan rimaq risqa. Chay doctorsi nisqa: “Manan yawartaqa churasaykikuchu, ichaqa yaqapaschá imapas kanman, chaypaq kayta alayrillapi churasaqku”, nispa. Yaqapaschá chay doctorqa nirqan: “Manataq familian kaypichu kashan chayqa, cambianqapaschá piensayninta”, nispa. Chay hermanonchismi ichaqa fuerte churakusqa. “Imaña pasawanqa chaypas manapunin yawartaqa chaskisaqchu” nispas nisqa.

10. ¿Imaraykun mana allinchu kanman Diosta mana serviq runakuna jina piensay? (1 Corintios 3:19, 20).

¹⁰ Runaq piensayninkuna. Diosta mana serviq runakuna jinachus piensayta qallarisunman chayqa, faciltan Diosmanta t’aqakusunman; kamachikuyninkunatapas saqepusunmanmi (leey 1 Corintios 3:19, 20). Arí, “kay pachaq yachayninwanchus” apachikusunman chayqa, munaynillanchistan imatapas ruwayta munasunman. Tiatira, Pérgamo iñiq t’aqakunapi imachus pasasqanmanta yachasun. Chaypi iñiqkunatan Jesusqa anyarqan qhelli jucha ruwayta jinallata qhawasqankumanta (Apo. 2:14, 20). Kay tiempopipas yaqapaschá runakunaqa munankuman paykuna jina piensananchista. Familianchiskuna, reqsisqanchis runakuna imapaschá niwasunman sonqonchispa nisqanta kasukunanchispaq, Diospa kamachikuyninkunatataq juj ladoman churananchispaq. Yaqapaschá ninkuman: “¿Imaraykutaq kay ruwayri mana allin kanman? Bibliaq nisqanqa manan kunan tiempoqa serviwasunmanchu”, nispa.

11. ¿Imatan mana ruwananchischu?

¹¹ Yaqapaschá mayninqa nisunman: “¿Imaraykutaq Jehová Diosri kaykunamanta mana sut’itachu imatapas willan?”, nispa. Chhaynapi tarikuspaqa yaqapaschá “imachus qelqasqa kashan chaykunaman” imatapas yapayta munasunman (1 Cor. 4:6). Jesuspa tiemponpi religionpi umallikunapas chay juchamanmi urmarqanku. Diospa qosqan kamachikuymanmi imaymanata yaparqanku, chaykuna junt’ayqa sasan karqan runakunapaqqa (Mat. 23:4). Ichaqa Jehová Diospa kamachikuykunaqa sut’in kashan, llaqtanpi kamachikuykunapas sut’in kashan. Manan chaymanqa imatapas yapananchischu (Prov. 3:5-7). Arí, manan imatapas yapananchischu Bibliaq willasqanmanqa, manataqmi pitapas ninanchischu imatapas piensasqanchisman jina ruwanankupaqqa.

12. ¿Imaynatan Satanás astawanraq rijurichimushan pantasqa piensaykunata?

¹² Pantasqa piensaykuna. Satanasqa “runaq piensayninwan”, pantasqa piensaykunawan, “kay pachaq kaqninkunawan” iman runakunata engañan, chhaynapitaq t’aqanachin (Col. 2:8). Apostolkunaq tiemponpipas runakunaq piensayninwan, judío runakuna Bibliamanta pantata yachachisqankuwan, “Moisespa chaskisqan kamachikuytaqa iñiqkunapas junt’anankun” nisqa yachachikuywan iman runakunata t’aqanachiq. Chay panta yachachikuykunatan Satanasqa cheqaqta jina ch’eqerichiq, chhaynapi runakuna Diospa cheqaq yachachikuyninta mana reparanankupaq. Kay tiempopipas Satanasqa kaqtan ruwashan. Noticia willaqkunawanmi político runakunaq rimasqan yanqa rimaykunata cheqaqta jina ch’eqerichishan, internetpi, redes sociales nisqakunapi iman chaykunata ch’eqechishan. Coronavirus onqoy tiempopipas imaymana yanqa  willakuykuna, falso noticiakuna iman askha rijurimurqan. c Jehová Diospa llaqtanpi willakusqan willakuykunata kasukuq testigokunaqa imaymana llakimanta nanaymanta iman librakurqanku (Mat. 24:45).

13. ¿Imaraykun yuyayninchista mana suwachikunanchischu?

¹³ Ama yuyayninchista suwachikusunchu. Yuyayninchisqa “aswan allin kaqkunapin” kashanan (Filip. 1:9, 10). Mijuypas, kusirikuypas, llank’aypas allinmi. Ichaqa chaymanchus masta yuyayta churasunchis chayqa, manañan tiemponchis kanmanchu allin kaqkunata ruwananchispaq, aswanmi chaykunallapiña yuyayninchis kanman (Luc. 21:34, 35). Chaymantapas kay tiempopiqa, imaynas gobiernokuna kananku, imakunas llank’akunan, imakunas ruwakunan chaykunamantan runakunaqa masta rimashanku. Noqanchisqa manapunin chaykunamanqa yuyayta churananchischu. Chaykunachus yuyayninchista suwawasunman chayqa, noqanchispas paykuna jinan rimayta qallarisunman. Manaña rimasunmanchu chaypas, sonqonchispin chaykuna rijurinman. Satanasqa chay pisqantin ruwaykunawanmi Dios serviypi pisipachiyta munashawanchis. Ichaqa, ¿iman yanapawasunman amapuni chay trampakunaman urmananchispaq? Chaymanta qatimuqpi yachasunchis.

14. ¿Iman yanapawasunman Diosmanta ama t’aqakunanchispaq?

¹⁴ Imaraykuchus Diosman entregakuspa bautizakurqanchis chaypi piensasun. Chaykunataqa ruwarqanchis Jehová Diospa ladonpi kananchisraykun. ¿Iman yanaparqasunki Bibliapi yachasqayki cheqaq kasqanmanta seguro kanaykipaq? Ñaupaqtaqa Jehová Diostachá reqsiyta qallarirqanki, jinaspa payta Papaykita jina rikurqanki, chaymantataq respetayta munakuyta ima qallarirqanki. Pisi-pisimantachá astawan paypi iñirqanki, chaytaq kallpacharqasunki juchaykikunamanta pesapakunaykipaq. Chaymantapas Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunatachá saqepurqanki, jinaspa paypa munayninman jina kausayta qallarirqanki. Maytachá kusikurqanki Diosqa juchaykita perdonapusqanta yachaspapas (Sal. 32:1, 2). Jinaspapas juñunakuykunamanchá riyta qallarirqanki, Bibliapi yachasqaykitataq jujkunaman willayta qallarirqanki. Kunanqa ñataq bautizasqaña kashanki chayqa, wiñay kausayman apaq ñannintan  purishanki; manachá munawaqchu chay ñanmanta lloqsiytaqa (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Imaynatan yanapawasunman Diospa palabranta estudiay chaypi yuyaymanaypas?

¹⁵ Diospa palabranta estudiasun, chaypitaq yuyaymanasun. Juj sach’aqa qaqata sayananpaqqa allin saphichasqan kanan. Chhaynallataqmi noqanchispas qaqata sayananchispaqqa Diospa palabranpi allinta iñinanchis. Juj sach’aq saphinqa sach’aq wiñasqanman jinan wiñallantaq, chhaynapin chay saphiqa pisi-pisimanta jallp’aman allinta jap’ipakun. Chhaynan noqanchiswanpas; sichus astawan estudiasun chaypitaq yuyaymanasun chayqa, aswan fuerten iñiyninchis kanqa, segurotaqmi kasun Diospa yachachikuyninkunaqa allinninchispaq kasqanpi (Col. 2:6, 7). Ñaupa tiempopi Dios serviq runakunatapas allintan yanaparqan Diospa yachachikuyninkunaqa yuyaychayninkunapas, paykunaqa pakaykusqa iman karqanku; chaykunapin allinta yuyaymanananchis. Chaypaq juj chhikanta piensasun profeta Ezequielpi. Payqa juj rijuriypin rikurqan juj angelta templota medishaqta, tukuy yuyaywanmi payqa chayta qhawarqan. Chay rijuriyqa allintachá Ezequielpa iñiyninta kallpacharqan. Ichaqa manan chayllachu, noqanchistapas allintan yanapawanchis Jehová Diospa churasqan kamachikuykunata respetananchispaq (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). d Chaymantapas chay rijuriyqa Diospa palabranta allinta estudiananchispaq chaypi yuyaymanananchispaq iman yanapawanchis.

16. ¿Imaynatan Bob sutiyoq hermanota yanaparqan Dios sonqollapuni kasqan? (Salmos 112:7).

¹⁶ Sonqonchis Diosllapaq kachun. Juj takipin rey Davidqa nirqan imaynas Jehová Diostaqa munakushanallanpuni karqan chayta, paymi nirqan: “Diosníy, sonqoyqa qanllawanmi kashan”, nispa (Sal. 57:7). Noqanchispa sonqonchispas Diosllapin kanan, paypin tukuy sonqo confiananchis (leey Salmos 112:7). Isqon parrafopi rimamusqanchis Bob sutiyoq hermanomanta rimallasuntaq. ¿Imaynatan payta yanapanman karqan Dios sonqo kasqan? Operachikunan kashaqtin, “kayta alayrillapi yawarta churasaqku” nispa niqtinkus payqa nisqa: “Yawartachus pisillatapas churayta munawankichis chayqa ripusaqmi”, nispa. Chay hermanon nin: “Mana iskayaspan noqaqa chaytaqa nirqani, manan llakikurqanichu ima pasawananmantapas”, nispa.

17. ¿Imatan yachasunman Bob sutiyoq hermanomanta? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁷ Bobqa manan hospitalman chayanantaraqchu  suyarqan yawarmanta imachus piensasqanta respetachikunanpaqqa. Ñaupaqmantañan chay decisionta ruwarqan. ¿Imaraykun ñaupaqmantaña chayta ruwanman karqan? Payqa sonqomantapunin Jehová Diosta kusichiyta munarqan. Chaymantapas allintan yacharqan Bibliapi qelqanchiskunapipas imaninchus kausaymanta yawarmantapas chayta. Chaymantapas allintan yacharqan Diospa kamachikuyninkunata kasukuqtinqa bendicionkuna chaskinanta. Noqanchispas Bob jinan kananchis, Diosllapaqmi sonqonchis kanan, chhaynapin ima pruebaña jamuqtinpas qaqata sayasun.

18. ¿Imatan yachasunman Baracmanta? (Qhaway tapanpi kaq dibujota).

¹⁸ Jehová Diospi confiasun. Barac sutiyoq juezpi piensasun; payqa Jehová Diospa nisqanman jinan imatapas ruwaq, chhaynapin ima ruwasqanpas allin lloqsiq. Paypa tiemponpiqa Israel runakunaqa manan guerrapaq jinachu kasharqanku. Paykunaqqa manan lanzankupas ni jark’apakunanku escudopas karqanchu. Chhaynaña kasharqanku chaypas, Jehová Diosmi paykunata kamachirqan Canaán runakunawan maqanakuq rinankupaq. Chay Canaán runakunataqa Sísara sutiyoq runan umallisharqan, chay runakunaqa allin armasqan kasharqanku (Juec. 5:8). Profetisa Deboran Baracta nirqan Tabor orqomanta pampa wayq’oman jaykunankupaq, chaypi Sisarawan soldadonkunawan ima maqanakunankupaq, chay runakunaqqa isqon pachajmi carretanku karqan. Pampataq karqan chayqa, facilmi carretakunapaqqa karqan, chaywanpas Baracqa mana manchakuspan chayman jaykurqan. Chay wayq’oman jaykushaqtinkun Jehová Diosqa fuerteta parachimurqan. T’urun kapurqan, manan carretakunapas puriyta atirqankuchu, chhaynapin Jehová Diosqa Baracwan chay maqanakuyta atipachirqan (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Jehová Diosqa noqanchistapas yanapawasunmi; paypa yanapayninwanqa atipallasunmi imatapas, chaypaqmi ichaqa paypi confiananchis, kasukunanchismi llaqtanpi kamachikuykunatapas (Deut. 31:6).

19. ¿Imaraykun mana kuyurispa qaqata sayayta munawaq?

¹⁹ Kay millay kausay tukunankamaqa kallpachakunanchismi kanqa qaqata sayananchispaq (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Amapuni munasunchu qatikachaypas, mana reparay trampakunapas, runakunaq piensayninpas, yanqa piensaykunapas kallpanchista pisiyachinantaqa (Efes. 4:14). Aswanpas qaqata sayasun, tukuy sonqo Jehová Diosta munakusun, payllatataq kasukusunpas. Chaywanpas allin piensaykuqmi kana, yachanan imay ratu “yá” niytapas “manan” niytapas. Chaymantan qatimuq yachachikuypi yachasunchis, allintan yachasun imaynas Jehová Diospas Jesuspas allin ejemplo chaypi kanku chayta, yachasunmi imaynatas paykunata qatikusunman chaytapas.