1. ¿Imaraykun kuraqkunamanta imaymanata yachasunman?

 LLIUPAS munasunmanmi imata ruwananchispaqpas pillapas yuyaychariwananchista ¿riki? Chaypiqa umalliqkuna juj Dios sonqo runakuna iman yanapawasunman. Paykuna noqanchismanta aswan kuraq runakunaña kankuman chaypas, ima yuyaychasqankupas allinninchispaqmi. Chaymi siminkutaqa mana jinataqa qhawarparinanchischu. Jehová Diosqa kuraq runakunamanta yachananchistan munan. Paykunaqa unayñataq kausashanku chayqa, imaymanapaqmi allin experienciayoq kanku. Allin yachayniyoq allin yuyayniyoq iman kanku (Job 12:12).

2. ¿Imamantan kaypi yachasun?

² Ñaupa tiempokunapiqa Jehová Diosqa kuraq runakunawanmi llaqtanta pusarichiq. Paykunamanta wakinmi kashan Moisés, David, apóstol Juan ima. Paykunaqa jujniray tiempokunapin kausarqanku, jujniraytaqmi vidankupas karqan. Ichaqa vidanku tukukunan patapiña kashasqanta reparakuspan sapankanku qhepa wiñay runakunata allinta yuyaycharqanku. Paykunaqa Diosta kasukunankupaqmi tiemponkupi wayna runakunata yuyaycharqanku. Paykunaq rimasqanku simikunaqa Bibliapin kashan. Diosmi encargakurqan chaykuna qelqasqa kananpaq. Chay simikunaqa yanapawasunmanmi waynatapas kuraqtapas (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16). Kaypin yachasun chay kinsantin runakunaq despedikusqan simikunamanta. Yachasunmi imaynatas chaykunawan yanapachikusunman chaytapas.

“UNAYTAN KAUSANKICHIS”

3. ¿Imatan Jehová Dios Moiseswan ruwachirqan?

³ Moisesmanta yachasun. Payqa wañupunan p’unchaykaman tukuy sonqowan Jehová Diosta servirqan. Chaymantapas payqa profeta, juez, ejercitopi umalliq iman karqan. Ñaupa tiempo  kausaymantapas tiemponpi kausaymantapas allintan yachaq. Paymi Israel llaqtatapas Egiptomanta pusamurqan, payqa rikurqanmi Jehová Diospa imaymana milagro ruwasqantapas. Paywanmi Diosqa qelqachirqan ñaupaqpi pisqa librokunatapas. Paymi qelqarqan Salmos 90 capitulotapas. Yaqachus jina pay qelqanman karqan 91 capitulotapas. Paychus jina qelqanman karqan Job librotapas. Chhaynaqa Moisesqa imaymanapin allin experienciayoq karqan.

4. ¿Pikunatan Moisés yuyaycharqan, imaraykun chayta ruwarqan?

⁴ Tiempowanmi Moisesqa manaraq wañupushaspa Israel runakunata juñurqan imakunatachus rikurqanku chayta yuyarichinanpaq. Chay tiempopaqqa 120 watanpin Moisesqa kasharqan. Paykunamanta wakinqa wayna kashaspan rikurqanku imaynatas Jehová Diosqa Egipto runakunata castigarqan chayta (Éx. 7:4). Rikurqankun imaynatas puka lamar-qochanta chimpamurqanku chayta, imaynas faraonpa ejercitonqa chinkachisqa karqan chaytapas (Éx. 14:​29-31). Ch’in ladopi kashaspapas rikurqankun imaynatas Diosqa paykunata cuidarqan chaytapas (Deut. 8:​3, 4). Chaykunata yuyarichinanpaqmi Moisesqa Israel runakunata juñurqan. Prometesqa jallp’aman jaykunankuña kashaqtinmi chayta ruwarqan. a

5. Moisespa nisqanman jina, ¿imayna kausaymi Israel runakunata suyasharqan? (Deuteronomio 30:​19, 20).

⁵ ¿Imanirqanmi Moisés? (Leey Deuteronomio 30:​19, 20). Paypa nisqanman jinaqa Israel runakunataqa munay kausaymi suyasharqan. Diospa bendicionninwanqa unaytan chay prometesqa jallp’api kausananku karqan. Chaymantapas chay jallp’aqa may munaymi may sumaqmi karqan. Chay jallp’amanta rimaspan Moisesqa nirqan: “Diosniykin […] pusaykusunkichis, mana perqasqaykichis jatun llaqtakunaman, munay llaqtakunaman, mana llank’asqaykichis askha mijuykunayoq wasikunaman, mana t’oqosqaykichis pozokunaman, mana plantasqaykichis uvas chajrakunaman, aceituna chajrakunamanwan”, nispa (Deut. 6:​10, 11).

6. ¿Imaraykun Jehová Dios jinallata qhawarqan juj nacionkuna Israel runakunata apapunanta?

⁶ Ichaqa tukuy tiempo chhayna sumaq kausayta apanankupaqqa Jehová Diostan kasukunanku karqan. Chaymi Moisesqa paykunata kallpacharqan Jehová Diosta munakunankupaq, paypa siminta uyarikunankupaq, payllaman k’askakunankupaqwan. Israel runakunan ichaqa mana Diospa siminta kasukurqankuchu. Jinan Diosqa jinallata qhawarqan Asiria runakuna paykunata apapunanta. Wakintaqa Babilonia runakunan apapurqanku (2 Rey. 17:​6-8, 13, 14; 2 Crón. 36:​15-17, 20).

7. ¿Imatan yachasunman Moisespa imachus nisqanmanta? (Qhaway kay parrafopaq fotota dibujotawan).

⁷ ¿Imatan chaymanta yachasunman? Kasukuq kaspaqa wiñay kausaytan chaskisun. Imaynan Israel runakunaqa prometesqa jallp’aman jaykunankuña kasharqan, chhaynapin noqanchispas tarikushanchis. Ñan chayashanchisña Diospa prometesqan mosoq kausayman. Chay kausay chayamuqtinqa kay pachaqa munaymi kapunqa (Isa. 35:1; Luc. 23:43). Chaypiqa manan kanqañachu Satanaspas ni supaykunapas (Apo. 20:​2, 3). Manan kanqañachu falso religionkunapas (Apo. 17:16). Manan kanqañachu runakunata sufrichiq gobernantekunapas (Apo. 19:​19, 20). Chaypiqa manañan kanqañachu mana allinta ruwaq runakunapas (Sal. 37:​10, 11). Aswanpas llapa runakunan Jehová Diospa kamachikusqanman jina kausanqaku. Llapanchismi juj sonqolla kasunchis. Chhaynataq kanqa chayqa munanasqan kausasun, llapa runapin  confiayta atisun (Isa. 11:9). ¡May munaymi llapa chaykunaqa ¿riki?! Sichus Jehová Diosta kasukuspallapuni kausasun chayqa, wiñay-wiñaypaq kausaytan tarisun (Sal. 37:29; Juan 3:16).

8. ¿Imaynatan juj misionero hermanota yanaparqan wiñay kausayta suyakusqan? (Judas 20, 21).

⁸ Diospa promesanpi yuyayninchis kanqa chayqa, ima sasachakuypiña tarikusun chaypas manan pisipasunchu (leey Judas 20, 21). Chaymantapas chay promesapichus piensasun chayqa manan faciltachu ima tentacionmanpas urmasunchis. África ladopi juj misionero hermanomanta rimasun. Paymansi juj tentación jamullaqpuni, ichaqa kallpachakusqas ama chayman urmananpaq. Paymi nin: “Sonqoypin niq kani: ¿Imaraykutaq chay mana allinmanri urmayman? Wiñay kausay suyakusqaytachá chinkachiyman, nispa. Chaymi chay mana allin munapayay contra qaqata sayarqani, Diospa yanapaynintapas mañakurqanin. Paypa yanapayninwanmi thajlla payta servishani”, nispa.

“ALLILLANPUNIN KANKI”

9. ¿Imakunapin tarikurqan David?

⁹ Rey Davidmanta rimasun. Davidqa músico, takikuna qelqaq, guerrakunapi maqanakuq profeta iman karqan. Chaymantapas payqa imaymana sasachakuykunapin tarikurqan. Askha watan rey Saulmanta ayqekuspa kausarqan. Reyña kashaspapas wawan Absalonmantan ayqekurqan. Chay runaqa rey kasqantan qechuyta munarqan. Chhaynakunapiña tarikurqan chaypas, mayninpi pantarqanña chaypas Davidqa wañupunankaman Dios sonqollapuni karqan. Paymanta rimaspan Diosqa nirqan: “Sonqoypaq jina runan”, nispa. Chhaynataq chayqa, allinmi kanman Davidpa yuyaychasqanta uyarikuyqa ¿riki? (Hech. 13:22; 1 Rey. 15:5).

10. ¿Imaraykun David yuyaycharqan wawan Salomonta?

¹⁰ Davidpa imachus nisqanta uyarinapaq wawan Salomonta rimapayasqanta qhawarisun. Salomontaqa Jehová Dios kikinmi ajllakusqa Davidpa rantinpi rey kananpaq. Paymi Dios adoraytapas templo ruwaytapas umallinan karqan (1 Crón. 22:5). Ichaqa Salomonpaqqa manan facilchu chaykunaqa kasharqan, imaymana mana allinkunan ñanpi suyasharqan. ¿Imaninmanmi karqan payta David?

11. ¿Ima yuyaytan David qorqan Salomonman, imaynapin paypa nisqanqa cheqaqpuni karqan? (1 Reyes 2:​2, 3). (Qhaway kay parrafopaq fotota dibujotawan).

¹¹ ¿Imanirqanmi David? (Leey 1 Reyes 2:​2, 3). Davidpa nisqan jina, Salomonqa Diosta kasukuspallan allin kausayta apanan karqan. Chhaynan karqan Diosta kasukusqan tiempopiqa, allintan imatapas ruwarqan (1 Crón. 29:​23-25). Salomonqa Diospa nisqanman jinan juj munay templota ruwarqan. Bibliapi kaq askha librokunatan qelqarqan. Chaymantapas payqa allin reqsisqa yachaysapa runa, qhapaq runa iman karqan (1 Rey. 4:34). Ichaqa Davidpa nisqan jina Diosta kasukullaqtinmi tukuy imapas allin lloqsinan karqan. Tiempowanqa Salomonqa manan Diostaqa kasukapurqanchu, aswanmi falso dioskunata adorarqan. Chayraykun Jehová  Diosqa paymanta karunchakapurqan. Manataq Dioswanchu kasharqan chayqa, manañan Salomonqa allintañachu gobiernarqanpas (1 Rey. 11:​9, 10; 12:4).

12. ¿Imatan yachasunman Davidpa imachus nisqanmanta?

¹² ¿Imatan chaymanta yachasunman? Kasukuq kaspaqa kusi kausaytan tarisun (Sal. 1:​1-3). Ichaqa manapaschá Jehová Diosqa Salomonman jinachu qhapaq kayta qowasun, manapaschá pay jinachu allin reqsisqa kasunchis. Chaywanpas kasukuq kasun chayqa yachaytan qowasun, chhaynapitaq allin yuyaywan imatapas ruwasunchis (Prov. 2:​6, 7; Sant. 1:5). Diospa yuyaychasqanqa allinpunin. Paypa yuyaychasqanqa yanapawasunmanmi llank’anapi, estudiopi kusirikuypipas. Yanapawasunmanmi qolqeta imayna qhawarinapaqpas. Chhaynaqa Dioswan pusachikusun, chhaynapin ñak’ariykunamanta librakusunchis (Prov. 2:​10, 11). Chaymantapas allin amigokunatan tarisun, familiapipas munaytan kausasun.

13. ¿Imaynapin Carmen allin kausayta tarirqan?

¹³ Mozambique nacionpi tiyaq Carmen sutiyoq hermanamanta rimasun. Payqa allin estudioyoq kaspa kusisqa kausananpaqsi piensasqa. Jinas payqa universidadman jaykusqa. Chaypis Arquitectura nisqata estudiayta qallarisqa. Paymi nin: “May kusisqan kasharqani chayta estudiaspay. Ichaqa nishutan chay qechuwasharqan kallpayta tiempoytapas. Chaypiqa 7:30 tutamantanmanta 6:00 tardekaman estudiaq kani. Manan facilchu kasharqan juñunakuykunaman rinaypaqpas, iñiypipas pisipapusharqanin. Sonqoypiqa allintan reparakusharqani imaynas iskay patrontapas servishayman jina kasharqani chayta”, nispa (Mat. 6:24). Payqa Diospa yanapaynintas mañakusqa, qelqakunata imas estudiasqa. ¿Imatan chaymanta ruwanman karqan? Paymi nillantaq: “Allin iñiq hermanokuna mamitay iman allin yuyayta qowarqanku, chhaynapin universidadta saqepurqani. Tukuy tiempoywantaqmi Jehová Diosta serviyta qallarirqani. Chay qhepamanqa allin yuyaywanmi imatapas ruwarqani. ¡May kusisqan kashani chayta ruwasqaymanta!”, nispa.

14. ¿Ima yuyaytan qorqanku Moisespas Davidpas?

¹⁴ Kaykama yachamusqanchis jina Moiseswan Davidwanqa tukuy sonqon Jehová Diosta munakurqanku, payta kasukuspan kausaqkupas. Despedikushaspan paykunaqa uyariqninkunata kallpacharqanku Dios sonqollapuni kanankupaq. Chaymantapas willarqankun imaynas Diosmanta t’aqakuyqa mana allinchu  chayta. Pipas t’aqakuqqa manañan paypa bendicionninta chaskinanchu karqan. Paykunaq nisqankuqa noqanchistapas allintan yanapawasunman. Askha watakuna qhepamanmi juj runapas willallarqantaq imaynas Diosta kasukuyqa ancha allinpuni chayta.

“IMAMANTAPAS ASTAWANRAQ KUSIKUNI”

15. ¿Imakunapin tarikurqan apóstol Juan?

¹⁵ Apóstol Juanmanta yachasun. Jesusqa anchatan Juantaqa munakuq (Mat. 10:2; Juan 19:26). Chaymantapas Juanqa lliupin Jesusta puriysirqan. Jesuspa imaymana milagro ruwasqantan rikurqan; sasa tiempokunapipas paywanmi kasharqan. Wañuchishaqtinkupas Jesuspa ladonpin Juanqa kasharqan. Kausarimpusqan qhepamanpas Juanqa rikurqanmi Jesustaqa. Chaymantapas Juanqa rikurqanmi imaynatas ñaupa tiempopi Diospa llaqtan wiñarqan chayta. Payqa Jesuspi iñiqkunataqa qallariymantapachan rikurqan. Lliutan rikurqan “allin willakuykunata pachantinpi willakusqantapas” (Col. 1:23).

16. ¿Pikunatan yanaparqan Juanpa apachisqan carta?

¹⁶ Pisiña kausaynin kashaqtinmi Juanqa Diospa yuyaychasqan kaspa imaymana librokunata qelqarqan, Jesucristoq rikuchisqan rijuriykunatan qelqarqan (Apo. 1:1). Sutinta apaq Juan librotapas paymi qelqarqan. Sutinta apaq kinsa cartakunatapas paymi qelqarqan. Kinsa kaq cartataqa Gayo sutiyoq iñiqpaqmi qelqarqan. Paytaqa wawanta jinan rikurqan (3 Juan 1). Chay tiempopaqqa askhatañachá Juanqa yanaparqan Jesuspi iñinankupaq. Juanpa qelqasqanqa llapa iñiqkunatan yanaparqan; kay tiempopipas yanapashanmi.

17. 3 Juan 4 nisqan jina, ¿iman kusikuyta apamun?

¹⁷ ¿Ima nirqanmi Juan? (Leey 3 Juan 4). Juanpa nisqanman jinaqa Diosta kasukuyqa kusikuytan apamun. Juan chay cartata qelqashaqtinqa wakin runakunaqa falso yachachikuytan ch’eqerichisharqanku, iñiqkunata iman t’aqanachisharqanku. Wakinmi ichaqa cheqaq kaqpi allinta purisharqanku. Jehová Diospa “kamachisqanman jinan kausasharqanku” (2 Juan 4, 6). Paykunawanmi Juanqa ancha kusisqa kasharqan, Jehová Diospas may kusisqachá paykunawanqa kasharqan (Prov. 27:11).

18. ¿Imatan yachasunman Juanpa imachus nisqanmanta?

¹⁸ ¿Imatan chaymanta yachasunman? Diosman jap’ipasqalla kasun chayqa, kusisqan kausasun (1 Juan 5:3). Chayqa chhaynapunin, paypa sonqonta kusichinchis chayqa sonqonchispas kusikunmi ¿riki? Payta kusichinapaqqa manan ima tentacionmanpas jaykunachu, aswanmi siminta kasukunanchis (Prov. 23:15). Ichaqa manan payllachu kusikun, janaq pachapi  wakin kamachinkunapas kusikunkun (Luc. 15:10). Noqanchispas jujkuna ima llakipiña tarikuspapas Diosllaman jap’ipakusqankuta rikuspaqa maytan kusikunchis ¿riki? (2 Tes. 1:4). Chhaynata llapanchis Diosllawan kasun chayqa payllaman jap’ipakusun chayqa, Satanaspa kamachisqan kay millay kausay chinkapuqtinqa may kusisqan kasunchis.

19. ¿Ima nirqanmi juj hermana jujkunata yachachiymanta? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

¹⁹ Jujkunaman Diosmanta yachachiypas may kusikunapaqmi ¿riki? Chaypaq yachasun República Dominicana nacionmanta Rachel sutiyoq hermanamanta. Paypa nisqanman jinaqa Diosmanta willayqa manas imawanpas igualakunchu. Jujkunata yanapasqanmanta rimaspan nin: “Pimanpas estudiota qonki, paytaq pisi-pisimanta vidanta cambian Diospitaq confianpas, paytataq munakunpas chayqa may kusikunapaqmi chayta rikuyqa. Manan chay kusikuytaqa imapas qosunkimanchu. Imataña ruwarqanki chay runata yanapanaykipaq chaypas chaykunaqa manan igualanchu kusikuyniykimanqa”, nispa.

CHAY RUNAKUNAQ DESPEDIKUSQAN SIMIKUNAWAN YANAPACHIKUSUN

20. ¿Imapin Moiseswan, Davidwan, Juanwanpas juj sonqolla kanchis?

²⁰ Moisespas Davidpas Juanpas manan kaq tiempopichu kausarqanku. Jujniray kausayniyoqmi sapankankupas karqanku. Chaywanpas juj ruwaypin juj sonqolla karqanku. ¿Ima ruwaymi chay kanman karqan? Paykunaqa cheqaq Diostan Jehová Diostan servirqanku. Paykunaq servisqanku Diostan noqanchispas servishanchis. Chhaynaqa chay runakuna jina paypi confiasun paypa yanapayninta mañakusun. Diosqa payta serviqkunataqa bendecinpunin.

21. ¿Ima bendicionkunatan chaskinqaku Moisespa, Davidpa, Juanpa yuyaychasqanta kasukuqkuna?

²¹ Kasukusunpuni chay runakunaq despedikusqan simikunataqa, kasukusuntaq Jehová Diospa kamachikusqantapas. Chayta ruwasun chayqa allin kausaytan tarisun, unaymi kausasunchis. Arí wiñaypaqmi kausasun (Deut. 30:20). Chaymantapas janaq pacha Taytanchispa sonqonta kusichisqanchisraykun noqanchispas kusisqa kausasun. Chaymantapas may jatun bendicionkunatan Diosqa qowasunchis (Efes. 3:20).