1. ¿Imaraykun Jehová Dios casado kausayta paqarichirqan?

 JEHOVÁ Diosqa “kusisqa Diosmi”, payqa noqanchispas kusisqa kausananchistan munan (1 Tim. 1:11). Chhayna kusisqa kausananchispaqmi imaymana regalokunata qowanchis (Sant. 1:17). Chay regalokunamanta jujninmi kashan casado kausay. Casarakuqkunaqa munanakuspa respetanakuspa sumaqta kausanankupaqmi promesata ruwanku ¿riki? Chayman jina kausaq casarasqakunaqa ¡may kusisqan kanku! (Prov. 5:18).

2. ¿Imaynan askha casarasqakuna tarikushanku kay tiempopi?

² Ichaqa llakikunapaqmi kay kashan. Askha casarasqakunan mana promesa ruwasqankuman jinachu kausashanku, chhaynapitaq mana kusisqachu kanku. Organización Mundial de la Salud nisqa organizacionmi willakurqan imaynas wakin qosakunaqa esposankuta maqanku k’aminku llakichinku ima chayta. Wakinqa yaqapaschá jujkunaq rikunanpaqqa sumaqta qhawarinku, wasinkupin ichaqa mana chhaynachu. Chaymantapas wakin qosakunaqa pornografía nisqatan qhawanku. Chaywanmi casado kausayninkuta llakiman churanku.

3. ¿Imaraykun wakin qosakuna warminkuta maqanku pisichanku ima?

³ Ichaqa, ¿imaraykun wakin qosakuna esposankuta chhaynata ruwanku? Wakinpaqqa yaqapaschá papanku chhayna maqakuq karqan. Chaypaschá esposanku maqayta normalpaq qhawarinku. Wakinqa chhaynata piensaq llaqtakuna ukhupin kausanku, chaymi warmita waqachiyman yachasqa kanku. Chay llaqtakunapiqa “warmiqa yachananmi pichus qhari chayta”, nispan rimanku. Wakintaqa manapaschá pipas yachachirqanchu genionku dominayta. Chaymantapas wakinqa warmikunataqa jujnirayta qhawarinku pornografía nisqata qhawasqankuraykun. Chaykunamanta yachaq runakunaq nisqanman jinaqa, coronavirus onqoy jamusqan tiempopis chay problemakunaqa astawanraq yapakamusqa. Ichaqa manan chaykunamanta mayqenpas razonqa kanmanchu warmita pisichanapaqqa.

4. ¿Imakunamantan cuidakunanku Diosta serviq qosakuna, imarayku?

 ⁴ Diosta serviq qosakunaqa manapunin mana iñiq runakuna jinachu warmitaqa qhawarinanku. a ¿Imarayku? Mayninqa imachus piensasqankuman jinan runakunaqa imatapas ruwanku. Chaypaq yuyarisun apostolkunaq tiemponpi imachus pasarqan chayta. Roma llaqtapi kaq iñiqkunapi piensasun. Chay llaqtapi iñiqkunatan apóstol Pabloqa nirqan: “Ama kay pacha runakuna jinachu kausaychis”, nispa (Rom. 12:​1, 2). ¿Imaraykun pay chayta ninman karqan? Yaqapaschá wakinqa apachikusharqankuraq kay pacha kausaywan, mana iñiqkunaq imayna kausasqanwan. Chaychá Pabloqa paykunata nirqan: “Yuyayniykichista mosoqyachispa imayna kasqaykichista cambiaychis”, nispa. Apóstol Pabloq chay nisqantaqa kay tiempopi qosakunapas kasukunankun. ¿Imarayku? Llakikunapaqmi kay willakuy: Wakin iñiqkunapas mana iñiq runakunaq kausayninta qatikuspas esposankuta sufrichishanku llakichishanku ima. b ¿Imaynatan Jehová Dios chayta qhawarishanman? 1 Pedro 3:7 textopi nisqan jina, payqa manapunin chaytaqa munanchu.

5. 1 Pedro 3:7 textoq nisqan jina, ¿imaynatan qosakuna qhawarinanku esposankuta?

⁵ (Leey 1 Pedro 3:7). Bibliapi willasqan jina, Jehová Diosqa munan qosakuna esposankuta sumaqta qhawarinankutan. Chaypaqqa qosakunaqa respetanankun paykunata. Pipas esposanta sumaqta qhawariqqa cariñowanmi munakuywanmi rimapayanqa. Kaypin astawan yachasunchis imaynatas qosakuna esposankuta sumaqta qhawarinkuman chayta. Ñaupaqta ichaqa qhawarisunchis ima ruwaykunas esposata llakichinman pisichanman chayta.

AMA RUWAYCHU ESPOSATA SUFRICHIQ RUWAYKUNATA

6. ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarin esposanta maqaq runakunata? (Colosenses 3:19).

⁶ Manan esposataqa maqanachu. Jehová Diosqa cheqnikunmi maqakuq runakunataqa (Sal. 11:5). Astawanqa esposankuta maqaq runakunatan payqa cheqnikun (Mal. 2:16; leey Colosenses 3:19). 1 Pedro 3:7 textoq nisqanman jinaqa, juj qosa esposanta mana sumaqtachu qhawarinqa chayqa Diosmantan karunchakushanman. Diosqa manan paypa mañakusqantaqa uyarinmanpaschu.

7. Efesios 4:​31, 32 textopi nisqanman jina, ¿imayna simikunamantan juj qosa cuidakunan?

⁷ Manan k’aminachu. Wakin qosakunaqa millay simikunawanmi sinchi nanakuq simikunawanmi esposankuta rimapayanku. Jehová Diosqa cheqnikunmi phiñasqa kayta, k’araq phiñakuyta, c qaparqachayta, mana respetowan millay rimaytapas (leey Efesios 4:​31, 32). Chaymantapas Jehová Diosqa atenton uyarimushan imaynatachus qosakuna esposankuta rimapayashanku chayta. Wasinku ukhupiña kashanku chaypas maypiña kashanku chaypas uyarimushanmi. Millayta comunta rimaq runaqa casado kausaynintan mana allinman churashan. Manan chayllapaschu, Dioswan amigo kasqanta iman mana allinman churashan (Sant. 1:26).

8. ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarin pornografía nisqata, imarayku?

⁸ Manan pornografía nisqata qhawanachu. ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarinman chay pornografía nisqata? Payqa cheqnikunmi chaytaqa. Mayqen qosapas chay pornografía  nisqa qhelli ruwaykunata millay ruwaykunata qhawanman chayqa, Jehová Diosmantan karunchakushanman. Manan respetashanmanchu esposantapas, aswanmi mana valeqpaq jina qhawarichishanman. d Jehová Diosqa munan qosakunaq sonqon esposallankupaq kanantan, yuyayninkupas esposallankupi kanantan. Chaymanta rimashaspan Jesuspas nirqan: “Pipas juj warmita munapayaspa qhawapayashanman chayqa, ñan paywan sonqonpi pantanña”, nispa (Mat. 5:​28, 29). e

9. ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarin esposanta mana allin ruwaykunata ruwachiq qosata?

⁹ Manan millay ruwaykunata ruwachinachu. Wakin qosakunaqa esposankuwan kusirikushaspaqa millay mana ruwanakunata iman paykunata ruwachinku. Chaywanmi wakin esposakunaqa pisichasqa mana munasqa jina qhawarikunku. Jehová Diosqa manan allinpaqchu qhawarin chhayna chiri sonqo runakunataqa, paykunaq gustollankupi piensaqkunataqa. Aswanmi payqa munan qosakuna esposankuta sumaqta munayta respetowan qhawarinankuta. Qosakunaqa esposankuq concienciantapas respetanankun (Efes. 5:​28, 29). Diosta serviq juj qosa kay rimamusqanchismanta mayqentapas ruwashan chayqa, ¿imatan ruwanman amaña chaykunata ruwananpaq? ¿Iman payta yanapanman cambiananpaq? Chaytañataq yachasunchis.

¿IMATAN JUJ QOSA RUWANMAN AMAÑA ESPOSANTA SUFRICHINANPAQ?

10. ¿Imatan qosakuna yachankuman Jesusmanta?

¹⁰ ¿Imatan juj iñiq ruwanman esposanta ama sufrichinanpaq ama ima llakimanpas churananpaq? Jesustan payqa qatikunan. Manapaschá payqa casarakurqanchu, ichaqa sumaqtan discipulonkunata qhawariq. Allin ejemplon karqan qosakunapaq (Efes. 5:25). Kaypin qhawarisun imaynatas Jesús rimapayaq discipulonkunata, imaynatas paykunata qhawariq chayta.

11. ¿Imaynatan Jesús qhawarirqan apostolninkunata?

¹¹ Jesusqa cariñowan respetowan munakuywan iman qhawariq apostolninkunata. Manan jayk’aqpas paykunataqa k’araq simiwanqa rimapayarqanchu. Arí, Jesusqa paykunaq patronninkun karqan, Señorninkun karqan. Ichaqa manan chaywanpas Jesusqa paykunataqa pisicharqanchu, ni sonqonkutapas k’irirqanchu. Aswanmi humilde sonqowan paykunata serviq (Juan 13:​12-17). Chaymantapas paykunatan nirqan: “Noqamanta yachaychis, jinan samakuyta tarinkichis; noqaqa llamp’u sonqon kani, k’umuykuq sonqoyoqmi kani”, nispa (Mat. 11:​28-30). Yaqapaschá pipas llamp’u sonqo runamanta ninman: “Mana kallpayoq débil runan”, nispa. Ichaqa manan chhaynachu, llamp’u sonqo kanapaqqa yachanan fuerte kayta. Yachanan genionchista coleranchista dominakuyta.

12. ¿Imaynatan Jesús rimapayaq jujkunata?

¹² Chaymantapas Jesusqa sumaqtan jujkunata rimapayaq kallpachaqmi. Manapunin qatikuqnin runakunataqa k’amiqchu ni imanaqpaschu (Luc. 8:​47, 48). Payta cheqnikuq runakuna k’amishaqtinkupas manan k’amipakurqanchu (1 Ped. 2:​21-23). Aswanmi payqa ch’inlla karqan (Mat. 27:​12-14). Chhaynaqa, Jesusqa allin ejemplon qosakunapaqqa ¿riki?

13. ¿Imaynatan juj qosa rikuchinman esposanman k’askanasqa kasqanta? (Mateo 19:​4-6; qhaway kay parrafopaq fotota).

¹³ Jesusqa qosakuna esposallankupi piensanankupaq iman yachachirqan. Jehová Diospa rimasqanta yuyarichispan nirqan: “Qhariqa [ . . . ] esposanmanmi jujllachakapunqa”, nispa (leey Mateo 19:​4-6). Chaypiqa “jujllachakapunqa” nisqa simiqa griego rimaypiqa “k’askakapunqa” nillanmantaqmi. Chhaynaqa, casarasqa warmi-qharikunaqa  pegamentowanpas k’askanasqa kashankuman jinan kanku. Chhaynataq chayqa, imaña pasanqa chaypas iskayninkun ñak’arinqaku. Chaymantapas juj qosa esposanwan chhayna k’askanasqa kanqa chayqa, manan imaraykupas qhawanqachu pornografía nisqataqa. Aswanmi chay mana allin kaqkunamanta ñawinta ayqerichinqa (Sal. 119:37). Arí, ñawinwanmi juj rimanakuyta ruwanqa, chhaynapi ama juj warmikunata qhawapayananpaq (Job 31:1).

14. ¿Imakunatan juj qosa ruwanan esposanwan Jehová Dioswanpas jujmanta allinpi kananpaq?

¹⁴ Juj qosa esposanta maqashanman siminwanpas k’irishanman chayqa, Dioswan allinpi kayta munaspaqa imaymanatan ruwanan. ¿Imakunan chay kanman? Ñaupaq kaq, allintan yachanan chay ruwasqan mana allinchu kasqanta. Yachasqanchis jinapas Jehová Diosqa llapantan rikushan. Paypa ñawinmantaqa manan imapas pakasqaqa kanmanchu (Sal. 44:21; Ecl. 12:14; Heb. 4:13). Iskay kaq, manañan esposanta ñak’arichinanchu, saqepunanmi chayta (Prov. 28:13). Kinsa kaq, tukuy sonqomantan perdonta mañakunan esposanmanta Jehová Diosmantapas (Hech. 3:19). Chaymantapas Jehová Diospa yanapaynintan mañakunan ama mana allinkunapi piensananpaq, qalluntapas cuerpontapas allinta kamachinanpaq cambiananpaq ima (Sal. 51:​10-12; 2 Cor. 10:5; Filip. 2:13). Tawa kaq, Diosmanta mañakusqanman jinan imatapas ruwanan. Cheqnikunanmi millay simikunata maqakuq kaytapas (Sal. 97:10). Pisqa kaq, umalliqkunaq yanapaynintan maskhanan. Paykunaqa munaytan yanapanqaku (Sant. 5:​14-16). Soqta kaq, allintan qhawarikunan imatas ruwanan amaña chaykunaman urmananpaq chayta. Pornografía nisqata qhawaq qosapas chay yuyaychaykunaman jinan ruwanan. Cambiananpaq kallpachakunqa chayqa, Jehová Diosqa yanapanqan paytaqa (Sal. 37:5). Chaykunata saqepunmanña juj qosa chaypas manan chayllachu kanan. Aswanpas esposantan sumaqta qhawarinan respetanan ima. ¿Imatan chaypaq ruwanman? Chayta qhawarisun.

¿IMAYNATAN ESPOSAYKI RESPETASQAYKITA RIKUCHIWAQ?

15. ¿Imaynatan juj qosa rikuchinman esposan munakusqanta?

¹⁵ Payta munakusqaykita rikuchiy. Esposankuwan kusisqa kausaq qharikunaqa sapa  p’unchaymi rikuchinku esposanku munakusqankuta (1 Juan 3:18). Ichaqa, ¿imaynatan pipas rikuchinman esposan munakusqanta? Yaqapaschá makinmanta jap’iykunman, chaymantapas yaqapaschá munakuywan abrazaykunman. Mayninqa yaqapaschá mensajeta ima aparichinman “munakuykin”, nispa, “¿imaynan kashanki?”, nispapas. Atikuqtinqa yaqapaschá paypaq juj cartata qelqapunman. Mayninqa juj papelchapi imapaschá munay simikunata qelqanman jinaspa payman chayta qonman. Juj qosa chaykunata ruwanqa chayqa esposan respetasqanta munakusqanta iman rikuchinqa, chhaynapin casado kausayninkuqa allin kanqa.

16. ¿Imaynatan juj qosa rikuchinman esposan valorasqanta?

¹⁶ Payta valorasqaykita rikuchiy. Munakuq qosaqa sonqomantan esposanta ninan payta valorasqanta. Sumaqtan munaytan uywanan. Agradecekunanmi tukuy imapi yanapasqanmantapas (Col. 3:15). Juj qosa sonqomanta rikuchinqa esposan munakusqanta chayqa, esposanqa manan manchasqachu kanqa, aswanmi munasqa valorasqa kanqa (Prov. 31:28).

17. ¿Imaynatan juj qosa rikuchinman esposan respetasqanta?

¹⁷ Munakuywan respetowan ima qhawariy. Esposanta munakuq qosaqa ancha valeq qorita jina, Diospa regalonta jinan esposanta qhawarin (Prov. 18:22; 31:10). Chhaynata qhawarinqa chayqa valoranqan payta, munakuywanmi cariñowanmi tratanqa. Warmi-qhari kayninkupipas respetanqan. Manataqmi mana allin ruwaykunataqa ruwachinqachu, respetanqan concienciantapas. f Chayta ruwaspaqa qharipas allin concienciayoqmi Diospa ñaupanpiqa kanqa (Hech. 24:16).

18. ¿Imata ruwanankupaqmi qosakuna kallpachakunanku? (Qhaway “ Esposayki respetasqaykita rikuchinaykipaq tawa yanapaykuna”, nisqa willakuyta).

¹⁸ Qosakuna, Jehová Diosqa atenton qhawamushasunkichis. Payqa kusikunmi esposaykichista valorasqaykichista respetasqaykichista rikuspaqa. Amapuni imatapas paykunata pisichaqta jinaqa ruwaychischu. Aswanpas munakuywan, cariñowan, respetowan ima paykunataqa qhawariychis. Chayta ruwaspan rikuchinkichis paykuna valorasqaykichista. Esposaykichista respetankichis munayta qhawarinkichis chayqa, allillanmi Jehová Dioswanqa kankichis (Sal. 25:14).