Salomonpa ruwachisqan templo punkuqa sala jina jatunmi karqan. Ichaqa, ¿jayk’atan chay punku medinman karqan? Mosoq pacha nisqa Bibliapiqa 2023 wata ñaupaqtaqa khaynatan nirqan: “Ch’uya cuartoq ñaupanpi kaq sala jina jatun punkuqa temploq anchon jinan karqan iskay chunka codo, altontaq karqan pachaj iskay chunka”, nispa (2 Crón. 3:4). Wakin Bibliakunapipas “pachaj iskay chunka codon karqan” ninmi. Chhaynaqa, ¡pisqa chunka kinsayoq metro sayaychá karqan!

2023 watapin ichaqa Mosoq pacha Biblia nisqapi chay textopi cambiakurqan “altontaq karqan iskay chunka codo”, nispa. a ¿Imaraykun chayta cambiakunman karqan? Kaypin yachasun wakinta imaraykus cambiakurqan chayta.

Primera Reyes libropiqa chay partemanta rimaspaqa manan willanchu jayk’as sayaynin karqan chaytaqa. 1 Reyes 6:3 textopiqa Jeremiasqa anchonmanta largonmanta imallan willashan, sayayninmantan ichaqa mana imaninpaschu. Qatiq capitulopitaq willashan temploq jujnin partenkunamanta, cobremanta jatun muyu puruñamanta, chunka carretakunamanta, punku jaykunapi iskay cobre columnakunamanta ima (1 Rey. 7:​15-37). Chay sala jina punkuq alton 50 metros más kanman karqan chayqa, templopi aswan jatunchá chay parteqa kanman karqan. Chhayna kanman karqan chayqa Jeremiasqa willanmanpunichá karqan chay partemantaqa. Unay watakuna qhepamanmi chaykunata estudiarqanku wakin judío runakuna. Paykunaq nisqanman jinaqa chay sala jina punkuqa manas templopi aswan jatun partechu kanman karqan.

Chaykunamanta yachaq wakin runakunaq nisqanman jinaqa, manas templopi punkuqa aguantanmanchu karqan 120 codo sayaytaqa. Ñaupa tiempopiqa Egiptopi templokuna jina rumiwan perqasqa ladrillowan perqasqa punkukunaqa jatunmanta juch’uymanmi perqakuq. Pachantan anchota qallariqku seqasqankuman jinataq juch’uyachiqku. Salomonpa ruwachisqan temploqa manan chhaynachu karqan. Chaymanta yachaq wakin runakunaq nisqanman jinaqa, chay templopi perqaq anchonqa soqta codos kanman karqan. Chayqa iskay metro kuskan masmi. Chay tiempopi perqakunaq ruwakusqanmanta yachaq Theodor Busink sutiyoq runan nirqan: “Chay templo punkupi perqakunaq anchon imaynachus karqan chayta yachakusqanman jinaqa, chay punkuq sayayninqa manan pachaj iskay chunka codoqa kanmanchu karqan”, nispa.

Yaqapaschá 2 Crónicas 3:4 textota copiashaspa pantarqanku. Arí chay textopiqa wakin ñaupa tiempo qelqakunapiqa “120” codos nishanmi. Wakin reqsisqa ñaupa qelqakunapin ichaqa “20 codos” nishan. Chay qelqakunamanta wakinmi Códice alejandrino, Códice ambrosiano nisqa qelqakuna. ¿Imaynapin copiaqkuna pantarunkuman karqan? Hebreo rimaypiqa cien nisqa letraqa yaqa kaqllan codo nisqa letrawanqa. Chhaynataq chayqa yaqapaschá juj copiaq “20 codos” ninantaqa “120 codos” nispa copiarqan.

Allinña Salomonpa ruwachisqan templomanta allinta yachay allinta reqsiy chaypas, aswan allinqa chay templo imapaqchus karqan chayta yachaymi. Chaymantapas chay temploqa kay tiempopi Diosta yupaychasqanchiswanmi tupan. ¡May kusikunapaqmi Jehová Diosqa llapa runakunata chay temploman invitasqanta yachayqa ¿riki?! (Heb. 9:​11-14; Apo. 3:12; 7:​9-17).