1, 2. ¿Iman pasarqan Jesuspa iskay discipulonkunata Emaús llaqtaman rishaqtinku?

 ÑAN 16 p’unchay nisán killaña kasharqan, 33 watataqmi kasharqanpas. Chay p’unchaykunaqa sinchi llakisqa manchasqa iman Jesuspa discipulonkunaqa kasharqanku. Chay 16 p’unchaypin Jesuspa iskay discipulonkuna Jerusalenmanta Emaús llaqtaman ripurqanku. Chay llaqtaqa 11 kilometropi jinan kasharqan. Paykunaqa llakisqa sonqo nanasqan kasharqanku, yachachiqninku Jesustan chay p’unchaykunalla wañuchipurqanku. Chay Mesiasmanta llapa ima suyasqankupas yanqapaq jinan kapusharqan. Ichaqa manan piensallarqankupaschu imachus ñanpi pasanan karqan chayta.

² Ñanta purishaqtinkun juj runa paykunaman qayllaykurqan. Chay iskay discipulokunaqa Jesusta llapa imachus pasasqantan chay runaman willarqanku. Chay runawan rimasqankuqa cambiarqanmi paykunaq imachus piensasqanta. Chay mana reqsisqa runan “Moisespa qelqasqanmanta qallarispa llapa profetakunaq qelqasqanmantawan” paykunaman willarqan. Jinaspa entiendechirqan imaynas Mesiasqa sufrispa wañunan karqan chayta. Emaús llaqtaman chayaspañan chay iskaynin discipulokunaqa repararqanku chay runaqa Jesús kasqanta. Paykunaqa maytachá kusikurqanku Jesusqa, Mesiasqa kausarichisqa kasqanmanta (Luc. 24:​13-35).

3, 4. a) ¿Imayna kallpachasqan karqanku Jesuspa discipulonkuna? (Hechos 1:3). b) ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis?

³ Jesusqa kausarimpusqan qhepamanqa tawa chunka p’unchayraqmi kay pachapiqa kasharqan. Chay p’unchaykunapin askha kutita discipulonkunaman rijurirqan (leey Hechos 1:3). Jesusqa llapankutan allinta kallpacharqan. Chhaynapin paykunaqa manaña llakisqachu ni manchasqachu karqanku, aswanpas kusisqan kasharqanku. Chaymantapas paykunaqa confianzata  valorta iman jap’irqanku, chhaynapi Diospa gobiernonmanta willanankupaq yachachinankupaq ima. a

⁴ Chay p’unchaykunapi Jesuspa imakunachus ruwasqanmantaqa imaymanatan yachasunman. Kaypin yachasun imaynas Jesusqa discipulonkunata kallpacharqan, imaynas paykunata yanaparqan Diospa siminta allinta entiendenankupaq, imaynas capacitarqan imaymana ruwaykunapi yanapakunankupaq chaykunamanta. Sapankamanta yachasqanchis qhepamanmi yachallasuntaq imaynatas noqanchispas payta qatikusunman chayta.

¿IMAYNATAN JUJKUNATA KALLPACHASUNMAN?

5. ¿Imaraykun Jesuspa discipulonkuna kallpachanata necesitasharqanku?

⁵ Jesuspa discipulonkunaqa pisi kallpan kasharqanku. Paykunamanta wakinqa wasinkuta familiankuta negocionkuta saqesparaqmi Jesusta qatikusharqanku (Mat. 19:27). Wakinqa Jesusta qatikusqankuraykun marginasqa cheqnisqa kasharqanku (Juan 9:22). Ichaqa, ¿imaraykun chaykunata aguantaspa Jesusta qatikunkuman karqan? Paykunaqa allintan yacharqanku Jesusqa prometesqa Mesías kasqanta (Mat. 16:16). Jesusta wañuchipuqtinkun ichaqa yanqapas imatapas ruwankuman jina kasharqanku, chaymi kallpachanata necesitasharqanku.

6. ¿Imatan Jesús ruwarqan kausarichisqa kasqan p’unchaypacha?

⁶ Jesusqa allintan yacharqan imaynas wañupusqanrayku discipulonkunaqa llakisqa kasharqanku chayta. Chaymantapas paykunaqa manan pisi iñiyniyoq kasqankuraykuchu chhaynaqa kasharqanku. Chaytapas allintan Jesusqa yacharqan. Chaymi payqa kausarichisqa kasqan p’unchaypacha amigonkunata kallpachayta qallarirqan. Ñaupaqtaqa María Magdalenamanmi rijurirqan. Payqa sepultura punkupin waqasharqan (Juan 20:​11, 16). Chaymantataq ñaupaqpi rimamusqanchis iskay discipulonkunaman rijurirqan. Apóstol Pedromanpas rijurirqanmi (Luc. 24:34). ¿Imatan yachasunman Jesuspa chay ruwasqanmanta? Chaypaq yachasun imatas María Magdalenawan ruwarqan chayta.

7. a) ¿Imatan María ruwasharqan sepultura qayllapi? b) ¿Imatan Jesús ruwarqan chayta rikuspa? (Juan 20:​11-16; qhaway kay parrafopaq dibujota).

 ⁷ (Leey Juan 20:​11-16). 16 p’unchay nisán killapin wakin Dios sonqo warmikuna pacha illarimuyta jinalla sepulturaman rirqanku (Luc. 24:​1, 10). Chay warmikunamanta jujninmi karqan María Magdalena. Jesuspa kasqan sepulturaman chayanankupaqqa ch’usaqmi chayqa kashasqa, jinan payqa apuraylla phawarqan apóstol Pedroman Juanmanwan chayta willaq. Chay apostolkunaqa iskayninkun sepulturaman phawamurqanku. Mariapas paykunaq qhepantan phawamurqan. Pedropas Juanpas rikurqankun imaynas sepulturaqa ch’usaq kasharqan chayta. Chaymantataq wasinkuman kutipurqanku, Marian ichaqa mana kutipurqanchu. Aswanmi waqaspa chaypi qhepakurqan. Pay manaña repararqanchu chaypas, Jesusqa rikusharqanmi payta. Paypa waqasqanta rikuspan Jesuspa sonqonqa mayta nanarqan. Jinan payqa Mariaman rijurirqan, jinaspa kallpacharqan. ¿Imaynata? Sumaqtan rimapayarqan. Chaymantataq juj tareata qorqan. ¡Kausarisqanta wayqenkunaman willamunanpaqmi kamachirqan! (Juan 20:​17, 18).

8. ¿Imaynatan Jesusta qatikusunman?

⁸ ¿Imaynatan Jesusta qatikusunman? Hermanonchiskunata Jehová Diosta servishanallankupaq kallpachaspan. Chayta ruwananchispaqqa allintan reparananchis mayqenkunachus llakipi tarikushanku chayta. Chaymantataq sumaqta munayta rimapayananchis. Chaypaq yachasun Jocelyn sutiyoq hermanamanta. Paypa hermanansi juj accidentepi wañukapusqa. Paymi nin: “Askha killañan sinchi llakisqa kasharqani”, nispa. Chayllamansi juj casarasqa warmi-qhari wasinman invitasqa. Paykunaqa tukuy yuyaysi hermananchispa rimasqanta uyarisqaku. Chaymantataqsi reparachisqaku imaynas Jehová Diospaqqa anchata valen chayta. Paymi nillantaq: “Chay p’unchaykamaqa manan imanakuytapas atisharqanichu. Lamar-qocha ukhupipas unuq millp’usqan kashayman jinan kasharqani. Jehová Diosmi ichaqa chay hermanokunawan yanapachiwarqan. Paykunawanmi llakikuymanta orqomuwarqan. Chay hermanokunan yanapawarqan Diosta servishanallaypaq”, nispa. Jujkunata yanapanapaqqa tukuy yuyaymi imachus rimasqankuta uyarinanchis (Rom. 12:15).

¿IMAYNATAN JUJUNATA YANAPASUNMAN DIOSPA SIMINTA ALLINTA ENTIENDENANKUPAQ?

9. ¿Imatan Jesuspa discipulonkuna mana allintachu entiendesharqanku, imaynatan paykunata yanaparqan?

⁹ Jesuspa discipulonkunaqa creeqkun Diospa siminpi, kallpachakuqkutaqmi chayman jina kausanankupaq (Juan 17:6). Ichaqa manan allintachu entiendesharqanku imaraykus Jesús wañurqan chayta. Jesusqa yacharqanmi discipulonkuna Dios sonqo kasqankuta, ichaqa sasan paykunapaq kasharqan Diospa siminta entiendey (Luc. 9:​44, 45; Juan 20:9). Chaymi Jesusqa paykunata yanapaq Diospa siminta allinta entiendenankupaq. Chaypaq yachasun Emaús llaqtaman riq discipulonkunawan imatachus ruwarqan chayta.

10. ¿Imaynatan Jesús sut’ita discipulonkunaman willarqan imaynas paypuni Mesías karqan chayta? (Lucas 24:​18-27).

¹⁰ (Leey Lucas 24:​18-27). Jesusqa chay iskaynin discipulonkunawan tupaspaqa manan apuraychu willarqan pichus pay karqan chaytaqa, aswanpas imaymanakunataraqmi tapurqan. ¿Imaraykun chayta ruwanman karqan? Yaqapaschá payqa munasharqan imaynas sonqonku kasharqan imatas piensasharqanku chaykuna yachayta. Chay discipulonkunaqa willakurqankun chayta. Willarqankun imaynas paykunaqa munasharqanku Jesús Israel runakunata Roma runakunamanta librananta chaytapas. Llapa chaykunata willakuqtinkuñan Jesusqa willarqan imaynas imaymana profeciakuna junt’akunan  karqan chayta. b Juj discipulonkunamanpas Jesusqa explicarqanmi imaninanchus chay profeciakuna chaytaqa (Luc. 24:​33-48).

11, 12. a) ¿Imatan yachasunman imaynatachus Jesús Diospa siminta entiendechirqan chaymanta? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata). b) ¿Imaynatan Nortey sutiyoq hermanota yanaparqan yachachiqnin hermano?

¹¹ ¿Imaynatan Jesusta qatikusunman? Pitapas Bibliamanta yachachispaqa imaymanatan tapurinanchis, chhaynapi imachus sonqonpi kashan chayta yachananchispaq. Ichaqa allin yuyaywanmi chaytaqa ruwananchis (Prov. 20:5). Imaynachus piensasqanta yachaspaqa, yachachinanchismi imaynatas Bibliapi yanapaykunata tarinman chayta. Ichaqa manan noqanchischu ima ruwanantapas ninanchis. Aswanmi tapurinanchis imaynatas chay texto yanapanman, imaynatas chayman jina imatapas ruwanman chayta reparakunanpaq. Chayta entiendenapaq yachasun Ghana nacionpi Nortey sutiyoq hermanomanta.

¹² Norteyqa 16 watanpi kashaspas Biblia estudiayta qallarisqa, familiansi ichaqa mana munasqachu estudiananta. Jinas yachachiqnin hermanoqa Bibliapi Mateo 10 capitulota qhawachisqa, jinaspa willasqa imaynas Jesusta qatikuqkunaqa qatikachasqa kananku karqan chayta. Paymi nin: “Familiay jayk’ayta qallariwaqtinmi repararqani imaynas cheqaq ñanman jaykusharqani chayta”, nispa. Yachachiqnin hermanoqa Mateo 10:16 textotawanmi qhawachisqa. Chaypin rimashan imaynas allin reparaq kana chaymanta. Imapi creesqanta familianwan rimananpaqqa ñaupaqtaqa allintaraqsi reparanan kasqa ima ratupis paykunawan rimanman chayta. Bautizakusqan qhepamansi chay hermanoqa precursor kayta munasqa. Papansi ichaqa universidadman rinanta munasqa. Chay kutipipas yachachiqnin hermanoqa Bibliapi textokunata qhawachispas tapurisqa jinaspa piensachisqa. ¿Imatan pay ruwanman karqan? Precursor regularsi kapusqa. Chaysi papanqa wasinmanta qarqopusqa. Chaykunamanta rimaspan pay nin: “May kusisqan kashani precursor kasqaymanta, “allipaqchá chayta ruwarqani” nispan nini”, nispa. Jujkunata yanapasun Diospa siminta allinta entiendenankupaq chayqa, allin poqosqa iñiqmanmi tukupunqaku (Efes. 3:​16-19).

¿IMAYNATAN JUJKUNATA CAPACITASUNMAN DIOSPA LLAQTANPI YANAPAKUNANKUPAQ?

13. ¿Imatan Jesús ruwarqan janaq pachaman ripusqan qhepamanpas Diosmanta willay aparikushanallanpaq? (Efesios 4:8).

¹³ Jesús kay pachapi kashaspaqa allintan junt’arqan Diospa imachus kamachisqanta  (Juan 17:4). Ichaqa manan niqchu: “Noqa ruwallaqtiymi imapas allin kanqa”, nispaqa. Aswanmi payqa jujkunata capacitarqan imachus ruwananta ruwanankupaq. Kinsa wata kuskanta jinan chayta ruwarqan, chhaynapin rikuchirqan imaynas discipulonkunapi confiarqan chayta. Jesusqa discipulonkunatan kamachirqan Diosmanta willamunankupaq yachachinankupaq ima. Kamachirqanmi Diospa ovejachankunata cuidanankupaqpas. Chay discipulonkunamanta wakinqa manan ni kinsa chunka watankumanpas chayarqankuraqchu (leey Efesios 4:8). Chay runakunaqa unayñan Jesuswan kuska llank’asharqanku. Unayña llank’arqanku chaypas manaraq ripushaspaqa astawanmi paykunata capacitarqan.

14. ¿Imaynatan Jesús discipulonkunata yanaparqan manaraq janaq pachaman ripushaspa? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

¹⁴ Jesusqa mayninqa sut’intan discipulonkunata niq imakunapichus allinyananku kasharqan chayta. Ichaqa munayllatan chaytaqa ruwaq. Wakinqa manan creesharqankuchu pay kausarimpusqanpi, chaymi paykunata nirqan amaña iskayanankupaq (Luc. 24:​25-27; Juan 20:27). Chaymantapas qolqe maskhaypi kanankumantaqa iñiqmasinkuta yanapanankupaqmi kallpacharqan (Juan 21:15). Chaymantapas manan jujkunaq ima ruwana chaskisqankupichu piensashananku karqan (Juan 21:​20-22). Diospa gobiernonmantapas discipulonkunaqa jujniraytan piensasharqanku. Chaypipas yanaparqanmi paykunataqa, chhaynapi Diosmanta willaypi yuyayninku kananpaq (Hech. 1:​6-8).

15, 16. a) ¿Imaynatan umalliqkuna Jesusta qatikunkuman? b) ¿Imaynatan Patrick sutiyoq hermanota yanaparqan juj umalliq yuyaychasqan?

¹⁵ ¿Imaynatan umalliqkuna Jesusta qatikunkuman? Juj hermanokunatan yanapananku capacitananku ima. c Waynakunatapas capacitanankun imaymana ruwaykunapi yanapakunankupaq. Ichaqa manan mana imata pantaspa ruwanankutachu suyananku. Aswanpas allintan yuyaychananku allin experienciata jap’inankupaq, humilde sonqo kanankupaq, confianapaq jina kanankupaq, jujkunapi piensanankupaqpas (1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Ped. 5:5).

¹⁶ Patrick sutiyoq hermanomanta yachasun. Wayna kashaspaqa manas sumaqtachu jujkunata rimapayaq kasqa, hermanakunawanpas chhaynas kasqa. Chayta reparaspas juj umalliq hermano yuyaychasqa. Sut’intas nisqa imapichus allinyanan karqan chayta. Ichaqa munayllatas chayta nisqa. Chay hermanon nin: “Maytan  gracias nini chay hermanoq yuyaychawasqanmanta. Imachus ruway munasqaytan juj hermanokunaman qoqku, chaywanmi renegaq kani. Chay hermanoqa allintan yanapawarqan sumaqta hermanokunata qhawarinaypaq. Manan Diospa llaqtanpi llank’anakuna ruwayllapichu piensanay karqan”, nispa. Chaykunapi kallpachakusqanmantas chay hermanotaqa 23 watallanpiraq kashaqtin umalliq kananpaq churasqaku (Prov. 27:9).

17. ¿Imaynatan Jesús rikuchirqan discipulonkunapi confiasqanta?

¹⁷ Jesusqa manan “runakunaman willamuychis” nispallachu discipulonkunataqa nirqan, aswanpas yachachimuychis nirqan iman (Mateo 28:20). Discipulokunaqa mana atinankupaq jinapaschá qhawarikusharqanku, ichaqa Jesusqa confiarqanmi paykunapi. Chaymi nirqan: “Imaynan janaq pacha Taytaqa noqata kachamuwarqan, chhaynatan noqapas qankunata kachaykichis”, nispa (Juan 20:21).

18. ¿Imaynatan umalliqkuna Jesusta qatikunkuman?

¹⁸ ¿Imaynatan umalliqkuna Jesusta qatikunkuman? Umalliqkunaqa iñiq t’aqapi ima ruwanatapas jujkunaman iman qonanku (Filip. 2:​19-22). Wakin wayna hermanokunataqa juñunakuna wasita limpianankupaq allichanankupaq imapaschá encargankuman. Ichaqa manan qoyllachu qonanku ima ruwanatapas, aswanpas capacitananku iman, confianankutaqmi paykunapiqa. Matthew sutiyoq wayna hermanopas kusikunsi umalliqkuna payta yachachiqtinku, yanapaqtinku, paypi confiaqtinkupas. Paypas chayllaraqsi umalliq kananpaq nombrasqa kasqa. Paymi nin: “Imapipas pantaqtiyqa manan chayraykuchu mana atiqpaq jina qhawariwanku, aswanpas munayllatan yanapariwanku jujpiqa allinta ruwanaypaq. Chaywanmi noqaqa kusisqa kani”, nispa. d

19. ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis?

¹⁹ Kaypi yachasqanchis jina Jesusqa kausarimpusqan qhepamanqa, tawa chunka p’unchayraqmi kay pachapiqa kasharqan. Chay p’unchaykunapiqa tukuy atisqantan kallpachakurqan jujkunata kallpachananpaq, yachachinanpaq, capacitananpaq ima. Noqanchispas pay jinapunin kananchis (1 Ped. 2:21). Payqa yanapawasunpunin chaykunata ruwananchispaq. Pay kikinpunin nirqan: “Noqaqa sapa p’unchaymi qankunawan kashasaq kay tiempoq tukukapunankama”, nispa (Mat. 28:20).