1, 2. ¿Imapin piensanku wakin runakuna paraíso simita uyarispa?

MAY kusikuymi karan Seúl (Corea) llaqtapi asamblea apakusqanqa. Askha hermanokunan juj lado nacionkunamanta kaq iñiqmasikunamanta despedikuranku. Makinkuta maywispan paykunapura ninakuranku: “¡Paraisopiña tupasun!”, nispa. ¿Imatan chaywan nisharanku?

² Runakuna paraíso simita uyarispaqa imaymanapin piensanku. Wakinpaqqa paraisoqa juj mosqoy jinallan, wakinpaqtaq kusikunapaq jina sumaq jatunkaray huerta t’ikakunayoq sumaq phaqchaq unukunayoq ima. Qanpaqrí, ¿iman paraíso? ¿Suyakushankichu jamuq tiempopi chayamunanta?

3. ¿Ima textopin ñaupaqta paraisomanta willakuran?

³ Bibliaqa willanmi ñaupa tiempopi paraíso kasqanmanta, jamuq tiempopi kananmantapas. Ñaupa tiempomantaraqmi paraisomanta willashan Génesis 2:8 textopi, chaypin nin: “Jehová Diosqa inti lloqsimuy ladopin  juj huertata ruwaran Edén nisqapi. Chaymanmi payqa ruwasqan runata churaran”, nispa. “Edén” simiqa “kusikuy” ninantan nin. Chaypiqa askha mijuykunan karan, munay huertataq kaqpas; runakunapas thajpin animalkunawan kausaqku (Gén. 1:29-31).

4. ¿Imaraykun Edén huertata paraíso nisunman?

⁴ Hebreo simimanta jamuq “huerta” simiqa parádeisos ninmi griego simipiqa, chayqa paraíso ninanmi. Juj libro nisqan jina, griego simita rimaq runaqa, paraíso simita uyarispaqa munay huertapis yuyaykun. Chay huertaqa sumaq sach’akunayoq ch’uya unuyoq q’omer pastoyoq imas. Chaypis ovejakunata tarukakunata michiqkunapi ima yuyaykuq. (Cyclopaedia, de M’Clintock y Strong; comparay Génesis 2:15, 16 textowan).

5, 6. a) ¿Imaynapin paraíso chinkapuran? b) ¿Imatan runakuna tapukunkuman?

⁵ Diosqa Adantawan Evatawanmi chay jina huertapi churaran, ichaqa mana kasukusqankurayku paykunata qarqopuran. Chhaynapin paykunapas mirayninkunapas paraisota pierdepuranku (Gén. 3:23, 24). Chay munay paraisopiqa manañan pipas tiyaranñachu, yaqachus jina millp’uq parapi chinkapuran.

⁶ Yaqapaschá wakin runakunaqa tapukunkuman: “¿Jayk’aqllapas jujmanta kay pachapi paraíso kanmanchu?”, nispa. Chhayna kaqtinqa, ¿ima pruebakunan kashan? ¿Ima razonkunan kan kay pacha paraisoman tukupuqtin chaypi familianchiswan amigonchiskunawan ima tiyananchispaq? ¿Imaraykun seguro kasunman kay pacha paraisoman tukupunanmanta?

7, 8. a) ¿Imatan Jehová Dios Abrahanman prometeran? b) ¿Imapin Abrahán yuyaykuran Diospa promesanta uyarispa?

⁷ Bibliaqa Diospa yuyaychasqantaq chayqa, chaypin ima tapukusqanchistapas kutichiwasunman. Ejemplopaq, Jehová Diosmi Abrahanta niran mirayninta “lamar-qocha patapi aqota jina” askhaman tukuchinanpaq. Chaymantapas kaytan prometeran: ‘Mirayniykiwanmi [...] kay llapan ayllukunapas saminchasqa kanqaku’, nispa (Gén. 22:17, 18). Tiempowanqa jujmantan Dios chayta prometellarantaq Abrahanpa wawanman nietonmanwan (leey Génesis 26:4; 28:14).

⁸ Bibliaq willasqanman jina, Abrahanqa manan creeranchu janaq pachapi paraíso kananpiqa. Aswanpas Dios promesata ruwashaqtinqa, Abrahanqa kay allpa pachapi paraíso kananpichá piensasharan. ¿Ima pruebakunapiwanmi kashan kay pacha paraisoman tukupunanmanta?

9, 10. ¿Ima promesakunapiwanmi yanapawanchis jamuq tiempopi juj paraíso kananpi creenanchispaq?

⁹ Davidqa Abrahanpa mirayninmi karan, paymi rimaran jamuq tiempoman manaña millay runakuna kananmanta (Sal. 37:1, 2, 10). Davidqa Diospa yuyaychasqanmi niran: “Llamp’u sonqokunan ichaqa kay allpata chaskinqaku, sumaq thaj-nisqataq tiyakunqaku”, nispa. Chaymantapas  niranmi: “Chanin runakunaqa kay allpatan jap’ikapunqaku, chaypin wiñaypaq tiyanqaku”, nispa (Sal. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2). ¿Imaynatan chay promesakuna Jehová Dios serviy munaqkunata yanaparan? Jamuq tiempoman Eden huerta jina sumaq paraíso kananpi creenankupaqmi yanaparan; chaypiqa chanin runakunallan tiyanqaku.

¹⁰ Tiempoq pasasqanman jina yaqa llapa israelitakunan Diosmanta karunchakapuranku. Chaymi Jehová Dios jinallata qhawaran Babilonia runakuna Israel llaqtata ch’usaqyachinanta, qhepaqkunatataq presota apapunanta (2 Crón. 36:15-21; Jer. 4:22-27). Ichaqa Diospa profetankunaqa willarankuñan 70 watakuna qhepata israelitakuna llaqtankuman kutimpunankuta. Chay profeciaqa junt’akuranmi. Chaymantan qatimuqpi yachasunchis, imaynatas jamuq tiempopi junt’akullanqataq chayta.

11. a) ¿Imaynapin Isaías 11:6-9 junt’akuran? b) ¿Ima tapuytan ruwakusunman?

¹¹ (Leey Isaías 11:6-9). Diosmi Isaiaswan willachiran israelitakunaq kutimpusqanku allpapi thaj kausay kananmanta, paykunaqa manan phiña animalkunata nitaq millay runakunatapas manchakunankuchu karan. Wawakunapas kuraqkunapas mana imata manchakuspan tiyananku karan. Chaykunaqa, Edén huertapi jina kay pachapi paraíso kananpin piensachiwanchis ¿riki? (Is. 51:3.) Chaymantapas profeciaqa willaranmi kay pacha ‘Diosta reqsiq runakunawan junt’a kananta’, imaynan lamar-qochapas unuwan junt’a kashan jinata. Ichaqa, ¿jayk’aqmi chay simikuna junt’akunqa?

12. a) ¿Ima bendicionkunatan chaskiranku Babiloniamanta kutimpuqkuna? b) ¿Imaynapin yachanchis Isaías 35:5-10 jamuq tiempopipas junt’akunanta?

¹² (Leey Isaías 35:5-10). Isaiasmi rikuchiran Babiloniamanta kutimpuqkunaqa mana animalkunatapas ni runakunatapas manchakunankuchu kasqanta. Tiyasqanku allpapiqa Edén huertapi jinan askha unu kasqanrayku mijuykunapas karan (Gén. 2:10-14; Jer. 31:12). ¿Israelitakunaq tiempollanpichu chay profecía junt’akuran? Manan. Profeciaqa willallarantaqmi ñausakuna, wist’ukuna, wanq’okuna ima qhaliyachisqa kapunankuta. Ichaqa chay milagrokunaqa manan israelitakunapiqa junt’akuranchu. Chaypin yachanchis chaykunaqa jamuq tiempopiña junt’akunanta.

13, 14. ¿Imaynatan Isaías 65:21-23 junt’akuran israelitakuna Babiloniamanta kutimpuqtinku? Chay profeciamanta, ¿iman junt’akunanraq kashan? (3 paginapi dibujota qhaway.)

¹³ (Leey Isaías 65:21-23). Israelitakuna llaqtankuman kutimpuspaqa manan  ima chajrankupas, nitaq uvas chajrankupas karanchu. Ichaqa Diospa bendicionninwanmi chayqa cambiaran. Paykunaqa may kusisqachá tiyanankupaq wasikunata wasicharanku, chajrakunatapas llank’aranku jinaspa rurusqanta sumaqta mijuranku.

¹⁴ Kay profeciaq willasqanman jinaqa, “mallkiq kausasqanta jinan” unayta kausasunchis. Wakin sach’akunaqa waranqa-waranqa watakunatan kausanku. Chhayna unayta kausanapaqqa allin saludniyoq kaytachá necesitasunman. Isaiaspa willasqan kausayman chayaytaqa mosqoypaq jinapaschá qhawarisunman. Ichaqa, ¡cheqaqpunin kanqa!

15. ¿Ima promesakunan kashan Isaías libropi?

¹⁵ Chay promesakunan rikuchin jamuq tiempopi juj paraíso kananta. Diosqa kay pachapi lliu runakunatan bendecinqa. Manañan animalkunaqa runakunata imananqapaschu nitaq millay runakunapas kanqañachu. Ñausakuna, roqt’ukuna wist’ukunapas qhaliyachisqan kapunqaku. Runakunaqa wasikunatan wasichakunqaku, sumaq mijuykunatataq tarpunqakupas. Runakunaqa sach’akunamanta aswantaraqmi kausanqaku. Bibliapin tarinchis askha promesakunata jamuq tiempopi chay jinata kausananchispaq. Ichaqa, sichus pipas niwasunman: “Chay profeciakunaqa mosqoyta jinallan willashan”, nispa chayri, ¿imanisunmanmi? ¿Imaraykun seguro kashanchis jamuq tiempoman kay pachapi paraíso kananpi? Jesuspa kutichisqanmi yanapawasun.

16, 17. ¿Ima ratopin Jesús paraisomanta rimaran?

¹⁶ Jesusqa k’aspipi warkusqa kananpaqmi juchachasqa karan. Sapanka ladonpin mana allin ruwaq runata warkuranku. Jujnin kaqqa Jesús rey kasqantan repararan, chaymi valekuran: “Jesús, gobiernoykiman jaykuspayki noqata yuyarikuwanki”, nispa (Luc. 23:39-42). Lucas 23:43 textopi Jesuspa kutichisqanqa jamuq tiempopi imayna kausananchistan rikuchiran. Runakunaqa imaymanatan piensanku imaynatachus chay versiculopi puntuacionta churasqankumanta. Wakin Biblia estudiaqkunaqa churankun juj comata otaq iskay puntokunata “kunan” nisqa palabraq ñaupanpi. Chhaynapin textoqa nin: “Cheqaqtan niyki: kunanmi noqawan paraisopi kanki”, nispa. Ichaqa, ¿chaytachu Jesús nisharan?

¹⁷ Kay tiempopiqa askha simikunapin puntuacionkunata churanku, yaqapaschá comata otaq iskay puntokunata simikunaq significasqanta aclarananpaq. Ichaqa aswan antiguo original griego qelqakunapiqa manan karanchu chay signokuna. Chaymi mana sut’itachu yachakun imatachus Jesús nisharan chayta. “Cheqaqtan niyki: Kunanmi noqawan paraisopi kanki” nisharanchu, icha “Cheqaqtan kunan niyki: Noqawanmi paraisopi kanki”, nisharanchus. Biblia t’ijraqkunaqa imachus piensasqankuman jinallan puntuacionta churanku, chaytaqmi askha Bibliakunapi rijurishan.

18, 19. ¿Iman yanapawanchis Jesús rimasqanta entiendenapaq?

 ¹⁸ Ichaqa yuyarinanchismi Jesús manaraq wañupushaspa discipulonkunata nisqanta. Niranmi: “Runaq Churinpas allpaq sonqonpi kinsa p’unchay kinsa tuta kanqa”, nispa. Nillarantaqmi: “Runaq Churinqa enemigonkunaq makinmanmi jap’ichisqa kanqa, paykunan wañuchinqaku, kinsa p’unchaymantataq kausarichisqa kanqa”, nispa (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34). Apóstol Pedron chay jinapuni pasasqanta willaran (Hech. 10:39, 40). Chhaynaqa, Jesusqa mana allin runawanqa manan maymanpas rirankuchu wañupusqanku p’unchaypiqa. Chay p’unchaykunapin Jesusqa “Sepulturapi” p’ampasqa kasharan Jehová Dios kausarichimpunan p’unchaykama (Hech. 2:31, 32). *

¹⁹ Chhaynaqa Jesusqa mana allin ruwaq runatan prometesharan “Cheqaqtan kunan niyki”, nispa. Chay jinatan rimallaqkupuni Moisespa tiemponmantapacharaq. Ejemplopaq, juj kutinmi niran: “Kunanmi noqa qankunaman willaykichis  kausaymanta wañuymantawan, jinallataq allin kaymanta mana allin kaymantapas”, nispa (Deut. 8:1;30:15).

20. ¿Ima willakuymi yanapawanchis Jesuspa nisqanta entiendenapaq?

²⁰ Asia ladomanta Bibliata t’ijraq runan niran: “Kay textopiqa ‘kunan’ nisqa simiqa kay ninantan nishan: ‘Cheqaqtan kunan niyki: Noqawanmi paraisopi kanki’, nispa. Chay promesataqa chay p’unchaymi ruwakuran, chaytaqmi qhepaman cumplikunan karan. Chhaynatan chay ladomanta runakunaqa rimaqku”, nispa. Chayman jinan 1.600 watakuna ñaupaqta versión siríaca Biblia kay jinata t’ijraran: “Cheqaqtan kunan niyki noqawanmi Edén Huertapi kanki”, nispa. Chay promesaqa anchatan kallpachawanchis.

21. ¿Ajllasqachu karan chay mana allin ruwaq runa janaq pachaman rinanpaq? ¿Imaynapin chayta yachanchis?

²¹ Mana allin ruwaq runaqa manan ajllasqachu karan janaq pachaman rinanpaqqa. Payqa manan yacharanchu Jesús discipulonkunawan janaq pachapi gobiernamunankupaq acuerdo ruwasqanta (Luc. 22:29). Jinaspapas manan bautizasqapaschu karan (Juan 3:3-6, 12). Chaykunawanmi entiendenchis Jesusqa kay pachapi paraisomanta mana allin runata rimapayashasqanta. Watakuna qhepamanmi apóstol Pablo juj rijuriypi rikuran juj runa ‘paraisoman oqarparisqa kasqanta’ (2 Cor. 12:1-4). Pablowan apostolkunawanqa janaq pachaman rinankupaqña ajllasqa karanku chaypas, Pabloqa jamuq tiempopi paraisomantan rimasharan. ¿Kay pachapichu chay paraíso kanqa? ¿Noqanchis chaypi tiyayta atisunmanchu?

22, 23. ¿Ima bendicionkunatan suyakushanchis?

²² Rey Davidpas niranmi: “Chanin runakunaqa kay allpatan jap’ikapunqaku”, nispa (Sal. 37:29; 2 Ped. 3:13). Chaytaqa rimasharan kay pachapi runakuna Diospa chanin kamachikuyninkunata kasukunanku tiempomantan. Isaías 65:22 texton nin: “Mallkiq kausasqanta jinan llaqtayqa unayta kausanqa”, nispa. Chaytaqa rimasharan runakuna waranqa-waranqa watakuna kausanankumanta. Ichaqa, ¿cheqaqpunichu chay kanman? Arí. Apocalipsis 21:1-4 texton willashan mosoq pachapiqa manaña wañuy kananmanta, chaypiqa Diosmi serviqninkunata bendecinqa.

²³ Chhaynaqa Bibliapi paraisomanta yachachisqanqa sut’in kashan. Adanwan Evawanqa wiñaypaqmi tiyasqanku paraisota pierdepuranku, ichaqa kay pachaqa jujmantan paraíso kapunqa; chaytan Dios prometeran. Diospa yuyaychasqanmi David rimaran chanin runakuna kay pachapi wiñaypaq tiyanankumanta. Chaymantapas Isaiaspa qelqasqan profeciakunaqa sumaq kausay kananmanta suyakuyta qowanchis, chaypin Jesús mana allin runata prometesqanta junt’anqa. Chay p’unchay chayamuqtinqa Corea nacionpi hermanokunaq nisqanmi junt’akunqa, paykunan niranku: “¡Paraisopiña tupasun!”, nispa.