1, 2. ¿Imaraykun yachasun ñaupaqpi yachasqanchis tawa reykunamanta?

SICHUS juj runa ñanta purishaspa llusk’akunman chayri, ¿kaq ñannintachu risunman? Manan ¿riki? Jujkunaq imapipas urmasqankuta rikusqanchisqa yanapawasunmanmi cuidakunanchispaq. Bibliapas willashanmi wakin runakunaq pantasqanmanta, paykunamantan kunan yachasun.

² Ñaupaq estudiopi yachasqanchis jina, Judá llaqtapi kamachikuq tawa reykunaqa Diospa sonqontan kusichiranku. Chaywanpas mana allin ruwaykunamanmi urmaranku. Pantasqankumanta Bibliaq willasqanqa yanapawasunmi chaykunamanta cuidakunanchispaq. ¿Imakunapin pantaranku? ¿Imaynatan cuidakusunman chaykunaman mana urmananchispaq? (Leey Romanos 15:4.)

3-5. a) ¿Imapin Asá rey pantaran? b) ¿Imaraykun paypi confiakuran?

³ Ñaupaqta Asá reymanta yachasun. Etiopía ejército  Judá llaqtaq contranpi sayariqtinmi Asá reyqa Jehová Diospi confiaspa yanapayninta mañakuran. Ichaqa juj kutinmi Israel llaqtamanta rey Baasá Asá reypa contranpi sayariqtin manaña Jehová Diospichu confiaran. ¿Imaynapi? Baasá reymi Ramá llaqtapi perqankunata sayarichisharan, ichaqa Asá reymi jark’ayta munaran chay ruwananta (2 Crón. 16:1-3). Chaymi payqa Siria reywan rimanakuran yanapachikunanpaq. Jinan Siria ejército Israel llaqtaman phawaykuqtin, Baasá reyqa ‘manañan Ramá llaqtata perqachiranñachu, wijch’upuranmi llank’asqantapas’ (2 Crón. 16:5). Yaqapaschá Asá reyqa niran: “Allintan kayta ruwani”, nispa.

⁴ ¿Imaynan sientekuran Jehová Dios Asá reypa ruwasqanmanta? Phiñakuranmi. Chaymi Hananí profetanta kacharan Asá reyta anyananpaq (leey 2 Crónicas 16:7-9). Niranmi: ‘Kunanmantaqa astawanmi qan contra [guerrakuna] kanqa’, nispa. Chaymantapachan Asá reyqa tukuy kamachikusqan tiempopi guerrakunapi tarikuran Ramá llaqtata jap’ikapuranña chaypas.

⁵ Ñaupaq estudiopin yacharanchis Asá rey Diospaq jina imatapas ruwasqanta. Payqa tukuy sonqonwanmi Diosta serviran, chaywanpas mana allin ruwaymanmi urmaran (1 Rey. 15:14). ¿Imaraykun Diosta tukuy sonqowan servishaspa paypi confiakuran? Yaqapaschá sonqonpi niran: “Allinta yuyaykuspaqa noqallamantan chay enemigoykunata atipayman”, nispa. Otaq juj runakunaq consejonta jap’ikuspa chayta ruwaran. Chay ruwasqanmantan Asá reyqa sasachakuykunapi rikukuran.

6. a) ¿Imatan Asá reymanta yachanchis? b) ¿Ima sasachakuykunapi tarikuspan rikuchisunman Diospi confiasqanchista?

⁶ ¿Imatan Asá reymanta yachanchis? Ima sasachakuypipas tarikuspaqa Jehová Diospa yanapaynintan mañakunanchis, paypa munasqanman jinataqmi imatapas ruwananchis. Chaymi imapiña tarikuspapas tapukunanchis: “¿Bibliaq nisqanman jinachu ima sasachakuytapas allichashani, icha piensasqayman jinachu?”, nispa. Kaypi yuyaykusun: Sichus familianchis jark’akuwasunman juñunakuyman otaq asambleakunaman rinanchista chayri, ¿Jehová Diosmantachu mañakusun imatachus ruwananchista yachanapaq? Sichus unayña llank’anata maskhashaspa tarirusunman chayri, ¿nisunmanchu juñunakuypaq permiso munasqanchista? Icha, ¿contratawananchisraykuchu ch’inlla kasun? Ima sasachakuypiña tarikuspapas Salmo 37:5 textopi nisqantan yuyarinanchis, chaypin nin: “Diosman kausayniykita jap’iykachikuy, payman jap’ipaykukuy, paytaqmi yanapaykusunki”, nispa.

7, 8. a) ¿Ima mana allinkunatan rey Josafat ruwaran? b) ¿Imapin rikukuran chaykuna ruwasqanmanta? (21 paginapi dibujota qhaway.)

⁷ Kunanqa Josafat reymanta yachasun. Payqa Jehová Diospin confiaran, chaymi allinkunata ruwaran. Chaywanpas mana allin ruwaykunamanmi urmaran. Ñaupaqtaqa churintan Ajan reypa ususinwan casarachiran, Ajanqa millay runan karan. Chaymantapas profeta Micaya anyashaqtinpas Josafatqa Ajan reywanmi riran Siria ejercitowan maqanakunankupaq. Chay guerrapin yaqalla Josafat-ta wañuchiranku (2 Crón. 18:1-32). Chay guerramanta llaqtanman kutipushaqtinmi profeta Jehú niran: “¿Imanaqtinmi mana chanin runakunata yanapanki? ¿Señor Diosta cheqniqkunatachu munakunki?”, nispa (leey 2 Crónicas 19:1-3).

⁸ ¿Uyarikuranchu rey Josafat profeta Micayaq anyasqanta? Manan. Munakuranña Diosta chaypas, Josafatqa manan t’aqakuranchu Diosta mana munakuq runakunamanta. Aswanpas qhepamanmi Ajanpa churin Ocoziaswan amigontin kapuranku jinaspa barcokunata ruwaranku. Ichaqa manaraq chay barcokunawan llank’ashaqtinkun llapallan p’akikapuran (2 Crón. 20:35-37).

9. ¿Imapin rikukusunman Diosta mana serviq runakunawan juñukuqtinchis?

⁹ ¿Imatan yachanchis Josafat reymanta? Payqa ‘Diostan tukuy sonqo serviran’ (2 Crón. 22:9). Chaywanpas Diosta mana munakuq runakunawanmi juñunakuran.  Chay ruwasqanmantan mana allinkunapi rikukuran, yaqallan wañuytapas tarikuran. Bibliapunin nin: “Yachayniyoqkunawan puriqqa yachayniyoqmi kapunqa, mana yuyayniyoqkunawan puriqmi ichaqa waqllipunqa”, nispa (Prov. 13:20). Jehová Diosqa munanmi llapa runakunaman paymanta willananchista, ichaqa manan paykunawan nishutaqa juñukunachu. Chayta ruwasunman chayqa mana allinkunapin rikukusunman.

10. a) ¿Imatan yachankuman casarakuy munaqkuna Josafatpa ruwasqanmanta? b) ¿Imatan mana qonqanachu?

¹⁰ ¿Imatan casarakuy munaqkuna yachankuman Josafatpa ruwasqanmanta? Yaqapaschá Diospa llaqtanpi mana pitapas tarispa mana iñiq qharita otaq warmita munakunkuman. Mayninqa familianchismanta kaqkunan sapa kutilla niwasunman: “Manachu casarakunki, jayk’aqkaman sapallayki kanki”, nispa. Sapankanchispas necesitanchismi jujkuna munakuwananchista. Ichaqa, ¿imatan ruwananchis mana pitapas tarispa? Jehová Diospin confiananchis. Yuyarisun Josafat reyta. Payqa sapa kutillanmi sasachakuykunapi tarikuspa Diospa yanapayninta mañakuran (2 Crón. 18:4-6). Ichaqa Ajanpa amigon kapuspan manaña Diosta kasukuyta munaranchu. Payqa manan yuyariranchu Jehová ‘Dios kay pachantinta qhawamushasqanta tukuy sonqo payta serviqkunarayku atiyninta rikuchisqantapas’ (2 Crón. 16:9). Noqanchisqa manan qonqananchischu Jehová Dios yanapay munawasqanchista. Payqa munakuwanchismi yachantaqmi imayna sientekusqanchista imakuna necesitasqanchistapas. Payqa tiemponpipunin sonqonchispa munasqanta qowasun.

11, 12. a) ¿Imaynapin yachakuran Ezequiaspa sonqonpi imachus kasqanta? b) ¿Imaraykun Jehová Dios Ezequiasta perdonaran?

¹¹ Kunanqa Ezequías reymantañataq yachasun. Juj kutinmi Jehová Dios Ezequiasta pruebaman churaran sonqonpi imachus kasqanta reparakunanpaq (leey 2 Crónicas 32:31). Ezequiasqa sinchita onqospan yaqalla wañupuran. Jinan Jehová Diosqa qhaliyapunanpaq juj señalta rikuchiran; intiq llanthuntan chunka gradasta qhepaman kutichiran. Chaytan Babilonia llaqtapi runakuna uyarinkuman karan. Chaymi Babiloniapi reyqa runankunata kacharan chay señalmanta astawan yachamunankupaq (2 Rey. 20:8-13; 2 Crón. 32:24). Jehová Diosqa manan Ezequiasta niranchu chay runakunata imayna chaskinanta. Aswanmi payllaman saqeran imachus ruwananta. Jinan Ezequiasqa llaqtapi llapa qhapaq kayninta chay runakunaman rikuchiran. Chaypitaqmi yachakuran imachus sonqonpi kasqanta.

 ¹² Ezequiasqa tukuy sonqonwanmi Jehová Diosta serviran, chaywanpas jatunchakuqmanmi tukupuran. Arí, payqa qonqapuranmi payrayku Diospa tukuy ruwasqanta. Ichaqa, ¿imaynapin jatunchakuqman tukupuran? Yaqapaschá Asiria ejercitota atipasqanrayku, Jehová Dios kikinpuni qhaliyachisqanrayku otaq qhapaqman tukupusqanrayku. Jehová Diosqa phiñakuranmi Ezequiaswan. Ichaqa ‘tukuy sonqon juch’uyaykukuran’, chaymi Diosqa perdonaran (2 Crón. 32:25-27; Sal. 138:6).

13, 14. a) ¿Imaynapin yachakunqa imachus sonqonchispi kasqanta? b) ¿Iman yanapawasunman mana jatunchakuq kanapaq?

¹³ Ezequiasqa Asiria ejercitota atipasqan qhepaman, onqoyninmanta Diospa qhaliyachisqan qhepamanmi jatunchakapuran. ¿Imatan chaymanta yachasunman? Noqanchisqa cuidakunanchismi allinkuna ruwasqanchismanta otaq ima privilegiotapas chaskisqanchismanta jujkuna alabawaqtinchis. Chaypaq kaypi yuyaykusun. Juj iñiqmasin sumaqta discursota qoramun jinaspa iñiqmasikuna alabanku. ¿Ima ninqan pay chhayna alabasqankumanta? Imatachus rimasqanpi imachus piensasqanpin yachakunqa sonqonpi imachus kasqanta.

¹⁴ Pipas alabawasunman chayqa, Jesuspa nisqantan yuyarinanchis, paymi niran: “Qankunapas ima kamachitapas ruwaspaykichisqa ninkichismi: ‘Noqaykuqa mana valeq kamachikunallan kayku, imachus ruwanayku karan chayllatan ruwayku’”, nispa (Luc. 17:10). Jatunchakuqman tukupusunman chayqa, Ezequías jinan qonqapusunman noqanchisrayku Diospa tukuy ruwasqanta. Chhaynaqa discurso qosqanchismanta pipas alabawaqtinchis, ¿iman yanapawasunman mana jatunchakunapaq? Jehová Diospa imayna yanapawasqanchistan yuyarinanchis, paytan agradecekunanchis ima ruwasqanchismantapas. Jinaspapas discursota qospaqa Bibliamantan rimanchis Diospa santo espirituntaqmi yanapawanchis.

15, 16. ¿Imaraykun rey Josías wañuyninta tarikuran?

¹⁵ Kunanqa Josías reymanta yachasun. Payqa Diospa sonqonpaq jinan imatapas ruwaran, ichaqa mana allinta piensaykuspan mana allinta ruwaran. Chay jawan wañuyninta tarikuran (leey 2 Crónicas 35:20-22). ¿Imatan ruwaran? Payqa yanqamantan Egipto llaqtapi Necao reywan maqanakuran. Chay reyqa manan Josiaswanqa maqanakuyta munaranchu, jinaspapas ‘Diospa kamachisqantan’ rimasharan. Chaywanpas Josiasqa manan uyariranchu, jinan chay maqanakuypi  wañuchiranku. Ichaqa, ¿imaraykun chay reywan maqanakuran? Manan Biblia chaytaqa willanchu.

¹⁶ Josiasqa manan pitapas tapukuranchu, manan Diospa mayqen profetantapas tapukuranchu Necao reypa nisqan cheqaqchus icha manachus chayta (2 Crón. 35:23, 25). Necao reyqa manan Diospa llaqtan contrachu sayarisharan, aswanpas Carquemis llaqtatan risharan enemigonkunawan maqanakuq. Jinaspapas chay reyqa manchakuranmi Jehová Diosta llaqtantapas. Chaykunata qhawarispan Josiasqa allinta ima ruwanantapas qhawarinan karan. ¿Imatan paymanta yachanchis? Ima sasachakuypipas tarikuspaqa manaraq imatapas ruwashaspan tapukunanchis: “¿Ima ninmi Jehová Dios kaykunamanta?”, nispa.

17. ¿Imatan ñaupaqta ruwananchis imatapas decidinanchis kaqtin?

¹⁷ Manaraq imatapas ruwashaspan Bibliapi consejokunata maskhananchis, chayman jinataqmi imatapas ruwananchis. Mayninqa qelqanchiskunapin yanapaykunata maskhananchis kanqa otaq umalliqkunata tapunanchis kanqa. Paykunaqa Bibliaq nisqanman jinan juj consejokunatawan qowasunman. Kaypi yuyaykusun: Juj hermanan predicacionman rinanpaq alistakushan (Hech. 4:20). Jinan mana iñiq qosan nin: “Ama predicaq lloqsiychu. Jaku paseaq, unayñan mana mayllatapas lloqsinchischu”, nispa. ¿Imatan chay hermana ruwanqa? Payqa ñaupaqtan yuyarinan kanqa Bibliapi consejokunata. Payqa yachanmi Diostaraq ñaupaqtaqa kasukunan kasqanta, predicanapaq kamachikuytapas junt’anan kasqanta (Mat. 28:19, 20; Hech. 5:29). Ichaqa yuyarinanmi qosanta respetanan kasqanta, allin yuyaywan imatapas ruwanan kasqantapas (Efes. 5:22-24; Filip. 4:5). Chaymantapas tapukunmanmi: “¿Imaraykutaq qosay ‘lloqsisun’ niwashan? ¿Mana predicanayta munaspachu, icha noqawan sumaqpi kausayta munaspachu?”, nispa. Cristianokunaqa Diosta kusichinapaq jinan imatapas ruwananchis, allinta yuyaykuspataqmi imatapas ruwananchis.

18. ¿Imaraykun Judá llaqtapi tawa reykunamanta yachasqanchispi yuyaymananchis?

¹⁸ Noqanchispas urmasunmanmi chay tawa reykunaq urmasqanpi. Yaqapaschá noqallanchispi confiakusunman, mana allin runakunawan juñunakusunman, jatunchakuqman tukupusunman otaq piensasqanchisman jinalla imatapas ruwasunman. Chaywanpas allinkunata ruwanapaq kallpachakuspaqa Diospa sonqontan kusichisun. Yuyariy, Jehová Diosqa allinkuna ruwasqanchistan qhawamushan, yachanmi pay munakusqanchista, tukuy sonqowan serviy munasqanchistapas. Chaymi ñaupa tiempopi runakunamanta qelqachiran, paykunamanta yachaspa mana allin ruwaykunamanta cuidakunanchispaq. Chayrayku kunan yachasqanchispi yuyaymanasun, Diostapas agradecekusun chaykuna qelqachisqanmanta.