1, 2. a) ¿Pikunaq phiñachinakusqanmantan Biblia willan? b) ¿Imaraykun Biblia chaykunamanta willan?

BIBLIAN willan ñaupa tiempopi wakin runakuna phiñachinakusqankumanta. ¿Tarirankichu chayta? Génesis libroq qallariyninpin willashan Caín wayqen Abelta wañuchisqanmanta (Gén. 4:3-8). Lamecpas juj waynatan wañuchiran maqasqanmanta (Gén. 4:23). Abrahanpa oveja michiqninkunapas Lotpa oveja michiqninkunawanmi jap’inakuranku (Gén. 13:5-7). Agarpas Saratan phiñachiran, Sarataq chay jawa qosanpaq phiñakuran (Gén. 16:3-6). Ismaelpas llapa runakunawanmi maqanakuq, llapa runakunataq paywan maqanakuq (Gén. 16:12).

² ¿Imaraykun Biblia chaykunamanta willan? Piwanpas phiñachinakuqtinchis thaj kayta maskhananchispaqmi. Chay runakunaqa pantaq runa kayninkupin chaykunapi tarikuranku. Noqanchispas pantaq runakunan kanchis, chaymi mayninqa piwanpas phiñachinakusun. Ichaqa paykunamanta yachasqanchismi yanapawasun jujkunawan thajpi kausananchispaq (Rom. 15:4).

3. ¿Imakunamantan kay estudiopi yachasun?

 ³ ¿Imaraykun allichapunanchis piwanpas phiñachinakusqanchista? ¿Iman yanapawasun allichapunapaq? ¿Bibliapi ima yachachikuykunan yanapawasunman iñiqmasinchiskunawan Diosninchiswanpas thajpi kausanapaq? Kay estudiopin chaykunamanta yachasun.

4. a) ¿Ima yuyaykuymi pachantinman mast’arikushan? b) Chay jawa, ¿imakunapin runakuna tarikushanku?

⁴ Satanasmi kay pachapi phiñachinakuyta cheqninakuytapas qallarichiran. Edén huertapin Adán Evata niran Dios jina allin kaqta mana allin kaqtapas paykunallamanta decidiy atisqankuta (Gén. 3:1-5). Chaymantapachan runakunaqa munasqankuman jinalla kausashanku. Chaymi wakinqa jatunchakuq, payllapaq munaq kanku. Wakinqa jujkunamanta aswan allin kaytan munanku, manataqmi jujkunapi interesakunkuchu. Chhayna kasqankuraykun runakunaqa imaymana ch’aqwakunapi tarikushanku. Bibliapunin nin: “Saltaq sonqo runaqa ch’aqwatan sayarichin, k’araj phiñakuqqa juchallikushallanmi”, nispa (Prov. 29:22).

5. ¿Imatan Jesús orqo patapi yachachiran?

⁵ Orqo patapi yachachishaspan Jesusqa qatikuqninkunata niran ima phiñachinakuytapas sumaqta allichapunankupaq, manaña paykunachu juchayoq karanku chaypas. Chaypin yachachiran sumaq sonqo kayta, jujkunawan thajpi kausayta, ama phiñakuq kayta, cheqnikuwaqninchis runakuna munakuytawan (Mat. 5:5, 9, 22, 25, 44).

6, 7. a) ¿Imaraykun usqhaylla iñiqmasinchiskunawan allipunakapunanchis? b) ¿Imakunata tapukuymi yanapawasun perdonaq kananchispaq?

⁶ Sichus mana usqhayllachu iñiqmasinchiskunawan allipunakapusunman chayqa, yanqapaqmi kanman Diosta adorasqanchis. Arí, yanqapaqmi kanman predicasqanchis, juñunakuyman risqanchis, Diosmanta mañakusqanchispas (Mar. 11:25). Diospa amigon kayta munaspaqa, pay jinan contranchispi juchallikuqkunata perdonananchis (leey Lucas 11:4; Efesios 4:32).

⁷ Jehová Diosmi munan perdonaq kananchista llapa runawan thajpi kausananchistapas. Chaymi tapukunanchis: “¿Kaqpachachu perdonani contraypi juchallikuq iñiqmasiyta? Allipunakapusqayku qhepaman, ¿kusisqa sonqowanchu rimaykuni?”, nispa. Sichus mana chaykunata ruwayta atishanchischu chayqa, Diostan valekunanchis yanapawananchispaq. Jehová Diosqa uyarinmi tukuy sonqowan mañakuqkunataqa (1 Juan 5:14, 15).

8, 9. ¿Imatan ruwasunman pipas sintirachiwaqtinchis?

⁸ Pantaq runa kasqanchisraykun mayninqa jujkuna sintichiwasunman ruwasqankuwan otaq rimasqankuwan (Ecl. 7:20; Mat.  18:7). ¿Imatan ruwasun chhaynapi tarikuspa? Juj kutinmi kusirikunapaq juñunakuypi kashaspa juj cristiana iskay iñiqmasikunata napaykuran. Jujninmi phiñakuran imayna napaykusqanmanta, jinaspa chay cristianamanta rimakuyta qallariran. Ichaqa jujnin iñiqmasin niran: “Kay iñiqmasinchisqa 40 watañan sinchi sasachakuykunapi kaspapas Diosta tukuy sonqowan servishan. Payqa manan yuyaypichu chaytaqa nisunki”, nispa. Chaymi phiñakuq iñiqmasi allinta piensaykuspa niran: “Arí, allintan chaytaqa niwashanki”, nispa. Chay qhepamanmi mana allin piensasqanta sonqonpi chinkachipuran.

⁹ ¿Imatan chaymanta yachanchis? Pipas sintichiwasun chayqa, noqanchismantan kanqa sonqonchispi chayta chinkachipunapaq. Munakuq kasun chayqa ‘pampachasunmi’ contranchispi juchallikuqkunata (leey Proverbios 10:12; 1 Pedro 4:8). Jehová Diospunin nin: “K’amiqninta jinallata qhawaqqa jatunchasqan kanqa”, nispa (Prov. 19:11; Ecl. 7:9). Sichus pipas sonqonchista k’iriwasun chayqa, kaytan tapukunanchis: “¿Mana perdonanapaq jinachu ruwawasqan? ¿Atiymanchu perdonayta?”, nispa.

10. a) ¿Imaynan sientekuran juj precursora paymanta rimakusqankuta yacharuspa? b) ¿Ima texton yanaparan Diosta kusisqa servinanpaq?

¹⁰ Jujkunamanta rimakuypas sonqotan k’irin. Juj kutinmi juj precursora yacharuran imayna predicasqanmanta juj iñiqmasikuna mana allinta rimasqankuta. Chaymi payqa sonqonpi sinchita phiñakuran, jinan iñiyninpi poqosqa iñiqmasikunaman willakuran. Paymi nin: “Paykunan Bibliawan yanapawaranku jujkunaq rimasqanta ama kasunaypaq, aswanpas Jehová Dios imayna qhawariwasqanpi piensanaypaq”, nispa. Mateo 6:1-4 (leey) textopi nisqanmi reparachiran Diosta kusichiy aswan importante kasqanta. Paymi nin: “Jujkunaña noqamanta rimakunku chaypas, noqaqa Diosta kusichinaypaqmi astawanqa kallpachakuni, chaypi piensaspan kusisqa kani”, nispa.

11, 12. a) ¿Imatan ruwasunman pipas sinchita k’iriwaqtinchis? b) ¿Imaynatan Abrahán sobrinonwan allichapuran ch’aqwa jatarisqanta? (3 paginapi dibujota qhaway.)

¹¹ Santiago 3:2 texton nin: “Llapanchismi imaymanapi pantanchis”, nispa. Chaypi nisqan jina noqanchispas pantarusunmanmi. ¿Imatan ruwawaq juj iñiqmasi qanwan phiñasqa kasqanta yacharuspa? Jesuspa nisqantan ruwananchis, paymi niran: “Ofrendaykita Diospa altarninman apaspa, chaypi wayqeykiq qan contra imapas kasqanta yuyarispaykiqa, altar qayllaman ofrendaykita saqeykuy, jinaspa kutiriy, wayqeykiwanraq ñaupaqtaqa allipunamuy, kutimuspaykitaq ofrendaykita jayway”, nispa (Mat. 5:23, 24).  Ichaqa iñiqmasinchiswan rimaq rispaqa, allichapuspa paywan thajpi kausananchispaqmi rinanchis. Pantasqanchistan reqsikunanchis manataqmi iñiqmasinchista juchachanachu. Yuyariy, iñiqmasinchiskunawan thajpi kausaymi imamantapas aswan importante.

¹² Abrahanpas sobrinon Lotwanmi sumaqta allichapuran ch’aqway paqarisqanta. Sapankankuq ovejankun askhata miraran, chaymi michiqkunaqa michinanku campomanta jap’inakunkuman karan. Abrahanqa Lotpa kuraqninña karan chaypas, thajpi kausayta munaspan Lot-ta niran ñaupaqta allpata ajllakunanpaq. ¡Abrahanqa allin ejemplon karan! (Gén. 13:1, 2, 5-9.) Chay qhepaman, ¿pisichu imanpas kapuran? Manan, chay qhepallamanmi Jehová Dios willaran askha bendicionkuna qonanta (Gén. 13:14-17). ¿Imatan chaymanta yachanchis? Iñiqmasinchiswan allichapunanchisrayku imanchistaña saqepusunman chaypas, qhepamanqa jatun bendiciontan chaskisun. ^[1]

13. a) ¿Imatan juj umalli ruwaran juj iñiqmasi mana allinta kutichiqtin? b) ¿Imatan chaymanta yachanchis?

¹³ Kunanqa kay tiemponchismanta rimasun. Juj kutinmi asambleapi juj departamentomanta encargakuq iñiqmasi ñaupaqkunapi yanapakuq iñiqmasita telefonopi wajaran yanapananpaq. Chay iñiqmasiqa ñaupaq encargadowanmi phiñachinakusqaku. Chaymi mosoq encargado telefonopi wajaqtin, millayta kutichimuspa telefonota cortaramuran. Encargado iñiqmasiqa manan phiñakuranchu, ichaqa juj horamanta jinan yapamanta wajaspa niran: “¿Manachu juj p’unchay parlarisunman?”, nispa. Chaymi juj semana pasayta juñunakuy wasipi parlariranku. Diosmanta mañakuspan juj hora jina parlaranku. Chaypin iñiqmasi willakuran ñaupaq encargadowan imamantachus phiñachinakusqankuta. Umalliqa pacienciawan uyarispan Bibliawan yanaparan. Chaypin sumaqta allichapuranku, iñiqmasitaq asambleapi yanapakuran. Paymi nin: “Anchatan agradecekuni pacienciawan uyariwasqanmanta, sumaqta rimaykuwasqanmantapas”, nispa.

14, 15. a) ¿Imapi iñiqmasinchis juchallikuqtinmi Mateo 18:15-17 textoq nisqanman jina ruwasunman? b) ¿Imakunatan ruwananchis iñiqmasiwan allipunakapunapaq?

¹⁴ Chhayna phiñachinakuykunataqa sapallanchispin allichapunanchis. Mayninpin ichaqa necesitasunman juj iñiqmasiq yanapayninta. Mateo 18:15-17 (leey) textopi ‘jucha’ nispaqa nishan engañayta otaq yanqamanta tumpaytan. Chhayna juchakunamantan Jesusqa rimasharan. ¿Imaynapi chayta yachanchis? Jesusmi niran chaykuna kaqtin sapallankupi mana allichayta atispaqa, ‘juj otaq iskay testigota pusarikuspa rinanku’ kasqanta. Manapuni paykunata kasukuqtinqa, umallikunamanmi willananku karan. Manapuni paykunatapas kasukuqtinqa ‘mana iñiyniyoq runata jina, cheqnisqa runata jinan’ rikunanku karan. Arí, Diospa llaqtanmantan wijch’usqa kanan karan. Ichaqa wasanchay, qharipura warmipura puñuy, Diospa llaqtan contra jatariy, ídolo adoray  juchakunaman urmaqtinqa, umallikunan chaytaqa qhawarinanku karan.

¹⁵ Jesuspa nisqan jina, pipas noqanchis contra juchallikun chayqa, 1) ñaupaqtan sapallanchispi allichapunanchis, chaypaqqa iskay kinsa kutitan iñiqmasinchiswan rimananchis kanqa. Chaypi mana allichayta atispaqa, 2) juj testigowan otaq allinta reparaq iñiqmasiwanmi rinanchis. Paywan iskay kinsa kutita rimapayaqtinchis manapuni allichakunqachu chayqa, 3) umallikunawanmi rimana kanqa. ¿Imaraykun chaykunata ruwananchis? Jesuspa nisqan jina, iñiqmasinchista munakusqanchisraykun (Mat. 18:12-14).

16. ¿Imaraykun Jesuspa nisqanman jina ima sasachakuytapas allichapunanchis?

¹⁶ Yaqa llapa iñiqmasikunan sapallankupi rimaspa sumaqta allipunakapunku. Chaymi manaña testigota maskhankuchu nitaq umallikunaman rinkuchu Mateo 18:15-17 textopi nisqan jina. Chhaynapin mana mayqenninkupas Diospa llaqtanmanta qarqosqachu kanku. ¿Imatan chaymanta yachanchis? Sichus cheqaqtapuni pipas contranchispi juchallikun chayqa, manan umallikunamanchu phawarinanchis. Ñaupaqtaqa Jesuspa nisqantan ruwananchis. Manapuni allichayta atispañan umallikunamanqa rinanchis, chayñan paykunaqa yanapawasun. Chayta ruwaspan rikuchisun munakuq kasqanchista.

17. ¿Ima bendicionkunatan chaskisun llapa runawan thajpi kausaqtinchis?

¹⁷ Santiagon niran: “Llapanchismi imaymanapi pantanchis. Pipas rimaspa mana pantaqmi allin tajasqa runaqa, atintaqmi lliu cuerponwanpas kasuchikuyta”, nispa (Sant. 3:2). Arí, pantaq runa kasqanchisraykun mayninqa rimasqanchispi otaq ruwasqanchispi pantarusun. Ichaqa pitapas sintirachisun chayqa, usqhaylla allipunakapunanchis, chhaynapin llapa iñiqmasikunawan thajpi kausasun (Sal. 34:14). Thajpi kausanapaq kallpachakusun chayqa, allin amigokunayoqmi kasun, juj familia jinataqmi kausasun (Sal. 133:1-3). Astawanqa ‘thaj-kayta qoq Diosmi’ allinpaq qhawariwasun (Rom. 15:33). Chhaynaqa kallpachakusun ima phiñachinakuytapas allichapunapaq.