1, 2. ¿Imaraykun nisunman “ñaupaq parrafopi willakusqan wayna runa jinan llapanchispas tarikushanchis” nispa?

 KAYPI piensasun, juj wayna runaq tayta-mamansi kanman qhapaqllaña qolqesapallaña. Ichaqa juj p’unchaysi payman juj llaki noticia chayamunman. “Papaykin mamitaykipiwan juj accidentepi wañupunku” nispas ninkuman. Chayllamansi yacharullanmantaq imaynas papanwan mamitanwanqa llapa qolqenkuta gastapurqanku chayta, imaynas sinchi manupi tarikusharqanku chaytapas. Qhapaq kayta herenciata chaskinanmantaqa manukunatas chaskinman. Manuqkunaqa pagachikuytas munashankuman; chay manuqa mana pagay atiysi kanman.

² Chay wayna runa jinan llapa runapas tarikushanchis. ¿Imarayku? Ñaupa tayta-mamanchis Adanwan Evawanqa mana ima juchayoqmi karqanku, munay huertapitaqmi kausarqankupas (Gén. 1:27; 2:​7-9). Paykunaqa atinkumanmi karqan chhaynalla sumaqta munayta kausayta. Ichaqa chinkachipurqankun chay munay kausayninkuta, wiñaypaq kausaytapas. Chhaynataq karqan chayqa, ¿ima herenciatan wawankunaman saqenkuman karqan? Bibliapin nin: “Juj runallawanmi [Adanwan] juchaqa kay pachapi rijurirqan, wañuytaq jucharayku rijurirqan; chhaynapin wañuyqa llapa runaman chayarqan llapallanku juchallikusqankurayku”, nispa (Rom. 5:12). Chaypi nisqan jina, Adanwan Evawanqa juchata wañuytawanmi herenciata jina saqewarqanchis. Chay herenciaqa mana pagay atiymi noqanchispaqqa karqan (Sal. 49:8).

3. ¿Imawanmi juchata tupanachikun, imarayku?

³ Jesusqa “manuwanmi” juchataqa tupanachirqan (Mat. 6:12; Luc. 11:4 willakuy). ¿Imaynataq chayri? Juchallikuspaqa Diosmantapas manukushasunman jinan, otaq paymanpas imatapas debeshasunman jinan. Manachus pay imatapas ruwanman karqan chay manunchis pagasqa kananpaq chayqa, wañuywanmi noqanchisqa pagasunman karqan (Rom. 6:​7, 23).

4. a) ¿Iman noqanchismanta kanman mana yanapasqa kaqtinchis? (Salmos 49:​7-9). b) ¿Imaninanmi Bibliapi jucha nisqa simi? (Qhaway “ Jucha” nisqa willakuyta).

 ⁴ Noqallanchismantaqa manan Adán Evaq imapichus saqewasqanchismantaqa librakuyta atisunmanchu (leey Salmos 49:​7-9). Manan ni wiñay kausaytapas chaskiyta atisunmanchu, manan ni kausarimpuypas kanmanchu. Animalkunaq vidan jinan wañuyllapi vidanchis tukupunman (Ecl. 3:19; 2 Ped. 2:12).

5. ¿Imatan Jehová Dios ruwarqan manu jina juchanchis pagasqa kananpaq? (Qhaway dibujota).

⁵ Ñaupaq parrafopi rimamusqanchis wayna runapi piensallasuntaq. ¿Imaynan pay tarikunman juj qhapaq runa “llapa manuykitan pagapusaq” nispa niqtin? Maytachá payqa kusikunman, “gracias” nispachá chayta chaskikunman. Chay qhapaq runa jinan Jehová Diospas Adanpa juchaman saqewasqanchismanta librawananchispaq juj munay regalota qowarqanchis. ¿Ima regalon chay kanman? Jesusmi chaymanta rimashaspa nirqan: “Diosqa anchatapunin runakunata munakurqan, chaymi sapallan Churinta kachamurqan, pipas paypi iñisqanta rikuchiqqa ama wañunanpaq aswanpas wiñay kausayniyoq kananpaq”, nispa (Juan 3:16). Chayta ruwasqanraykun Jehová Dioswanqa allin amigontinpas kanchis.

6. ¿Bibliapi rimasqan ima simikunamantan kaypi yachasunchis, imaraykun chayta yachasunchis?

⁶ ¿Imatan ruwananchis Diospa imachus ruwasqanwan yanapachikunanchispaq? Chayta yachananchispaq Bibliapi rimasqan allipunay, jucha pampachay, kachariy, libray, ch’uyapaq jap’iy nisqa simikunamanta yachasun. Chaykunapi allinta piensasun chayqa astawanmi Diosninchista “gracias” nisunchis perdonawananchispaq tukuy ima ruwasqanmanta.

ALLIPUNAY

7. a) ¿Imatawanmi Adanwan Evapiwan chinkachipurqanku? b) ¿Imatan Adán Evaq wawankuna ruwananchis Dioswan amigo kananchispaq? (Romanos 5:​10, 11).

⁷ Nimusqanchis jina Adanwan Evawanqa juchallikuspankuqa wiñay kausaytan chinkachipurqanku. Ichaqa manan chayllatachu chinkachirqanku, manañan atirqankuchu kamaqninku Jehová Dioswan amigo kayta. Manaraq juchallikushaspaqa familiantin jinan Jehová Dioswanqa kausarqanku (Luc. 3:38). Juchallikuspankun ichaqa chay familiamanta qarqosqa kapurqanku, chayqa pasarqan manaraq wawakunayoq kashaqtinkun (Gén. 3:​23, 24; 4:1). Chaymi paykunaq wawankunaqa Dioswan amigo kanankupaqqa allipunananku karqan (leey Romanos 5:​10, 11). Arí, llapanchismi Dioswan allipunananchis karqan. Juj libropi nisqan jina, griego rimaypi allipunay nispaqa rimashan “enemigowan amigo kaymantan”. Kaypiqa Jehová Diosmi chaykuna kananpaq imaymanata ruwarqan. ¡May admirakunapaqmi chayqa ¿riki?! Ichaqa, ¿imatan ruwanman karqan?

 JUCHA PAMPACHAY

8. ¿Iman jucha pampachay?

⁸ Jucha pampachayqa ruwakun Jehová Dioswan runakunawan jujmanta allinpi kanankupaqmi. Jehová Dios kikinmi imaymanata ruwarqan chayta ruwakunanpaqqa, chaywanmi imaymana allichakun. Imachá chinkarqan imachá mana valeqman tukupurqan chaytan jujmanta allichakun. Griego rimaypi jucha pampachaymanta rimaspaqa imatachus Jehová Dios ruwarqan paywan allinpi kanapaq paywan amigontin kanapaq chaymantawanmi rimashan (Rom. 3:​25, willakuy TNM).

9. ¿Imatan Jehová Dios rijurichirqan chhaynapi Israel runakunaq juchan pampachasqa kananpaq, imakunatan chaypi ruwakuq?

⁹ Ñaupa Israel runakunaq tiemponpiqa Jehová Dios kikinmi imaymanata ruwarqan chay runakunaq juchan pampachasqa kananpaq; chhaynapi paywan allinpi kausanankupaq. Ichaqa chaykuna ruwakusqanqa manan wiñaypaqchu kanan karqan. ¿Imatan ruwakunman karqan? Dios kikinmi jucha pampachay p’unchayta rijurichirqan. Chaytaqa sapa watanmi ruwananku karqan watapi juj kutita. Uma sacerdoten sacrificiokunata jaywanan karqan llaqtaq juchan pampachasqa otaq perdonasqa kananpaq. Chay sacrificiokunaqa manan llapantachu Israel runakunaq juchantaqa pichaq. Animalkunallatataq jaywaqku chayqa manan chayqa atikurqanchu. Chaywanpas Jehová Diosqa chaskirqanmi chay sacrificiokunata, chhaynapi paykunaq juchanta perdonananpaq, paykunawan allinpi kananpaq. Chaypaqqa Israel runakunaqa sonqomantan arrepientekunanku karqan, Diospa llapa sacrificio mañasqantataqmi jaywananku karqan (Heb. 10:​1-4). Chaymantapas jucha pampachay p’unchaypi sacrificiokunata jaywaspanku juj p’unchaykunapas jaywaspankun paykunaqa yuyariqku juchasapa kasqankuta; reparakuqkutaqmi imaynas paykunaqa necesitasharqanku jujpaqkama juj sacrificio jaywakunanta chayta.

10. ¿Imatan Jehová Dios ruwarqan jucha jujpaqkama perdonasqa kananpaq?

¹⁰ Jehová Diosqa jujpaqkama chaykuna allichakunantan munasharqan. ¿Imatan chaypaq ruwanman karqan? Munakusqan wawantan kay pachaman kachamurqan. Paymi “juj kutillata wañurqan askha runakunaq juchanta apapunanpaq” (Heb. 9:28). Arí, Jesusqa vidanwan pagaspan askha runakunata kacharirqan (Mat. 20:28). Ichaqa, ¿imaynatataq chaytari ruwarqan?

KACHARIY

11. a) Bibliaq nisqanman jinaqa, ¿imaninanmi kachariy nisqa simiqa? b) ¿Imakunatan pipas junt’anan karqan kacharisqa kananchispaq preciota pagananpaq?

¹¹ Bibliaq nisqanman jinaqa, kacharisqa kayqa juj preciota pagay jinan, chaytaq jucha pampachayman apan. a Jehová Diospaqqa chaytapunin ruwakunan imatachus chinkachikurqan chayta jujmanta chaskinapaqqa. Yachasqanchis jinapas Adanwan Evapiwanqa ch’uya kausayninkuta wiñaypaq kausayta iman chinkachirqanku. Chaykunata jujmanta chaskinapaqqa chhayna kausayniyoq runan pagota ruwanan karqan (1 Tim. 2:6). Arí, chayta pagaq runaqa ch’uya kausayniyoqmi kanan karqan, wiñay kausayta chaskinanpaq jinan kanan karqan. Chaymantapas liston kashanan karqan noqanchisrayku vidanta qonanpaq. Chaykunata junt’aspallan pipas atinman karqan Adanpa chinkachisqan vidata jujmanta chaskiytaqa. Ichaqa, ¿pillapas Diospa chaykuna mañasqanta junt’anmanchu karqan?

12. ¿Imakunan razón kashan “Jesusmi kacharisqa kananchispaq pagota ruwarqan” ninanchispaq?

¹² Jesusqa tukuy imapin junt’arqan Jehová Diospa imachus mañasqanta. Kacharisqa kananchispaq preciota pagananpaq jinataqmi kasharqanpas. ¿Imaraykun chayta ninchis? Kinsan razón kan chayta ninapaq. 1) Payqa ch’uya runan karqan, “manan jayk’aqpas juchallikurqanchu”,  2) manataq juchallikurqanchu chayqa wiñay kausayta chaskinanpaq jinapunin kasharqan, 3) payqa liston kasharqan noqanchisrayku vidanta qonanpaq (1 Ped. 2:22; Heb. 10:​9, 10). Jesusqa mana ima juchayoq ch’uya runan karqan; imaynan Adanpas manaraq juchallikushaspaqa ch’uya karqan chhayna (1 Cor. 15:45). Chhaynapin Jesusqa Adanpa imachus chinkachisqanta jujmanta chaskipurqan (Rom. 5:19). Chhaynapitaqmi Jesusqa “qhepa kaq Adán” kapurqan. Chaymantapachaqa manañan necesitakurqanchu pipas Adanpa juchanmanta ima pagotapas ruwanantaqa. Jesusmi “juj kutillata pay kikin sacrificiopaq entregakurqan” (Heb. 7:27; 10:12).

13. ¿Imaynapin jujniray jucha pampachaywan kachariywan?

¹³ Chhaynaqa, ¿imaynapin jujniray jucha pampachaywan kachariywan? Jucha pampachayqa Jehová Diospa tukuy imachus ruwasqanmi, paywan allinpi kananchispaq imaymana ruwasqanmi. Kachariytaq runakuna juchankumanta pichasqa kanankupaq precio pagakusqan. Chay preciotaqa Jesusmi pagarqan, paymi noqanchisrayku yawarninta jich’arirqan (Efes. 1:7; Heb. 9:14).

LIBRE KAYWAN CHANIN KAYPIWAN

14. ¿Imamantan yachasunchis, imarayku?

¹⁴ ¿Imapitaq allinninchispaq juchanchis pampachasqa kananpaq Jehová Diospa imachus ruwasqanri? Chaypaq Bibliapi rimasqan iskay simikunamanta yachasunchis. Chaykunata yachaymi yanapawasunchis Jehová Diospa noqanchisrayku tukuy ima ruwasqanta anchata valorananchispaq.

15, 16. a) Bibliaq willasqanman jinaqa, ¿imapaqmi pagota qokurqan? b) ¿Imaraykun Jehová Diostapas Jesustapas “gracias” ninanchis?

¹⁵ Bibliapin sut’ita willashan imaraykus juchamanta pagota qokurqan chayta. Chaypi nisqanman jinaqa kacharisqa, librasqa kananchispaqmi chaytaqa qokurqan. Chaymanta rimashaspan apóstol Pedro nirqan: “Yachasqaykichis jina, qankunaqa manan ismuq qolqewanchu ni qoriwanchu ñaupa taytaykichismanta chaskisqaykichis mana valeq kausaymantaqa librasqa karqankichis, aswanmi qankunaqa mana imanasqa ch’uya cordero jina Cristoq ancha valeq yawarninwan librasqa karqankichis”, nispa (1 Ped. 1:​18, 19).

¹⁶ Maytan “gracias” ninchis Jehová Diosta Jesustapas wañuymanta juchamantawan librawasqanchismanta. Chay juchaq kausanpin sinchi ñak’ariypipas tarikushanchis (Rom. 5:21). Arí, Jehová Dioswan Jesuspiwanqa ancha jatun ruwaytan ruwarqanku noqanchispaq. Jesuspa yawarninwanmi imaymanamanta librasqa kashanchis (1 Cor. 15:22).

17, 18. a) ¿Iman chaninpaq jap’isqa kay? b) ¿Imapin allinninchispaq ch’uyapaq allinpaq jap’isqa kasqanchis?

¹⁷ Llapa runapas atinmanmi Diospa ñaupanpi chaninpaq qhawarisqa kaytaqa. ¿Imaninantaq chayri? Pipas chaninpaq qhawarisqa kaqqa manañan ima mana allinpas paypiqa kanñachu, llapa mana allin ruwasqanpas borrasqa kanman jinan; jujmantapas kausayta qallarishanman jinan. Chayta yachaspaqa yaqapaschá pipas ninman: “Jehová Diosqa kamachikuykuna churasqanta p’akiq juezchá”, nispa. ¿Chhaynachu chay kanman? Manan. Payqa manan pitapas chaninpaqqa jap’in imatapas chay runa ruwasqanraykuchu, nitaqmi ima juchatapas jinatachu payqa qhawan. Ichaqa pipas tukuy sonqo iñinqa juchanchis pampachasqa kananpaq Diospa tukuy ima ruwasqanpi, jucharayku preciota pagakusqanpi ima chayqa, chaninpaqmi chay runaqa jap’isqa kanqa. Jehová Diosqa perdonanqan llapa juchankunata (Rom. 3:24; Gál. 2:16).

¹⁸ ¿Imapin allin Jehová Diospa chaninpaq ch’uyapaq qhawarisqan kay? Chhayna qhawarisqa kasqankuraykun wakin iñiqkunaqa Jesuswan kuska janaq pachamanta gobiernamunqaku. Paykunaqa Diospa wawankunan kapunku (Tito 3:7; 1 Juan 3:1). Paykunaq juchankuqa  llapanmi perdonasqa kapun, manapas juchallikunkumanchu karqan jinan kapunku, chaymi janaq pachaman ripunqaku (Rom. 8:​1, 2, 30). Wakin iñiqkunaqa kay pachapin wiñaypaq tiyapunqaku. Paykunaqa Diospa amigonkunan kanku. Paykunaq juchanpas llapanmi perdonasqa kapun (Sant. 2:​21-23). Paykunamanta wakinqa armagedón guerrataqa kausashaqllan pasanqaku, manan jayk’aqpas wañunqakuchu. Paykunatan nikun: “Mana piqpa yupay atinan ancha askha runakuna”, nispa (Juan 11:26). Chanin runakuna mana chanin runakuna iman kausarimpunqaku (Hech. 24:15; Juan 5:​28, 29). Tiempowanqa Jehová Diosta llapa serviq runakunan paypa “wawankuna jina libre kapunqaku” (Rom. 8:21). Arí, Diospa ch’uya wawankunan kapusunchis, munaytan janaq pacha Papanchiswan kausakusunchis. ¡May munaymi chayta yachayqa ¿riki?!

19. ¿Imaynan kashanchis Jehová Dioswan Jesuspiwan yanapawasqanchisrayku? (Qhaway “ Jehová Diospa imakunachus ruwasqan” nisqa willakuyta).

¹⁹ Nimusqanchis jina, noqanchisqa qallariypi willamusqanchis wayna runa jinan kasharqanchis. Payqa tukuy imantan chinkachirqan, manukunallan herencianpas karqan. Chhaynan noqanchispas kasharqanchis. Ichaqa Jehová Diosmi juchanchis pampachasqa kananpaq yanapawarqanchis. Paymi kacharisqa kananchispaqpas pagota qorqan, imaymanatan noqanchisrayku ruwarqan. Sichus Jesuspi tukuy sonqo iñisun chayqa, juchamanta wañuymantawanmi librasqa kasunchis. Chaymantapas juchanchisqa borrasqan kapunqa, manapas juchallikusunmanchu karqan jinan kapunqa. Chaykunamanta aswan munayqa janaq pacha taytanchis Jehová Dioswan amigontin kaymi, paywan sumaqta kausaymi.

20. ¿Imatan jamuq yachachikuypi yachasunchis?

²⁰ Jehová Diospa tukuy ima ruwasqanpi Jesuspa ruwasqanpipas allinta yuyaymanasun chayqa, sonqomantan “gracias” nisun paykunata (2 Cor. 5:15). Manachus chaykunata ruwankuman karqan chayqa yanqa kausayllan kausashasunman karqan, manan ima suyakuyninchispas kanmanchu. Jamuq yachachikuypin yachasunchis Bibliapi willasqan ejemplokunata, chaykunan yanapawasun imaynapunis Jehová Diospa perdonawasqanchis chayta allinta entiendenanchispaq.