JEHOVÁ Diosqa imaymana regalokunatan qowarqanchis, libretaqmi kanchis imatas chay regalo qowasqanchiswan ruwasun chaypaqpas. Chay regalokunamanta wakinmi kashan vino. Bibliapipunin nin: “Mijunaqa kusikunapaqmi, vinopas runaq kausayninta q’ochurichin”, nispa (Ecl. 10:19; Sal. 104:15). Ichaqa yaqapaschá repararqanchis imaynas wakin runakunaqa vicioman jaykupunku chayta. Chaymantapas manan llapa runakunachu tomaytaqa igualta qhawarinku; may llaqtapichus imayna uywasqachus karqanku chayman jinan qhawarinku. Noqanchis Jehová Diosta serviqkunari, ¿imaynatan qhawarinanchis chayta?

Noqanchisqa manan may llaqtapichus tiyanchis, imayna uywasqachus karqanchis chaykunawanchu apachikunanchis, aswanmi Jehová Dios jina qhawarinanchis chaykunataqa. Chayta ruwasun chayqa, kusisqan kausasun.

Yaqapaschá repararqanchis: Runakunaqa sapa kutillanmi ujanku, askhanpitaqmi ujankupas. Wakinqa sumaqta pasarisqanku ratun ujanku, wakintaq ima llakinkutapas qonqanankupaq ujanku. Wakin llaqtakunapiqa mana manchakuq, allin yuyayniyoq kanankupaq piensaykuspan ujanku.

Iñiqkunaqa manan comuntachu chaytaqa ruwanchis, kamaqninchis Diosmi imaymana yuyaychaykunata qowanchis. Simin qelqapin willashan imas pasan pipas nishuta ujaqtin chayta. Proverbios 23:​29-35 versiculokunapin willashan machaq runamanta, ima llakikunapis tarikun chaymantawan. a Europa ladopi Daniel sutiyoq umalliqmanta yachasun. Imakunapis tarikurqan manaraq Diosta servishaspa chaymanta rimashaspan nin: “Nishutan tomaq kani, chaypa causanpin imaymana llakikunapi tarikurqani, imaymana nanaykunapin tarikurqani; kunankamapas chaykunataqa yuyarillanin”, nispa.

¿Iman yanapawasunman allin yuyaywan imatapas ruwanapaq, ama nishuta ujanapaqpas? Chaypaqqa Jehová Dios jinan imatapas qhawarina.

Kunanqa rimasun imaninsi Biblia trago ujaymanta chayta, imaynatas wakin runakuna chayta qhawarinku chaytapas.

Bibliaq nisqanman jinaqa manan juchachu chhikanta ujariyqa. Aswanmi willashan imaynas juj chhikan vino ujayqa sonqota kusichin chayta. Eclesiastés 9:7 texton nin: “Mijunaykita kusisqa mijumuy, vinoykita kusisqa ujamuy”, nispa. Chaymantapas Bibliapiqa willashanmi imaynas Jesuspas wakin Dios sonqo runakunapas juj chhikan vinota ujarqanku chayta (Mat. 26:​27-29; Luc. 7:34; 1 Tim. 5:23).

Ichaqa manan kaqllachu juj chhikan ujariywan machaywanqa. Bibliapiqa sut’itan nishan: “Chaymantapas aman machankichischu”, nispa (Efes. 5:18). Bibliapiqa nillantaqmi: “Machaqkunapas [ . . . ] manan Diospa gobiernonmanqa jaykunqakuchu”, nispa (1 Cor. 6:10). Chhaynaqa sut’in kashan, Jehová Diosqa manan munanchu nishu ujanatapas ni machanatapas. Jujkunaq imachus nisqankuta kasunamantaqa, Jehová Dios jinan chaykunataqa qhawarinanchis.

Wakin runakunan ninku: “Noqaqa askhataña tomani chaypas manan machanichu”, nispa. Chhaynata piensayqa manapunin allinchu. Bibliaq willasqan jina, askha vinoman yachasqa kaqkunaqa imaymana mana allinpin tarikunkuman, faciltan Jehová Diosmantapas karunchakunkuman (Tito 2:3; Prov. 20:1). Chaymantapas Jesuspa nisqan jina, sinchi ujaqkunaqa manapaschá Diospa gobiernonmanpas jaykunkumanchu (Luc. 21: 34-36). Chhaynataq chayqa, ¿imatan juj iñiq ruwanman ama nishu ujayman jaykunanpaq? Chayta qhawarisun.

Yachamusqanchis jina mayninqa manan allinchu kanman ujaypi llaqtanchispi costumbrewan apachikuyqa, aswanmi noqanchisqa mijunanchisña ujananchisña kaqtinpas Diospa munayninman jina ruwananchis. Bibliapipunin niwanchis: “Chayrayku, mijushankichisña, ujashankichisña, imataña ruwashankichis chaypas, lliuta ruwaychis Diosta jatunchanapaq jina”, nispa (1 Cor. 10:31). Kunanqa Bibliapi yuyaychaykunaman jina wakin tapuykunata qhawarisun.

¿Jujkunawan allinpi kanayraykuchu ujani? Éxodo 23:2 nin: “Aman ima mana allintapas ruwankichu askha runakunaña chayta ruwanqaku chaypas”, nispa. Chaypi nisqan jina, Israel runakunaqa manan askha runakuna ruwasqankuraykuchu chay mana allinta qatikunanku karqan. Noqanchispas kasukunanchismi chay yuyaychaytaqa. Jujkunaq ruwasqantachus qatikusun paykunaq nisqanman jinachus imatapas ruwasun chayqa, Diospa kamachikuynintan mana kasukusunmanchu, paymantataq karunchakusunman (Rom. 12:2).

¿Mana manchakuq kasqayta rikuchinaypaqchu ujani? Wakin llaqtakunapiqa askhatan ujanku, sapa kutillantaqmi ujankupas (1 Ped. 4:3). Ichaqa, 1 Corintios 16:13 textopin juj consejo kashan, chaypin nin: “Rijch’asqalla kashaychis, iñiyniykichispi qaqata sayaychis, ama manchakuq kaychis, allinta kallpachakuychis”, nispa. Ichaqa, ¿iman yanapawasunman mana manchakuq kananchispaq? ¿Ujaychu? Manan, aswanpas nishu ujayqa yuyaytan tutayachikun, mana allinta piensaspan imatapas ruwanki. Chaymantapas nishu ujayqa astawanmi kallpata wañuchin. Chaymantapas Isaías 28:7 nisqan jina, ujanaq apakachisqanmi chay runakunaqa kinray-kinray purinku.

Allin kaqta ruwananchispaq kallpanchis kananpaqqa Diospa yanapaynintan mañakunanchis, kallpachakunanchistaq rijch’asqalla kananchispaq, iñiypi qaqata sayananchispaqpas (Sal. 18:32). Allin yuyaywanpunin imatapas ruwananchis, manapunin munasunmanchu Jehová Diospa sonqontan k’iriytaqa. Chaytan Jesuspas ruwarqan, chayta rikuspan askha runakuna paytaqa qhawariqku mana manchakuq valiente runata jina.

 ¿Llakikuyniykunata qonqanaypaqchu ujani? Jehová Diosmanta rimashaspan Salmos librota qelqaq nirqan: “Sinchi llakikuykuna, nanaykuna qatiriwaqtinpas, qanmi Diosníy sonqochawaq kanki, qanmi kallpachawaq kanki”, nispa (Sal. 94:19). Ima llakipiña tarikushanki chaypas, ama ujaymanchu jaykuy; aswanpas Jehová Diosman riy, payman willakuy llapa llakiykita, payman sonqoykita kichariy. Chaymantapas yaqapaschá iñiyninkupi allin kashaq hermanokunaq yanapayninta mañarikuwaq. Pipas llakipi tarikushaspa ujayman jaykun chayqa, faciltan ima juchamanpas urmanman (Os. 4:11). Qallariypi rimamusqanchis hermano Danielmi nillantaq: “Sinchi llakisqan tarikusharqani, mana valeqpaq jinan qhawarikusharqani, chaykunapi ama piensanaypaqmi ujaq kani, ichaqa astawanmi mana allinman jaykupusharqani, amigoykunapas manañan kapusharqanchu, p’enqaypin tarikusharqani”, nispa. ¿Iman payta yanapanman karqan? Paymi nillantaq: “Allintan reparqani imaynas Jehová Dioslla yanapawanman chayta, paypa yanapayninwanmi chaykunamanta lloqsirqani. Manañan nishutachu llakikuqpas kani”, nispa. Imaymana llakiq kasqanwan manaña imanakuyta atishanchischu chaypas, Jehová Diosqa yanapawasunpunin, aysariwasunpunin (Filip. 4:​6, 7; 1 Ped. 5:7).

Maynillanpichus ujanki chayqa, yaqapaschá tapukuwaq: “¿Mayqen familiaypas amigoypas niwarqanchu: Nishutachus jina tomashanki, nispa?”. Chay pasarqasunki chayqa, yaqapaschá mana piensayllan nishu ujayman yachakushawaq. Tapukullawaqtaqmi: “¿Ñaupaqmanta mastachu ujashani?”, nispa. Chay tapuypi piensariy, manaña viciochu japishasunki chaypas, yaqapaschá chay ñanman rishawaq. Chaymantapas tapukullawaqtaqmi: “¿Tomarqaniña chaypas pisi p’unchaykunallamantachu jujmantaña tomayta munashani?”, nispa. Chay pasashasunki chayqa, yaqapaschá chaymanña cuerpoyki yachakushanman, vicio imapasñachá japishasunkiman. Chhayna kaqtinqa doctorpa yanapananta imapaschá necesitanki.

Wakin hermanokunaqa mana ima problemapipas tarikuyta munaspan manapuni sut’uytapas tomayta munankuchu. Wakinmanqa manan chay tomanaq q’apaynin gustanchu, chaymi manan  malliykullankupaschu. Mayqen hermanotapas chhaynata reqsinchis chayqa respetananchismi, manataqmi paymantaqa maltaqa rimananchischu.

Wakin hermanokunaqa pisillata tomanankupaqmi paykunallataq acuerdota jina ruwanku, wakintaq mayni-maynillanpi tomanankupaq yuyaykunku. Wakinqa mayninpi mijuna pataman semanapi juj kutipas o manapas tomanankupaqmi yuyaykunku. Wakinqa vinotapas otaq cervezatapas pisillata tomanankupaqmi allinta yuyaychakunku, ichaqa prohibikunkun chaykunamanta juj tomanakunataqa, tupachisqa tomanakunatapas. Chhaynatachus ruwasun chayqa, manan faciltachu nishu ujayman jaykusunchis. Mayqen iñiqpas allinta piensarikuspa chhayna decisionta ruwan chayqa, manan imamantapas p’enqakunanchu, aswanmi allin yuyaywan ruwashan.

Chaymantapas allintan piensana jujkunapipas. Romanos 14:21 textopin nin: “Chayrayku, amaña aswan aychatapas mijuychu, ni vinotapas ujaychu, ni imatapas ruwaychu chaywanchus iñiqmasiyki urmanman chayqa”, nispa. Chhaynaqa piensanapunin jujkunapipas, paykunan munakusqanchistataq rikuchinanchis. ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Sichus mayqen hermanopas tomayta malpaq qhawarinman chayqa, munakusqanchisraykun mana paypa ñaupanpiqa chayta ruwanachu, chhaynapin rikuchisun jujkunata respetasqanchista, jujkunaq allinnin maskhasqanchistapas (1 Cor. 10:24).

Chaymantapas Diosta serviqkunaqa kasukunanchismi autoridadkunaq kamachikusqankutapas. Wakin llaqtakunapi kamachikuykunaq kasqanman jinaqa, menor de edad nisqakunaqa manan ujanankuchu, manan ujanankuchu carro manejaqkunapas ni ima maquinakuna apaqkunapas (Rom. 13:​1-5).

Kaypi rikusqanchis jina Jehová Diosqa imaymana regalotan qowarqanchis, libretaqmi kashanchis imatas chaywan ruwasun chaypaqpas. Arí, sapankanchismi libre kashanchis imatas mijusun imatas ujasun chaykunapaq. Ichaqa manan chayraykuchu gustonchisman imatapas ruwananchis, aswanmi tukuy ima ruwasqanchispi rikuchinanchis janaq pacha Taytanchis respetasqanchista.