1. ¿Imatan ruwananchis Jehová Diospa p’unchayninpi librasqa kananchispaq?

 BIBLIAPI “Jehová Diospa p’unchaynin” nispaqa rimashan Jehová Dios enemigon runakunata ch’usaqman tukuchisqanmantan, llaqtantapas librasqanmanta. Ñaupa tiempopiqa askhan kutitan Jehová Diosqa chayta ruwarqan (Isa. 13:1, 6; Ezeq. 13:5; Sof. 1:8). “Jehová Diospa p’unchaynin” chayamuqtinqa jatun Babilonian ñaupaqtaqa chinkachisqa kanqa, chaytaq Armagedón nisqa guerrawan tukunqa. Chay “p’unchaypi” librasqa kanapaqqa kunanmantapachan alistakushananchis. Jesuspa nisqan jina, chay “manchay ñak’ariy” p’unchaypaqqa “rijch’ashaqllan kashananchis”. Chayqa manan juj ratulla atento kaychu, tukuy tiempon atento kashananchis (Mat. 24:21; Luc. 12:40).

2. ¿Imaraykun qhawarinanchis 1 Tesalonicenses nisqa cartata?

² Tesalónica llaqtapi iñiqkunaman ñaupaq kaq carta apachisqanpin apóstol Pabloqa Jehová Diospa p’unchayninmanta willarqan; imaymana rijch’anachiykunawanmi chayta willarqan. Pabloqa allintan yacharqan Diospa p’unchaynin chayamunanpaq unayraq faltashasqanta (2 Tes. 2:1-3). Chaywanpas payqa allintan chay iñiqkunata yuyaycharqan chay p’unchayqa cercallapiñapas kashanman jinata rikunankupaq. Noqanchispas chay yuyaychayman jinan imatapas ruwananchis. Chaypaqmi kaypi yachasunchis kay kinsa yachaykunata: 1) ¿Imaynatan Jehová Diospa p’unchaynin chayamunqa? 2) ¿Pikunan mana librasqachu kanqaku? 3) ¿Imatan ruwananchis preparasqa kananchispaq?

3. ¿Imaynapin Diospa p’unchaynin tutapi suwa jina chayamunqa? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

³ “Imaynan suwapas tutalla jamun chhaynatan chayamunqa” (1 Tes. 5:2). Chaymi kashan Jehová Diospa p’unchaynin chayamunanmanta Pabloq ñaupaq kaq rijch’anachiy willasqan. Suwakunaqa tutapin  suwakunku, usqhayllataqmi chaytaqa ruwankupas. Chaymantapas qonqayllan paykunaqa maytapas jaykunku. Chhaynatan Diospa p’unchayninpas qonqaylla chayamunqa, usqhayllataqmi kanqapas; imaymanan qonqaylla pasanqa. Jehová Diosta serviqkunapas yaqapaschá chaykunawan admirakusunchisraq. Ichaqa chay p’unchaypiqa millay runakunan chinkachisqa kanqaku, manan noqanchischu.

4. ¿Imaynapin Diospa p’unchaynin onqoq warmiq nanaynin jina jamunqa?

⁴ “Imaynan onqoq warmitapas qonqaylla nanay jap’in chhaynan” kanqa (1 Tes. 5:3). Yachasqanchis jina onqoq warmiqa manan yachanchu imay ratus onqokunqa chayta, ichaqa allintan yachan imaynas onqokunan p’unchayqa chayamunqapuni chayta. Chay p’unchayqa qonqayllan chayamun, sinchi nanaywantaqmi jamunpas. Chhaynan Jehová Diospa p’unchayninwanpas kanqa, manaña yachanchischu ima p’unchay, ima hora jamunanta chaypas chay p’unchayqa chayamunqapunin. Payqa qonqayllan juicionta apamunqa, millay runakunaqa manapunin escapanqakuchu.

5. ¿Imaynapin manchay ñak’ariy p’unchay pacha illarimuy jina?

⁵ Pacha illarimuy jinan jamunqa. Pabloqa kinsa kaq rijch’anachiy willasqanpin jujmanta rimarqan tutapi suwakuq suwakunamanta, ichaqa kay kutipiqa pacha illarimuywanmi Diospa p’unchayninta tupanachin (1 Tes. 5:4). ¿Imaraykun suwakunamanta pacha illarimuymantawan willanman karqan? Yaqapaschá chay willasqan suwakunaqa suwakuypi yuyayninku kasharqan, manataq repararqankuchu tiempoq pasasqanta ni p’unchay paykunata jap’inantapas. Manchay ñak’ariy tiempo chayamuqtinpas chhaynan kallanqataq. Wakin runakunaqa tutapi suwakuq runakuna jinan kanku, paykunaqa Diospa contranpin imaymana mana allinkunata ruwanku; chay runakunatan qonqaylla Diospa p’unchaynin jap’inqa. Noqanchisqa manan paykuna jinachu kananchis, aswanpas Diospa p’unchayninpaqmi preparakushananchis. ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunatan cheqnikunanchis, tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis “sumaq sonqo kayman, chanin  kayman, cheqaq kayman” jina purinanchispaqpas (Efes. 5:8-12). Pabloqa iskay rijch’anachiytawanmi willarqan, chaypin willashan pikunachus Diospa p’unchayninpi mana salvakunqakuchu chayta.

6. ¿Imaynapin yaqa llapa runakuna puñusqa jina kashanku? (1 Tesalonicenses 5:6, 7).

⁶ “Puñuqkuna” (leey 1 Tesalonicenses 5:6, 7). Apóstol Pabloq nisqan jina, puñusqa jina kashaq runakunaqa manan Jehová Diospa p’unchayninpiqa salvasqachu kanqaku. Yachasqanchis jinapas pipas puñushan chayqa, manan reparanchu ladonpi imakunas pasashan chayta ni ima horañas kashan chaytapas; manataqmi apurayqa imamanpas cuentataqa churanmanchu. Chhaynan yaqa llapa runapas kashan Dios serviypiqa (Rom. 11:8). Paykunaqa imaymanakunaña pasashan chaypas, manan reparankuchu “tukukuy p’unchaykunapiña” kashasqanchista. Manan reparankuchu “manchay ñak’ariy tiempopas” cercapiña kashasqanta. Arí, wakinqa reparankun jinaspa chhikanta Diospa gobiernonmanta willakuytan uyarinku, ichaqa ratullan chayta ruwanku. Chaymantaqa jujmantapas puñupushankuman jinan yuyayninkuta cambianku. Wakin runakunaqa yachankun juicio p’unchay chayamunanta, ichaqa unayraq faltananpaqmi piensanku (2 Ped. 3:3, 4). Ichaqa, noqanchisqa allintan yachanchis rijch’asqalla kashananchista. P’unchaykunaq pasasqanman jinan Diospa p’unchayninqa astawanraq qayllaykamushan.

7. ¿Imaynapin yaqa llapa runakunapas machasqa jina kashanku?

⁷ “Machaqkuna”. Apóstol Pabloq willasqan jina machasqa jina kashaq runakunapas Diospa p’unchayninpiqa chinkachisqan kanqaku. Yachasqanchis jina, machasqa runakunaqa manan apuraychu imatapas reparanku, comuntan imatapas ruwanku. Chhaynan kanku kay pachapi millay runakunapas. Paykunaqa manan cuentatapas churankuchu Diospa siminmanqa, aswanmi mana allin ruwaykunallapi purinku. Noqanchisqa manan paykuna jinachu kananchis, aswanmi apóstol Pabloq nisqan jina allin yuyaywan purinanchis; yuyaynillanchispin kashananchis (1 Tes. 5:6). Yuyayllapi kanamanta rimaspan Bibliamanta yachaq juj runa nirqan: “Yuyaynillanpi kashaq runaqa allin yuyaywanmi imatapas ruwan, allintan piensarin, allintan imatapas reparan”, nispa. ¿Imaraykun allin piensariq allin reparaq kananchis? Ama kay pacha ruwaykunaman chhaqrukunanchispaqmi. Jehová Diospa p’unchaynin chayamunankamaqa astawanraqmi llaqtakuna jatarinqa, chhayna imaymana ruwaykunapas pasanqa, ichaqa manan mancharikunanchischu chaykuna kaqtinqa. Jehová Diosmi espiritunta qowasun, paymi sonqonchista tiyaykachinqa piensayninchistapas allinyachinqa, chhaynapitaq allin yuyaywan imatapas ruwasunchis (Luc. 12:11, 12).

8. 1 Tesalonicenses 5:8 nisqan jina, ¿imatan ruwananchis rijch’asqalla kashananchispaq yuyaynillanchispi kashananchispaqpas? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁸ “Qhasqo jark’anawan […] cascowan [ima] churakusun”. Apóstol Pabloqa allin armasqa kashaq, qhawa-qhawalla kashaq soldadokunawanmi tupanachiwarqanchis (leey 1 Tesalonicenses 5:8). Guerra tiempopiqa soldadokunaqa allin preparasqa listollapunin kashananku. Chhaynan noqanchispas kashananchis, allin preparasqan liston kashananchis. Chaypaqmi qhasqo jark’anawan jina iñiywan churakunanchis; churakunanchismi suyakuyninchis cascotapas, chaykunaqa imaymanapin yanapawasun.

9. ¿Imaynatan iñiyninchis yanapawasunman?

⁹ Qhasqo jark’anaqa soldadokunaq sonqontan waqaychaq, chhaynatan iñiypas munakuypas sonqonchista waqaychan. Chaykunan yanapawasun Jehová Diosllata servinanchispaq, Jesustapas qatikushanallanchispaq. Iñiymanta juj chhikanta rimasun. Iñisqanchisraykun noqanchisqa allinta yachanchis Jehová Diosqa maskhaqninkunaman premiota qoq kasqanta (Heb. 11:6). Iñisqanchisraykun umallinchis Jesustapas qatikushallanchis, imaña kaqtinpas manapunin paymantaqa t’aqakunchischu. ¿Imatan ruwananchis iñiyninchis aswan fuerte kananpaq? Chaypaqqa juj hermanokunaq ejemplontan qhawarinanchis. Wakinqa qatikachasqan karqanku, wakintaq pisi qolqeyoq tarikurqanku, chaywanpas  ñaupaqllamanmi rirqanku. Wakinqa atinkumanña qolqesapa kayta chaypas Diospa gobiernontan ñaupaqman churanku, paykunaq ejemplonta qatikusun chayqa manan qolqe sonqomanchu tukusun. b

10. ¿Imata ruwashanallanchispaqmi yanapawasun Diosta munakuy runamasita munakuypas?

¹⁰ Munakuymantañataq rimarisun. Munakuyqa allintan yanapawasun yuyaynillanchispi kananchispaq (Mat. 22:37-39). Munakusunchus Diosta chayqa, mana sayaspan simintaqa willashallasun, imaña kaqtinpas ñaupaqllamanmi risun (2 Tim. 1:7, 8). Runamasinchistapas munakusun chayqa, imapiña creenku chaypas kallpachakusunmi Diospa siminta paykunaman willananchispaq. Telefonontaña cartapiña willana kaqtinpas willashallasunmi paykunamanqa. Chaymantapas manan paykunataqa mana uyarikuqta jinachu qhawarisun, aswanmi pacienciawan suyasunchis jayk’aqllapas cambianankuta (Ezeq. 18:27, 28).

11. Iñiqmasikunata munakusun chayqa, ¿imakunatan ruwasunchis, imakunatataqmi mana? (1 Tesalonicenses 5:11).

¹¹ Munakunanchismi iñiqmasinchiskunatapas, chaytan rikuchisunchis paykunata sonqochaspanchis kallpachaspanchis ima (leey 1 Tesalonicenses 5:11). Guerrapi kaq soldadokunaqa munaytan paykunapuraqa yanapanakunku, ichaqa yaqapaschá mayninqa qonqay mayqen soldadomasinkutapas k’irirunkuman. Noqanchispas yaqapaschá chhaynata mana munashaspa mayqen iñiqmasinchistapas k’irirusunman, ichaqa manapunin jayk’aqpas yuyaypiqa chaytaqa ruwasunmanchu (1 Tes. 5:13, 15). Chaymantapas iñiq t’aqapi umalliqkunatan respetananchis (1 Tes. 5:12). Tesalónica llaqtapi kaq iñiqkunapi piensarisun. Apóstol Pablo chay cartata apachishaqtinqa manaraqmi watapaschu chay iñiq t’aqaqa kasharqan. Chhaynataq karqan chayqa, manapaschá chaypi umalliqkunaqa allin experienciayoqraqchu karqanku; chaywanpas respetanan karqan paykunataqa. Noqanchispas manchay ñak’ariy chayamunankamaqa astawanraqmi umalliqkunapi confiananchis. ¿Imarayku? Yaqapaschá imapas kasqanrayku manaña Umalliq T’aqawan ni sucursalwanpas rimanakuyta atisunchu, paykunapas manapaschá imaynata pusariyta atiwasunchu. Chaymi kunanmantapacha kallpachakunanchis umalliqkunata munakunanchispaq respetananchispaq ima. Imaña  kaqtinpas allinkuna ruwasqankupin yuyayninchista churananchis, manataqmi imachallapipas pantasqankupichu. Chaymantapas Jehová Diosmi Cristowan chay umalliqkunata pusachishan, chaypi iman piensarinanchis. 

12. ¿Imaynatan jamuq tiempo kausay suyakusqanchis yuyayninchista waqaychanman?

¹² Suyakuyninchis cascomantañataq rimarisun. Cascoqa soldadokunaq umantan waqaychaq, chhaynatan Diospa gobiernonta suyakusqanchispas yuyayninchista waqaychan. Sichus Diospa gobiernonpi yuyayninchis kanqa chayqa, manan kay pachapi ima kaqtapas munapayasunchu (Filip. 3:8). Chay suyakusqanchisqa sonqonchista iman tiyaykachinqa, manataqmi nishutaqa imamantapas llakikusunchu. Chaymi pasasqa hermanonchis Wallaceta Laurindatawan, paykunaqa África ladopin servishanku. Jujninkuq papanmi wañukapusqa, kinsa semanan jinallataq jujninkuq mamitan; chayqa pasasqa coronavirus onqoy kasqan tiempopin. Chay causan mana familianku watukuq kutiytapas atisqakuchu. Chay hermanon nirqan: “Kausarimpunanta suyakusqaymi noqataqa allinta yanapawan. Noqaqa manan nishutachu piensani imaynachus último p’unchaykuna kasharqan chaypiqa, aswanmi piensani imaynas kausarimpuspa kanqa chaypi. Chaykunan yanapawan sonqoy thajlla kananpaq”, nispa.

13. ¿Imatan ruwananchis Jehová Dios santo espiritunta qowananchispaq?

¹³ “Amapuni munaychischu Diospa espiritun [...] nina jina chiriyanantaqa” (1 Tes. 5:19). Pabloqa ninawanmi espirituta tupanachirqan, chayqa noqanchis ukhupin raurashan. Chay raurashaq jina espirituq kallpachasqanmi allin kaqkunatapas ruwanchis, chay kallpawanmi Diospaqpas imaymanapi llank’ashanchis (Rom. 12:11). Ichaqa, ¿imatan ruwananchis Jehová Dios espiritunta qowananchispaq? Mañakunanchismi chay espirituta, simin qelqatan estudiananchis. Chaymantapas espiritunwan pusasqan llaqtallapin kananchis, chhaynapin espirituqa noqanchispi imaymana allinkunata ruruchinqa (Gál. 5:22, 23).

14. ¿Imakunatan mana ruwananchischu, chhaynapi Diospa espiritunta chaskinanchispaq? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁴ Jehová Diosqa qowasunmi espirituntaqa, ichaqa cuidananchismi chayta. Manan imatapas ruwananchischu chay raurashaq espirituta wañuchinanpaq jinaqa. Chaymantapas espirituta chaskinanchispaqqa ch’uya kausaytan apananchis,  yuyayninchispas ch’uyan kanan. Sichus mana allin piensaykuna sonqonchisman jaykunqa chaywantaq apachikusun chayqa, qechupuwasunmi Diosqa espiritunta (1 Tes. 4:7, 8). ¿Imatawanmi ruwananchis chay espíritu noqallanchispi kananpaq? Apóstol Pabloq nisqan jina “manan pisichananchischu profeciakunata” (1 Tes. 5:20). Chaypiqa “profecía” nispaqa nishan Jehová Dios espiritunwan willachisqan willakuykunatan. Chay willakuykunamanta wakinmi kashan Jehová Diospa p’unchayninqa cercapiña kasqanmanta willakuy. Diosta serviqkunaqa manan ninanchischu: “Diospa p’unchayninqa karupiraqmi kashan, Armagedón guerratapas manachus jina rikusunmanñachu”, nispaqa. Aswanmi chaykunataqa kaypiñapas kashanman jinata qhawarinanchis. Chaymantapas “Dios sonqo runakuna jinapunin” tukuy imatapas ruwananchis (2 Ped. 3:11, 12).

15. ¿Imatan ruwananchis ama pipas engañawananchispaq? (1 Tesalonicenses 5:21).

¹⁵ Pisillamantan Diospa enemigon runakunaqa ninqaku: “¡Thajmi kasunchis, allin waqaychasqan kasunchis!”, nispa (1 Tes. 5:3). Supaykunamanta jamuq imaymana willakuykunan rijurimunqa, yaqa llapa runakunatan chayqa engañanqa (Apo. 16:13, 14). Noqanchisri, ¿engañachikusunchu chaykunawan? Bibliaq nisqanta kasukusun chayqa, manan engañachikusunchu. Chaypi nisqan jina “allintan t’aqwinanchis tukuy imatapas” (leey 1 Tesalonicenses 5:21). Griego rimaypiqa “t’aqwiychis” nispaqa qoritapas imatapas cheqaqchus manachus chayta allinta qhawanamantan rimashan. Chhaynatan noqanchispas ruwananchis, allintan qhawarinanchis uyarisqanchispas leesqanchispas cheqaqchus manachus chayta. Tesalónica llaqtapi iñiqkunaqa ruwanankupunin karqan chaytaqa, noqanchisqa astawanraqmi chayta ruwananchis. Tukukuy p’unchaykunapiñan kausashanchis. Chhaynaqa ima willakuytapas noticiatapas usqhaylla creenamantaqa aswanpas Bibliaq nisqanwan, Diospa llaqtanpi imachus nikusqanwan ima chaykunataqa tupanachisun. Chayta ruwasun chayqa, manan supaykunamanta jamuq ima willakuywanpas engañachikusunchu (Prov. 14:15; 1 Tim. 4:1).

16. ¿Imatan suyakushanchis, imatan chaykama ruwashananchis?

¹⁶ Diospa llaqtanqa librasqan kanqa manchay ñak’ariy tiempopiqa. Ichaqa manan yachakunchu imas sapankanchismanta paqarin kanqa chaytaqa (Sant. 4:14). Kausashaqña pasasun manchay ñak’ariy tiempota manaña chaypas, Jehová Diosqa wiñay kausaytan qowasunchis sichus pay sonqolla kasun chayqa. Ajllasqa hermanokunaqa Cristowan kuskan janaq pachaman ripunqaku, waj ovejakunataq kay pachapi wiñaypaq tiyanqaku. Ichaqa, chay p’unchay chayamunankamaqa chay munay kausaypi yuyayninchis kachun, preparasqataq kashasun Jehová Diospa p’unchayninpaq.