1. ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarin kamachin runakunata?

 JEHOVÁ Diosqa allintan yachan imaynapis sapankapas tarikushanchis chayta (Sal. 37:18). Llakipiña kashaspapas payta servinanchispaq kallpachakuqtinchisqa maytan payqa kusikun. Ichaqa manan kusikullanchu, payqa yanapaytan kallpachaytan munawashanchis.

2. a) ¿Imatan Jehová Dios ruwan sonqon k’irisqa runakunapaq? b) ¿Imatan ruwananchis paypa yanapayninta chaskinapaq?

² Jehová Dios llakisqa runakunawan imatachus ruwan chaymanta rimashaspan Salmos 147:3 textopi nin: “K’irinkunatan wataykun”, nispa. ¿Imaynataq chayri? Wakinqa sonqonkupin k’irisqa jina kashanku. Paykunatan Jehová Diosqa munayta cuidan. Ichaqa, ¿imatan ruwananchis paypa yanapayninta chaskinanchispaq? Chaypaq piensasun juj k’irisqa runapi. Pipas k’irisqa tarikuspaqa doctormanmi rinan ¿riki? Ichaqa qhaliyananpaqqa doctorpa llapa imachus nisqantan ruwanan. Chaytan ruwana Diospa yanapayninta chaskinapaqpas. Kaypin yachasunchis imaynatas Jehová Dios sonqonpi k’irisqa kaqkunata yanapan chayta. Imaynas paypa yuyaychasqanta kasukuspaqa allin kasun chaytapas.

JEHOVÁ DIOSPAQQA ANCHATAN VALENCHIS

3. ¿Imaraykun wakin mana valeqpaq jina qhawarikunku?

³ Kay tiempopiqa manañan munakuy kanchu. Wakin runakunaqa millaytan k’amikunku, mana valeqpaq jinan jujkunata qhawarichinku. Elena a sutiyoq hermanan nin: “Noqataqa familiay ukhupiqa manan pipas munakuwaqchu. Papayqa millaymi karqan, sapa p’unchaymi niwaq: ¿Imapaqmi qan valenki?, nispa”. Qanpas yaqapaschá chhayna familiapi wiñarqanki. Imaymanatapaschá k’amiq kasunkiku. Manapaschá ima ruwasqaykiwanpas  pipas contentakuqchu. Chhayna runakuna ukhupi wiñarqanki chayqa sasapaschá qanpaqqa kanman pipas munakunanpi confiayqa.

4. ¿Imaninmi Salmos 34:18 texto Jehová Diosmanta?

⁴ Juj runakunaña imaymanata k’amirqasunki chaypas Jehová Diosqa maytan munakusunki anchatan valorasunki. Payqa “sonqo nanasqakunawan kuskan kashan” (leey Salmos 34:18). Mayninpi sinchi llaki ñit’isunki chayqa Jehová Diosta yuyariy. Payqa sonqoykitan qhawaykurqan, jinaspa llaqtanman pusamurqasunki ladonpi kanaykipaq (Juan 6:44). Payqa manan jayk’aqpas saqerparisunkichu, munakusqasuykiraykun tukuy ima llakipi yanapasunki.

5. ¿Imaynatan Jesús qhawariq jujkunaq cheqnisqan runakunata, imatan chaymanta yachasunman?

⁵ Jesuspa imachus ruwasqanmi allinta rikuchin imaynas Jehová Dios chayta. Jesusqa kay pachapi kashaspaqa cheqnisqa runakunatan khuyapayaq, sumaqtan paykunata qhawariq (Mat. 9:​9-12). Sinchi onqosqa warmi qhaliyananrayku p’achanta llamiykuqtinpas manan payqa phiñarikurqanchu, aswanmi kallpacharqan felicitarqantaq may jatun iñiyniyoq kasqanmanta (Mar. 5:​25-34). ¿Imaynapin Jesús chhayna kanman karqan? Jehová Diosmantan payqa yacharqan chhayna sumaq sonqo kayta (Juan 14:9). Chhaynaqa Jehová Diosqa munakusunkin, maytan valorasunki. Payqa allinkuna ruwasqaykitan qhawashan. Yachanmi paypi iñisqaykita, payta munakusqaykitapas.

6. Mana valeqpaq jina qhawarikushanchis chayqa, ¿imatan ruwananchis?

⁶ Mayninqa yaqapaschá mana allin piensaykuna jamusunki, mana valeqpaq jinapaschá qhawarikushanki. Manapaschá chay piensay umaykimanta lloqsishanchu. ¿Imatan ruwawaq chhaynapi tarikuspa? Imaynas Jehová Diosqa munakusunki valorasunki  chaymanta rimaq textokunata leey, chay textokunapi piensay (Sal. 94:19). b Manapaschá atirankichu imachus ruway munasqaykiman chayayta. Manapaschá jujkuna jinachu imatapas ruwashanki, chaywanpaschá llakisqa kashanki. Chhaynapi tarikushanki chayqa ama nishuta chaypi piensaychu. Jehová Diosqa atinallanchistan imatapas mañawanchis (Sal. 103:​13, 14). Pipas sufrichirqasunki abusarqasunki chayqa, ama qanpas juchayoq kawaq karqan jinataqa qhawarikuychu. Manan qanchu imapaqpas juchayoq karqanki. Chaymantapas Jehová Diosqa abusaq runamantan cuentata mañanqa, manan sufriqmantachu (1 Ped. 3:12). Sandra sutiyoq hermanamanta yachasun. Paytaqa erqellaraq kashaqtinsi nishuta sufrichiqku, paymi nin: “Sapa ratullanmi Jehová Diosmanta mañakuni imakunatachus allinta ruwashani chaypi piensanaypaq”, nispa.

7. ¿Imaynapin ñaupaqkunapi imaynachus tarikusqanchis yanapawasunman Jehová Diosta servinanchispaq?

⁷ Mana creey atiypaqpaschá kayta qhawarinki: Jehová Diosqa qanwanpas jujkunataqa yanapanmanmi. Payqa runakunata yachachiypi yanapaqnin kanaykipaqmi ajllarqasunki (1 Cor. 3:9). Imaymana llakipitaq tarikurqanki chayqa, qanqa allintachá jujkunata entiendenki, allintan paykunata yanapayta atinki. Kinsa parrafopi rimamusqanchis Elena sutiyoq hermanapas yanapayta chaskisqan qhepamanqa, paypas yanaparqanmi jujkunata. Paymi nin: “Ñaupaqqa mana valeqpaq jinan qhawarikuq kani. Ichaqa Jehová Diospa yanapayninwanmi kunanqa ancha munasqa jina qhawarikuni; imaymanakunapin yanapakuyta atini”, nispa. Chay hermananchisqa kunanqa precursora regularmi kashan, kusisqan chaypi yanapakushan.

JEHOVÁ DIOSQA PERDONASQANTA CHASKIKUNANCHISTAN MUNAN

8. Isaías 1:18 textopi nisqan jina, ¿imatan Jehová Diosqa ruwan?

⁸ Wakin iñiqkunaqa ñaupaqpi imachus ruwasqankumantan nishuta llakikunku. Chhaynapi tarikushanki chayqa yuyariy: Jehová Diosqa munakuwasqanchisraykun wawantaqa kachamurqan. Payqa chay regalo qowasqanchista chaskikunanchistan munan. Paymi niwanchis: “Jamuychis, parlasunchis”, nispa. c Ñachus paywan parlanchisña chayqa ñachus allichapunchisña chayqa, manan imamantapas llakikunanchis kanñachu. Payqa qonqapunñan juchanchistaqa (leey Isaías 1:18). Allinkuna ruwasqanchistan ichaqa mana jayk’aqpas qonqanchu. ¡May kusikunapaqmi Diosninchispa chhayna kasqanqa ¿riki?! (Sal. 103:​9, 12; Heb. 6:10).

9. ¿Imaraykun ñaupaqkunapi imakunachus ruwasqanchispi piensanamantaqa kay tiemponchispi, jamuq tiempopi ima masta piensananchis?

⁹ Ñaupaq juchaykikuna nishuta llakichishasunki ¿chayri? ¿Iman yanapasunkiman? Kallpachakuy kunan p’unchaypi jamuq p’unchaykunapi ima piensanaykipaq. Chaymantapas apóstol Pabloq ejemplonpi piensay. Paypas llakisqan kasharqan ñaupaqpi Jesuspi iñiqkunata qatikachasqanmanta. Chaywanpas yacharqanmi imaynas Jehová Diosqa perdonapurqan chayta (1 Tim. 1:​12-15). Manañataqmi piensaqchu imakunatas ñaupaqkunapi ruwarqan chaypiqa. Manan piensaqchu ima ruwaykunamansi chayarqan judío kashaspa chaypipas (Filip. 3:​4-8, 13-15). Aswanmi payqa tukuy sonqo Diosmanta willaq, chaypin yuyaynin kaq. Pablo jinan noqanchispas kananchis. Manapaschá ñaupaqkunapi imapas ruwasqanchistaqa  cambiayta atisunñachu, chaywanpas kunan imatachus ruwasunman chaypi piensasun. Jehová Diosta serviypi yuyayninchis kachun, jamuq tiempopi imakunatachus apamunqa chaypi ima piensasun.

10. Ñaupaqkunapi imapas ruwasqanchis causa pipas sufrishanman chayqa, ¿imatan ruwasunman?

¹⁰ Yaqapaschá jujkuna sufrishanku ñaupaqkunapi imachus ruwasqayki causa. Chhaynapi tarikushanki chayqa, ¿imatan ruwawaq? Paykunamanta disculpata mañakuy. Tukuy atisqaykitataq ruway imachus ruwasqaykita allichapunaykipaq (2 Cor. 7:11). Jehová Diosmantapas mañakuy paykunata yanapananpaq. Jehová Diosqa yanapasunkipunin, paykunatapas yanapanqan chhaynapi thaj kausayman chayanaykichispaq.

11. ¿Imatan yachasunman Jonasmanta? (Qhaway dibujota).

¹¹ Imapichus pantasqaykimanta yachay, Jehová Diospa makinmantaq churakuy imatachá qanwan ruwayta munan chayta ruwananpaq. Chaypaq profeta Jonaspi piensay. Payqa Nínive llaqtata rinantaqa Diosta mana kasukuspan juj ladoman ripurqan. Ichaqa chaymantaqa chaskikurqanmi Diospa yuyaychasqanta, kasukurqantaqmi paypa siminta (Jon. 1:​1-4, 15-17; 2:​7-10). Jehová Diosqa yapamantan Nínive llaqtaman kacharqan. Kay kutipiqa mana iskayaspan Jonasqa chay llaqtata rirqan. Payqa llakisqachá kasharqan ñaupaq kutipi mana kasukusqanmantaqa. Ichaqa manan chay llakiwanchu jark’achikurqan, aswanmi ruwarqan Diospa imachus kamachisqanta (Jon. 3:​1-3).

JEHOVÁ DIOSQA ESPIRITUNWANMI YANAPAWANCHIS

12. ¿Imaynatan Jehová Dios thaj kayta qowasunman ima desgraciapipas llakipipas tarikuqtinchis? (Filipenses 4:​6, 7).

¹² Ima desgraciapipas ima llakipipas tarikusun chayqa, Jehová Diospa santo espiritunta mañakusun. Chay espiritun yanapawasun sonqonchis thaj kananpaq. Chaytan ruwasqaku Ron sutiyoq hermano esposan Carolpiwan. Paykunaqqa wawankus wañuchikapusqa. Paykunan ninku: “Noqaykuqa imaymana llakipin tarikurqayku, kay kutipi pasawasqankun ichaqa imamantapas aswan jatun karqan. Manan puñuytapas atiqchu kayku. Chaymi Jehová Diospa yanapayninta mañakuq kayku. Payqa Filipenses 4:​6,7 textopi nisqanman jinan thaj kayta qowaqku”, nispa (leey Filipenses 4:​6, 7). Chhayna llakipi tarikushanki chayqa, Jehová Diosman llapanta chayta willakuy. Paywanqa jayk’a kutitapas rimasunmanmi, may tukuy unaypas rimasunmanmi (Sal. 86:3; 88:1). Espirituntapas mañakushallay, payqa qosunkipunin chay atiyninta (Luc. 11:​9-13).

13. ¿Imaraykun nisunman “santo espirituqa yanapawasunmanmi Diosta tukuy sonqo servinanchispaq” nispa? (Efesios 3:16).

¹³ Yaqapaschá ima sinchi llakipipas tarikushanki, mana kallpayoq jinapaschá kashanki. Chhaynapiña tarikushanki chaypas Jehová Diosqa yanapasunkin, espirituntan qosunki tukuy sonqo payta servinaykipaq (leey Efesios 3:16). Flora sutiyoq hermanamanta yachasun. Payqa qosanwan kuskas misionero kasqaku. Ichaqa qosansi jujwan pantapusqa, jinas t’aqanakapusqaku. Chay hermananchismi nin: “Qosaypa traicionawasqanmantan may llakisqa kasharqani. Tutapas p’unchaypas llakisqallan kaq kani. Jinan Jehová Diosmanta mañakurqani santo espiritunta chhaynapi kallpata jap’inaypaq. Payqa yanapawarqanmi, sonqo nanayniytan jampiwarqan. Mana atikuqpaqmi qhawarisharqani, ichaqa thaj kaytan qowarqan”, nispa. Chay hermanaq nisqanman jinaqa, Jehová Diospunis yanapasqa astawanraq paypi confiananpaq. Payqa manapunis iskayanchu Diospa yanapayninmantaqa. Paymi nillantaq: “Jehová Diosqa Salmos 119:32 textopi  nisqanman jinan noqawan ruwarqan. Chaypin nin: Tukuy sonqoywanmi kamachikuyniykikunaman jina purisaq, chaypaq jinan qanqa sonqoyta ruwarqanki, nispa”.

14. ¿Imatan ruwananchis Diospa espiritunta chaskinanchispaq?

¹⁴ Jehová Diospa espiritunta mañakuspaqa chay espirituta chaskinaykipaq jina imatapas ruway. Ama faltakuychu juñunakuykunaman, predicaqpas lloqsillay, Bibliatapas sapa p’unchay leey; chhaynapin Diospa piensayninkunata umaykiman churanki (Filip. 4:​8, 9). Leeshaspaykiqa piensay imaynas ñaupa tiempo runakunapas llakipi tarikurqanku chaypi. Piensay imaynatas Jehová Dios paykunatapas yanaparqan chaypipas. Soqta parrafopi rimamusqanchis Sandramanpas sinchi jatun llakikunas chayamusqa. Paymi nin: “Ñaupa tiempo José imakunapichus tarikusqanmi mayninpiqa sonqoytaraq “phoj” nichin. Imaymana injusticiapiña pay tarikurqan chaypas manapunin Jehová Diosmantaqa t’aqakurqanchu”, nispa (Gén. 39:​21-23).

JEHOVÁ DIOSQA HERMANONCHISKUNAWANMI YANAPACHIWANCHIS

15. ¿Pikunawanmi Jehová Dios yanapachiwanchis, imaynatan chayta ruwan? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁵ Ima llakipipas nanaypipas tarikushanchis chayqa, hermanonchiskunan “sonqochawasun” (Col. 4:11). Jehová Diosqa paykunawanmi munakuwasqanchista rikuchiwanchis. Paykunaqa imataña willakusun chaypas sumaqtan uyariwasun, noqanchiswanmi kashanqaku. Mayninqa yaqapaschá juj textota ima leepuwasun, noqanchiswan kuska imapaschá mañakunqaku (Rom. 15:4). d Mayninqa yaqapaschá imaynatas Jehová Dios imatapas qhawarin chayta willariwasun, chaykunaqa yanapawasunchá allin yuyaywan imatapas qhawarinanchispaq. Mayninqa mijunata imapaschá aparimuwasun.

16. ¿Imatan mayninpi ruwananchis kanqa jujkuna yanapariwananchispaq?

¹⁶ Mayninqa jujkuna yanaparinasuykipaqqa  yaqapaschá yanapayta mañakunayki kanqa. Hermanonchiskunaqa atenton kashanku yanapawananchispaq (Prov. 17:17). Ichaqa mayninqa manapaschá yachankuchu imaynas kashanchis chayta, imatas necesitashanchis chaytapas (Prov. 14:10). Llakiq ñit’isqan kashanki chayqa allin yuyayniyoq poqosqa hermanokunawan parlariy. Sut’inta willakuy imapis yanaparinata munashanki chayta. Umalliqkunawanpas rimawaqmi, confianzayki kaqkunawan jujwanpas iskaywanpas parlariy. Wakin hermanakunaqa juj allin yuyayniyoq poqosqa hermanawanmi parlariyta munanku.

17. ¿Iman jark’awasunman kallpachay chaskinanchista, imatan ruwananchis chhaynapi tarikuspa?

¹⁷ Amapuni jujkunamantaqa t’aqakusunchu. ¿Imaynapin chay pasanman? Mayninqa llakisqa nanasqa kaspan mana piwanpas rimayta munasunmanchu. Hermanokunapas manapaschá entiendewasunchu, mayninqa mana piensaspa imapaschá imatapas rimarusun (Sant. 3:2). Chhaynakunapi tarikuspapaschá mayninqa jujkunamanta t’aqakusunman, manapaschá munasunmanchu yanapay chaskikuytapas. Llakiq ñit’isqan kashaq Gabriel sutiyoq umallin nin: “Mayninqa sapallay kaytan munani, manan munanichu pipas ladoypi kananta”, nispa. Chaywanpas payqa kallpachakunsi jujkunawan tiempota pasarinanpaq, chhaynapis kusisqa kan. Amy sutiyoq hermanan nillantaq: “Imakunachus pasawasqanraykun mana faciltachu jujkunapi confiani, chaywanpas kallpachakushanin Jehová Dios jina jujkunapi confianaypaq. Chayta ruwaspan kusisqa kani”, nispa.

JAMUQ TIEMPOPAQ DIOSPA PROMESANKUNAQA ALLINTAN KALLPACHAKUN

18. ¿Iman yaqaña chayamunqa, imatan chaykama ruwashananchis?

¹⁸ Jehová Diosqa pisillamantan qhaliyachiwasunchis, sonqo nanayninchistapas jampiwasunmi. Imakunachá llakichiwanchis waqachiwanchis chaykunatan ch’usaqman tukuchipunqa (Apo. 21:​3, 4). Diospa gobiernonpiqa manan ima llakitapas yuyarisunchu, manan chaykunaqa “sonqomanqa jamunqañachu” (Isa. 65:17). Kaypi yachasqanchis jina Jehová Diosqa manapasraqchá llapa ima k’irinchistachu jampiwanchis, chaywanpas payqa imaymanatan qowanchis chaywan kallpachakunanchispaq. Chhaynaqa tukuy atisqaykita ruway chaykunata chaskikunaykipaq. Amapunin qonqankichu: Jehová Diosqa llakikunmi qanmanta (1 Ped. 5:7).