1. 1 Pedro 5:2 nisqan jina, ¿ima sumaq llank’aymi umalliqkunapaq kashan?

 JEHOVÁ Diosmi umalliqkunata churarqan munakusqan ovejakunata michinankupaq. Chay llank’ayqa may allinmi paykunapaqqa, chaymi tukuy atisqankuta kallpachakushanku allin michiq kanankupaq (Jer. 23:4; leey 1 Pedro 5:2). ¡Iñiq t’aqakunapi umalliqkunaq chhayna llank’asqanqa may allinpunin!

2. ¿Ima sasachakuykunapin tarikunku wakin umalliqkuna?

² Iñiq t’aqapiqa imaymanan umalliqkunapaqqa ruwana kan, mayninqa sasapaschá paykunapaqqa chaykuna ruway kanman. Estados Unidos nacionpi Tony sutiyoq umalliqmanta rimasun. Payqa jinallatas llapa llank’aykunata chaskikuq, chaywansi reparakusqa mana juch’uyaykukuqchu kashasqanta. Paymi nin: “Coronavirus onqoy qallarishaqtinqa imaymanan iñiq t’aqapi ruwana kaq. Imaynatachus juñunakuykuna aparikunan, imaynatachus Diosmantapas willakunan, chaykunan qhawarina kaq. Noqaqa tukuy chaykunapin yanapakurqani. Imaymanataña ruwasharqani chaypas ruwanaqa kashallarqanpunin. Pisi-pisimantan manaña tiempo kasharqanchu Bibliata leenaypaq, estudianaypaq, Diosmanta mañakunaypaqpas”, nispa. Kunanqa Kosovo llaqtapi Ilir sutiyoq umalliqmanta rimasun. Payqa guerraq kasqanpis tiyasqa, chaysi may sasa kasqa Diospa llaqtanpi kamachikuykunata junt’ay. Paymi willakun: “Sucursalmanta hermanokunan kamachiwarqanku guerraq kasqanpi hermanokunata yanapanaypaq, chaywanmi mancharikurqani. Manan facilchu karqan mana manchakuspa chaykuna ruwayqa. Imaynata ruwanapaq kamachikuytapas manan allinpaqchu qhawarirqani”, nispa. Kunanqa Asia ladopi Tim sutiyoq hermanomanta rimasun, payqa tukuy tiemponwansi Diosta servishan. Paypaqqa may sasas kasqa ruwanankunawan junt’ay. Paymi nin: “Mayninpiqa sayk’usqan kasharqani. Manañan imata ruwanaypaqpas kallpay kaqchu”, nispa. ¿Iman umalliqkunata yanapanman chhayna sasachakuykunapi tarikuqtinku?

3. ¿Imatan yachasunman Gedeonpa imayna runa kasqanmanta?

³ Umalliqkunaqa imaymanatan Gedeonpa ruwasqanmanta yachankuman (Heb. 6:12; 11:32). Gedeonqa sumaqtan Diospa llaqtanta  pusariq qhawariqpas (Juec. 2:16; 1 Crón. 17:6). Kay tiempopi umalliqkunapas Gedeón jinan juj llank’ayta chaskinku. Kay sasa tiempokunapin paykunaqa Diospa llaqtanta qhawarishanku (Hech. 20:28; 2 Tim. 3:1). Gedeonpa imayna kasqanmantaqa imaymanatan yachasunman, payqa juch’uyaykukuq, k’umuykukuq, kasukuq runan karqan. Diosmanta llank’ayta chaskisqan tiempopiqa imaymana sasachakuykunapin tarikurqan, chaykunawanmi payqa aguantaq kayta yacharqan. Umalliqkunaqa imaymana ruwanayoqmi kanku, chaymi llapallanchis kallpachakunanchis paykunata yanapananchispaq, imachus ruwasqankutapas valorananchispaq (Heb. 13:17).

4. ¿Imaynatan Gedeón k’umuykukuq juch’uyaykukuq kasqanta rikuchirqan?

⁴ Gedeonqa juch’uyaykukuqmi k’umuykukuqmi karqan. b Jehová Diosmi juj angelninwan Gedeonman willachirqan Israel llaqtanta kacharichinanpaq payta ajllasqanta. Israel llaqtaqa millay Madián runakunaq makinpin kasharqan, chayta uyarispan Gedeonqa k’umuykukuywan nirqan: “Noqaq familiayqa aswan juch’uyllan Manasés ayllupiqa, taytaypa wasinpipas noqaqa manan imapaschu kani”, nispa (Juec. 6:15). Gedeonqa mana atinanpaqmi piensakurqan. Jehová Diosmi ichaqa yacharqan atinanta, chaymi paypa yanapayninwan Madián runakunata atiparqan.

5. ¿Imakuna kaqtinmi umalliqkunapaq sasa kanman juch’uyaykukuq k’umuykukuq kay?

⁵ Umalliqkunaqa tukuy atisqankutan kallpachakunku juch’uyaykukuq k’umuykukuq kanankupaq (Miq. 6:8; Hech. 20:18, 19). Paykunaqa manan alabakunkuchu ima ruwasqankumantapas ni ima ruway atisqankumantapas; manataqmi nishutachu llakikunku ima ruwasqankupas mana allin lloqsiqtinqa. Mayninpin ichaqa sasa paykunapaq kanman k’umuykukuq juch’uyaykukuq kay. Yaqapaschá juj umalliq imaymana llank’ayta chaskikunman, chaymantataq reparakunman mana llapantachu junt’ayta atinanta. Chaymantapas, yaqapaschá imatapas allinta ruwasqanmanta jujkuna payta alabankuman, otaq imatapas mana allinta ruwasqanmanta anyankuman. Chhayna kaqtin, ¿imaynatan umalliqkuna Gedeonpa ejemplonta qatikunkuman?

6. ¿Imaynatan umalliqkuna rikuchinkuman Gedeón jina juch’uyaykukuq kasqankuta? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

⁶ Jujkunaq yanapayninta mañakuychis. Juch’uyaykukuq runaqa jujkunaq yanapaynintan  mañakun. Gedeonpas juch’uyaykukuq kasqanraykun jujkunaq yanapayninta mañakurqan (Juec. 6:27, 35; 7:24). Chaytan umalliqkunapas ruwananku. Iskay kaq parrafopi rimamusqanchis Tony sutiyoq hermanonchismi nin: “Noqallan imatapas ruwayta munaq kani, chaymi mana atinay llank’anakunata chaskikuq kani. Diosta yupaychanayku horapin juch’uyaykukuq kaymanta rimarqayku. Chaypin esposayta tapurqani imaynas kashani chayta. Chaymantapas jw.org nisqa paginapin Jesús jina jujkunata yachachisun, jujkunapi confiasun, jujkunaman atiyta qosun nisqa videota qhawarqani”, nispa. Payqa juj hermanonchiskunaq yanapaynintas mañakullasqataq. Paymi nillantaq: “Jujkunaq yanapayninwan iman iñiq t’aqaqa allin qhawarisqa kashan, kunanqa kanñan tiempoy Jehová Dioswan aswan amigontin kanaypaq”, nispa.

7. ¿Imaynatan umalliqkuna rikuchinkuman Gedeón jina kasqankuta pipas paykunamanta mana allinta rimaqtin? (Santiago 3:13).

⁷ Ama phiñakuychischu jujkuna qankunamanta mana allinta rimaqtinqa. Umalliqkunaqa k’irisqapaschá kankuman pipas paykunamanta mana allinta rimaqtinqa. Chaypipas Gedeonpa ejemplonqa yanapanmanmi paykunataqa. Gedeontaqa Efraín runakunan sinchita k’amirqanku, chaywanqa mana phiñakurqanchu (Juec. 8:1-3). Aswanmi munayllata chay runakunata uyarirqan, sumaq simikunawanmi rimapayarqanpas. Allin yuyayniyoq umalliqkunapas Gedeón jinan kanku. Pipas paykunamanta mana allinta rimaqtinqa manan usqhayllachu phiñakunku, aswanpas sumaqllatan paykunataqa uyarinku, sumaq simikunawantaqmi rimapayankupas (leey Santiago 3:13). Chayta ruwaspan umalliqkunaqa yanapakunku iñiq t’aqapi thaj kay kananpaq.

8. ¿Imatan umalliqkuna ruwananku yachachisqankumanta jujkuna alabaqtinku? Juj ejemplota willay.

⁸ Jehová Diosta jatunchaychis. Wakin runakunaqa Gedeontan jatuncharqanku Madián runakunata atipasqankumanta, paymi ichaqa llapa runakunata nirqan Jehová Diosta jatunchanankupaq (Juec. 8:22, 23). ¿Imaynatan umalliqkunapas Gedeonpa ejemplonta qatikunkuman? Paykunapas Jehová Diostan ima ruwasqankuwanpas jatunchananku (1 Cor. 4:6, 7). Sichus juj umalliqta sumaqta yachachimusqanmanta felicitankuman chayqa, payqa ninmanmi chay yachachikuykunaqa Jehová Diosmanta jamusqanta, Jehová Dios llaqtanwan yachachiwasqanchista. Chaymantapas umalliqkunaqa tapukunankun yachachisqankuwan Jehová Diostachus jatunchashanku icha paykunachus jatunchasqa kashanku chayta. Chaymi Timothy hermanonchistapas pasasqa, paymanqa ñaupaqmanta yachachimuysi gustasqa. Paymi nin: “Ñaupaqmanta yachachimunaypaqqa askha ejemplokunata rijch’anachiykunata iman maskhaq kani, chaymi hermanokunaqa Jehová Diosta jatunchanankumantaqa noqata alabawaqku”, nispa. Tiempowanmi ichaqa imaynachus yachachisqanta cambiasqa (Prov. 27:21). Paymi nillantaq: “Wakin iñiqmasinchiskunan willawanku imaynas yachachisqayqa paykunata yanapan chayta, imaynas Jehová Diosta astawan munakunankupaqpas yanapan chayta. Kunanqa anchatan kusikuni yachachisqay hermanokunata Jehová Diosta munakunankupaq yanapasqanta yachaspa”, nispa.

9. ¿Imakunapi tarikuspan Gedeón rikuchirqan kasukuq mana manchakuq kasqanta? (Qhaway tapanpi kaq dibujota).

⁹ Jehová Dios Gedeonta juezta jina churasqan qhepallamanmi payqa rikuchinan karqan kasukuq mana manchakuq kasqanta. Jehová Diosmi Gedeonta nirqan papanpa ruwasqan Baal idolota thuninanpaq (Juec. 6:25, 26). Chaymantapas Gedeonqa juj jatun ejercitotan juñurqan, chay kutipipas Jehová Diosqa iskay kutitan nirqan soldadonkunata pisiyachinanpaq (Juec. 7:2-7). Chaymantapas Gedeonqa Jehová Diospa kamachisqanta kasukuspan enemigonkunaman kuska tutata phawaykurqan (Juec. 7:9-11).

10. ¿Imakunapi tarikuspan umalliqkunapaq sasa kanman kasukuq kay?

 ¹⁰ Umalliqkunapas Gedeón jinan kasukuq kananku (Sant. 3:17). Sichus umalliqkuna Bibliaq nisqantapas Diospa llaqtanpi kamachikuykunatapas ganaswan kasukunqaku chayqa, allin ejemplon iñiqmasikunapaq kanqaku. Ichaqa yaqapaschá mayninpiqa paykunapaqqa mana facilchu kanqa kasukuy. ¿Imarayku? Kamachikuykunaqa sapa kutillanmi chayamushan, manataqmi wakinpaqqa facilchu ratulla chaykunaman yachakuy. Wakinqa yaqapaschá ninkuman: “¿Allinchu kayta ruway kanman, manachu kanpas?”, nispa. Chaymantapas yaqapaschá wakintaqa imata ruwanankupaqpas nikunman, chaytaq libre kayninkuta peligroman churanman. Chhaynapi tarikuqtinku, ¿iman umalliqkunata yanapanman Gedeón jina kasukuq kanankupaq?

11. ¿Iman umalliqkunata yanapanman kasukuq kanankupaq?

¹¹ Kamachikuykunata kasukuychis. Jehová Diosmi Gedeonta nirqan imaynatas taytanpa altarninta thuninan karqan chayta, maypis paypaq altarta ruwapunan karqan chayta, ima animaltas sacrificiopi jaywanan karqan chaytapas. Gedeonqa Diospa kamachisqanman jinapunin ruwarqan. Kay tiempopipas umalliqkunaqa imaymana kamachikuykunatan chaskinku cartakunapi willakuykunapi ima, chhaynapi Diospa llaqtan allin qhawarisqa kananpaq. Paykunaqa Gedeón jinan Diospa llaqtanpi kamachikuykunataqa usqhaylla kasukunku, chaymi paykunataqa munakunanchis valorananchis ima. Chhayna kasukuq kasqankuraykun Diospa llaqtanpiqa allillan kashanchis (Sal. 119:112).

12. Diospa llaqtanpi ima cambiopas kaqtin, ¿imaynatan umalliqkuna rikuchinkuman Hebreos 13:17 nisqanta kasukusqankuta?

¹² Ima cambiopas kaqtinqa kasukuychis. Jehová Diosmi Gedeonta nirqan kinsa pachaj soldadokunallawanña qhepakunanpaq (Juec. 7:8). Chayta uyarispaqa yaqapaschá Gedeonqa nirqan: “¿Allinchu kanman pisi soldadokunallawan maqanakuq riy? ¿Atipaykumanchu kay maqanakuypi?”, nispa. Imaynaña kaqtinpas, Gedeonqa kasukurqanmi Jehová Diospa kamachisqanta. Pay jinan umalliqkunapas Diospa llaqtanpi ima cambiopas kaqtinqa kasukunankupacha (leey Hebreos 13:17). Ñaupaqpiqa Diospa llaqtanmi iñiq t’aqakunaman qolqeta manuq juñunakuna wasita ruwanankupaq, ichaqa kutichipunallankun karqan chay qolqetaqa. 2014 watapin ichaqa chay cambiapurqan, Umalliq T’aqamanta hermanokunan willarqanku amaña chhaynatachu chay ruwakunanpaq (2 Cor. 8:12-14). Kunanqa pachantinpi llapa iñiqkunaq churasqanku qolqewanmi necesitakusqan llaqtapi juñunakuna wasikunata jatarichikun, pisitaña askhataña chaypi hermanokuna churankuman chaypas. Chay cambiokuna kasqanta yachaspan José sutiyoq umalliqqa nisqa: “Chayqa juj lado llaqtakunapichá ruwakunqa, manan kaypiqa ni juj juñunakuna wasitapas jatarichiytaqa atikunmanchu”, nispa. Chhaynataña piensarqan chaypas kasukurqanmi payqa chayta. ¿Imarayku? Paymi nin: “Proverbios 3:5, 6 textopi nisqantan yuyarirqani, chaypin nishan Jehová Diospi confiananchismanta. ¡Diospa llaqtanpi kamachikuykunata kasukuyqa ancha allinpunin karqan! Kunankamaqa askha juñunakuna wasikunañan jatarichikushan,  jinaspapas yanapakusunmanmi juj ladokunapipas juñunakuna wasi jatarichikunanpaq”, nispa.

13. a) ¿Imamantan Gedeón mana iskayarqanchu? b) ¿Imaynatan umalliqkunapas payta qatikunkuman? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹³ Kallpachakuychis ama manchakuspa Diospa munayninta ruwanaykichispaq. Sasaña karqan chaypas manchakusharqanña chaypas, Gedeonqa kasukurqanmi Jehová Diospa kamachisqanta (Juec. 9:17). Jehová Diospa yanapananta yachaspan payqa mana manchakuspa Diospa llaqtanta pusarirqan. Chhaynatan kunan tiempopi umalliqkunapas ruwashanku. Wakinqa tiyasqanku llaqtapi jark’asqaña kashanku chaypas, mana manchakuspan juñunakuykunatapas Diosmanta willaytapas aparishanku. Paykunaqa manan manchakunkuchu carcelpi wisq’asqa kaytapas, llank’anankumanta wijch’usqa kaytapas, ni cheqnisqa kaytapas. c Manchay ñak’ariy tiempopipas umalliqkunaqa mana manchakuqmi kananku kanqa, mana manchakuspan Diospa kamachikuyninkunatapas kasukunanku kanqa. Yaqapaschá chay kamachikuykunaqa Diospa juicionmanta willananchispaq kanqa. Yaqapaschá Diospa llaqtanman Gog phawaykuqtin imakunatas ruwasunchis chaykunamanta ima willakunqa (Ezeq. 38:18; Apo. 16:21).

14. ¿Gedeonpa ima ruwasqanpin reparanchis aguantaq kasqanta?

¹⁴ Gedeonqa tukuy atisqantan kallpachakurqan Israel llaqtata pusarinanpaq, chay ruwayqa sasachá paypaqqa karqan. Juj kutinmi Madián runakunawan tuta maqanakushaspa Gedeonqa chay runakunata Jezrel wayq’omanta hasta Jordán mayukama qatiparqan, yaqapaschá chay mayuq cantonkunaqa kiska-kiska karqan (Juec. 7:22). Chhaynapi tarikuspa, ¿imatan Gedeón ruwarqan? ¿Chayllapichu sayarapurqan? ¡Manan! Paypas kinsa pachaj runankunapas sayk’usqaña kasharqanku chaypas, mayuta chimpaspan qatipashallarqanku. Chhaynapin paykunaqa Madián runakunaman tariparuspa atiparqanku (Juec. 8:4-12).

15. ¿Imakuna ruwaymi mayninpi umalliqkunata sayk’uchinman?

¹⁵ Umalliqkunapaqqa mayninpiqa sasapaschá kanman iñiq t’aqata pusariy, familiankutapas cuiday.  Mayninqa sayk’usqa llakisqa imapaschá tarikunkuman. Chhaynapi tarikuqtinku, ¿imaynatan umalliqkunata yanapanman Gedeonpa ejemplon?

16, 17. a) ¿Iman Gedeonta yanaparqan aguantananpaq? b) ¿Imamantan umalliqkuna mana iskayanankuchu? (Isaías 40:28-31; qhaway kay parrafokunapaq fotota).

¹⁶ Jehová Diospi confiaychis, paymi kallpata qosunkichis. Gedeonpas Jehová Diospa kallpanwanmi imachus ruwananta junt’arqan (Juec. 6:14, 34). Juj kutinmi Gedeonqa runankunantin iskay Madián reykunata chakillapi qatiparqanku, chay reykunaqa yaqachus jina camellopi ayqekushankuman karqan (Juec. 8:12, 21). Chaywanpas paykunaqa Jehová Diospa yanapayninwanmi chay runakunaman ayparqanku, jinaspa atiparqanku. Umalliqkunapas Gedeón jinan Jehová Diospi confiananku. Jehová Diosqa “manan jayk’aqpas sayk’unchu”, payqa tukuy imata ruwanaykichispaqmi kallpata qosunkichis (leey Isaías 40:28-31).

¹⁷ Yachasun Matthew sutiyoq hermanonchismanta, payqa hospitalkunapin onqosqa iñiqmasinchiskunata yanapan. ¿Iman payta yanapanman karqan iñiqmasinchiskunata yanapashanallanpaq? Paymi nin: “Noqa kikiymi rikurqani Filipenses 4:13 textoq nisqanqa cheqaqpuni kasqanta. Mayninpiqa nishu sayk’usqan tarikuni manan kallpaypas kanñachu, jinan Jehová Diosta valekuni yanapawananpaq kallpata ima qowananpaq, chhaynapi iñiqmasinchiskunata yanapashanallaypaq. Mañakusqay qhepamanqa sut’itapunin reparani Jehová Diospa yanapayninta”, nispa. Gedeón jinan umalliqkunaqa sasaña kaqtinpas tukuy atisqankuta kallpachakunanku Diospaq ovejankunata allinta qhawarinankupaq. Ichaqa juch’uyaykukuqmi kananku, yaqapaschá mayninpiqa mana tukuy munasqankutachu ruwayta atinqaku, chaywanpas paykunaqa Jehová Diospa yanapayninpin confiananku. Paymi kallpata qonqa imatapas ruwanankupaq (Sal. 116:1; Filip. 2:13).

18. ¿Imaynatan umalliqkuna Gedeonpa ruwasqanta qatikunkuman?

¹⁸ Yachamusqanchis jina umalliqkunaqa imaymanatan Gedeonmanta yachankuman. Juch’uyaykukuywanmi ima ruwanatapas chaskikunanku. Ima ruwasqankumantapas Jehová Diostan jatunchananku, jujkuna anyaqtinpas manan phiñakunankuchu. Ñataq tukukuy p’unchay chayamushanña chayqa, kasukuq mana manchakuq iman kananku. Chaymantapas Jehová Diospa yanapayninpin confiananku, payqa yanapanqapunin umalliqkunataqa. Noqanchispas “sumaqtapuni qhawarisun” paykunataqa, paykunaqa tukuy atisqankutan kallpachakunku noqanchis Diospa ovejankunata allinta qhawariwananchispaq (Filip. 2:29).