Bibliaqa manan chaymantaqa willanchu, ichaqa willanmi imakunas chay tiempopi paykunawan pasarqan chayta, chaykunaraykupaschá mana kutirqankuchu. Chayta kunan yachasun.

Jehová Diospa angelninmi Mariaman willarqan onqoq rijurinanta, jinaspa juj wawata onqokunanta. Chayta willashaqtinqa Nazaret llaqtapin Mariaqa tiyasharqan, Josepas chay llaqtapin tiyasharqan. Nazaret llaqtaqa Galileaq juj kaq provincianmi karqan (Luc. 1:26-31; 2:4). Tiempowanqa Egiptomantan Nazaret llaqtaman kutipurqanku, chaypin Jesusqa wiñarqan. Chaymi paytaqa “Nazaret llaqtayoq” nispa niqku (Mat. 2:19-23). Chaymi Nazaretmanta rimaspaqa yuyarinchispuni Josepas, Mariapas, Jesuspas chay llaqtapi tiyasqankuta.

Mariapaqqa manan mana reqsisqa llaqtachu Judá ladoqa karqan. ¿Imarayku? Chay llaqtapin juj kaq familian tiyarqan. Paymi karqan Elisabet, uma sacerdote Zacariaspa esposan, bautizaq Juanpa maman (Luc. 1:5, 9, 13, 36). Mariaqa onqoq kashaspaqa Elisabetpa wasintan rirqan, chaypin yaqa kinsa killa qhepakurqan. Chaymantataq Nazaret llaqtaman kutipurqan (Luc. 1:39, 40, 56).

Tiempowanqa rey Auguston kamachirqan llapa runakuna llaqtankupi padronachikunankupaq. Chayta kasukuspan Josepas Mariapas Nazaret llaqtamanta Belén llaqtaman viajarqanku. Chay llaqtataqa “Davidpa llaqtan” nispan niqku, chay llaqtapin Mesiasqa nacenan karqan; chaytan ñaupaqmantaña Jehová Dios willachirqan (Luc. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Miq. 5:2). Jesusqa Bibliaq willasqanman jinan Belenpi nacerqan. Chayllaraqtaq Mariaqa juj wawata onqokurqan chayqa, manan allinraqchu kasharqan Nazaretman kutipunanpaqqa. Chaymi Belén llaqtallapi qhepakurqanku. Chaypi qhepakusqankuqa allinpunin karqan. Belén llaqtamanta Jerusalenkamaqa isqon kilómetro jinallan karqan. Chaymi paykunaqa facil-llata Diospa wasinman rirqanku Jehová Diosman sacrificiota jaywanankupaq (Lev. 12:2, 6-8; Luc. 2:22-24).

Jehová Diospa angelninmi Mariaman willarqan Jesús “Davidpa trononpi rey kananta”. Chay llaqtapi rey kananta yachaspapaschá paykunaqa chayllapi qhepakurqanku (Luc. 1:32, 33; 2:11, 17). Chaymantapas yaqapaschá paykunaqa Jehová Diospa ima kamachikuynintapas suyakusharqanku, chaypaschá chayllapiraq qhepakurqanku.

Josewan Mariawanqa unay tiempon Belén llaqtapi qhepakurqanku. Manaña Bibliapi willanchu jayk’a tiempos qhepakurqanku chayta chaypas, ch’aska qhawaq watuqkuna Jesusman visitaq riqtinkuqa erqechañan Jesusqa kasharqan, manan qholla wawachu, chay tiempopaqqa ñan wasinkupas karqanña (Mat. 2:11). Ñataq wasinkupas karqanña chayqa, llaqtankupi jinachá Belén llaqtapiqa qhepakurqanku.

Herodesmi “runankunata kacharqan Belén llaqtapi, lliu muyuriqninpi kaq llaqtakunapiwan iskay watayoqmanta urayman llapa qhari wawakunata wañuchimunankupaq” (Mat. 2:16). Chaytan juj ángel Joseman willarqan, jinan payqa Mariata Jesustawan pusarikuspa Egipto ladoman ayqekurqan, chaypin kamurqanku Herodes wañupunankama. Chaymantataq Nazaret llaqtaman kutimurqanku. Ichaqa, ¿imaraykun mana Belén llaqtamanchu kutinkuman karqan? Chaypiqa Herodespa wawan Arquelaoñataqmi kamachikusharqan, chay runaqa sinchi millaymi karqan. Chaymantapas juj angelmi willarqan juj ladoman kutinankupaq, chaymi Joseqa Nazaret llaqtaman familianta pusapurqan. Chaypiqa manan Jesusqa amenazasqañachu karqan, sumaqtan paytaqa Diospa siminman jina uywaqkupas (Mat. 2:19-22; 13:55; Luc. 2:39, 52).

Joseqa yaqasuna Jesuspa wañupusqan ñaupaqta wañupunman karqan. Chhaynataq karqan chayqa manachá payqa janaq pachamanchu rinqa, aswanchá kay pachapi kausarimpunqa. Kay pachapi kausarimpunqa chayqa askhachá paytaqa reqsinqaku. Reqsiqkunaqa tapunqakuchá imaraykus Jesuspa nacesqan qhepata Belén llaqtallapi qhepakurqanku chaytaqa.