1, 2. ¿Pin karqan Sadoc? (1 Crónicas 12:​22, 26-28).

 JUJ kutinmi 340.000 más Israel runakuna juñukurqanku Davidta reyta churanankupaq. Hebrón llaqta qayllapin paykunaqa kinsa p’unchay juñukurqanku, chaypin runakunaqa kusisqa rimasharqanku takisharqanku ima (1 Crón. 12:39). Chaypin kasharqan Sadoc sutiyoq juj wayna runapas. Chhaytukuy askha runakuna ukhupiqa manachá pipas paytaqa repararqanpaschu. Ichaqa Jehová Diosqa qhawamusharqanmi payta, chaypi kashasqanta llapa runakuna yachanantataqmi munarqanpas (leey 1 Crónicas 12:​22, 26-28). Ichaqa, ¿pitaq karqan Sadocri?

² Sadocqa juj sacerdoten karqan, payqa uma sacerdote Abiatarwan kuskan llank’arqan. Chaymantapas payqa rijuriykuna rikuqmi karqan. ¿Imaynataq chayri? Paymanmi Jehová Dios yachayta qosqa imatapas allinta reparananpaq, imachus munaynin chayta allinta reparananpaq (2 Sam. 15:27). Allintan payqa runakunatapas yuyaychaq, chaymi paymanqa rillaqkupuni. Chaymantapas Sadocqa mana manchakuq valiente runan karqan, kaypiqa chhayna kasqanmantan astawanqa rimasunchis.

3. a) ¿Imaraykun mana manchakuq valiente kananchis? b) ¿Imamantan kaypi yachasunchis?

³ Kay tukukuy p’unchaykunapiqa nishutan Satanasqa Diospa llaqtanman phawaykamushan (1 Ped. 5:8). Chaymi Diospa p’unchaynin chayamunankamaqa, Satanás chinkachisqa kanankamaqa kallpachakunanchis kashan mana manchakuq valiente kananchispaq (Sal. 31:24). Kaypin yachasunchis ima kinsa ruwaykunapis Sadoc jina mana manchakuq kasunman chayta.

DIOSPA GOBIERNONTA APOYASUN

4. ¿Imaraykun Diospa gobiernonta apoyanapaq mana manchakuq valiente kana? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

⁴ Jehová Diosta serviqkunaqa paypa gobiernontan apoyananchis,  ichaqa chaypaqqa valiente mana manchakuqmi kana (Mat. 6:33). Chaymantapas astawantaq sinchi millay kausay yapakushan chayqa, manan facilchu Diospa kamachikusqankunata kasukuypas gobiernonmanta allin willakuykunata willaypas (1 Tes. 2:2). Manan facilchu kay pachapi politicamanta, chhayna juj ruwaykunamanta t’aqasqa kaypas. Chaykunapaqqa yachanan mana manchakuq kayta (Juan 18:36). Askha hermanokunan qolqeta pisichikushanku, wakinqa maqasqan kanku. Wakinqa carcelman iman apasqa kanku politicapi mana participasqankumanta guerraman mana risqankumanta ima.

5. ¿Imaraykun nisunman “Sadocqa manan imatapas manchakurqanchu Davidta apoyananpaq” nispa?

⁵ Sadocmanta rimallasuntaq. Payqa Hebrón llaqtataqa rirqan manan Davidta rey kananpaq churasqankuta qhawaqllachu, aswanpas payqa guerrapaq iman listo kasharqan, allin armasqan kasharqan (1 Crón. 12:38). Payqa liston kasharqan Davidwan kuska maytapas maqanakuq rinanpaq. Manapaschá payqa experienciayoqchu karqan guerrapi maqanakunanpaqqa, ichaqa liston kasharqan; manan imatapas manchakurqanchu.

6. ¿Imaraykun nisunman “Davidqa allin ejemplon karqan Sadocpaq” nispa? (Salmos 138:3).

⁶ Ichaqa, ¿imaynapin Sadoc mana manchakuq valiente runaman tukunman karqan? Chhayna runakunata qhawaspachá. Chay tiempopiqa askhan chhayna mana manchakuq valiente runakuna karqan, paykunamanta jujninmi karqan David. Payqa Israel soldadokuna guerraman riqtinkun paykunata umalliq. Chhayna mana manchakuq kasqanta rikuspan Israel runakunaqa payta reypaq churarqanku (1 Crón. 11:​1, 2). Chaymantapas Davidqa tukuy sonqon Jehová Diospi confiaq, imapiña tarikuspapas paypa yanapaynintan maskhaq (Sal. 28:7; leey Salmos 138:3). Chaymantapas Sadocqa qhawaqchá chay tiempopi Jehoiadata, jinallataq churin Benayatapas. Chay runakunapas mana manchakuq valiente runakunan karqanku. Chay tiempopi iskay chunka iskayniyoq umalliqkunaq ejemplonpas allintachá  yanaparqan (1 Crón. 11:​22-25; 12:​26-28). Chay runakunaqa llapankun Davidta apoyarqanku.

7. a) ¿Pikunan kay tiempopi ejemplonchis kanku? b) ¿Imatan yachasunman videopi rijurimuq Nsilu sutiyoq hermanomanta?

⁷ Rikusqanchis jina, ñaupa tiempopipas askhan Jehová Diospa gobiernontaqa apoyarqanku. ¿Manachu chayta yachaspanchis noqanchispas astawanraq Diospa gobiernonta apoyayta munanchis? Chaypaqqa reyninchis Jesustan qatikunanchis. Payqa manan Satanaspa kamachisqan kay pachapi política cosaspiqa participayta munarqanchu (Mat. 4:​8-11; Juan 6:​14, 15). Aswanmi payqa Jehová Diosllapi confiaq. Kay tiempopipas kanmi qatikunapaq jina ejemplokunaqa, askha wayna hermanokunan mana munarqankuchu ejercitoman riyta, ni politicapi participaytapas. Paykunamantan willashan jw.org nisqa paginapi, ¿chayman jaykuspa paykunamanta leewaq otaq uyariwaq chayri? a

HERMANOKUNATA YANAPASUN

8. ¿Imakuna kaqtinmi umalliqkuna rikuchinanku kanqa mana manchakuq valiente kasqankuta?

⁸ Llapanchismanpas gustawanchismi hermanonchiskunawan yanapanakuyqa ¿riki? (2 Cor. 8:4). Ichaqa mayninqa chaypaqqa mana manchakuqmi kana. Chaypaq kaypi piensasun, ¿llaqtanchispi guerra qallarinman chayri? ¿Facilchu kanman chayta ruway? Manan ¿riki? Chaywanpas umalliqkunaqa tukuy atisqankutan ruwanku hermanokunata watukunankupaq, iñiyninkupi kallpachanankupaq, ima yanapaytapas aparinankupaq. Manchakuyña purinapaq kashan chaypas Diospa ovejankunata munakusqankuraykun paykunaqa chay ovejakunaman imachus necesitasqankuta apanku (Juan 15:​12, 13). Chhaynapin rikuchinku Sadoc jina mana manchakuq valiente kasqankuta.

9. 2 Samuel 15:​27-29 nisqanman jina, ¿imata ruwananpaqmi David kamachirqan Sadocta? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁹ Davidpa tiemponman kutillasuntaq. Juj kutinmi Davidqa wañuy patapi tarikusharqan, paypa  wawan Absalonmi gobiernonta qechuyta munasharqan (2 Sam. 15:​12, 13). Salvakunanpaqqa Jerusalenmantan Davidqa ayqekunan karqan. Chaymi payqa kamachinkunata nirqan: “¡Usqhaylla kay llaqtamanta lloqsisun, mana jinaqa Absalonmi qonqaylla chayaramuspa llapa llaqtantinta wañuchiwasun!”, nispa (2 Sam. 15:14). Ichaqa llaqtataqa ch’intan saqesharqanku, manan pipas chaypi qhepakusharqanchu, llaqtamanta lloqsispañan Davidqa chayta cuentata qokurqan. Jinan payqa Sadocta juj sacerdotekunatawan kutichirqan, chhaynapi imatachá Absalón munashan chayta yachaspa payman willachimunankupaq (leey 2 Samuel 15:​27-29). Davidpa chay kamachisqantaqa allin yuyaywanmi chay sacerdotekunaqa ruwananku karqan. ¿Imarayku? Absalonqa payllapin piensaq, millaymi karqan, traicionerotaqmi karqanpas. ¿Iman pasanman karqan imapas mana allin lloqsiqtin? ¿“Allintan papayta yanapashankichis” ninmanchu karqan Absalón?

10. ¿Imaynatan Davidta librarqanku Sadocwan juj runakunapiwan?

¹⁰ Davidmi piensarqan imaynatachus Absalonta pantachinkuman chaypi. Chaypiqa Sadocwan, Davidpa jujnin amigon Jusaipiwanmi yanapananku karqan (2 Sam. 15:​32-37). Davidpa nisqanman jinaqa, Jusaiqa Absalonpa confianzantan jap’inan karqan, chaymantataq Absalonta yuyaychaspa pantachinan karqan. Chaykamataqmi Davidqa soldadonkunata allinta alistanan karqan. Chaykuna qhepamanmi Jusaiqa Sadocman Abiatarman ima Absalonpa imachus piensasqanta willachirqan (2 Sam. 17:​8-16). Chay iskaynin sacerdotekunataq Davidman chayta willachimurqanku (2 Sam. 17:17). Chhaynapin Jehová Diospa yanapayninwan, Sadocpa yanapayninwan, juj sacerdotekunaq yanapayninwan ima Davidta wañuymanta librarqanku (2 Sam. 17:​21, 22).

11. Hermanokunata yanapananchispaq kamachisqa kanchis chayqa, ¿imaynatan rikuchisunman Sadoc jina mana manchakuq kasqanchista?

¹¹ ¿Imaynatan rikuchisunman Sadoc jina kasqanchista sasachakuypi tarikuq hermanokunata yanapanapaq kamachisqa kaqtinchis? 1) Kamachikuykunaman jinan imatapas ruwananchis. Arí, ima kamachikuykunachá sucursalmanta  jamushan chayman jinan imatapas ruwananchis, chhaynapi jujlla kananchispaq (Heb. 13:17). Desgraciapi tarikuq hermanokunata yanapanapaqqa imaymana kamachikuykuna yuyaychaykuna iman kashan. Chaykunatan umalliqkunapas sapa kutillan qhawananku (1 Cor. 14:​33, 40). 2) Ama manchakuq kasun, ichaqa allin yuyaywanmi imatapas ruwananchis (Prov. 22:3). Chaypaqqa allin reparaqmi kananchis, manataqmi yanqaqa ima sasachakuymanpas jaykunanchischu. 3) Jehová Diospin confiananchis. Payqa sapankanchispin piensan, allin cuidasqa kananchistataqmi munanpas. Payqa yanapawasunpunin jujkunata allinta cuidananchispaq.

12, 13. ¿Imatan yachasunman Viktormanta Vitalimantawan? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹² Hermanonchis Viktormanta Vitalimantawan yachasun, paykunaqa umalliqkunan kanku. Paykunan encargasqa karqanku Ucraniapi hermanokunaman mijunata unutawan apanankupaq. Viktormi nin: “Ñaupaqtaqa mijuykunatan maskhaq kayku, chayta ruwashaspaqa sapa ratullanmi balakuna t’ojaqta uyariq kayku. Juj kutinmi juj hermano tiendanmanta askhata mijuyta qowarqanku, chaywanmi askha hermanokuna askha p’unchay alimentakurqanku. Chay mijuyta carroman seqachishaqtiykun noqaykumanta 20 metroman jinalla juj bomba chayamurqan, manchakuymi karqan. Ch’isiyaqmi Diospa yanapayninta mañakurqani kallpata qowananpaq hermanokunatapas yanapashanallaypaq”, nispa.

¹³ Hermano Vitalin nin: “Chaykunata ruwanapaqqa mana manchakuqmi kanayki karqan. Ñaupaq kutipi rishaspaqa chunka iskayniyoq horapin chayarqani, chayanaykaman Diosmanta mañakuspalla rirqani”, nispa. Manaña manchakurqanchu chaypas Vitaliqa allin yuyaywanmi imatapas ruwarqan. Paymi nillantaq: “Diosmantan yachayta mañakurqani. Chaymantapas mayninta rinapaqchá gobierno nirqan chaynintan manejaq kani. Hermanokunaqa llapankun juj sonqolla llank’aqku. Carreterakunatan limpiaqku, paykunan mijuykunatapas juñuqku, chaytataq carroman seqachimuqku; wasinkupipas sumaqtan chaskiwaqku. Chaypin Viktortawan alojawaqku mijuchiwaqku ima, chaykunawanmi astawanraq Diospi iñipurqani”, nispa.

AMAPUNI DIOSMANTAQA T’AQAKUSUNCHU

14. ¿Imaynan tarikunchis mayqen amigonchispas familianchispas Jehová Diosta saqepun chayqa?

¹⁴ Sonqo nanaypunin mayqen familiapas amigopas Diosmanta karunchakusqanta rikuyqa (Sal. 78:40; Prov. 24:10). Paywan allinta apanakurqanchis chayqa, astawanraqmi sonqoqa nanan. Chhaynapichus tarikurqanki chayqa, Sadocpa ejemplonqa allintan yanapasunkiman. ¿Imaraykun chayta nishanchis? Qatiqpi chayta yachasun.

15. ¿Iman pasarqan Sadocpa jujnin amigonwan, imaynatan rikuchirqan Dios sonqo kasqanta? (1 Reyes 1:​5-8).

¹⁵ Sadocpa amigon Abiatarmi Diospa churasqan David contra jataripurqan. Davidtaqa yapamantan jujnin wawanñataq gobiernonta qechuyta munarqan. Chay wawanpa sutinmi karqan Adonías, ichaqa Jehová Diosqa ñan willasqaña imaynas Salomón Davidman qatiq rey kanan karqan chayta (1 Crón. 22:​9, 10). Chay kutipin Abiatarqa Davidpa wawan Adoniasta apoyarqan (leey 1 Reyes 1:​5-8). Chhaynapin chay runaqa Davidta Jehová Diostawan traicionasharqan, maytachá Sadocqa llakikurqan chayta rikuspaqa. Paykunaqa tawa chunka wata masmi kuska llank’arqanku, sacerdoten karqanku (2 Sam. 8:17). Iskayninkun “Diospa rimanakusqan arcatapas” cuidarqanku (2 Sam. 15:29). Davidtapas tukuy tiempon apoyarqanku. Imaymanapin tarikurqanku Jehová Diosta servisqankupipas (2 Sam. 19:​11-14).

16. ¿Iman Sadocta kallpachanman karqan Jehová Diosmanta ama t’aqakunanpaq?

¹⁶ Rikusqanchis jina Sadocpa jujnin amigonña Diosmanta t’aqakurqan chaypas manan payqa chaytaqa ruwarqanchu. Davidpas allintan yacharqan Sadocqa mana jayk’aqpas saqenanta.  Adonías imachus ruwananta yacharuspan Davidqa Sadocman, Natanman, Benayaman ima rirqan Salomonta paypa rantinpi reyta churanankupaq (1 Rey. 1:​32-34). Sadoctaqa maytachá kallpacharqan Diospa kamachin Natanpas chay runa jina juj runakunapas. Chay runakunaqa tukuy sonqon apoyarqanku Diostapas churasqan rey Davidtapas (1 Rey. 1:​38, 39). Salomonqa rey kaspaqa Sadoctan churarqan “Abiatarpa rantinpi” sacerdote kananpaq (1 Rey. 2:35).

17. ¿Imaynatan Sadoc jina kasqaykita rikuchiwaq mayqen reqsisqaykipas Jehová Diosta saqepuqtin?

¹⁷ ¿Imaynatan rikuchiwaq Sadoc jina kasqaykita? Mayqen familiaykipas amigoykipas Jehová Diosta saqepun chayqa, allintan rikuchinayki qanqa Diospa partenmanta kasqaykita (Jos. 24:15). Diosqa yanapasunkin payllata servinaykipaq, chayrayku yanapayninta mañakuy; amapunin t’aqakunkichu iñiqmasikunamantapas. Papanchis Jehová Diosqa valoranmi pay sonqo kasqaykita, bendecisunkin payqa (2 Sam. 22:26).

18. ¿Imatan yachasunman Marcomanta esposanmantawan?

¹⁸ Marcomanta esposanmantawan yachasun. Paykunaq iskaynin ususinkus wiñaruspanku Jehová Diosmanta t’aqakapusqaku. Hermanonchismi nin: “Nacesqan p’unchaymantapachan wawaykitaqa mayta munakunki, allillan kanankutan munanki; imatapas ruwawaqmi paykuna allin kanankupaqqa. Ichaqa may sonqo nanaymi paykuna Jehová Diosta saqepunku chayqa”, nispa. Paymi nillantaq: “Jehová Diospa yanapaynillanwanmi allin kashayku. Paypa yanapayninwanmi noqata llaki qatiriwaqtinqa esposay yanapawan, esposayta llaki qatiriqtintaq noqa payta yanapani”, nispa. Hermananchismi nin: “Diospa kallpallanwanmi allin kashayku. Noqaqqa maytan sonqoy nanaq, noqaq kausaypi ususiykuna Diosta saqepunankupaqmi piensaq kani. Juj kutinmi chayta llapanta Diosman willakurqani. Chayllamanmi juj hermana asuykamuwarqan, paywanqa unayñan mana tuparqaykuchu. Paymi abrazaykuwarqan, uyayta qhawaykuspataq niwarqan: Manan qanchu juchayoq kanki, nispa. Chhaynatan Diosqa yanapawaqku; paypa yanapasqallanmi kunankama kusisqa Diosta servishayku”, nispa.

19. ¿Imata ruwanaykipaqmi listo kashanki?

¹⁹ Jehová Diosqa Sadoc jina mana manchakuq valiente kananchistan munan (2 Tim. 1:7). Ichaqa payqa manan munanchu noqallanchispi confiananchistaqa, aswanpas paypi confiananchistan munan. Chhaynaqa imapipas tarikunki chayqa, kallpata valortapas necesitanki chayqa Jehová Diospa yanapayninta mañakuy. Payqa yanapasunkipunin Sadoc jina mana manchakuq valiente kanaykipaq (1 Ped. 5:10).