1. ¿Imayna kananchistan Jehová Dios munan?

 CASARASQAKUNAPAQQA wawachankuta naceqta rikuymi imamantapas aswan munayqa. Ichaqa maytaña munakunku wawachankuta chaypas, manan munankuchu wawachalla wiñaypaq kanantaqa. Wawachallachus kanman manataq wiñanmanchu chayqa, maytachá llakikunkuman. Chhaynatan Jehová Diospas payman qayllaykuyta qallariqtinchisqa mayta kusikun, ichaqa manan munanmanchu iñiyninchispi “wawalla” kananchistaqa (1 Cor. 3:1). Aswanmi payqa munan llapa iñiqkuna “yuyayniyoq runakuna jina” kananchista (1 Cor. 14:20).

2. ¿Ima tapuykunamantan kaypi yachasunchis?

² Kaypin yachasunchis, ¿iman iñiypi allin poqosqa kay?, ¿imatan ruwana iñiypi allin poqosqa kanapaq?, ¿imaraykun iñiypi allinta alimentakuna?, ¿imaraykun atentolla kashana?, nisqa tapuykunamanta.

¿IMAN IÑIYPI ALLIN POQOSQA KAY?

3. ¿Iman wiñasqa kay otaq poqosqa kay?

³ Bibliapiqa allin poqosqa kaymanta rimaspaqa manan kuraq runa kaymantachu rimashan. Bibliapi griego rimaypiqa poqosqa otaq “wiñasqa” nispaqa rimashan, pipas “iñiyninpi allin” poqosqa, allin yuyayniyoq runamantan (Efes. 4:13). a Chhaynaqa pipas iñiyninpi wiñasqa kaqqa, poqosqa kaqqa manañan wawa jinañachu. Ichaqa, ¿poqosqa kasqanraykuchu pipas manaña imatapas ruwanan, chayllapichu sayapunan? Manan. Payqa wiñashanallanmi iñiyninpiqa (1 Tim. 4:15). Ichaqa, ¿imaynapin yachakunman mayqen iñiqpas waynaña kanman kuraqña kanman chaypas, iñiyninpi poqosqachus kashan icha manachus chayta?

4. ¿Imaynan kanku iñiyninkupi allin poqosqa cristianokuna?

⁴ Iñiyninkupi allin poqosqa iñiqkunaqa Jehová Diospa llapa kamachikusqantan  kasukunku, manan munayninkuman jina kaqllatachu. Juchasapa runakunaña kanku chaypas, mayninpi pantankuña chaypas, tukuy atisqankutan kallpachakunku Jehová Dios jina imatapas qhawarinankupaq, paypa munayninman jina kausanankupaq. Sapa p’unchaymi kallpachakunku mosoq runa kaywan p’achakunankupaq, ima piensasqankupas Diospa piensaynin jina kananpaq (Efes. 4:​22-24). Chaymantapas Diospa kamachikuyninkunaman jina yuyaychayninkunaman jinan ima decisiontapas ruwanku; manan paykunaqa juj listataraqchu suyanku imas allin imas mana allin chayta yachanankupaqpas. Ima decisionta ruwaspapas tukuy atisqankutan kallpachakunku chayta junt’anankupaq (1 Cor. 9:​26, 27).

5. ¿Iman pasanman iñiyninkupi mana allin poqosqa kaqkunata? (Efesios 4:​14, 15).

⁵ Iñiyninpi manaraq allin poqosqachu kaq runan ichaqa “jujkunata pantachiqkunawan” facilta engañachikunman. Faciltan apachikunman yanqa rimaqkunawanpas, Diospa llaqtanmanta t’aqakuq apóstata nisqa runakunawanpas (leey Efesios 4:​14, 15). Chaymantapas chay mana poqosqa kaqkunaqa yaqapaschá envidioso kankuman, phiñachinakuspa imallapaschá purinman, ratupaschá imawanpas ofiendekunman, faciltapaschá ima tentacionmanpas urmanman (1 Cor. 3:3). b

6. ¿Ima ejemplowanmi yachasunman imaynatas pipas allin poqosqa iñiqman chayanman chayta? (Qhaway kay parrafopaq dibujokunata fotokunatawan).

⁶ Qhawarimusqanchis jina, Bibliapin tupanachishan iñiypi poqosqa kayta runaq wiñasqanwan. Wawakunapi piensarisun, wawakunaqa manaraqmi allintachu imatapas yachanku, chaymi kuraqkunaq yanapananta necesitanku. Chaypaq juj wawapi piensasun, calleta chimpananpaqqa yaqapaschá paytaqa mamitan ninqa: “Makiymanta jap’ipakunki”, nispa. Chay wawaq wiñasqanman jinaqa yaqapaschá mamitanqa dejallanqa sapallan chimpananta, ichaqa yaqapaschá ninqa: “Allinta qhawarikuspa chimpanki”, nispa. Kuraqña kapuspaqa payllamantañan imamantapas cuidakunqa. Chaymi pasallantaq Diosta servisqanchispipas. Pipas manaraq iñiyninpi allin poqosqachu kashan chayqa, allin poqosqa kaqkuna allin yuyayniyoq kaqkunan payta yanapanan kanqa, chhaynapi mana allinkunamanta cuidakunanpaq, allin yuyaywan imatapas ruwananpaq ima. Poqosqa iñiqmi ichaqa imata ruwananpaqpas  Diospa siminta qhawaykun, chaypitaq yuyaymanan chayman jinataqmi imatapas ruwan.

7. Iñiyninkupi poqosqa iñiqkuna, ¿necesitankuchu jujkunaq yanaparinanta?

⁷ Chhaynaqa juj poqosqa iñiq, ¿manañachu necesitan pipas yanaparinanta? Manan chayqa chhaynachu. Mayninqa paypas necesitanqan jujpa yanaparinanta. Jujkunaña mayninpi yanaparinqa chaypas, chay allin poqosqa iñiqqa payllamantan allin yuyaywan imatapas ruwan. Chaymantapas allintan yachan q’epintaqa pay apananta (Gál. 6:5). Iñiyninpi mana allin poqosqa kaqmi ichaqa jujkuna imapas ninantaraq suyan, manan payllamantaqa imatapas ruwayta atinchu.

8. ¿Imaraykun nisunman “manan llapa poqosqa iñiqkunachu igual kanku” nispa?

⁸ Imaynan kuraq runakunapas mana kasqan rijch’ayniyoqchu kanku, chhaynatan Diosta serviqkunapas mana iñiyninkupiqa igualpunichu kanku. Wakinqa allin yachayniyoqmi kanku, wakintaq mana manchakuq valiente kanku, wakintaq sumaq sonqo kanku, wakintaq ancha khuyapayakuq kanku. Imapas concienciaman jina ruwana kaqtinqa, yaqapaschá chay poqosqa iñiqkunaqa Bibliaq nisqanta qhawarispa sapankanku jujnirayta imatapas ruwanqaku. Poqosqataq kanku chayqa manan qhawanakunqakuchu chay ruwasqankumantaqa, aswanmi kallpachakunqaku jujlla kanankupaq (Rom. 14:10; 1 Cor. 1:10).

¿IMATAN RUWANA IÑIYPI ALLIN POQOSQA KANAPAQ?

9. ¿Imaraykun nisunman “manan pipas kikillanmantaqa allin poqosqa iñiqmanqa tukunmanchu” nispa?

⁹ Juj wawaqa watakunaq pasasqanman jinan kuraqman tukupun. Ichaqa manan igualchu iñiywanqa, watakunaña pasanman chaypas manan pipas kikillanmantaqa allin poqosqa iñiqmanqa tukunmanchu. Chaypaq yachasun Corinto llaqtapi hermanokunamanta. Paykunaqa sumaqtan chaskikurqanku allin willakuykunata, chaymantataq bautizakurqanku; santo espiritutapas chaskikurqankun, apóstol Pablomantapas imaymanatan yacharqanku (Hech. 18:​8-11). Ichaqa bautizakusqankumanta askha watakunaña pasarqan chaypas, wakinqa manaraqmi allin poqosqachu kasharqanku (1 Cor. 3:2). ¿Imatan ruwasunman ama chhaynapi tarikunanchispaq?

10. ¿Imatan ruwana iñiypi allin poqosqa kanapaq? (Judas 20).

¹⁰ Iñiypi allin poqosqa kanapaqqa, sonqomantapunin munananchis chhayna kayta. Wawakuna jinalla kayta munaqkunan ichaqa mana iñiyninkupi jayk’aqpas poqonqakuchu (Prov. 1:22). Wakinqa kuraqña kashanku chaypas papankuta mamitankutaraqmi suyanku ima problemankutapas allichanankupaq, ¿munasunmanchu paykuna jina kayta? Manan riki. Chaymi sapankanchis kallpachakunanchis iñiyninchispi wiñarinanchispaq (leey Judas 20). Qhawarikusqaykiman jina faltashasunkiraq iñiypi poqonaykipaq chayqa, Jehová Diospa yanapayninta mañakuy, paymi chayta ruwanaykipaq tanqasunki, “payllataqmi atiytapas qosunki” (Filip. 2:13).

11. ¿Ima yanapaykunatan Jehová Dios qowanchis iñiypi allin poqosqa kananchispaq? (Efesios 4:​11-13).

¹¹ Jehová Diosqa manan sapallanchistachu saqerpariwarqanchis. Aswanmi umalliqkunata churapuwarqanchis iñiyninchispi yanapawananchispaq, chhaynapi wiñay junt’asqa runa kananchispaq. Arí, “Cristoq junt’asqa sayaynin sayayniyoq kananchispaq” (leey Efesios 4:​11-13). Chaymantapas santo espirituntan qowanchis, chhaynapi “Cristoq yuyaynin yuyayniyoq kananchispaq” (1 Cor. 2:​14-16). Chaymantapas payqa Bibliapin qelqachirqan Mateo, Marcos, Lucas, Juan librokunata, chhaynapi Jesusta allinta reqsinanchispaq. Sichus Jesús jina piensasun, rimasun ruwasunpas chayqa, iñiypi allin poqosqa runamanmi tukupusun.

¿IMARAYKUN IÑIYPI ALLINTA ALIMENTAKUNA?

12. ¿Iman “Cristomanta qallariy yachachikuykuna”?

¹² Iñiypi allin poqosqa kananchispaqqa, manan “Cristomanta qallariy yachachikuykunallatachu yachananchis”. Chay qallariy yachachikuykunamanta wakinmi kanman arrepientekuymanta, iñiymanta, bautizakuymanta, kausarimpuymantawan  yachay (Heb. 6:​1, 2). Chaykunataqa llapa iñiqkunan allinta yachananchis. Chaychá apóstol Pedropas Pentecostés nisqa p’unchaypi askha runakunata rimapayashaspa willarqan chaykunamanta (Hech. 2:​32-35, 38). Cristoq discipulon kanapaqqa yachanapunin chaykunataqa, chayman jinataqmi kausanapas. Chaymantapas apóstol Pabloq nisqan jina, pipas kausarimpuypi mana creeqqa mana iñiqpas kanman jinan kashanman (1 Cor. 15:​12-14). Ichaqa manan chaykunata yachaspallachu chaywan contentakunanchis.

13. ¿Iman khamuna mijuna, imatan ruwananchis chaywan yanapachikunanchispaq? (Hebreos 5:14; qhaway kay parrafopaq fotokunata).

¹³ Chay qallariy yachachikuykunamantapas, kashanmi juj “khamuna mijuna” nisqa. Chaykunaqa manan Diospa qelqachisqan kamachikuykunallachu, aswanpas siminpi tarikuq yuyaychaykuna yachachikuykuna iman. Chaykunawan yanapachikunanchispaqqa allintan Bibliata estudiananchis, jinaspa chaypi piensananchis, chayman jinataq imatapas ruwananchis. Chaytachus ruwasun chayqa Jehová Diospa munayninman jinan kausasunchis (leey Hebreos 5:14). c

14. ¿Imaynatan apóstol Pablo Corinto iñiqkunata yanaparqan iñiyninkupi allin poqosqa kanankupaq?

¹⁴ Iñiyninkupi mana allin poqosqa kaqkunaqa mana allinta piensaspan mayninqa imatapas ruwanku. Paykunaqa imata ruwanankupaqpas Bibliapi juj kamachikuy kanantaraqmi munanku. Ima kamachikuytapas mana tarispaqa yaqapaschá wakinqa munayninman jinalla imatapas ruwanqa. Wakinqa yaqapaschá ninqaku: “Kaytaqa sut’itachá ninkuman riki ruwanapaqpas mana ruwanapaqpas”, nispa. Chaychus jina pasanman karqan Corinto llaqtapi iñiqkunatapas. Yaqachus jina paykunaqa apóstol Pablota ninkuman karqan idolokunaman jaywasqa aychata mijunankuchu icha manachu chayta sut’inta ninanpaq. Ichaqa apóstol Pabloqa manan nirqanchu “mijuychis otaq manan”, nispaqa. Aswanmi willarqan imaynas sapankanku concienciankuman jina ajllakunanku karqan chayta. Imaymana yuyaychaykunatan qorqan chhaynapi concienciankuman jina imatapas ruwanankupaq, jujkunatapas ama urmachinankupaq (1 Cor. 8:​4, 7-9). Chayta ruwaspan apóstol Pabloqa paykunata yachachisharqan allin yuyayniyoq allin reparaq kanankupaq. Chhaynapi imata ruwanankupaqpas ama jujkunataraqchu tapupayashanankupaq, ni juj kamachikuytaraqchu maskhashanankupaq.

15. ¿Imaynatan apóstol Pablo judío iñiqkunata yanaparqan iñiyninkupi poqosqa kayman chayanankupaq?

 ¹⁵ Judío iñiqkunaman apóstol Pabloq apachisqan cartapin tarikullantaq juj allin yachachikuy. Paykunaqa manan wiñashasqakuchu iñiyninkupi. Paykunatan Pabloqa nirqan: “Qankunaqa lechellawanraq kausaq wawakuna jinallaraqmi kashankichis, manaraqmi mijunata khamuqkuna jinaraqchu”, nispa (Heb. 5:12). Chay iñiqkunaqa manan Jehová Diospa mosoq yachachikuyninkunaman jinachu imatapas ruwasharqanku (Prov. 4:18). Paykunamanta wakinqa “Moisespa chaskisqan kamachikuytan kasukuna” nispan nisharqanku. Chay kamachikuy simitaqa Jesusmi wañupusqanwan tukuchipurqan. Wañusqanmantaqa ñan 30 wataña pasarqanpas. Chaywanpas chay wakin judío iñiqkunaqa Moisespaq chaskisqan kamachikuytan kasukunata munasharqanku (Rom. 10:4; Tito 1:10). Ñataq 30 wataña pasarqan chayqa ñan paykunaqa piensayninkuta cambianankuña karqan. Pabloqa yanapaytan paykunata munasharqan, chhaynapi Diospa yachachikuyninkunata allinta entiendenankupaq. Juj cartatan paykunaman apachirqan, chaypin kasharqan “khamuna mijuna” jina yachachikuykuna, chhaynapi chay judío iñiqkunaqa Diospa munayninman jina payta adoranankupaq; Diosmantapas mana manchakuspa willashanallankupaq, qatikachaytapas allinta aguantanankupaq (Heb. 10:​19-23).

¿IMARAYKUN ATENTOLLA KASHANA?

16. Iñiypi allin poqosqaña kashasunman chaypas, ¿imatan ruwananchis?

¹⁶ Kallpachakunanchismi iñiypi allin poqosqa kananchispaq. Ichaqa manan chayllapaqchu kallpachakunanchis, llapanchismi kallpachakunanchis chhayna poqosqalla kananchispaq. Manataqmi ninanchischu: “Noqaqa ñan allin yuyayniyoqña kani, poqosqañan kani”, nispaqa (1 Cor. 10:12). Sapankan allinta qhawarikunanchis imaynas iñiyninchispi kashanchis chayta. Sapa kutillanmi chaytaqa ruwana, ñaupaqllamantaqmi rishananchispas (2 Cor. 13:5).

17. ¿Imatan yachasunman Colosas llaqtapi iñiqkunata apóstol Pabloq imachus nisqanmanta?

¹⁷ Colosas llaqtapi iñiqkunaman qelqaspapas Pabloqa allintan willarqan imaynas iñiypi allin poqosqa kana chayta, imaynas chhaynallapuni kana chaytapas. Chaypi iñiqkunaqa allin yuyayniyoqña poqosqaña karqanku chaypas, kallpacharqanmi yanqa yachachikuykunawan ama apachikunankupaq (Col. 2:​6-10). Epafraspas mañapullaqpunin paykunapaqqa, chhaynapi “allin poqosqa runakuna jinapuni qaqata sayanankupaq” (Col. 4:12). ¿Imatan chaymanta yachasunman?  Apóstol Pablopas Epafraspas allintan yacharqanku iñiypi allin poqosqalla kanapaqqa kallpachakuna kasqanta. Chaymantapas Jehová Diospa yanapaynintan mañakuna. Chaymantapas paykunaqa munarqanku chay Colosas llaqtapi iñiqkuna, imaymana llakipiña kasharqanku chaypas allin yuyayllawanpuni imatapas ruwanankutan.

18. ¿Iman mayninpi pasanman iñiyninpi poqosqa hermanota? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁸ Judío iñiqkunaman apóstol Pabloq qelqasqan jina, pipas allin poqosqa iñiqña kanman chaypas chinkachipunmanmi Diospa munakuynintaqa. Rumi sonqomanchus tukupunman chayqa yaqapaschá Jehová Diosmanta t’aqakunman, manataq arrepientekuytapas munanmanchu. Chhayna kaqtinqa manan Jehová Diosqa perdonanmanchu. Judío iñiqkunaqa manan chhaynapiqa tarikurqankuchu (Heb. 6:​4-9). Kay tiemponchismanta rimasun, iñiyninkupi chiriyapuq iñiqkuna, qarqosqa iñiqkunapas ¿arrepientekuqtinkurí? ¿Imataq pasan? Humilde sonqo kaspanku, arrepientekuspankun paykunaqa rikuchishanku imaynas mana apóstol Pabloq willasqan runakuna jinachu kanku chayta. Jehová Diosmantaq kutimpushanku chayqa sumaqtan paykunataqa yanapana (Ezeq. 34:​15, 16). Chaypaqqa yaqapaschá umalliqkuna juj poqosqa hermanota ninqaku chay kutimpuq hermanota iñiyninpi yanapananpaq.

19. ¿Imapaqmi tukuy atisqanchista kallpachakunanchis?

¹⁹ Iñiyniykipi poqosqa kanaykipaq kallpachakushanki chayqa, kallpachakushallay chayman chayanaykikama. Chaymantapas kallpachakushallay allin khamuna espiritual mijunata mijunaykipaq. Kallpachakuytaq p’unchaymanta p’unchayman Jehová Dios jina piensanaykipaq. Ñachus iñiyniykipi poqosqaña kashanki chayqa tukuy atisqaykita kallpachakuy ama jayk’aqpas chinkachinaykipaq.