Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

1924: pachaj wata ñaupaqta

1924: pachaj wata ñaupaqta

“WATA qallariyqa allinpunin Señorman entregasqa runakunapaqqa, […] allinpunin paypaq llank’asqankuta yaparinankupaq” nispan nirqan 1924 watapi, enero killapi lloqsimuq Bulletin nisqa qelqapi. a Chay watapiqa chay yuyaychayman jinan Biblia estudiaqkunaqa ruwarqanku. Iskay formapin chayta ruwarqanku: Mana manchakuspan Diosmanta willarqanku, jujniraymantan willayta qallarirqanku.

RADIOQ CHAUPINTA WILLAKUN

Betelpi llank’aq hermanokunaqa juj wata masñan Nueva York llaqtapi Staten Island nisqapi WBBR nisqa radiota ruwasharqanku. Manaraq chayta ruwashaspaqa jallp’atan lliuta limpiarqanku. Chaymantataq juj jatun wasita ruwarqanku llank’aqkuna chaypi tiyanankupaq. Ruwarqankun maquinakuna waqaychana wasitapas. Chay wasikuna ruwayta tukuspaqa tukuy imatan armarqanku chhaynapi radio uyarikunanpaq. Ichaqa manan facilchu karqan chaykunaqa.

Ñaupaqtaqa antenatan sayachikunan karqan. Chayqa 91 metro jinan karqan. Chay antenataqa maderamanta ruwasqa iskay postekunapin churakunan karqan. Chay maderakunaqa 61 metrotan medirqan. Hermanokunaqa ñaupaq kutipiqa manan chayta sayachiyta atirqankuchu. Chaymantan ichaqa Diospa yanapayninta mañakuspa chayta sayachirqanku. Chaypi llank’aq Calvin Prosser sutiyoq hermanon nin: “Jujllapi sayachiykuman karqan chayqa yaqapaschá abrazanakuspa niykuman karqan: Qhawariychis kayta ruwarunchis, nispa”. Ichaqa hermanokunaqa Jehová Diospa yanapayninwanmi chayta ruwarqanku, chhaynapin payta jatuncharqanku. Manan chayllachu pasarqan, juj sasachakuykunapas karqanmi.

WBBR nisqa radiopaq jujnin posteta sayachishanku.

Chay tiempopiqa chayraqmi radioqa rijurimusharqan, manataqmi facilchu karqan chaypaq maquinakunata tariyqa. Ichaqa juj kutinmi hermanokunaqa transmisor nisqa juj mauk’a maquinata tarirqanku, micrófonoq rantintataq juj telefonota churarqanku. Febrero killapi jinan hermanokunaqa probanankupaq chay equipokunata jap’ichirqanku. Allintachus uyarikun icha manachus chayta yachanankupaqmi Diospaq takikunata takirqanku. Ernest Lowe hermanoq willakusqanman jinaqa, takishaqtinkus juez Rutherford wajakamusqa. b Payqa Brooklyn llaqtamantapachas chayta uyarishasqa. Chay llaqtaqa karupin kasharqan 25 kilometropi jina.

Paysi nimusqa: “Upallachiychis chayta, michikunapas maqanakushanman jinan uyarikushan”, nispa. Hermanokunaqa wañuchisqakupachas. Jujninkupiqa p’enqasqa jinas kashasqaku, jujninkupitaq kusisqa. Listoñas radioqa kashasqa chayninta Diosmanta willanankupaq.

1924 watapin 24 p’unchay febrero killapi pruebakunata tukusqanku qhepaman primera vezta chay radiota uyarikurqan. Chay kutipin hermano Rutherfordqa chay radiota entregarqan “kayqa Diospa gobiernonmanta willanapaqmi kanqa”, nispa. “Kaywanmi Bibliaq k’anchayninta lliuman k’ancharichikunqa. Imapiña runakuna creenku chaypas kaynintan yachanqaku ima tiempopis kausashanchis chayta”, nispa.

Lloq’e ladopi: Hermano Rutherford radiopi rimashan.

Paña ladopi: Transmisor nisqa máquina juj equipokunapiwan.

Chay ñaupaq kaq programaqa may allinpunin karqan. Diospa llaqtanpiqa 33 watatan chay WBBR nisqa radiotaqa utilizakurqan.

RELIGIONPI UMALLIKUNAQ RUWASQANTA SUT’IMAN ORQOKUN

1924 watapi julio killapin Biblia estudiaqkunaqa Ohio ladopi kaq Columbus llaqtapi asambleata aparirqanku. Chaymanqa lliu ladomantan jamurqanku. Chaypin asambleata uyarirqanku alemán, árabe, escandinavo, francés, griego, húngaro, inglés, italiano, lituano, polaco, ruso, ucraniano nisqa rimaykunapi. Chay asambleataqa wakin partetaqa radiopi iman pasachikurqan. Chaymantapas Ohio State Journal nisqa revistapi iman sapa p’unchay juj willakuy lloqsimurqan.

1924 watapi Columbus llaqtapi aparikusqan asamblea.

24 julio jueves p’unchaypin asambleapi kaq 5.000 runakuna Diosmanta willaq lloqsirqanku. Chay p’unchayqa 30.000 librokunatan rakimurqanku, askha runakunawanmi Bibliatapas estudiayta qallarirqanku. The Watch Tower nisqa revistapin chay p’unchaymanta rimaspa nirqan: “Asambleamanta aswan munay p’unchay”, nispa.

25 julio viernes p’unchaypipas juj jatun willakuymi kallarqantaq. Chay p’unchaymi hermano Rutherford religionpi umalliqkunamanta juj willakuyta leerqan. Chaypin politicapi, religionpi, negociokunapi umalliqkunata nirqan imaynas “paykunaqa runakunata ignoranciapi jap’isharqanku chayta. Imaynas Diosmanta bendicionta chaskinankupaq mana imatapas ruwasharqankuchu chayta”. Chaymantapas willarqanmi imaynas “Diospa gobiernon rantita jina, Sociedad de Naciones nisqata jatarichisqankuta apoyayqa mana allinchu kasharqan chayta”. Chaykunata llapa runakunaman willayqa manan facilchu kasharqan. Chaypaqqa mana manchakuq valienten kananku karqan.

Chay asamblea imaynachus karqan chaymanta willaspan The Watch Tower nisqa revistapi nirqan: “Señorpa soldadonkunaqa aswan jujllachasqan kashanku. Kallpachasqan kashanku ama ima yanqa rimaytapas ima k’amikuytapas kasunankupaq”, nispa. Leo Claus hermanon chay asambleamanta rimaspa nin: “Kusisqan kasharqayku. Maytan munasharqayku chay willakuyta llapa runakunaman rakiyta”, nispa.

Eclesiásticos denunciados nisqa tratado.

Octubre killapin hermanokunaqa chay Eclesiásticos denunciados nisqa qelqata rakiyta qallarirqanku. Chay qelqapin kasharqan hermano Rutherfordpa leesqan. Cleveland ladopi Oklahoma llaqtapis Frank Johnson hermano maychus rakinan karqan chay llaqtapi manaraq tiempopi chay qelqa rakiyta tukurusqa. 20 minuto jinaraqsi faltashasqa compañeronkuna jamunanpaq. Ichaqa chay llaqtapi tiyaq wakin runakunas phiñasqa payta qatipashasqaku. Jinas mana mayman riyta atispa juj iglesiaman jaykusqa, chay iglesiaqa ch’insi kashasqa. Chaypis predicador nisqaq Biblianpi juj qelqata saqesqa, sapanka tiyanaman imas churamusqa. Apuraysi chaymanta lloqsimusqa, jinaspa iskay iglesiakunamanwanraq risqa. Chaykunapipas kaqtas ruwasqa.

Payqa maypichus compañeronkunawan tupananku karqan chaymansi risqa. Ichaqa grifoq qhepanpis pakakusqa, “paqtapas chay maskhawaqniy runakuna rijurimunman”, nispa. Rijurimusqakus chay runakunaqa, ichaqa manas paytaqa rikusqakuchu. Chay runakuna carronkupi pasapuqtinku jinas paypa compañeronkuna chayamusqaku, paykunawan kuskas payqa ripusqa.

Chay kuti imachus pasasqanmanta rimaspan juj hermano nin: “Chay llaqtamanta lloqsimushaspaqa chay kinsantin iglesiaq ñaupantan pasamurqayku. Sapanka iglesiapin yaqa 50 runakuna jina kasharqanku. Wakinqa chay qelqatan leesharqanku, wakintaq chayta predicador nisqaman qhawachisharqanku. Chay runakunaq makinmanta librarukunchis, nispan nisharqayku. Llapa chaykunamantaqa Jehová Diostan gracias nirqayku, paypa yanapayninwanmi chay runakunaq makinmanta librakurqayku”, nispa.

JUJ LADOKUNAPI MANA MANCHAKUSPA WILLAQKUNA

Józef Krett.

Juj lado nacionkunapipas Biblia estudiaqkunaqa mana manchakuspan willaqku. Chaypaq yachasun Francia nacionpi imachus pasasqanta. Chaypin Józef Krett predicarqan Polonia nacionmanta jamuq llank’aqkunata. Chaymantapas runakunatan invitarqanku: “Wañupuqkunaqa kausarimpunqan”, nisqa yachachikuyta uyarinankupaq. Juj llaqtapi invitacionta rakishaqtinkus chaypi sacerdote runakunata nisqa ama chayman rinankupaq. Ichaqa manas runakunaqa kasusqakuchu. Aswansi chay juñukuyman 5.000 runakuna risqaku. Chay sacerdotepas chaypis kashasqa. Hermano Józefqa nisqas chay sacerdoteta imapichus creesqanta willananpaq, ichaqa manas payqa munasqachu. Chay hermanonchisqa llapa qelqakuna apasqantas rakipusqa, runakunaqa Diospa siminmanta ch’akisqa jinas chaypiqa kashasqaku (Amós 8:11).

Claude Brown.

África ladopipas Claude Brown sutiyoq hermanos Costa de Oro nisqa ladoman Diosmanta jamuq allin willakuykunata apasqa (chay ladotaqa kunanqa Ghana nispan nikun). Payqa askhatas discursokunata qoq, askhatas qelqakunatapas rakisqa, chhaynapis Diosmanta yachachikuyqa lliuman chayasqa. Farmacia nisqata estudiaq John Blankson runas hermano Claude Brownpa jujnin discursonta uyarisqa, jinaspa nisqa: “Kaymá cheqaq yachachikuyqa”, nispa. Paymi nin: “Noqaqa kallpata jap’ispan estudiasqay escuelapi chaymanta mana manchakuspa rimaq kani”, nispa.

John Blankson.

Juj kutinsi Johnqa iglesia anglicana nisqata risqa, chaypis sacerdoteta tapusqa Trinidad nisqa yachachikuymanta. Chaytaqa allintañas payqa entiendesqa. Chayta tapuqtinsi chaypi sacerdoteqa payta qarqomusqa, “¡qanqa manan cristianochu kanki, qanqa Saqramantan jamunki, ripuy kaymanta!”, nispa.

Wasinman kutispas Johnqa sacerdoteman juj cartata apachisqa. Chaypis nisqa lliu runakunaq ñaupanpi Trinidad nisqa yachachikuymanta rimanankupaq. Sacerdoteqa chay nisqanta contestananmantaqa farmacia nisqapi yachachiq profesorpa oficinanman rinanpaqsi kamachisqa. Johnqa risqas chay oficinata, chaypis profesorqa tapusqa apachirqanchus manachus cartata sacerdoteman chayta.

Jinas Johnqa nisqa “arí, apachinin”, nispa.

Jinas profesorqa Johnta nisqa disculpata mañakunanpaq. Jinas Johnqa juj cartapi qelqasqa:

“Weraqocha, profesorniymi nishawan: Disculpata mañakuy, nispa. Sichus sut’inta willakunki yachachisqayki falso kasqanta chayqa, mañakusaykin disculpata”, nispa.

Profesorqa admirasqas nisqa: “John, ¿khaynatachu sacerdoteta niyta munashanki?”, nispa.

“Arí, chhaynatan nisaq”, nisqas.

Profesortaq nisqa: “Chhaynaqa expulsasqachá kanki. ¿Imaynapitaq qanri gobiernoq iglesianpi llank’aq sacerdote contra rimaspa gobiernopaq llank’aq kawaq?”, nispa.

Jinas Johnqa nisqa: “Profesor imatapas mana entiendespaykuqa, ¿manachu tapukuykiku?”, nispa.

Profesortaq nisqa: “Arí tapukunkichismi”, nispa.

Johntaq nisqa: “Chayllan kaypipas pasashan. Chay weraqochaqa Bibliamantan yachachishawarqanku. Jinan noqaqa juj tapuyta ruwarqani. ¿Imaraykutaq mana contestashawaqtinri disculpata mañakuyman?”, nispa.

Johnqa manan estudionmantaqa expulsasqachu karqan, manataqmi ima disculpatapas mañakurqanchu.

ÑAUPAQLLAMAN QHAWAKUN

1924 watapi imachus ruwakusqanmanta rimaspan The Watch Tower revistapi nirqan: “David jinan noqanchispas nisunman: Qanmi maqanakuypaq kallpachawanki, nispa” (Salmos 18:39). “Kay wataqa may munaypunin karqan. Señorpa yanapayninwanmi imaymanata ruwakurqan. Ajllasqa kaqkunaqa tukuy atisqankutan kallpachakurqanku lliupi willamunankupaq”, nispa.

Wata tukuyta jinaqa hermanokunaqa astawanraqmi munasharqanku radioq chaupinta Diosmanta willayta. Jinan Chicago nisqa llaqta cercapi juj radiota sayachikurqan. Chaytan sutichakurqan WORD nispa. Chhaynata nispaqa Diospa SIMINMANTAN rimasharqan. Chaypi transmisor nisqa maquinaqa karumanmi radiota chayachiq. Canadá nisqa ladokunamanraqmi chayachiq. Karu llaqtakunapiraqmi Diosmanta willakuyta uyariqku.

1925 watapiqa imaymanakunan pasanan karqan, imaymanakunan sut’inchakunan karqan. Chay watapin allinta entiendekurqan Apocalipsis 12 capitulopi imachus nisqanta. Wakinqa manan sumaqtachu chayta chaskikurqanku, wakinmi ichaqa gustowan chaskikurqanku. Kusisqan karqanku imakunachus janaq pachapi pasashan chayta entiendespanku, imaynatas chaykuna kay pachapi Diospa llaqtanta yanapan chayta entiendespanku.

a Kay tiempopiqa Diospaq kausasunchis, juñunakuypi yachanapaq, nispan sutichakun chay qelqataqa.

b Chay tiempopi Biblia estudiaqkunata umalliq Joseph Rutherfordtaqa “juez Rutherford” nispan reqsiqku. Payqa manaraq betelpi llank’ashaspaqa Misuri llaqtapin Tribunal del Octavo Circuito Judicial nisqapi mayninpi juez jina llank’aq.