1, 2. ¿Imaynatan tayta-mamakuna qhawarinanku wawanku imapichus creesqanchismanta tapukuqtinku?

 WAKINMI ninku: “Taytapas mamapas kayqa mana tukurikuq llank’aypipas kashawaq jinan”, nispa. Chayraykun taytakunataqa mamakunataqa felicitananchis. Paykunaqa wawanku Dios sonqo kanankupaqmi kallpachakushanku (Deut. 6:​6, 7). Ichaqa wawakunaqa wiñasqankuman jinaqa yaqapaschá Bibliamanta imaymanakunata tapukunqaku.

² Chayta uyarispaqa yaqapaschá taytapas mamapas ninman: “Wawayqa manañasuná Diospi creeshanchu”, nispa. Ichaqa wawakunaq imapas tapukusqanqa allinpunin, chhaynapin allin iñiyniyoq kanqaku (1 Cor. 13:11). Chhaynaqa ama manchakusunchu imatapas tapukuqtinkuqa. Aswanpas tapukusqanku ratu yanapasun paykunallamanta ima yachachikuytapas maskhanankupaq.

3. ¿Imakunamantan kaypi yachasun?

³ Wawakunaqa paykunallamantan yachananku imaraykus Diospi iñina chayta. Allintan yachananku imaraykus Bibliapi yuyaychaykunaqa allinpuni chayta, yachanankun imapichus creesqankuta jujkunaman imayna willaytapas. ¿Imaynatan tayta-mamakuna chaykunapi yanapankuman? Chaytan kaypi yachasunchis. Yachasunmi imaraykus wawakunaq tapukusqanqa allinpuni chayta, familiapi ima ruwaykunas paykunata yanapanman chaytapas.

PAYKUNAMANTA DIOSPI IÑINANKUPAQ YANAPAY

4. ¿Imanispan wawakuna tapukunkuman, imarayku?

⁴ Iñiyqa manan herencia jinachu, manan tayta-mama Diospi iñisqankuraykuchu wawakunapas chhaynaña nacenqaku. Chhaynataq  chayqa yaqapaschá mayninqa wawakunaqa tapukunqaku: “¿Cheqaqpunichu Dios? ¿Confianapaq jinachu kanman Biblia?”, nispa. Chhaynakuna tapukusqankuqa manan juchachu. Bibliapunin iñiqkunata nin imaynas “tukuy yuyaywan” otaq cheqaq yachaywan Diosta servinanku chayta, imaynas tukuy imatapas allinta t’aqwinanku chaytapas (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21). Chhaynaqa, ¿imaynatan qankuna tayta-mamakuna wawaykichista yanapawaqchis wawaykichis Diospi tukuy sonqo iñinankupaq?

5. ¿Imaynatan wawakunata yanapakunman Bibliapi astawan iñinankupaq? (Romanos 12:2).

⁵ Imapichus creesqanku cheqaqpuni kasqanta reparachiychis (leey Romanos 12:2). Wawakuna imatapas tapukunqaku chayqa, chay ratu yachachiychis imaynatas paykunaqa chay tapukusqankumanta tarinkuman Índice de las publicaciones Watch Tower nisqapi chayta, Guía de estudio para los testigos de Jehová nisqapipas chayta. Yaqapaschá chay Guía nisqapi jaykuwaqchis “La Biblia” nisqaman, chaymantataq “Inspirada por Dios” nisqaman. Chaypi kaq yachachikuykunapin willashan imaynas Bibliaqa mana runaq qelqasqallanchu aswanpas “Diospa siminpuni” chayta (1 Tes. 2:13). Yaqapaschá chaypi maskhawaqchis ñaupa Nínive llaqtamanta willakuyta. Ñaupa tiempopiqa Bibliata reqsiq wakin runakunaqa “manan chay llaqtaqa karqanchu” nispan niqku. Ichaqa 1850 watapin yachakurqan chay llaqtaqa cheqaq kasqanta, Bibliaq willasqanqa cheqaqpuni kasqanta (Sof. 2:​13-15). Yachawaqchismi imaynas chay llaqta thunisqa kananmantaqa Bibliaqa willarqanña chaytapas. Chayqa kashan 2021 watapi noviembre killapi lloqsimuq Qhawaq revistapin “¿Yacharqankichu?” nisqa partepi. Qelqanchiskunata leespa chaytataq juj allin respetasqa librokunawan tupanachispan wawakunaqa astawan Diospa siminpi iñinqaku.

6. ¿Imaynatan wawakunata yanapakunman allin reparaq kanankupaq? Juj ejemplota willay (qhaway kay parrafopaq fotota).

⁶ Allin reparaq kanankupaq yanapaychis. Tayta-mamakunaqa rimashanallankun wawankuwanqa Bibliamantapas Diosmantapas. Yaqapaschá museo nisqakunaman rispa otaq vivero huertakunaman rispa chaymanta parlarinkuman. Sucursalkunapi museo nisqakunapas allinpunin chaypaqqa. Museo nisqaman rispaqa yaqapaschá parlarinkuman imaynas ima willakuypas Bibliaq nisqanman jinapuni kashan chayta. ¿Yachankuchu paykuna imaynas Diospa sutin Moabita nisqa rumipi qelqasqa rijurishan chayta? Chaytaqa kinsa waranqa wata antestaraqmi qelqakusqa. Chay rumiqa Francia nacionpi kaq Paris llaqtapin kashan Museo del Louvre nisqapi. Warwick sucursalpipas chay rumiqa copiasqaqa kashanmi. Chay rumipin qelqasqa kashan imaynas Moab rey Mesá Israel contra  jatarirqan chayta. Chay willasqanqa Bibliapi willasqanman jinapunin kashan (2 Rey. 3:​4, 5). Wawaykichiskuna ñawinkuwanpuni rikunqaku Bibliaq willasqan cheqaqpuni kasqanta chayqa astawanmi Diospi iñinqaku (tupanachiy 2 Crónicas 9:6).

7, 8. a) ¿Imatan rikuchiwanchis tukuy imapas imayna ruwasqa kasqan? (Qhaway kay parrafokunapaq fotokunata). b)¿Ima tapuykunan wawaykita yanapanman astawan Diospi creenanpaq?

⁷ Imachus rikusqankupi piensanankupaq yanapaychis. Campota lloqsispa otaq chajrata llank’aspa reparachiychis imaynas llapa imapas juj allin yachaq llank’aqpas ruwanman karqan jina kashan chayta. Askha t’ikakunapi imaymanakunapi iman rijurin muyupi phanchirishaq jina rayakuna. Chaykunatan unay watakuna estudiarqanku askha científico runakuna. Chaykunamanta rimaspan Nicola Fameli sutiyoq científico runaqa nin: “Chaykunaqa imaymanapin rijurin, juj planoman jinapas ruwasqa kanman karqan jinan chaykunaqa”, nispa. Chaytan reqsikullantaq “sucesión de Fibonaci”, nispa. Chayqa rijurishan Galaxia nisqapi, ch’urukunapi, plantakunaq raphinpi, girasol t’ikapi, chhayna imaymanakunapin. a

⁸ Escuelapiqa yaqapaschá wawakunaqa astawanraq yachanqaku imaynapunis tukuy imapas kashan chayta, yaqapaschá yachanqaku imaynatas rit’ipas, qasapas, chullunkupas ruwakun chayta. Chaykunaq imayna kasqantan sutichanku fractales nispa. Chaykunaqa imaymanakunapin kashan. Ichaqa, ¿pin ruwanman karqan chaykuna chhayna kananpaq? ¿Pin chaykunaman churanman karqan leykunata jina chhaynapi chayman jinapuni imatapas ruwakunanpaq? Wawaykikuna chaykunata tapukunqa chayqa, allintan yachanqa imaynas Diospuni tukuy imatapas kamarqan chayta (Heb. 3:4). Chaykunata allinta entiendenqa chayqa yaqapaschá tapusunman: “Diostaq kamawarqanchis chayqa, ¿manachu payqa qowasunman karqan imayna kausananchispaq kamachikuykunata?”, nispa. Chaymantataq nisunman imaynas chaykunaqa Bibliapi kashan chayta.

DIOSPA KAMACHIKUYNINKUNATA VALORANANKUPAQ YANAPAY

9. ¿Imaraykun wakin wawakuna tapukunkuman Bibliaq willasqan kamachikuykuna allinchus manachus chaymanta?

⁹ Bibliaq willasqanmanta wawaykikuna tapusunki chayqa, allinta reparay imatapunis yachayta munashan chayta. ¿Chay kamachikuykuna contrachu kashanman icha manachu atishan chay kamachikuykunata imayna explicayta? Imaña umanpi kashan chaypas, Kusisqa kausay nisqa libron chaypiqa yanapanqa. Chaypin willashan imaynas Diosmanta jamuq yuyaychaykunaqa,  kamachikuykunapas allinpuni chayta. b

10. ¿Imaynatan wawakunata yanapakunman Dioswan allin amigontin kanankupaq?

¹⁰ Jehová Dioswan allin amigontin kanankupaq yanapay. Wawaykiwan Bibliata estudiashanki chayqa Kusisqa kausay nisqa libropi tapuykunawan ejemplokunawan ima yanapachikuy, chaykunaq yanapayninwanmi imachus piensasqanta willasunki (Prov. 20:5). Pusaq yachachikuypin willashan imaynas Jehová Diosqa allin amigo chayta, imaynas payqa allinninchispaq imatapas niwanchis chayta. Chay yachachikuyman chayaspaqa yaqapaschá 1 Juan 5:3 textota leespa tapuwaq: “Jehová Diosqa allin amigotaq chayqa, ¿imaynatan qhawarinanchis paypa kamachiwasqanchista?”, nispa. Fácil jinallapaschá kanqa chay tapuyqa, ichaqa chaymi wawaykita yanapanqa Diospa kamachikuyninkunata paypa munakuyninta jina rikunanpaq (Isa. 48:​17, 18).

11. ¿Imatan ruwawaq wawayki Diospa yachachikuyninkunata astawan valorananpaq? (Proverbios 2:​10, 11).

¹¹ Imaynas Bibliapi yuyaychaykunaqa allinpuni chaymanta rimaychis. Bibliata leespaqa chay p’unchaypaq ajllasqa textotapas leespaqa, rimaychis imaynas chaypi yuyaychay familiaykichista yanaparqan chaymanta. ¿Allintachu wawayki yachan imaynas llank’aq kaypas, honrado kaypas allinpuni chayta? (Heb. 13:18). Yachachiy imaynas Bibliapi yuyaychaykunaqa imaymana mana allinmanta jark’awanchis chayta (Prov. 14:​29, 30). Chaykunata allinta entiendenqa chayqa, wawaykiqa yaqapaschá astawanraq valoranqa Bibliapi yachachikuykunata (leey Proverbios 2:​10, 11).

12. ¿Imatan juj tayta-mama ruwan wawanku Diospa yachachikuyninkunata valorananpaq?

¹² Francia nacionpi Steven sutiyoq hermanomanta esposanmantawan yachasun. Paykunaqa allintas wawankuman reparachinku imaynas Diospa kamachikuyninkunapiqa paypa munakuynin kashan chayta. Paykunaq wawankuqa adolescencianpin kashan. Paykunan ninku: “Wawaykutan tapuyku: ¿Imaraykun Dios munanman kay kamachikuykunata kasukunanchista? ¿Imaynatan kay nisqan rikuchin Diosqa munakuwasqanchista? ¿Iman pasanman kay yuyaychayta mana kasukuqtinchis?”, nispa. Chaykunas wawankutaqa yanapasqa Jehová Diospa yuyaychasqanta sonqonpi jap’inanpaq. Hermano Steven nin: “Noqaykuqa munayku wawayku Diospa yachachikuyninta runaq yachachikuyninmanta aswan allinpaq jap’inantan”, nispa.

13. ¿Imaynatan pipas wawanta yachachinman Bibliapi yuyaychaykunaman jina imatapas ruwananpaq? Juj ejemplota willay.

¹³ Diospa yuyaychasqanman jina kausanankupaq yanapay. ¿Imaynatan juj tayta chayta ruwanman? Mayninqa profesorkunan tareata jina qonku ima librotapas leenankupaq. Chay libropiqa yaqapaschá qhelli kausaq runata maqanakuypi puriq runata ejemplota jina churashanman. Chay pasaqtinqa yaqapaschá tayta-mamakunaqa wawankuta ninkuman chay runaq vidan Bibliapi yuyaychaykunaman jinachus kashan icha manachus chayta reparanankupaq (Prov. 22:​24, 25; 1 Cor. 15:33; Filip. 4:8). Chayta wawakuna ruwanqaku chayqa, yaqapaschá paykunapaqqa fácil kanqa imachus leesqankumanta compañeronkunaman profesorninkumanpas willayqa.

IMAPICHUS CREESQANKUTA JUJKUNAMAN WILLANANKUPAQ YANAPAY

14. ¿Escuelapi imamanta rimaqtinkun wakin wayna-sipaskuna manchasqa jina tarikunkuman, imarayku?

¹⁴ Wakin wayna-sipaskunaqa yaqapaschá mayninqa manchakunqaku imapichus creesqankumanta willakuyta. Escuelapi evolución nisqamanta rimaqtinkupas yaqapaschá  manchasqa jina kanqaku. Wakin profesorkunaqa chaymanta rimaspaqa cheqaqpas kanman jinaraqmi rimanku. ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuta yanapankuman chhaynapi tarikuspa confianzawan rimanankupaq?

15. ¿Iman wayna-sipaskunata yanapanman imapichus creesqankupi astawan confianankupaq?

¹⁵ Yanapaychis imapichus creesqankupi tukuy sonqo confianankupaq. Wawakunaqa manan p’enqakunankuchu Diospi creesqankumantaqa (2 Tim. 1:8). Askha científico runakunapas creenkun Diospiqa. Paykunaqa allintan yachanku imaynas tukuy imapas mana yanqallamantachu rijurimurqan chayta. Imaymanakunata rikuspan reparanku imaynas tukuy imapas kamasqa kashan chayta. Chaymi paykunaqa mana chaskinkuchu chay evolución nisqa yachachikuytaqa. ¿Iman wawakunatapas yanapanman tukuy sonqo Diospi iñinankupaq? Chaypaqqa allintan piensananku imaraykus juj hermanokunapas hermanakunapas tukuy imapas kamasqa kasqanpi creenku chaypi. c

16. ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuta yachachinkuman Diospi creesqankuta jujkunaman willanankupaq? (1 Pedro 3:15). (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁶ Diospi creesqankuta mana manchakuspa willanankupaq yanapaychis (leey 1 Pedro 3:15). Chaypaqqa yaqapaschá kuska estudiawaqchis “¿Creación o evolución?” nisqa yachachikuyta. Chayqa jw.org paginapin kashan “Los jóvenes preguntan” nisqapi. Chaymanta tapuy chaypi yachasqanmanta mayqensi aswan allin kanman Diosqa cheqaqpuni kasqanta jujkunaman willananpaq chayta. Chaymantapas willay imaynas mana piwanpas discutinachu chayta. Ichaqa mayqen compañeronpas uyarikuyta munan chayqa, rimallanmanmi paywanqa. Yaqapaschá wakinqa ninqaku: “Noqaqa imachus rikusqallaypin creeni, manataq Diosta rikunichu chayqa imaynapin paypi creeyman”, nispa. Payqa yaqapaschá ninman: “Monte ukhupis kashanki, chaypis tarinki juj munay unu pozota, ¿niwaqchu: kikillanchá chayqa rikurirqan nispa? Manan ¿riki? Chay unu pozollapas ruwasqataq karqan chayqa, ¿manachu lliu ima rikusqanchispas jujpa ruwasqan kanman karqan?, nispa”.

17. ¿Imaynatan wayna-sipaskunata yanapakunman maypiña kashaspapas Bibliamanta rimanankupaq? Juj ejemplota willay.

¹⁷ Yanapaychis maypiña kaspapas Bibliamanta rimanankupaq (Rom. 10:10). Bibliamanta  rimaytaqa musicata tocayta yachaywanmi tupanachisunman. Qallariypiqa manapaschá allinchu lloqsiwasunchis, pisi-pisimantan ichaqa ch’uyata tocasun. Kaqllataqmi Diosmanta willaypas. Qallariypiqa manapaschá faciltachu piwanpas rimasun. Chaymi atikusqanman jinalla pisillata rimana. Escuelapi kashaq hermanokunaqa yaqapaschá compañeronkuta tapunkuman: “Wakin ingenierokunaqa imachus rikusqankutas copiakunku, ¿yacharqanki chayta?”, nispa. Chaymantaqa yaqapaschá qhawachinkuman “¿Kikillanmantachu paqarimurqan?” nisqa videokunata. Chaymantataq tapunkuman: “Juj científico runataqa copiakushanña chaypas jatunchankutaq chayqa, ¿pitan astawan jatunchananku?”, nispa. Chhaynata niqtinkuqa yaqapaschá compañeronkuqa astawan yachayta munanqa.

KALLPACHASHALLAYCHIS DIOSPI ASTAWAN IÑINANKUPAQ

18. ¿Imatan tayta-mamakuna ruwashanallanku chhaynapi wawanku astawan Diospi iñinankupaq?

¹⁸ Kay tiempopiqa yaqa llapa runakunapas manan Jehová Diospiqa creenkuchu (2 Ped. 3:3). Chhaynataq kashan chayqa, tayta-mamakunaqa tukuy atisqankutan kallpachakunanku wawankuta yanapanankupaq. Yanapanankun Diospa simintapas chaypi yuyaychaykunatapas respetanankupaq. Yanapanankun Diospa kamasqankunata qhawarispa chaypi yuyaymananankupaq. Yanapanankun imaynas Bibliapi willasqan profeciakunaqa llapallan junt’akurqan chayta reparanankupaqpas. Chaymantapas paykunawan kuskan mañakunanku Dios kallpata qonanpaq. Jehová Diosqa bendecinqapunin tayta-mamakunataqa wawankuta yanapanankupaq kallpachakunqaku chayqa (2 Crón. 15:7).