1. ¿Imaynatan kay mundo runakuna samaykuwasunman?

NOQANCHISQA Diospa siminman jinan kausananchis. Chaypaqmi ichaqa humilde kananchis. Ichaqa, ‘tukukuy p’unchaykunapi’ tiyasqanchisrayku mana facilchu humilde kayqa. ¿Imarayku? Kay tiempopiqa yaqa llapa runakunan kanku “paykuna kikinkuta munakuqkuna, qolqe sonqokuna, alabakuqkuna, jujkunata pisichaspa uma oqariqkuna” “cuerponkuta mana kamachiqkuna” ima (2 Tim. 3:1-3). Manapaschá paykuna jinachu kasun, ichaqa imaynachus kausasqankutan munapayashasunman (Sal. 37:1; 73:3). Yaqapaschá nisunman: “Yanqachus jina jujkunaq allinnintaqa maskhashani. Humilde kasaq chayqa manapaschá respetawanqakuchu”, nispa (Luc. 9:48). Ichaqa, chay runakuna jinachus kasunman chayqa, iñiqmasinchiskunawanmi mana allinpichu kasunman, manataqmi cristiano jinachu imatapas ruwashasunman. Chaykuna mana pasawananchispaqmi kunan yachasunchis ñaupa tiempopi Diosta serviq wakin runakunamanta.

2. ¿Imakunatan yachasunman ñaupa tiempokunapi Diosta serviq runakunamanta?

 ² ¿Iman ñaupaq tiempopi junt’aq sonqo runakunata yanaparan Dioswan amigontin kanankupaq? ¿Imatan ruwaranku Diospa sonqonta kusichinankupaq? ¿Pin paykunaman kallpata qoran allin kaqta ruwanankupaq? Chaykunapi piensaspa Bibliata leesun chayqa allin kallpachasqan kasun.

3, 4. a) ¿Imakunawanmi Diosninchis educawanchis? b) ¿Imaraykun nisunman “iñiyninchispi fuerte kanapaqqa manan yachayllachu yachana” nispa?

³ Jehová Diosqa imaymanatan qowanchis allin kallpachasqa educasqa ima kananchispaq. Chaykunan kashan Bibliapi consejokuna, qelqakuna, jw.org página, JW Broadcasting canal, juñunakuykuna, asambleakuna ima. Ichaqa, manan yachayllachu yachananchis. Jesusmi niran: “Mijunayqa kachamuwaqniypa munayninta ruwaymi, qowasqan llank’aytapas tukunaykama junt’aymi”, nispa (Juan 4:34).

⁴ Jesuspaqqa Diospa munayninta ruwayqa mijunan jinan karan. ¿Imaynapi? Mijunata mijuspaqa kusisqa kallpayoq iman kanchis, chay jinallataqmi Diospa munayninta ruwaspaqa iñiyninchispi kallpayoq kanchis. Chayta entiendenapaq kaypi piensasun. Mayninpi llakisqaña predicaq lloqsinchis chaypas, wasiman kutimpuspaqa kallpachasqan kutimunchis.

5. ¿Imaynan kasun yachayniyoq kaspa?

⁵ Diospa yachachiwasqanchisman jina kausasun chayqa, yachayniyoqmi kasun (Sant. 3:13). Yachayniyoq kaywanqa manan imapas comparakunmanchu, chay “yachayqa kausay sach’a jinan [...], kusisamiyoqmi yachayman k’askakuqkunaqa” (Prov. 3:13-18). Jesusmi niran: “Yachankichistaq chaykunata chayqa, chayman jina ruwaspaykichisqa ancha kusisqan kankichis”, nispa (Juan 13:17). Chaypi nisqan jina, discipulonkuna kusisqa kausanankupaqqa Jesustan kasukunanku karan, ejemplontataqmi qatikunanku karan.

6. ¿Imaraykun kasukunanchis Diospa siminta?

⁶ Yachasqanchisman jina kausananchis. Chaypaq kaypi piensasun. Juj runa mecánico kananpaq estudiashaspa, herramientankunapas kashaqtin mana chaypi llank’anmanchu chayqa, yanqan kanman estudiasqanqa. Noqanchispas manachus Bibliata kasukusunman chayqa, yanqan estudiasqanchisqa kanman. Chaymi kasukunanchispuni Diospa siminta chhaynapin kusisqa kausasun. Arí, imaynan Biblia estudiayta qallarishaspaqa kusisqa karanchis, chhaynatan kusikusun.

7. ¿Imatan ruwananchis Bibliapi imachus yachasqanchiswan?

⁷ ¿Imakunapi tarikuspan sasa kanman humilde kay? Chaymi kunan yachasun tawa ejemplokunamanta. Jinaspa kallpachakusun chayman jina ruwananchispaq.

8, 9. Hechos 14:8-15 textopi willasqan jina, ¿imaynatan apóstol Pablo rikuchiran humilde sonqo kasqanta? (3 paginapi dibujota qhaway.)

⁸ Diosqa “llapa runapas salvasqa kanantan munan, cheqaq kaqtapas allinta yachanankutan munan”, chaytan apóstol  Pabloqa allinta yacharan (1 Tim. 2:4). Chaymi payqa llapa runaman Diosmanta willaran judiokunamanpas mana judiokunamanpas. Mana judío runakunaqa falso dioskunatan adoraqku. Paykunaman predicashaspan Pabloqa rikuchinan karan humilde sonqo kasqanta, ¿imarayku?

⁹ Juj kutinmi payqa Bernabewan kuska chayaranku Listra llaqtata. Chaypin runakunaqa paykunata adorayta munaranku Zeus diosninkupaq Hermes diosninkupaqwan piensaspa. “Paykunachá riki uraykamunku” nispan nisharanku. ¿Imatan Pablowan Bernabewan ruwaranku? ¿“Arí, paykunan kayku” nispachu niranku? ¿“Kunanqa samarisun juj llaqtakunapi k’amisqa kasqanchismanta” nispachu llakhi chaypi samaranku? ¿“Kaywanqa askha runakunan Diosmanta uyarinqaku” nispachu niranku? Manan. Aswanmi alto kunkawan niranku: “¿Imaraykun kayta ruwashankichis? Noqaykupas qankuna jina runakunallan kayku”, nispa (Hech. 14:8-15).

10. ¿Imaraykun Pablopas Bernabepas mana Listra runakunamanta mejorpaqchu creekuranku?

¹⁰ Pablopas Bernabepas yacharankun Listra runakuna jina juchayoq runa kasqankuta. Ichaqa manan paykuna jinachu juj dioskunataqa adoraranku. Jinaspapas Dios sonqo kasqankuraykun nombrasqa karanku misionero kanankupaq (Hech. 13:2). Chaymantapas janaq pachaman rinankupaqmi ajllasqa karanku. Ichaqa manan chaywanchu chay runakunamanta mejorpaq creekuranku. Allintan yacharanku chay runakunapas Diosta kasukuspaqa paykuna jina ajllasqa kanankuta.

11. ¿Imaynatan predicacionpi rikuchisunman Pablo jina humilde sonqo kasqanchista?

¹¹ ¿Imaynatan rikuchisunman Pablo jina humilde kasqanchista? 1) Tukuy imatapas Diospa yanapayninwantaq ruwanchis chayqa, manan maskhananchischu jatunchasqa kayta. 2) Manan jujkunamanta aswan allinpaqchu qhawarikunanchis. Chaymi tapukunanchis: “¿Imaynatan qhawarishani predicasqay runakunata? ¿Pisichanichu wakin runakunata?”, nispa. Testigokunaqa llapa runakunamanmi Diosmanta yachachinchis. Chayta ruwanankupaqmi wakin hermanokunaqa juj simikunataraq yachashanku. Mana pitapas marginaspan yachachishanchis Diosmanta yachanankupaq.

12. ¿Imaynatan Epafras rikuchiran munakuq kasqanta jujkunapi piensasqantapas?

¹² Humilde kasqanchistan rikuchillasunmantaq hermanonchiskunapaq Diosmanta mañapuspa (2 Ped. 1:1). Epafras sutiyoq cristianomanta yachasun. Paymantaqa kinsa kutillapin Biblia willan, payqa apóstol Pabloq ‘presomasinmi’ karan (Filem. 23). Epafrasqa Pablowan kuskan Romapi kasharan. Chaywanpas payqa manan payllapichu piensaq aswanmi sapa kutilla jujkunapaq mañakuq. Colosas llaqtapi cristianokunaman apachisqan cartapin Pablo paymanta niran: “Payqa tukuy sonqon mañakushallanpuni qankunapaq”, nispa (Col. 4:12). Chhaynapin Epafrasqa rikuchiran humilde kasqanta, jujkunapi piensasqanta ima. Pay jinan  noqanchispas tukuy sonqowan jujkunapaq mañapunanchis; sutinmantakamataq mañapunanchis. Chhaynapin rikuchisun humilde kasqanchista kasukuq kasqanchistawan (2 Cor. 1:11; Sant. 5:16).

13. ¿Imaynatan rikuchisunman Epafras jina kasqanchista?

¹³ ¿Pikunapaqmi mañapusunman? Llakipi tarikuq familianchiskunapaq, hermanonchiskunapaq, mana reqsisqanchis hermanokunapaqpas, paykunaq sutinmi kashan “Testigos de Jehová presos por sus creencias” nisqa sitiopi. Chayqa jw.org paginapin kashan (jaykuy PRENSA > ASUNTOS LEGALES). Manan qonqananchischu wañupuqniyoqkunata, desgraciakunapi tarikuqkunata, wajchakunatapas. Hermanonchiskunaqa maytan munashanku paykunapaq mañapunanchista. Chhaynaqa ama noqallanchispichu piensasun (Filip. 2:4). Diosninchisqa uyariwasunmi tukuy ima mañakusqanchistapas.

14. ¿Imaraykun nisunman “Diosqa allin uyariqmi” nispa?

¹⁴ Chaymantapas humilde kasqanchista rikuchillasunmantaq jujkunata uyarispa. Santiago 1:19 textopin nishan: “Allin uyariqmi kanaykichis”, nispa. Jehová Diosmi allin ejemplo jujkunata uyarispa (Gén. 18:32; Jos. 10:14). Chaypaq leesun Éxodo 32:11-14 textota (leey). Chaypi nisqan jina, tukuy atencionwanmi Moisesta uyariran manaña uyarinanchu karan chaypas. Chaymantapas, ¡juchasapa runaña Moisés karan chaypas kasuranmi imachus nisqanta! ¿Imatan chaymanta yachasunman? Diosqa tukuy atencionwanmi uyarin sonqomanta imapas mañakusqanchista.

15. ¿Imakunata ruwaspan qatikusunman Jehová Diospa ejemplonta?

¹⁵ Sapankanchismi kayta tapukunanchis: “Diosqa k’umuykuq sonqowantaq  uyariran Abrahanta, Raquelta, Moisesta, Josueta, Manoata, Eliasta, Ezequiastapas chayqa, ¿manachu noqapas pay jina kanay?”, nispa. Mayqen iñiqmasipas otaq mayqen familianchispas llakipi tarikushan chayqa, tukuy atencionwanmi paykunata uyarinanchis, atikusqanman jinataqmi yanaparinanchis. Uyarinanchismi hermanokunaq consejo qowasqanchistapas (Gén. 30:6; Juec. 13:9; 1 Rey. 17:22; 2 Crón. 30:20).

16. ¿Imatan David ruwaran Simeí k’amiqtin?

¹⁶ Chaymantapas jujkuna mana allinta tratawaqtinchisqa controlakunanchismi, chayta ruwaspan rikuchillanchistaq humilde kasqanchista. Davidmanta yachasun. Chay ejemplon yanapawasun controlakuq kayta. Paywan imachus pasasqanmantan willashan 2 Samuel 16:5-13 textopi (leey). Chaypi willasqan jina, Davidtaqa Saulpa familian Simeimi sonqo nanaytapuni k’amiran. Davidqa atinmanmi karan chay runata ch’innichiyta, ichaqa manan chaytachu ruwaran, aswanmi aguantakullaran. ¿Iman payta yanaparan ama colerananpaq? Chaytan willashan Salmos 3 capitulopi.

17. a) ¿Iman Davidta yanaparan controlakunanpaq? b) ¿Imaynatan ejemplonta qatikusunman?

¹⁷ Davidqa wawan Absalón wañuchiyta munashaqtinmi Salmos 3 capitulota qelqaran. Chay wawanmanta ayqekushaqtinmi Simeiqa imaymanata k’amiran. ¿Iman Davidta yanapanman karan sonqon tiyaykunanpaq? Salmos 3:4 textopin nishan: “Señor Diosmanta mañakuni, paytaq ch’uya orqonmanta kutichimuwan”, nispa. Chaypi nisqan jina Davidqa Diospa yanapaynintan mañakuran. Pay jinan noqanchispas ruwananchis. Imapiña tarikuspapas Diospa espirituntan mañakunanchis aguantananchispaq. Sapankan tapukunanchis: “¿Imapin controlakunay kashan? ¿Pitan perdonanay kashan? ¿Confianichu Jehová Diospa yanapayninpi?”, nispa.

18. ¿Imaraykun kallpachakunanchis Diospa siminta kasukunanchispaq?

¹⁸ Sichus Jehová Diospa yachachiwasqanchisman jina kausasunchis chayqa, imaymana bendicionkunatan chaskisun. Proverbios 4:7 textopin nishan: “Yachayqa tukuy imamantapas ancha chaniyoqmi”, nispa. Imaymanataña yachasunman chaypas yachayniyoq kanapaqqa yachasqanchisman jinan ruwananchis. Bibliaq nisqan jina ‘sisikunapas yachayniyoqmi kanku’ ñaupaqmantaraq mijunankuta waqaychasqankurayku (Prov. 30:24, 25). Jesusmanta rimaspan Bibliaqa nillantaq ‘Cristoqa Diospa yachayninmi’ nispa, ¿imarayku? Diospa munayninman jina kausasqanrayku (1 Cor. 1:24; Juan 8:29). Pay jinan noqanchispas kananchis, tukuy ima ruwasqanchispin Diospa munayninman jina ruwananchis, manataqmi yachayllachu yachananchis (leey Mateo 7:21-23). Chhaynaqa kallpachakusun humilde kananchispaq. Manapaschá facilchu kanqa, ichaqa chayta ruwaqtinchisqa kusisqan kausasun.