1. ¿Imaraykun allinpuni Dioswan pusachikuy? Juj ejemplota willay.

 MONTE ukhupis chinkasqa kashawaq, manas mayman riyta atishawaqchu. Muyuriqniykipis kashanman millay animalkuna, venenoyoq sach’akuna, imaymana clase kurukuna, arañakuna ima; chaypis kashanman manchakuy t’oqokuna qhatakuna ima. Chhaynapi tarikuspaqa munawaqmi chay monteta allinta reqsiq runa pusarinasuykita ¿riki? Kay pachapi kausaypas chay monte ukhu jinan kashan, imaymana mana allinkunan junt’a chaypi kashan, chaykunaqa faciltan Diosmantapas t’aqawasunman. Ichaqa manan sapanchischu kashanchis Jehová Diosmi noqanchiswan kashan, paymi pusawasunchis. Paymi niwasun maynintas purisun chayta maynintataqsi mana chayta, paypa pusawasqanchis ñanqa wiñay kausaymanmi chayachiwasun, chaypin wiñaypaq sumaqta kausasun.

2. ¿Imaynatan Jehová Dios pusariwanchis?

² Ichaqa, ¿imaynatataq Jehová Diosri pusawanchis? Palabran Bibliawanmi. Chaymantapas runakunatan churan sutinpi pusariwananchispaq. Paykunamanta wakinmi kashan “allin yuyayniyoq junt’aq kamachi” nisqa. Paykunan espiritual mijuna nisqata preparamunku, chaypin allin consejokuna kashan allin yuyaywan imatapas ruwananchispaq (Mat. 24:45). Chaymantapas Jehová Diosqa watukuq umalliqkunata, iñiq t’aqapi umalliqkunata iman churan. Paykunatan churan ima llakipipas ima sasachakuypipas yanapariwananchispaq. May kusikunapaqmi kay sasa tiempokunapi Jehová Dios yanapaqkunata qowasqanchisqa, ¿riki? Paykunaq yanapayninwanqa atisunmi wiñay kausayman apaq ñannillanta puriyta.

3. ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis?

³ Chhaynaña chaypas mayninpiqa yaqapaschá mana faciltachu Diosta kasukusunman. Astawanqa runakunamanta ima kamachikuypas jamuqtinpaschá mana facilchu kanman kasukuy. ¿Imarayku? Yaqapaschá ima kamachisqankupas mana gustonchisman jinachu kanman. Wakinqa yaqapaschá nisunman: “Manachus  jina chay nisqankuqa kunan ratupaq jinachu kashan, manachus jina kay llaqtapaq jinachu kashan; manachus jina kayqa Jehová Diosmantachu jamushanman”, nispa. Chay ratukunapin astawanraq Jehová Diospi confiananchis, kasukunanchistaqmi chay kamachikuykunatapas. Tukuy sonqo Diospi confiananchispaq kasukuq kananchispaq iman kaypi yachasun kinsa yachachikuykunamanta. Juj: ¿Imaynatan ñaupa tiempopi Jehová Dios llaqtanta pusarinman karqan? Iskay: ¿Imaynatan Jehová Dios kay tiempopi llaqtanta pusarishan? Kinsa: ¿Imaraykun allinpuni paywan pusachikuy? Chaykunamantan yachasunchis.

¿IMAYNATAN JEHOVÁ DIOS PUSARIRQAN ISRAEL LLAQTATA?

4, 5. ¿Imaynatan Jehová Dios rikuchirqan Moiseswan Israel runakunata pusarishasqanta? (Tapanpi kaq dibujota qhaway).

⁴ Jehová Diosqa Moisestan ajllarqan Egiptomanta Israel runakunata orqomunanpaq, imaymanamantan rikuchirqan Jehová Diosqa Moiseswan paykunata pusachishasqanta. Chaykunamanta wakinmi karqan paykunaq ñaupanta riq sayaq phuyu, chay phuyuqa p’unchaymi rikukuq, tutapitaq k’anchashaq sayaq nina ñaupankuta riq (Éx. 13:21). Moisesqa chaykunaq qhepantan rirqan, chhaynapin llapa Israel runakunapiwan puka lamar-qocha pataman chayarqanku. Paykunaqa chay lamar-qochawan Egipto ejercitowan chaupipin tarikurqanku, chaywanmi mancharikurqanku. Paykunaqa Moisés pantata pusananpaqmi piensarqanku. Ichaqa manan chhaynachu karqan, Jehová Dios kikinmi paykunataqa chayman pusarqan (Éx. 14:2). Chhaynapi tarikushaqtinkun Jehová Diosqa juj jatun milagrota ruwarqan paykunata librananpaq (Éx. 14:​26-28).

⁵ Tawa chunka watan Moisesqa Israel runakunata pusarqan, ichaqa payqa chay sayaq phuyuq sayaq ninaq qhepallantan purirqan. a Mayninqa Jehová Diosqa Moisespa karpan patapin chay phuyuta sayachiq, llapa llaqtantinmi chaytaqa rikuq (Éx. 33:​7, 9, 10). Chaymantapachan Jehová Diosqa Moisesta rimapayaq, Moisestaq chayta llapa Israel runakunaman willaq (Sal. 99:7). Chhaynaqa Israel runakunaqa allintan yacharqanku imaynas Jehová Diosqa Moiseswan paykunata pusachisharqan chayta.

6. ¿Imaynatan Israel runakuna qhawarirqanku Jehová Diospa imaynachus pusasqanta? (Números 14:​2, 10, 11).

⁶ Chaywanpas Israel runakunaqa manan Moisestaqa kasukurqankuchu, ñawinkuwanpuni rikusharqanku chaypas manan Jehová Diospa churasqanta jinachu qhawarirqanku (leey Números 14:​2, 10, 11). Paykunaqa sapa kutillanmi Moisesta mana kasukurqankuchu, chaymi Jehová Diosqa mana munarqanchu chay Israel runakuna prometesqa jallp’aman jaykunanta (Núm. 14:30).

7. ¿Pikunan Jehová Diosta kasukurqanku? (Números 14:24) (qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁷ Wakin Israel runakunaqa Diospa siminman jinan imatapas ruwarqanku. Paykunamanta jujninmi kashan Caleb, paymanta rimaspan Jehová Diosqa nirqan: “Tukuy sonqowantaqmi noqapi confiarqan”, nispa (leey Números 14:24). Diosqa imaymana bendiciontan payman qorqan, pay kikinmi ajllakurqan prometesqa jallp’api maypi tiyanantapas (Jos. 14:​12-14). Qhepa wiñay Israel runakunapas Caleb jinan karqanku, Diospa siminman jinan imatapas ruwaqku, “Josuetapas wañupunan p’unchaykaman respetarqanku”; paytan Jehová Diosqa ajllarqan Moisespa rantinpi Israel runakunata pusananpaq (Jos. 4:14). Chhayna kasukuq kasqankuraykun Jehová Diosqa paykunata bendecirqan,  pusarqantaqmi prometesqa jallp’amanpas (Jos. 21:​43, 44).

8. ¿Imaynatan Jehová Dios llaqtanta pusarirqan reykunaq tiemponpi? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁸ Watakunaq pasasqan qhepamanqa juezkunatan Jehová Diosqa churarqan llaqtanta pusarinanpaq. Reykunaq tiemponpitaq profetakunata churarqan chayta ruwanankupaq. Dios sonqo reykunaqa kasukuqkun chay profetakunata. Rey Davidpas humilde sonqowanmi chaskikurqan profeta Natanpa anyasqanta (2 Sam. 12:​7, 13; 1 Crón. 17:​3, 4). Rey Jehosafatpas kasukurqanmi profeta Jazielpa siminta, Judá llaqta runakunatapas kallpacharqanmi Diospa profetankunata kasukunankupaq (2 Crón. 20:​14, 15, 20). Rey Ezequiaspas respetaqmi profetakunataqa, chaymi llaki tiempopi tarikushaspa profeta Isaiaspa yanapayninta maskharqan (Isa. 37:​1-6). Mayqen reypas Diosta kasukuq chayqa Diosqa bendeciqmi paykunata, llaqta runakunatapas sumaqtan qhawariq (2 Crón. 20:​29, 30; 32:22). Chay tiempokunapiqa Jehová Diosqa profetakunawanmi llaqtanta pusariq. Chaywanpas yaqa llapa reykunan paykunataqa mana kasukurqankuchu, Israel runakunapas yaqa llapankun mana kasukuqkuchu (Jer. 35:​12-15).

¿IMAYNATAN JEHOVÁ DIOS PUSARIRQAN ÑAUPA TIEMPO IÑIQKUNATA?

9. ¿Imaynatan Jehová Dios ñaupa tiempo iñiqkunata pusarirqan? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁹ ¿Imaynatan Jehová Dios apostolkunaq tiemponpi iñiqkunata pusarirqan? Chaypaqqa Jesustan umalliqta churarqan (Efes. 5:23). Ichaqa Jesusqa manan sapanka iñiqtachu rimapayaq imatapas ruwanankupaqqa. Aswanmi payqa yanapachikuq Jerusalenpi kaq apostolkunawan umalliqkunawan ima (Hech. 15:​1, 2). Chaymantapas sapanka iñiq t’aqapin umalliqkunata churakurqan llapa iñiqkunata allinta pusarinankupaq (1 Tes. 5:12; Tito 1:5).

10. a) ¿Imaynatan ñaupa tiempopi iñiqkuna chaskikurqanku kamachikuykunata? (Hech. 15:​30, 31). b) ¿Imaraykun wakin runakuna mana kasukurqankuchu Diospa churasqan umalliqkunata? (Qhaway “ ¿Imaraykun wakin mana kasukuyta munankuchu?” nisqa willakuyta).

¹⁰ ¿Imaynatan ñaupa tiempopi iñiqkuna chaskikuqku chaskisqanku kamachikuykunata? Yaqa llapankupas sumaqtan chaskikuqku. Juj kutipas “anchatan kusikurqanku cartaq kallpachasqanta” uyarispanku (leey Hechos 15:​30, 31). Chhaynatataq ñaupa tiempopi Jehová Dios llaqtanta pusarirqan chayqa, ¿imaynatan kay tiempopi pusashanman?

 ¿IMAYNATAN KAY TIEMPOPI JEHOVÁ DIOS PUSAWASHANCHIS?

11. ¿Imaynatan Jehová Dios kay tiempopi ajllasqan runakunata pusarishan? Juj ejemplota willay.

¹¹ Kay tiempopipas Jehová Diosqa palabran Bibliawan, umalliq Jesuswan iman llaqtanta pusarishan. Ichaqa, ¿runakunawanpas pusachishanmanchu llaqtanta Jehová Dios? Arí. Chaypaq piensasun 1800 watakuna tukuyta imachus pasasqanpi. Chay tiempopin hermano Charles Russell yanapaqnin runakunapiwan entienderqanku imaynas 1914 watapi Jesusqa gobernayta qallarinan karqan chayta (Dan. 4:​25, 26). ¿Imaynapin paykuna chayta yachankuman karqan? Bibliapi chaykunamanta willaq profeciakunatan estudiarqanku. Chhaynapin Jehová Diospa yanapayninwan paykunaqa chaykunata entienderqanku. 1914 watapi imakunachus pasasqanmi sut’ita rikuchirqan Jesusqa chay watapi gobiernayta qallarisqanta. Chay watapin Primera Guerra Mundial nisqa qallarirqan, chaymantapas onqoykuna, terremotokuna, yarqay iman lliupi yapakurqan (Luc. 21:​10, 11). Chaykunan rikuchirqan imaynas Jehová Diosqa chay allin sonqo runakunawan llaqtanta yanapayta munasharqan chayta.

12, 13. ¿Imatan ruwakurqan Segunda Guerra Mundial nisqa aparikushaqtin chhaynapi astawan Diosmanta willakunanpaq?

¹² Segunda Guerra Mundial nisqa aparikushaqtin imachus pasasqanpi piensallasuntaq. Diospa llaqtanta pusariq hermanonkunan Apocalipsis 17:8 textoq nisqanta allinta estudiarqanku. Chaypin allinta entienderqanku imaynas chay guerra pasaytaqa manaraq armagedón guerraqa chayamunanchu karqan chayta, imaynas thaj kausay tiemporaq chayamunan karqan chayta. Chhaynapin Diospa llaqtanpiqa juj decisionta ruwakurqan astawan predicación aparikunanpaq, chaypaqmi imaymana escuelakuna qallarikurqan. Jujninmi karqan Colegio Superior Bíblico de la Watchtower de Galaad nisqa. Chaytaqa Galaad Escuela nispan kay tiempopiqa nikun. Chay escuelaqa rijurirqan misionerokunata preparakunanpaqmi. Chay misionerokunan juj lado nacionkunata rinanku karqan chaypi Diosmanta willamunankupaq. Chaymantapas Curso en el Ministerio Teocrático b nisqa escuelan qallarillarqantaq. Chay escuelakunan iñiqkunataqa yanaparqan allin yachachiq  kanankupaq, Diosmanta willaytapas astawanraq aparinankupaq.

¹³ Chhayna sasa tiempokunapin Jehová Diosqa llaqtanta allinta pusarirqan. Segunda Guerra Mundial nisqa tukusqan qhepamanqa Diosta serviqkunaqa libren maypipas predicarqanku. Chay tiempopin askha runakuna Jehová Diosta reqsirqanku. Kunanqa lliu pachantinpin Diosmanta willakushan.

14. ¿Imaraykun confiananchis Umalliq T’aqapi iñiq t’aqapi kaq umalliqkunapipas? (Apocalipsis 2:1) (qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁴ Kay tiempopi Umalliq T’aqa imatapas ruwananpaqqa Cristoq yanapaynintan ñaupaqtaqa maskhan. Paykunaqa munanku ima kamachikuypas Diospa munayninman, Cristoq munayninman jina kanantan. Ima willakuytapas watukuq umalliqkunawan, iñiq t’aqakunapi umalliqkunawan iman paykunaqa llapa iñiqkunaman chayachinku. c Umalliqkunaqa Cristoq “paña makinpin” kashanku (leey Apocalipsis 2:1). Ichaqa chay umalliqkunaqa runataq kanku chayqa, mayninqa pantankun imapipas. Arí, Moisés jina Josué jina apostolkuna jina pantaq runakunan paykunapas kanku (Núm. 20:12; Jos. 9:​14, 15; Rom. 3:23). Chaywanpas Jesusqa paykunallawanpunin Diospa llaqtantaqa pusanqa. “Kay tiempoq tukukapunankaman” allin yuyayniyoq junt’aq kamachiwan umalliqkunawan ima pusanqa (Mat. 28:20). Chhaynaqa, imaymanan razón kan chay hermanokunapi confiananchispaq, paykunawanmi Jehová Diosqa llaqtanta pusashan.

ALLINPUNIN JEHOVÁ DIOSWAN PUSACHIKUYQA

15, 16. ¿Imatan yachasunman Jehová Dioswan pusachikuq iñiqmasikunamanta?

¹⁵ Diospa siminman jina imatapas ruwayqa ancha allinpunin. Chaypaq yachasun hermano Andymanta esposan Rosamantawan. d Paykunaqa Bibliapi kaq yuyaychayman jinan pisillawan kausayta qallarisqaku (Heb 13:5). Chayta ruwasqankuraykun Diospa llaqtapi aparikusqan construcción nisqapi yanapakuyta qallarisqaku. Hermananchismi nin: “Mayninpiqa juch’uy cuartochallapin tiyaq kayku, wayk’ukunaykupaqpas manan espacio kaqchu. Noqamanqa fotokunata orqoymi gustawan, ichaqa fotokunata orqonay camaraykunatan vendepurqani. Vendeshaspaqa waqapakuqraqmi kani. Chaywanpas noqaqa Abrahanpa esposan Sara jinan kayta munarqani. Manan saqesqaykunata qhawariyta munarqaniñachu, aswanpas ñaupaqllamanmi qhawayta munarqani”, nispa (Heb. 11:15). ¿Kusisqachu paykuna kashankuman chayta ruwasqankumanta?  Chay hermananchismi nillantaq: “Ancha kusisqan kashayku Jehová Diospaq tukuy kallpaykuwan llank’asqaykumanta. Imapipas Jehová Diospaq llank’aspaqa mosoq pachapiñapas kashaykuman jinatan qhawariyku”, nispa. Hermanonchisri, ¿imaninmantaq? Paymi nin: “Manan Diospa gobiernonpaq llank’ayqa ima llank’aywanpas igualakunmanchu”, nispa.

¹⁶ ¿Imapin yanapawallasunmantaq Diospa yuyaychasqanman jina imatapas ruway? Chaypaq yachasun Marcia sutiyoq hermanamanta. Payqa segundariata tukuspan Bibliapi kaq yuyaychayman jina precursora kapusqa (Mat. 6:33; Rom. 12:11). Paymi nin: “Universidadpi estudianaypaqmi tawa watapaq juj beca nisqata munachiwarqanku. Ichaqa noqaqa tukuy tiempoywanmi Jehová Diosta serviyta munarqani, chaymi capacitacionta chaskirqani imallapipas llank’anaypaq, chhaynapi precursora kanaypaq. Chay ruwasqayqa may allinpunin karqan, chayraykun kunanpas precursora regular jina Jehová Diosta servishani. Jinaspapas pisi tiempollataq llank’ani chayqa Betelpi iman yanapakushani. Chaykunamantan Jehová Diosqa imaymana bendicionkunata qowan”, nispa.

17. ¿Imakunapin yanapawallasunmantaq Jehová Diospa yuyaychayninta kasukuy? (Isaías 48:​17, 18).

¹⁷ Jehová Diospa llaqtanpiqa qowallanchismi consejokunata ama nishuta qhapaq kaykunata maskhayman qokunanchispaq. Imaymanapaqmi consejokunaqa chayamuwanchis, chhaynapi ama Diosmanta karunchakunanchispaq. Sichus chaykunapi Jehová Diosta kasukusunchis chayqa ch’uya concienciayoqmi kasunchis, imaymana uma nanaymantan librakusunpas (1 Tim. 6:​9, 10). Chaymantapas tukuy yuyaywanmi Jehová Diosta servisunchis, kusisqataqmi kausasunpas. ¡Manan maypipas chay kusikuyta jinaqa tarisunmanchu! (Leey Isaías 48:​17, 18).

18. ¿Imaraykun munawaq tukuy tiempo Jehová Dioswan pusachikuyta?

¹⁸ Jehová Diosqa manchay ñak’ariy tiempopipas, Jesuspa gobiernasqan waranqa watapipas runakunawanmi pusawasunchis (Sal. 45:16). Chay tiempokuna chayamuqtin, ¿pusachikullasunchu paykunawan manaña munayninchisman jinachu kanqa chaypas? Chhayna kanapaqqa kunanmantapachan yachananchis kasukuq kayta. Chaytachus ruwasun chayqa, facilmi chay tiempopi kanqa kasukuq kayqa. Chhaynaqa kasukushallasun Diospa siminta. Mayninpiqa churasqan umalliqkunawanmi ima kamachikuytapas qowasun (Isa. 32:​1, 2; Heb. 13:17). Kaypi yachasqanchis jina, imaymanan razón kashan pusawaqninchis Jehová Diospi confiananchispaq. Paypa yanapayninwanqa manan llaqtanmanta karunchakusunchu, allillanmi mosoq kausayman chayasunchis. Chaypiqa wiñay-wiñaypaqmi kausasunchis.