1, 2. a) ¿Pin Jehová Diospa testigonkunata umallishan? b) ¿Imatan kay estudiopi qatimuq estudiopipas yachasun?

RUNAKUNAN mayninpi tapuwanchis: “¿Pitaq umalliqniykichisri?”, nispa. ¿Imaraykun chayta tapuwanchis? Kay tiempopi yaqa llapa religionkuna umalliyoq kasqankurayku. Noqanchistaqa manan runakunachu umalliwanchis aswanpas Jesusmi umalliwanchis, Jesustataq Jehová Dios umallin (Mat. 23:10).

² Jehová Diosmi kay tiempopi juj t’aqa runakunata churan llaqtanta umallinanpaq, paykunatan Biblia sutichan ‘allin yuyayniyoq junt’aq kamachi’ nispa (Mat. 24:45). Ichaqa, ¿imaynapin yachanchis Jehová Dios churin Jesuswan llaqtanta pusarishasqanta? Chaytan kay estudiopi qatimuq estudiopiwan yachasunchis, chaypin kinsa razonkunata qhawarisun. Rikullasuntaqmi imaynatan Jehová Dios ñaupa tiempopi llaqtanta umalliran chayta (Is. 58:11).

3. ¿Iman Moisesta yanaparan Israel llaqtata umallinanpaq?

³ Santo espiritun yanaparan (qhaway “Astawan yachanapaq”  nisqa recuadrota). Jehová Diosmi Moisesta ajllaran Israel llaqtanta pusarinanpaq. Ichaqa, ¿iman Moisesta yanaparan Israel llaqtata umallinanpaq? Diosmi ‘santo espiritunta’ qoran (leey Isaías 63:11-14). Arí, Moisestaqa Jehová Diosmi espiritunwan yanaparan, chaywanmi Jehová Dios rikuchisharan paypuni llaqtanta pusarishasqanta.

4. ¿Imaynapin runakuna repararanku Moisesta Jehová Dios espiritunwan yanapashasqanta? (14 paginapi dibujota qhaway.)

⁴ ¿Repararankuchu runakuna Moisesta Jehová Dios espiritunwan yanapashasqanta? Arí, milagrokuna ruwasqanpi, ancha manchakuna faraonman Diospa sutinmanta willasqanpi iman repararanku (Éx. 7:1-3). Chaymantapas santo espiritun Moisesta yanaparan munakuq pacienciayoq umalli kananpaq, payqa manan chay tiempopi millay umallikuna jinachu karan (Éx. 5:2, 6-9). Runakunaqa sut’itan repararanku Moisesqa Diospa ajllakusqan umalli kasqanta.

5. ¿Pikunamanmi Jehová Dios espiritunta qoran?

⁵ Chaymantapas Jehová Diosqa Josueman, Gedeonman Davidman iman santo espiritunta qoran. Biblian nin: “Josueman santo espíritu junt’aykuran, jina yachaysapa karan”, nispa (Deut. 34:9, NM). Chaymantapas ninmi: “Señor Diospa espiritunqa Gedeonman junt’aykuran”, nispa. Davidmantan Biblia nillantaq: “Señor Diospa Espiritun Davidman junt’aykuran”, nispa (Juec. 6:34; 1 Sam. 16:13). Chay runakunaqa confiarankun Diospa santo espirituq yanapayninpi, chhaynapin sasa ruwaykunata ruwaranku (Jos. 11:16, 17; Juec. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50). Jehová Diosmi yanaparan chay umallikunata musphana ruwaykunata ruwanankupaq, chaymi Diosllata alabananku karan.

6. ¿Imaraykun Jehová Dios munaran Israel runakuna Diospa churasqan umallikunata respetanankuta?

⁶ ¿Respetarankuchu Israel runakuna chay umallikunata? Manan. Juj kutinmi runakuna Moisespa contranpi rimapakuranku, chaymi Dios niran: “¿Jayk’aqkamataq kay runakunari pisichashallawanqa?”, nispa (Núm. 14:2, 11). Jehová Dios kikinmi chay umallikunataqa churaran. Paykunata mana kasukuqkunaqa Jehová Diostan mana kasukusharankuchu.

7. ¿Imaynatan angelkuna Moisesta yanaparanku?

⁷ Angelkunan yanaparan (leey Hebreos 1:7, 14). ¿Imaynatan Jehová Dios angelninkunawan Moisesta yanaparan? 1) ‘Kiskayoq sach’a nina rauraypin’ juj ángel rijuriran, jinan Moisesta kamachiran Israel runakunata Egipto llaqtamanta orqospa prometesqa allpaman pusananpaq (Hech. 7:35). 2) Jehová Diosmi juj angelpa yanapayninwan leykunata Moisesman qoran Israel runakunata yachachinanpaq  (Gál. 3:19). 3) Jehová Diosmi Moisesta niran: “Kunanqa riy, jinaspa maymanchus pusanaykipaq kamachirayki chayman kay llaqtata pusay, angelniymi pusasunki”, nispa (Éx. 32:34). Israel runakunaqa manan chay angelkunata rikurankuchu, chaywanpas llaqtata Moisés imayna yachachisqanpi pusarisqanpi iman sut’ita rikuranku angelkunaq yanapasqanta.

8. ¿Imaynatan Josueta rey Ezequiastawan angelkuna yanaparanku?

⁸ ¿Pikunatawanmi angelkuna yanaparanku? Josueta rey Ezequiastawanmi yanaparanku. Juj kutinmi ‘Diospa ejercitonpa umallin’ Josueta yanaparan Canaán llaqtamanta runakunata guerrapi atipananpaq (Jos. 5:13-15; 6:2, 21). Ezequías Diospa llaqtanta kamachishaqtinmi, Asiria jatun ejército Jerusalén llaqtata ch’usaqyachiyta munaran. Ichaqa Jehová Diospa ‘angelninmi karpa-karpapi kashaq pachaj pusaq chunka pisqayoq waranqa Asiria soldadokunata wañuchiran’ (2 Rey. 19:35).

9. Umallikuna pantaq runakunaña karanku chaypas, ¿imatan Israel runakuna ruwananku karan?

⁹ Angelkunaqa ch’uyan kanku, runakunan ichaqa pantashallanchis. Juj kutinmi Moisés Jehová Diosta mana jatuncharanchu (Núm. 20:12). Josuepas Gabaón runakunawan acuerdota ruwashaspaqa manan Jehová Diospa consejontachu mañakuran (Jos. 9:14, 15). Ezequiaspas jatunchakuq kaymanmi urmaran (2 Crón. 32:25, 26). Israel runakunaqa sut’itan repararanku Jehová Dios angelninkunawan chay umallikunata yanapachisqanta. Chay umallikuna pantarankuña chaypas Israel runakunaqa kasukunankupunin karan.

10. ¿Imaynatan Diospa kamachikuynin Moisesta yanaparan?

¹⁰ Diospa simin qelqan yanaparan. Jehová Diosmi Moisesman kamachikuykunata qoran Israel runakunata yanapananpaq, chaymi “Moisespa kamachikuynin” nispa sutichakun (1 Rey. 2:3). Chaywanpas manan Moisespa kamachikuyninkunapunichu karan, aswanpas kikin Jehová Diospan. ¿Kasukuranchu Moisés chay kamachikuykunata? Arí, kasukuranmi (2 Crón. 34:14). Juj kutinmi Jehová Dios Moisesta kamachiran adorana karpata imayna ruwananpaq, jinan Moisesqa Jehová “Diospa tukuy kamachisqanman jinapuni” ruwaran (Éx. 40:1-16).

11, 12. a) ¿Imatan Josuepas juj umallikunapas ruwaranku Diospa llaqtanta pusarinankupaq? b) ¿Imaynatan umallikunata Diospa simin qelqa yanaparan?

¹¹ Josuepas Diospa llaqtanpin umalli karan. Chaymi Jehová Dios kamachiran simin qelqata ‘tuta-p’unchay’ leespa yuyaymanananpaq, chayman jinataqmi imatapas ruwanan karan (Jos. 1:8). Israel nacionmanta reykunapas sapa p’unchaymi Diospa kamachikuyninkunata leenanku karan, juj copiata ruwakunanku karan, chaymantataq llapa kamachikuykunata kasukunanku karan (Deut. 17:18-20, NM).

¹² Chayta ruwasqanku, ¿imaynatan Diospa llaqtanpi umallikunata yanaparan? Chaypaq rey Josiasmanta yachasun. Paymi kamachikuy simita tarisqan qhepaman secretarionta kamachiran chay kamachikuyta leepunanpaq. * ¿Imatan ruwaran chayta uyarispa? Biblian nin: “Jinan reyqa kamachikuy  qelqa k’uyu leesqanta uyarispa, p’achanta llakikuymanta llik’ikuran”, nispa. Chaymi idolokunata p’akipuran, ancha sumaq pascua fiestatataq ruwaran (2 Rey. 22:11; 23:1-23). Rey Josiaspas juj umallikunapas Diospa simin qelqawan yanapachikuspan imaymana cambiokunata ruwaranku Diospa llaqtanta allinta pusarinankupaq. Chhaynapin runakunatapas yanaparan Diospa nisqanman jina kausanankupaq.

13. ¿Imapin jujniray karanku Diospa llaqtanmanta umallikuna juj nacionkunapi umallikunamanta?

¹³ Juj nacionkunapi umallikunaqa munasqankuman jinallan kausaqku. Ejemplopaq, Canaán nacionpi umallikunapas runakunapas millay qhelli juchakunapin kausaqku, paykunaqa qharipura, warmipura, familiankuwan, animalkunawan iman millay qhelli juchatakunata ruwaqku. Chaymantapas wawankutan idolokunaman sacrificiopi jaywaqku (Lev. 18:6, 21-25). Babilonia, Egipto nacionkunapi umallikunapas manan yacharankuchu limpio kanapaq kamachikuykunamanta (Núm. 19:13). Diospa churasqan umallikunan ichaqa jujniray karanku. Paykunaqa llaqtatan kallpacharanku tukuypi limpio kanankupaq, Jehová Diosllata adoranankupaqpas.

14. ¿Imaraykun llaqtanpi wakin umallikunata Dios wanachiran?

¹⁴ Chaywanpas manan Diospa llaqtanpi llapa reykunachu Jehová Diospa kamachikuyninta kasukuranku. Paykunaqa Diospa santo espiritunta, angelkunaq yanapayninta, simin qelqaq nisqanta iman mana chaskikurankuchu. Paykunatan Jehová Dios mayninpi wanachiq, maynintaq juj umallita ajllakuq (1 Sam. 13:13, 14). Qhepamanmi ichaqa Jehová Dios mana juchayoq umallita ajllanan karan.

15. a) ¿Imatan profetakuna niranku juj ch’uya umalli kananmanta? b) ¿Pin chay ch’uya umalli karan?

¹⁵ Ñaupa tiempomantañan Diosqa wakin profetankunawan willachiran juj ch’uya umalli kananmanta. Moisesmi niran: “Diosniykichis Señor Diosmi qankuna ukhumanta noqa jina juj profetata sayarichinqa, qankunataq payta kasunkichis”, nispa (Deut. 18:15). Profeta Isaiasmi willaran chay profeta “kamachinanpaq umallinanpaq” ima ajllasqa kananta (Is. 55:4). Profeta Danielpas willaranmi chay ‘ajllasqa Kamachikuq’ jayk’aq chayamunanta (Dan. 9:25, NM). Chaymantapas Jesuspunin willakuran “umalli” kasqanta (leey Mateo 23:10). Arí, Jehová Diosqa Jesustan ajllaran llaqtanpi umalli kananpaq, chaymantan discipulonkunaqa seguro kasharanku, chaymi tukuy sonqowan Jesusta kasukuranku (Juan 6:68, 69). Ichaqa, ¿imaraykun seguro kasharanku? Chaymanta yachasun.

16. ¿Imakunan rikuchiran Diospa santo espiritun Jesusta yanapasqanta?

¹⁶ Diosmi santo espiritunwan Jesusta yanaparan. Jesús bautizakushaqtinmi bautizaq Juan “rikuran cielo kicharikamushaqta paloma jina santo espíritu pay pataman uraykamushaqtawan”. Chay qhepamanmi Jesusta santo espíritu kallpacharan ch’inneqman rinanpaq (Mar. 1:10-12). Jesusqa santo espirituq yanapayninwanmi yachachiran, milagrokunatapas ruwaran (Hech. 10:38). Chaymantapas chay espiritun yanaparan munakuq kananpaq, iñiyniyoq  kananpaq, kusikuywan Diosta servinanpaqpas (Juan 15:9; Heb. 12:2). Chaykunapin sut’ita rikukuran Jesustaqa Diospa espiritun yanapashasqanta, Diospuni umalli kananpaq ajllasqantapas.

17. ¿Imakunatan angelkuna ruwaranku Jesusta yanapanankupaq?

¹⁷ Angelkunan Jesusta yanaparanku. Jesuspa bautizakusqan qhepatan angelkuna payta atienderanku (Mat. 4:11). Manaraq wañupushaqtinpas ‘juj angelmi rijurimuran, jinaspa payta kallpacharan’ (Luc. 22:43). Jesusqa yacharanmi necesitasqan ratopi Jehová Dios angelninkunawan yanapachinanta (Mat. 26:53).

18, 19. ¿Imaynatan Jesusta Diospa simin qelqa yanaparan tukuy ima ruwasqanpipas?

¹⁸ Jesusqa Diospa simin qelqawanmi yanapachikuran. Jesusqa predicayta qallarisqanmantapachan wañupunankama Diospa simin qelqa nisqanman jina imatapas ruwaran. Chaymi manaraq wañupushaspa Mesiasmanta willaq profeciakunata willaran (Mat. 4:4; 27:46; Luc. 23:46). Religionpi umalliqkunan ichaqa jujniray karanku, paykunaqa munasqallankutan Diospa simin qelqamanta kamachikuykunata kasukuqku, chaymi Jesuspas niran: “Kay runakunaqa simillankuwanmi ‘respetaykikun’ niwanku, sonqonkutaq ichaqa noqamanta karupi kashan. Yanqapaqmi adorawashanku, paykunaqa runakunaq kamachikusqallantan yachachinku”, nispa (Mat. 15:7-9). Jehová Diosqa manapunin chay runakunataqa ajllanmanchu karan llaqtanta pusananpaq.

¹⁹ Chaymantapas Jesusqa Diospa simin qelqaq nisqanman jinan yachachiq. Juj kutinmi  religionpi umalliqkuna Jesusta pruebaman churanankupaq imaymanata tapuranku. Jesusmi ichaqa mana piensasqanman jinachu kutichiq, aswanmi Diospa simin qelqawan kutichiq (Mat. 22:33-40). Jesusqa janaq pachapitaq tiyaran chayqa willakunmanmi karan janaq pachapi kausayninmanta, ch’askakunata, planetakunata kamaypi imayna yanapakusqanmantapas; ichaqa manan chaytachu ruwaran. Jesusqa munakuranmi Diospa simin qelqata. Chaymi Diospa siminmanta runakunaman yachachiran, chaymi “paykunaq yuyayninta kichariran Diospa simin qelqaq imachus nisqanta allinta entiendenankupaq” (Luc. 24:32, 45).

20. a) ¿Imaynatan Jesús Jehová Diosta jatuncharan? b) ¿Imaynapin Jesús jujniray karan Herodes kamachikuqmanta?

²⁰ Runakunaqa anchatan admirakuqku Jesuspa yachachisqanta uyarispa (Luc. 4:22). Chaywanpas Jesusqa allin yachachikuq taytantan jatunchaq. Chaytan reparanchis juj kutinpi pasasqanwan. Qhapaq runan payman achhuykuspa niran: “Allin yachachikuq”, nispa. Jesusmi ichaqa niran: “¿Imaraykun ‘allin’ niwanki? Manan pipas allinqa kanchu, aswanpas Diosllan”, nispa (Mar. 10:17, 18). Chay tiempopi umallikunaqa manan Jesús jinachu karanku. Judea llaqtapi kamachikuq Herodes Agripa I runamanta yachasun. Juj kutinmi jatun juñunakuyta ruwaspa ancha munay p’achawan churakuran. Rimariqtin jinan runakuna niranku: “¡Kayqa manamá runaq kunkanchu, diospa kunkanmá!”, nispa. Chayta niqtinku jinan “Jehová Diospa angelninqa Herodesta onqoywan jap’ichiran Diosta mana jatunchasqanrayku; jinan kuruq tukusqan wañupuran” (Hech. 12:21-23). Herodestaqa manan Jehová Dioschu umalli kananpaq ajllaran. Jesustan ichaqa Jehová Dios ajllaran umalli kananpaq, Jesustaq Jehová Diosllata jatunchaq.

21. ¿Ima tapuykunatan qatimuq estudiopi kutichisun?

²¹ Jehová Diosqa manan munaranchu pisi watakunalla Jesús umalli kananta. Chaymi Jesusqa kausarimusqan qhepaman discipulonkunata niran: “Diosmi tukuy atiyta qowan janaq pachapipas kay pachapipas [...]. Noqaqa sapa p’unchaymi qankunawan kashasaq kay tiempoq tukukapunankama”, nispa (Mat. 28:18-20). ¿Imaynatan Jesús janaq pachamanta kay pachapi Diospa llaqtanta yanapamushan? ¿Pikunatan Jehová Dios ajllaran llaqtanpi umallinanpaq? ¿Imaynapin Diosta serviqkuna yachananku karan pikunan Diospa churasqan umallikuna kasqanta? Chay tapuykunatan qatimuq estudiopi kutichisun.