1. ¿Imaniwaqmi Diosmanta jamuq cheqaq kaq yachachikuyta yachasqaykimanta?

 JEHOVÁ Diosta serviqkunaqa siminta munakusqanchisraykun paytaqa servishanchis, imachus yachachisqanta yachaspan paypiqa iñinchis (Rom. 10:17). Chaymantapas Jehová Diosqa cheqaq kaqta allinta sayachinanpaq columnata jinan llaqtantaqa kay pachapi jatarichirqan (1 Tim. 3:15). Chaymi chay llaqtapi pusariq umalliqkunataqa kasukunanchis. Paykunaqa Bibliapi nisqanman jinan ima kamachikuytapas ima yuyaychaytapas apachimunku (Heb. 13:17).

2. Santiago 5:19 textopi nisqanman jina, ¿iman mayninpi pasawasunman?

² Chaskikusunmanña Diosmanta jamuq cheqaq yachachikuyta chaypas, yachasunmanña Diospa llaqtanpi umalliqkunata kasukunanchista chaypas, yaqapaschá mayninqa pantasqa ñanman apasqa kasunman (leey Santiago 5:19). Satanasqa chaytapunin munashan, payqa manan munanchu Bibliapi confiananchista, ni Diospa llaqtanmanta jamuq kamachikuykuna kasukunanchistapas (Efes. 4:14).

3. ¿Imaraykun cheqaq kaq yachachikuyman k’askakunanchis? (Efesios 6:​13, 14).

³ (Leey Efesios 6:​13, 14). Pisi tiempollamantan Satanasqa imaymana yanqa rimaykunata ch’eqerichinqa, chhaynapi llapa nacionkuna Jehová Dios contra jatarinankupaq (Apo. 16:​13, 14). Chaymantapas Satanasqa Diosta serviqkunatan engañayta munanqa, tukuy atisqantan chaypaq kallpachakunqa (Apo. 12:9). Chaymi noqanchisqa yachananchis reparayta imaynas cheqaq yachachikuy chayta imaynataqsi yanqa yachachikuy chaytapas; cheqaq yachachikuytataqmi kasukunanchis (Rom. 6:17; 1 Ped. 1:22). Manchay ñak’ariy tiempota pasananchispaqqa astawanraqmi chayta yachananchis kanqa.

4. ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis?

⁴ Kaypin yachasunchis imayna runas kana Bibliamanta jamuq  cheqaq kaqta allinta reparananchispaq chayta, imaynas chhayna kay Diospa llaqtanmanta jamuq kamachikuyta kasukunanchispaq yanapawasun chaytapas. Chaymantapas yachasunmi ima kinsa ruwaykunatas ruwananchis cheqaq kaqman k’askakunanchispaq chaytapas.

¿IMAYNA RUNAN KANA CHEQAQ YACHACHIKUYTA ALLINTA REPARANAPAQ?

5. Jehová Diosta manchakusun chayqa, ¿imatan ruwasun?

⁵ Yachanan Jehová Dios manchakuyta. Pipas Jehová Diosta manchakuqqa manan munanchu paypa sonqonta k’iriyta, aswanpas tukuy atisqantan kallpachakun allin kaqta mana allin kaqtapas reparananpaq; cheqaq kaqta yanqa kaqtapas reparananpaq, kallpachakuntaq mayqenchus Jehová Diosman gustan chayta ruwananpaq (Prov. 2:​3-6; Heb. 5:14). Chaymantapas Jehová Diosta manchakuq runaqa manan runata manchakuspachu imatapas runaq munasqanman jina ruwan, mayninqa runaq munayninta ruwaspaqa Diostan phiñachisunman.

6. ¿Imatan chunka qhamiyaq runakuna ruwarqanku, imaraykun chayta ruwarqanku?

⁶ Diosta manchakunamanta runakunata manchakuyta qallarisunman chayqa, yaqapaschá Diosmanta jamuq willakuyta creenamantaqa yanqa rimaykunata creesunman. Chaypaq piensasun ñaupa tiempopi chunka iskayniyoq qhamiyaq runakunapi. Paykunatan Moisés kacharqan Diospa prometesqan jallp’ata qhawaq rinankupaq. Paykunamanta chunka runakunaqa Jehová Diosta manchakunankumantaqa runakunatan mancharikapurqanku. Chaymi nirqanku: “Manan atisunmanchu chay runakunawan maqanakuq riytaqa, paykunaqa noqanchismanta aswan kallpasapa runakunan kanku”, nispa (Núm. 13:​27-31). Arí, runaq qhawaykunanpaqqa chay Canaán runakunaqa Israel runakunamanta aswan kallpasapakunan karqanku, razontan chay chunka runakunaqa nisharqanku. Ichaqa chhaynata nispaqa qonqapusharqankun Jehová Diosta. ¿Imaraykun chayta nishanchis? Jehová Diosmi paykunataqa chay llaqtaman pusasharqan, payqa chayman jaykunankutan munasharqan.  Chaymantapas Jehová Diosqa ñan ñaupaqkunapiqa vencerqanña paykunaq enemigon runakunata. Chaykunapichus piensankuman karqan chayqa, tukuy atiyniyoq Dioswanmi chay Canaán runakunataqa tupanachinkuman karqan manan paykunawanchu. Josuewan Calebwanmi ichaqa mana chay chunka runakuna jinachu karqanku, paykunaqa tukuy sonqon Jehová Diospi confiarqanku, paypa ñaupanpi allin qhawarisqa kaytataqmi munasharqankupas. Chaymi paykunaqa nirqanku: “Jehová Diosta kusichisun chayqa, payqa yanapawasunpunin chay jallp’aman jaykunanchispaq”, nispa (Núm. 14:​6-9).

7. ¿Imatan ruwananchis runata manchakunamantaqa Jehová Diosta masta manchakunanchispaq? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁷ Runakunata manchakunamanta Jehová Diosta manchakunapaqqa manaraq imatapas ruwashaspan allinta piensananchis imakunas payman gustan chaypi (Sal. 16:8). Bibliapi ima willakuytapas leeshaspaqa tapukuy: “Noqa chaypi kashayman karqan chayqa, ¿imatan ruwayman karqan?”, nispa. Kaypi piensay: Chaypis kashawaq karqan chay chunka runakuna imachus rikumusqankumanta rimashaqtinku. ¿Creewaqchu karqan paykunaq rimasqankuta? ¿Runakunata mancharikuspachu paykunaq siminpi masta confiawaq karqan? Icha, ¿Diospichu confiawaq karqan? Yachasqanchis jina chay tiempopiqa yaqa llapa runakunan mana repararqankuchu imaynas Josuewan Calebwanqa sut’illanta rimasharqanku chayta. ¿Imapin tarikurqanku chhayna kasqankumanta? Manan jaykurqankuchu Diospa prometesqan jallp’aman (Núm. 14:​10, 22, 23).

8. ¿Imayna runa kananchispaqmi kallpachakunanchis, imarayku?

⁸ Humilde sonqon kana. Jehová Diosqa humilde sonqo runakunamanmi sut’ita rikuchin cheqaq yachachikuykunataqa (Mat. 11:25). Diosmanta chayraq yachashaspaqa humilde sonqon karqanchis, chaymi facil-llata simintaqa chaskikurqanchis (Hech. 8:​30, 31). Chaywanpas yaqapaschá tiempowanqa jatunchakuq orgulloso runaman tukupusunman. Chhaynachus kasunman chayqa yaqapaschá imachus piensasqanchista qhawarisunman Bibliapi yuyaychaykunawan Diospa llaqtanpi kamachikuykunawan igualta jinaraq.

9. ¿Iman yanapawasunman tukuy tiempo humilde sonqo kananchispaq?

⁹ ¿Iman yanapawasunman humilde sonqo runa kananchispaq? Chaypaqqa imaynas Jehová Diospa ñaupanpiqa mana imapaschu kanchis chaypin masta piensananchis (Sal. 8:​3, 4). Chaymantapas paypa yanapaynintan mañakunanchis, paymanta jamuq yachachikuykunatan humilde sonqowan chaskikunanchispaq. Chayta ruwasun chayqa Diosninchisqa yanapawasunmi siminpi imachus nisqanta llaqtanpi imachus nikusqantapas kasukunanchispaq, manataqmi munayninchistachu ruwayta munasun. Bibliata leeshaspa allinta reparay imaynas Jehová Diosmanqa humilde sonqo runakuna gustan chayta, imaynas jatunchakuq orgulloso runakunataqa cheqnikun chaytapas. ¿Diospa llaqtanpi ima jatun llank’anatapas chaskiwaq chayri? Chayta chaskispapas aman imatapas alabakuq jinaqa ruwankichu, kallpachakullaypuni k’umuykuywan tukuy imatapas ruwanaykipaq.

¿IMATAN RUWANANCHIS CHEQAQ YACHACHIKUYMAN K’ASKASQA KANANCHISPAQ?

10. ¿Pikunawanmi Jehová Dios ñaupa tiempopi llaqtanta pusarirqan, pikunawanmi kamachikuykunatapas qorqan?

¹⁰ Diospa churasqan llaqtapi confiay. Ñaupa Israel runakunaq tiemponpiqa Jehová Diosqa Moiseswan Josuewan iman llapa imachus munasqanta llaqtanman willachirqan (Jos. 1:​16, 17). Diospa churasqan chay runakunata kasukuspaqa thajmi Israel runakunaqa kausaqku. Ñaupa tiempo iñiqkunaq tiemponpipas Jehová Diosqa chunka iskayniyoq apostolkunawanmi llaqtanta pusarirqan (Hech. 8:​14, 15). Chaymantaqa Jerusalenpi juj umalliqkuna iman chay  grupo iñiqkunaman yapakurqan. Chay tiempopi iñiqkunaqa paykunaq imachus nisqantan kasukuqku, chhaynapin iñiq t’aqakunaqa “iñiyninkupi aswan-aswanta kallpachakusharqanku, sapa p’unchaytaqmi askhayasharqankupas” (Hech. 16:​4, 5). Kay tiempopipas sichus Jehová Diospa llaqtanpi imachus nikusqanta kasukusun chayqa allinmi kasunchis. Ichaqa, ¿iman pasanman Diospa llaqtanpi pusariq umalliqkunata mana kasukuqtinchis? Chaypaq yachasun imas pasarqan prometesqa jallp’aman rishaq Israel runakunawan chayta.

11. ¿Iman pasarqan Jehová Diospa churasqan umalliqkuna contra jatariq runakunata? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

¹¹ Israel runakuna prometesqa jallp’aman rishaqtinkun wakin runakuna Jehová Diospa churasqan Moisés contra rimayta qallarirqanku. Paykunan nirqanku: “Israel runakunaqa llapankun Diospa ajllakusqan runakuna kanku [manan Moisesllachu]. Jehová Diosqa paykuna chaupipin kashan”, nispa (Núm. 16:​1-3). Arí Israel llaqtaqa Diospa ajllakusqan llaqtan karqan, ichaqa Moisestan churarqan paykunata umallinanpaq (Núm. 16:28). Chhaynaqa, Moisés contra rimaspaqa Jehová Dios contran rimasharqanku. Chay runakunaqa manan Diospa imachus munasqanpichu piensasharqanku, aswanpas paykunaq munayninkupin. Paykunaqa umalliq kayta atiyniyoq kaytan munasharqanku. Chhayna kasqankuraykun Jehová Diosqa chay runakunata jinallataq paykunata apoyaq juj runakunatawan ch’usaqman tukuchipurqan (Núm. 16:​30-35, 41, 49). Jehová Diosqa manan cambianchu, kay tiempopipas payqa manan allinpaqchu qhawarin llaqtanta pusariqkunata mana respetaqkunataqa.

12. ¿Imaraykun tukuy sonqo confiananchis Diospa llaqtanta pusariqkunapi?

¹² Tukuy sonqon confiananchis Diospa llaqtanta pusariq umalliqkunapiqa. Bibliaq ima nisqantapas allinta estudiaspa imatapas allchaparinapaq jina qhawarinku chayqa ruwankun chayta paykunaqa. Diospa llaqtanpi imapas imayna aparikunanta cambianapaq jina qhawarinku chaypas cambiankun chaytaqa  (Prov. 4:18). ¿Imaraykun chayta paykuna ruwanku? Jehová Diospa sonqonta kusichiyta munaspan. Chaymantapas paykunaqa tukuy atisqankutan kallpachakunku Diospa siminman jinapuni imatapas ruwanankupaq, llapanchismi chayta ruwananchispaqqa kallpachakunanchis.

13. ¿Iman “ancha allin yachachikuykuna”, imatan ruwananchis chay yachachikuykunawan?

¹³ Jap’ipakushallay “ancha allin yachachikuykunaman” (2 Tim. 1:13). ¿Imataq chay “ancha allin yachachikuykunari”? Chaykunaqa Diospa simin qelqapi kaq ancha allin yachachikuykunan (Juan 17:17). Llapa ima yachasqanchispas Bibliaq nisqanman jinapunin kashan. Kay Diospa llaqtanpiqa chayman jina imatapas ruwananchispaqmi yachachisqa karqanchis ¿riki? Chaytachus kasukusun chayqa allillanmi kasunchis.

14. ¿Iman pasarqan ñaupa tiempopi wakin iñiqkunawan “ancha allin yachachikuykunamanta” t’aqakuqtinku?

¹⁴ ¿Iman pasanman chay “ancha allin yachachikuykunamanta” t’aqakuqtinchis? Chaypaq piensasun apostolkunaq tiemponpi imachus pasarqan chaypi. Chay tiempopin wakin iñiqkuna nisharqanku: “Jehová Diospa p’unchayninqa kaypiñan kashan”, nispa. ¿Imaraykun chhaynata rimashankuman karqan? Yaqapaschá chaymanta rimaq juj cartata chaskirqanku. Apóstol Pablomantapas jamushanman karqan jinapaschá chay cartaqa karqan, manan paykunaqa qhawarillarqankupaschu cheqaqchus chay icha manachus chayta. Aswanmi paykunaqa, Tesalónica llaqtapi iñiqkunaqa, jujkunamanwanraq chayta willasharqanku. Ichaqa sichus chay iñiqkuna ñaupaqpi apóstol Pabloq imachus nisqanta yuyarinkuman karqan chayqa manan engañachikunkumanchu karqan (2 Tes. 2:​1-5). Apóstol Pabloqa ñan willasqaña imaynas mana llapa runaq simintachu creenanku karqan chayta. Ama yapamanta engañasqa kanankupaqmi apóstol Pabloqa iskay kaq carta apachisqanpi nirqan: “Napaykuytan qankunaman apachimuykichis, chay napaykuytaqa noqa kikiy Pablon qelqamushani, khaynatapunin noqaqa qelqani”, nispa (2 Tes. 3:17).

15. ¿Imatan ruwasunman cheqaq jina kaq yanqa rimaykunata ama creenanchispaq? Juj ejemplota willay. (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

¹⁵ ¿Imatan yachasunman apóstol Pabloq Tesalónica llaqtapi iñiqkunaman imachus qelqasqanmanta? Yaqapaschá admiranapaq jina ima  noticiapas otaq willakuypas chayamuwasunman. Ichaqa manapaschá chayqa Bibliapi yachasqanchisman jinachu kashanman. Chhayna kaqtinqa manan creenanchispachachu chaykunataqa. Ñaupa tiempopis Unión Soviética nisqa nacionkunapi Diospa llaqtanman juj cartata jaykuchisqaku. Chayqa umalliq t’aqamantapas jamushanman jinas kasqa, chay cartapis hermanokunata kallpachasqa sapaq organizacionta jatarichinankupaq. Chay cartaqa cheqaqpas kanman jinas kasqa. Chaywanpas allin sonqo iñiqkunaqa manan urmarqankuchu chay trampaman. Paykunaqa faciltas reparasqaku imaynas chay cartaqa mana imachus yachasqankuman jinachu kasharqan chayta. Kay tiempopipas Diospa llaqtanta cheqnikuqkunaqa t’aqanachiyta munawaspanchismi kay internet chaupinta imaymana yanqa willakuykunata ch’eqerichimunkuman. ¿Imatan ruwasunman “ama yuyayninchista ratulla cambiananchispaq”? Allintan reparananchis chaykuna uyarisqanchis Diospa siminmanta yachasqanchisman jinachus kashan icha manachus chayta (2 Tes. 2:2; 1 Juan 4:1).

16. Romanos 16:​17, 18 textoq nisqanman jina, ¿imatan ruwananchis cheqaq yachachikuymanta t’aqakuq runakunawan?

¹⁶ Dios sonqo runakunawan kuskallapuni kay. Jehová Diosqa munan llapanchispas juj sonqolla payta adorananchistan. Chaypaqqa llapanchismi cheqaq yachachikuyman jap’ipasqa kananchis; chay cheqaq yachachikuymanta t’aqakuqkunaqa mayninqa t’aqanakuytan Diospa llaqtanpi jatarichinku. Bibliapi nisqanman jinaqa karunchakunanchismi chay runakunamantaqa, chhaynapin paykunaqa mana samaykuwasunchu (leey Romanos 16:​17, 18).

17. ¿Iman kanqa cheqaq yachachikuyman jap’ipasqa kaqtinchis?

¹⁷ Sichus cheqaq yachachikuyta allinta yachasun chayqa, qaqatan chayman jap’ipakusunchis, thajmi kausasunchis, allinmi iñiyninchispipas kasunchis (Efes. 4:​15, 16). Amapuni engañachikusunchu Satanasmanta jamuq yanqa yachachikuykunawanqa. Chaykunamanta t’aqakusun chayqa Jehová Diosqa yanapawasunmi manchay ñak’ariy tiempopiqa. Chhaynaqa cheqaq yachachikuyman jap’ipasqa kasun, “chhaynapin thaj kayta qoq Diosqa” noqanchiswan kashanqa (Filip. 4:​8, 9).