1. a) ¿Ima sasachakuykunapin lliupas tarikushanchis? b) ¿Imawanmi Jehová Dios kusisqa kashan? (Kay paginapi fotokunata qhaway.)

WAYQE-PANAYKUNA kay mundopi kausayqa sinchi sasan kashan. Wakinqa onqosqapaschá kashankichis. Wakinqa kuraq tayta-mamaykichistapaschá uywashankichis. Familiayoq kaqkunapas may sasawanpaschá familiaykichista uywashankichis. Juj llakikuykunapi imapaschá tarikushankichis. Chaykunata aguantayqa manan facilchu. Tiempopaq, qolqepaq, kallpapaq iman chaykunaqa. Ichaqa, imapiña tarikuqtiykichispas Jehová Diosqa yanapasunkichismi. Payqa yachanmi paypi tukuy sonqo confiasqaykichista payllapi suyakusqaykichistapas, chaywanmi kusisqa kashan.

2. a) ¿Ima nisunmanmi Isaías 40:29 textomanta? b) ¿Imatan llakikunapaq jina wakin hermanokuna ruwashanku?

² Diosña kallpata qowanchis chaypas, yaqapaschá mayninpiqa sinchi sasachakuykunapi tarikusqaykirayku manaña ganasniyki kanchu imata ruwanaykipaqpas. Ichaqa manan qanllachu chhaynapi tarikushanki. Ñaupa tiempopi Diosta serviq wakin runakunapas chhaynapin tarikuranku (1 Rey. 19:4; Job 7:7). Ichaqa manan pisiparankuchu,  aswanmi Diosmanta kallpata mañakuranku, jinan Diosqa paykunata kallpacharan (Is. 40:29). Kay tiempopi wakin hermanokunan ichaqa llakikunapaq jina imatapas ruwashanku. Sasachakuykunapi tarikuspankun, Diospas juchayoq kanman jinaraq, Dios serviyta saqepushanku. Manañan Bibliata leenkuchu, manan juñunakuykunamanpas rinkuñachu nitaq predicaqpas lloqsinkuñachu. Chayta ruwaspan Satanasman gustota qoshanku.

3. a) ¿Imatan ruwananchis Satanás ama pisipachiwananchispaq? b) ¿Imakunamantan kay estudiopi yachasun?

³ Satanasqa yachanmi juñunakuykunapi, predicacionpi, Bibliata leeypi ima ocupasqa kaqtinchis fuerte kananchista. Chaymi payqa mana munanchu chaykuna ruwananchista. Chaymi ima llakipiña tarikuspapas manapuni Diosmantaqa karunchakunaykichu aswanmi astawan payman achhuykunayki. Bibliaq nisqan jina ‘paymi qaqata sayachisunki, paymi kallpasapaman tukuchisunki’ (1 Ped. 5:10; Sant. 4:8). Kay estudiopin yachasun imakunas Dios serviypi pisipachiwasunman chayta, Bibliapi ima textokunas yanapawasunman chaytawan. Ichaqa ñaupaqta yachasun Isaías 40:26-31 textokunamanta.

4. ¿Imatan yachasunman Isaías 40:26 textomanta?

⁴ (Leey Isaías 40:26). Manan yachakunchu jayk’a ch’askakunas lliu universo nisqapi kashan chayta. Científico runakunaq nisqanman jinaqa, lliu muyuriqllanchispis kashan yaqa 400 mil millón jinaraq. Bibliaq nisqan jina llapa chaykunatan Diosqa sutinmantakama wajan. ¿Imatan chaywan yachasunman? Diosqa interesakuntaq mana sienteq ch’askapipas chayqa, ¿manachu kunan qanpi interesakunman? (Sal. 19:1, 3, 14). Papanchis Jehová Diosqa allintan qantaqa reqsisunki. Jesuspunin niran: “Qankunaqqa chujchaykichispas llapallanmi yupasqa kashan”, nispa (Mat. 10:30). Chaymantapas Salmos 37:18 textopin nin: “Diosqa qhawamushanmi chanin runakunaq kausasqanta”, nispa. Chhaynaqa, Jehová Diosqa allintan yachan ima llakipis sapankanchispas tarikushanchis chayta, chayman jinataqmi kallpachawanchispas.

5. ¿Jehová Diosninchis kallpanta qowasunmanchu? Juj ejemplota willay.

⁵ (Leey Isaías 40:28). Intiqa tukuy tiempon ruphayta chayachimuwanchis ¿riki? Chay intimanta rimaspan David Bodanis científico runa niran: “Intipiqa tukuy tiempon ninakuna phatashan millonninpi bombakunapas phatashanman jinaraq”, nispa. Juj científico runan nillarantaq: “Sichus juj segundolla intiq ruphasqanta juñurusunman chayqa, 200.000 watakuna jinan lliu kay pachapi k’anchakunanchispaq luzninchis kanman”, nispa. Kaypi piensay, ¿pin intiman atiyta  qoran chhaynaniraqta ruphananpaq? ¿Manachu Jehová Diosninchis? Chhaynaqa, intimanpas qontaq atiyta chayqa, ¿manachu noqanchismanpas kallpata qowasunman ima sasachakuytapas aguantananchispaq?

6. a) Jesuspa nisqan jina, ¿imaynan Diosta serviy? b) ¿Imaynatan chayta yachay kallpachasunki?

⁶ (Leey Isaías 40:29). Jehová Diosta serviyqa manan sasachu aswanmi kusikunapaq. Jesuspunin niran: “Yugoyta apaychis [...] jinan samakuyta tarinkichis”, nispa. Chaymantan nillarantaq: “Yugoyqa llamp’ullan, q’epiypas manan llasachu”, nispa (Mat. 11:28-30). Ichaqa, ¿cheqaqchu chay nisqan? Arí, cheqaqmi. Yaqapaschá jayk’aqllapas sayk’usqa juñunakuyman predicacionmanpas riranki. Juñunakuymantapas predicacionmantapas kutimuspaqa kusisqan karanki ¿riki? Chhaynaqa, Jesuspa yugonta apayqa otaq Diosta serviyqa kusichikunmi.

7. ¿Imaraykun nisunman “Mateo 11:28-30 textopi nisqanqa cheqaqmi” nispa? Chaypaq willay juj experienciata.

⁷ Chayta astawan entiendenapaq rimasun juj hermanamanta. Payqa sinchi onqosqan kashan; umansi nishuta nanan, cuerponpas yastallañas kashan, chaykunas mayninpiqa sinchita llakichin. Chhaynapitaq tarikun chayqa, facilmi paypaq kanman juñunakuykunaman manaña riy. Ichaqa juj kutinsi payqa rillasqa juñunakuyman. Paymi nin: “Discurso qoq hermanoqa sumaqtan pisipaqkunata kallpachamun. Chayta uyarispaymi kusisqapuni kasharani. Weqeykunaraqmi ñawiykunamanta phawaramun. Chaymi reparachiwaran may allinpuni juñunakuykuna kasqanta”, nispa.

8, 9. ¿Imatan apóstol Pablo allinta entienderan?

⁸ (Leey Isaías 40:30). Imaymanataña ruwayta yachasunman chaypas, mayninpiqa manan noqallanchisqa ima ruwaytapas atisunmanchu. Chaymi pasaran apóstol Pablowanpas, payqa allintan Diospa munayninta ruwaq, mayninpin ichaqa pisipaq. Chaymi juj kutinpas Diosman willakuran imaynachus kasharan chayta. Jinan Diosqa payta niran: “Pisi kallpa kasqaykipin astawanraq atiyniyqa rikukunqa”, nispa. Pabloqa entienderanmi imatachus Dios nisharan chayta, chaymi niran: “Pisi kallpa kaspan noqaqa atiyniyoq kani”, nispa (2 Cor. 12:7-10). ¿Imatan chaywan nisharan?

⁹ Runakunaqa manan noqallanchismantaqa imatapas ruwayta atisunmanchu. Necesitanchispunin Diospa yanapayninta. Chaymi Diosqa pisi kallpayoqkunaman espiritunta qon. Chaytan Pabloqa allinta entienderan. Chay espirituq yanapayninwanqa mana ruway atinakunataraqmi mayninpiqa ruwasunman. Chaymi kallpanchis pisi kaqtinqa Diospa espiritunta mañakunanchis, chhaynapin fuerte kasunchis.

10. ¿Imaynatan Jehová Dios Davidta yanaparan?

¹⁰ Rey Davidtapas Diosqa yanaparanmi, chaymi Davidqa niran: “Yanapayniykiwanmi llat’anaqkunaman [enemigoykunaman] phawaykuni, kallpaykiwanmi llaqta perqaman seqani”, nispa (Sal. 18:29). Vidanchispi wakin problemakunaqa jatun perqakuna jinan mana wasapay atiyraq. Diospa yanapaynillanwanmi chaykunataqa venceyta atisunman.

11. ¿Imaynatan Diospa espiritun yanapawasunman sasachakuykunapi tarikuqtinchis?

 ¹¹ (Leey Isaías 40:31). Yaqapaschá jayk’aqllapas rikuranki ankaq imaynachus altoman seqasqanta. Paykunaqa manan kallpallankuwanchu chhaynata seqanku, aswanmi paykunaqa urayllapiraq kashaspa maskhanku q’oñi wayrata. Chay wayraq yanapayninwanmi paykunaqa altoman oqarikunku. Qanpas sasachakuykunapi tarikushanki chayqa, Diospa yanapayninta maskhay, paymi ‘santo espiritunwan’ altoman oqarisunki (Juan 14:26). Chaymantapas Diosqa tukuy tiempon atento kashan mañakusqanchista uyarinanpaq. Hermanonchiskunawan phiñachinakuspan astawanraq Diospa yanapayninta mañakunanchis. Ichaqa, ¿imaraykun hermanopurapi phiñachinakuy kanman?

12, 13. a) ¿Imaraykun mayninpi phiñachinakusunman? b) ¿Imakunapin tarikuran José? ¿Imatan chaywan Jehová Diosmanta yachasunman?

¹² Pantaq runataq kanchis chayqa yaqapaschá mayninpiqa iñiqmasinchiskunawan phiñachinakusunman. Chay pasanqa chayqa sasapaschá kanqa paykunawan kuska llank’ay. Ichaqa manan jayk’aqpas karunchakunanchischu iñiqmasinchiskunamantaqa, aswanmi juj nisqalla paykunawan llank’ananchis. Chhaynapin rikuchisun Diospaq junt’aq sonqo kasqanchista.

¹³ Mayninpiqa manan Jehová Diosqa jark’anchu serviqninkuna imapipas sufrinankuta. Chaytan Josewanpas ruwaran. Paytaqa wayqenkunan envidiakuspa esclavota jina venderanku, jinan Egipto llaqtapi esclavo karan (Gén. 37:28). Diosqa maytachá llakikuran chayta rikuspa, ichaqa manan jark’aranchu wayqenkuna chay ruwanankuta. Egipto llaqtapipas Joseqa imaymanakunapin sufriran. Ñaupaqtaqa Potifarpa warminta violaqmantan tumparanku, chaymantataq carcelman wisq’aranku. Chay kutipipas Diosqa manan imatapas ruwaranchu. Ichaqa, ¿qonqapuranchu Joseta? Manan. Aswanmi payqa tukuy ima ruwasqanpi yanaparan (Gén. 39:21-23).

14. ¿Imaraykun mana allinchu nishuta renegay?

¹⁴ Diospa amigon Davidpas nishutan sufriran.  Ichaqa imaymanapiña sufriran chaypas manan phiñasqachu ni sintisqachu puriran. Aswanmi niran: “Ama phiñakuychu, ama k’arajtaqa phiñakuychu, amapuni renegaychu, chayqa mana allinkunallatan paqarichin”, nispa (Sal. 37:8). Chaypi nisqan jina manan valenchu phiñakuypas ni renegaypas, ¿imarayku? Pay jina kananchista Dios munasqanrayku. Payqa “manan mana chanin ruwasqanchiskunaman jinachu noqanchistaqa muchuchiwanchis, manan juchanchiskunaman jinapaschu pagawanchis” (Sal. 103:10). Chaymantapas nishu phiñakuq kaspaqa nishu renegaq kaspapas imaymana onqoykunatan tarisunman. Chhayna runakunan sufrinku: corazonmanta, higadomanta, páncreas nisqamanta ima. Chaymantapas manan allintachu samanku, manataqmi mijusqankupas tajanchu. Nishuta renegaq runakunaqa mana allinta piensaspan imatapas ruwanku. Chaymantataq sinchi llakisqa kanku, manan ni wasimantapas lloqsimuyta munankuchu. Chaymi noqanchisqa llamp’u sonqolla kananchis; Bibliaq nisqan jina “llamp’u sonqoqa cuerpotan kausachin” (Prov. 14:30). Chaymi piwanpas phiñachinakuspaqa Bibliaq nisqanman jina apuray chayta allichananchis.

15, 16. ¿Imatan ruwananchis pi hermanopas sonqonchista k’iriwaqtinchis?

¹⁵ (Leey Efesios 4:26). Diosta mana serviq runakuna imatapas niwaqtinchisqa manapaschá ni cuentatapas churasunchu ima rimasqankumanpas. Ichaqa pi iñiqmasinchispas o familianchispas imatapas sonqo nanaqta niwasunman chayri. Chay kaqtinqa yaqapaschá sintisqa kasunman. Ichaqa, ¿watan-watanchu sintisqalla kananchis, icha apuraychu chayta allichapunanchis? Sichus unayta jinalla kasun chayqa manan faciltachu allichayta atisun, chaymi apuray chaytaqa allichananchis.

¹⁶ Yaqapaschá pi hermanopas sonqoykita k’irirasunki, manapaschá chayta qonqayta atishankichu. ¿Imatan ruwawaq chayta allichanaykipaq? Ñaupaqtaqa Diospa yanapayninta mañakuy chay hermanowan rimanaykipaq. Ichaqa amapunin qonqankichu paypas Diospa amigon kasqanta (Sal. 25:14). Amigonkuna kasqanchisraykun payqa munan sumaqta rimananchista (Prov. 15:23; Mat. 7:12; Col. 4:6). Chaymantataq allinta piensay imaynatas paywan rimawaq chaypi. Manapaschá payqa yuyaypichu imatapas ruwaran, mana piensaspapaschá imatapas rimaran. Yaqapaschá qanpas juchayoq karanki imapas pasananpaq. Chaykunapin ñaupaqta piensarinayki. Paywan rimaspaqa yaqapaschá niwaq: “Mana ima niyunapaschá kani. Qayninpa kay rimasqaykin sonqoyta nanarachiwan”, nispa. Manachus allichayta atinkichis chayqa, juj ratokunaman paywan rimay. Chaykamataq Diosmanta mañakushay chay hermanota yanapananpaq. Chaymantapas sumaq sonqo kasqanpi mastaqa piensay. Imaña kanqa chaypas Jehová Diosqa kusisqan kanqa iñiqmasiykita yanapanaykipaq kallpachakusqaykimanta.

17. a) ¿Imaynatan Dios yanapan juchaman urmaqkunata? b) ¿Imaraykun apuray maskhananchis chay yanapayta?

¹⁷ Wakin cristianokunaqa ima juchamanpas urmaspankun manapas Diospaq valenkumanchu jinaraq qhawarikunku. Chhaynapi tarikushanki chayqa manapaschá ganasniyki kanqachu imata ruwanaykipaqpas. Chhaynapi tarikuspan Davidpas niran: “Juchayta mana willaykukushaqtiyqa, p’unchay-ch’isiyaq anchisqaypin cuerpoy qawiyaykuq. Tutantin p’unchaynintinmi makiyki muchuchiwaran”, nispa. ¿Imatan David ruwaran? ¿Jinallachu karan? Pay kikinmi nin: “Juchaytan willakurayki, manan juchallikusqayta pakaranichu. [...] Qanmi juchallikusqaytapas pampachawaranki, qanmi juchaytapas pichawaranki”, nispa (Sal. 32:3-5). David jinan qanpas ruwanayki. Juchaykikunatan willakunayki, jinan Diosqa umalliqkunawan yanapachisunki (Prov. 24:16; Sant. 5:13-15). Apuraymi chay yanapaytaqa maskhanayki. Chaymantan kanqa wiñay kausayta chaskinaykipas mana chaskinaykipas. Ichaqa, willakurankiña chaypas sonqoyki nanashallanqa chayri, ¿imatan ruwawaq?

18. ¿Imaynatan Pabloq ejemplon yanapanman juchankumanta llakikuq hermanokunata?

¹⁸ Apóstol Pablopas mayninpiqa llakisqan kaq ñaupaqpi imachus ruwasqanta yuyarispa. Paymi niran: “Noqaqa apostolkunamanta aswan juch’uy kaqmi kani, manataqmi ‘apóstol’ nisqa kanaypaq jinapaschu kani Diospa iñiq t’aqanta qatikachasqayrayku”, nispa. Chaymantataq niran: “Ichaqa Dios ancha sumaq sonqo kasqanraykun kay llank’anapi kashani”, nispa (1 Cor. 15:9, 10). ¿Imatan chaywan rikuchisharan? Pablo imaymanakunapiña juchallikuran chaypas Diosqa perdonaranmi payta. Chhaynatan Diosqa qanwanpas ruwashan. Ñataq Diosman umallikunamanpas willakunkiña juchaykita chayqa, manañan imamantapas llakikunaykichu. Yachasqayki jina Diosqa khuyapayakuq Diosmi. Chhaynaqa confiay paypi, amaña “manan perdonawanchu” niychu (Is. 55:6, 7).

19. ¿Ima ninmi 2018 watapaq texto? ¿Imaraykun allinpuni chay texto?

¹⁹ Tiempoq pasasqanman jinan astawanraq sasachakuykunaqa chayamuwasun. Ichaqa, manan jinatachu Jehová Diosqa qhawarpariwasun. Bibliaq nisqan jina “payqa sayk’usqatan kallpachan, pisipaqtapas wajmantan kallpachan” (Is. 40:29; Sal. 55:22; 68:19). Chayraykun 2018 watapaq textopas nin: ‘Jehová Diospi confiakuqkunan wajmanta kallpachasqa kanqaku’, nispa (Is. 40:31). Chay texton watantin juñunakunanchis wasipi kanqa, chhaynapi ama jayk’aqpas Diospa yanapayninta qonqananchispaq.