1. a) ¿Imaraykun wakin runakuna allin respetasqa kananku? b) ¿Imamantan kay estudiopi yachasun?

ALLIN respetasqa runakunataqa sumaqtan rikuna, ¿imarayku? Allinkunata ruwasqankurayku otaq autoridadniyoq kasqankurayku. Ichaqa, ¿pikunatan chhaynata respetananchis? ¿Imarayku? Chaykunamantan kay estudiopi yachasun.

2. ¿Imaraykun Jehová Dios jatunchasqa kanan? (Kay paginapi dibujota qhaway.)

² Apocalipsis 5:13 textopin willan ‘tronopi tiyaqpas corderopas’ jatunchanapaq jina kasqankuta. Tronopi tiyaqqa Jehová Diosmi. ¿Imaraykun pay jatunchasqa kanan? Angelkunan chayta willan, Apocalipsis 4:9-11 textopin nin: “Qanqa, Jehová Diosniyku, alabaytapas, jatunchaytapas, atiytapas chaskinaykipaq jinapunin kanki, tukuy imatapas qan kamasqaykirayku, arí, qanpa munayniykipin tukuy imapas kashan, munayniykipin kamasqapas karanku”, nispa.

3. a) ¿Pin Apocalipsis 5:13 textopi cordero? b) ¿Imaraykun paypas jatunchasqa kanan?

 ³ ¿Pitaq corderori? Payqa Jesucriston. Paymantan Bautizaq Juan niran: “¡Qhawariychis, paymi Diospa corderonqa, paymi kay pachamanta juchata chinkachinqa!”, nispa (Juan 1:29). ¿Imaraykun paypas jatunchasqa kanan? Llapa runakunarayku kausayninta qosqanraykun, manan kay pachapi mayqen reypas chaytaqa ruwanmanchu karan. Jinaspapas “paymi reykunaq reyninqa, gobiernaq señorkunaq Señorninpas” (1 Tim. 6:14-16). Chaymi waranqanpi angelkuna jina noqanchispas ninchis: “Nak’asqa karan chay corderoqa atiytapas, qhapaq kaytapas, yachaytapas, kallpatapas, jatunchaytapas, alabaytapas, bendiciontapas chaskinanpaq jinapunin”, nispa (Apo. 5:12).

4. ¿Imaraykun Jehová Diosta Jesucristotapas jatunchananchis?

⁴ Chaymantapas Juan 5:22, 23 textopi nisqan jina, Jehová Diosmi Jesucristota churan llapa runakunata juzgananpaq. Sichus chaykuna ruwasqanmanta Jesusta jatunchasun chayqa, Jehová Diostan jatunchashasun. Paykunata jatunchasun chayqa wiñay kausaytan chaskisun. Biblian nin: “Manchakuywan Jehová Diosta adoraychis, khatatataspa ñaupaqenman k’umuykuychis. Churita jatunchaychis, usqhayllatan k’arajta phiñakunman, paqtan phiñakuspa qonqaylla wañuchisunkichisman. ¡Kusisamiyoqmi llapa payman k’askakuqkunaqa!”, nispa (Salmo 2:11, 12, NM).

5. ¿Imaraykun llapa runakuna respetasqa kananchis?

⁵ Jehová Diosqa payman “rijch’akuqtan” kamawaranchis (Gén. 1:27). Payman rijch’akuq kasqanchisraykun munakuq, khuyapayakuq, sumaq sonqo kanchis. Chaymantapas concienciayoqmi kanchis, chaymi reparanchis allin kaqta mana allin kaqtapas (Rom. 2:14, 15). Jinaspapas Jehová Dios jinan munanchis tukuy imapas ordenpi kananta, limpio kanantapas; llapanchistaqmi munanchis thajpi kausayta. Chaykunapin sut’ita rikunchis Jehová Diosman rijch’akunapaq kamasqa kasqanchista. Chaymi llapa runakunapas respetasqa kananchis (Sal. 8:5).

6, 7. ¿Imapin Diosta serviqkuna jujniray kanchis kay pachapi runakunamanta?

⁶ Llapa runakunapas yachanchismi jujkunata respetananchis kasqanta. Ichaqa manapaschá Diospa munasqanman jinachu chayta ruwashanchis. Kay pachaqa Satanaspa samaykusqanmi kashan, chaymi noqanchispas samaykusqa kasunman. Arí, askha runakunan runamasinkuta diosta jina rikuspa adoranku. Wakinqa allin reqsisqa politicokunata, religionpi umallikunata, takiqkunata, ima deportepipas pujllaqkunatan sinchi allinpaq qhawarispa, paykuna jina p’achakunku, rimanku, kausanku otaq imatapas ruwanku.

⁷ Jehová Diosta serviqkunaqa manapunin pi runatapas jatunchananchischu, qatikunanchischu nitaq adorananchischu. Noqanchisqa yachanchismi Jesuslla qatikunapaq jina kasqanta (1 Ped. 2:21). Jinaspapas Biblian nin: “Llapa runakunan  juchallikuq kanku, chaymi mana atinkumanchu Dios jina ch’uya kaytaqa”, nispa (Rom. 3:23). Sichus runakunata jatunchasunman chayqa, Jehová Diosmi noqanchispaq phiñakunman.

8, 9. a) ¿Imaynatan qhawarinanchis autoridadkunata? b) ¿Imatan ruwananchis Diospa contranpi imatapas kamachiwaqtinchis?

⁸ ¿Pikunan allin respetasqa kananku? Allinninchispaq llank’aqkunan. Chaypaq rimasun autoridadkunamanta. Paykunaqa mana imapas faltawananchisraykun llank’anku, paykunaq ruwasqanqa llapa runakunaq allinninpaqmi. Chaymi Pablo niran: ‘Autoridadkunataqa lliu runan kasukunan’, “lliuman qoychis imachus qonaykichis kaqta: impuesto mañakuqman impuestota, pagota mañakuqman pagota, jinallataq manchakunata munaqtapas manchakuychis, respetanata munaqtapas respetaychis”, nispa (Rom. 13:1, 7).

⁹ Sapanka nacionpi costumbrekunaqa jujniraymi, autoridadkunaq churasqan leykunapas manan kaqllachu. Chaywanpas Testigokunaqa kallpachakunchismi autoridadkunata kasukunapaq. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman Diospa kamachikusqan contrapi imatapas kamachiwaqtinchis? Jehová Diospa kamachiwasqanchistan ñaupaqtaqa kasukunanchis (leey 1 Pedro 2:13-17).

10. ¿Imaynatan autoridadkunata qhawariranku ñaupa tiempopi Diosta serviqkuna?

¹⁰ Ñaupa tiempopi Diosta serviqkunapas respetarankun autoridadkunata kasukurankutaqmi kanpas. Yachasun Josemanta Mariamantawan. María onqokunan p’unchaykunapiña kashaqtinmi, autoridadkuna llapa runakunata kamachiranku nacesqanku llaqtapi censachikunankupaq. Jinan Mariapas Josepas Belenta viajaranku paykunapaq sasaña kashaqtinpas (Luc. 2:1-5). Pablopas respetaranmi autoridadkunata. Juj kutinmi judiokuna yanqamanta tumparanku, jinan payqa Agripa reypa ñaupaqenpi, Judea provinciapi Festo kamachikuqpa ñaupaqenpiwan respetowan defiendekuran (Hech. 25:1-12; 26:1-3).

11. ¿Imaynatan qhawarinanchis pantasqa religionkunapi umallikunata? ¿Imarayku?

¹¹ Pantasqa religionkunapi umallikunatari, ¿autoridadkunata jinachu rikunanchis? Manan. Paykunaqa manan Jehová Diosmanta Bibliamantapas cheqaq kaqtachu yachachinku. Jesuspas juchacharanmi tiemponpi chayta ruwaq runakunata, ‘iskay uyakuna’ niranmi (Mat. 23:23, 24). Chaymi mana autoridadkunata jinachu paykunataqa rikunchis, paykunaña munanku chhayna qhawarinata chaypas. Ichaqa llapa runakunata jinan respetananchis. Llaqtapi autoridadkunatan ichaqa allin respetasqa runakunata jina qhawarinanchis, Diospa llaqtanpaq mayninpi allinkunata ruwasqankurayku.

12. ¿Imaynapin Austria nacionpi Testigokunaq allinninpaq karan juj iñiqmasinchis juj autoridadta respetowan qhawarisqan?

¹² Segunda guerra mundial kashaqtinmi Alemania nacionmanta soldadokuna, Heinrich Gleissner runata jap’iruspa sasa llank’ana campoman trenpi aparanku, payqa Austria nacionpi allin reqsisqa autoridadmi karan. Trenpi apashaqtinkun Leopold Engleitner iñiqmasinchiswan  reqsinakuran. Chay iñiqmasinchismi imakunapichus iñisqanchismanta respetowan willaran. Chay guerra tukuqtinmi Heinrich Gleissner runa Austria nacionpi iñiqmasinchiskunata tukuy atisqanpi yanaparan. ¿Yaqachu qanpas chhayna experienciakunata yachashanki?

13. ¿Pikunan allin respetasqa runakuna kananku? ¿Imarayku?

¹³ Jehová Diosta serviqkunaqa llapa iñiqmasinchiskunatan respetananchis. Ichaqa iñiq t’aqapi umalliqkunata, iñiq t’aqakuna watukuqkunata, sucursalmanta encargakuqkunata, umalliq t’aqamanta kaq iñiqmasikunatawanmi allin respetasqa runakunata jina qhawarinanchis (leey 1 Timoteo 5:17). Paykunaqa Diospa llapa ovejachankunatan cuidashanku, chaymi Biblia paykunata nin: Diospa ‘regalonkuna’, nispa (Efes. 4:8). May nacionmantaña kanku, imayna educacionniyoqña kanku, qhapaqña otaq wajchaña kanku chaypas, allin llank’aq kasqankurayku, juch’uyaykukuq kasqankuraykun paykunata respetananchis. Apostolkunaq tiemponpi cristianokunapas llapa umalliqkunatan respetaranku. Ichaqa manan angelkunata jinachu nitaq ancha importante runakunata jinachu qhawarinanchis (leey 2 Corintios 1:24; Apocalipsis 19:10).

14, 15. ¿Imaraykun Diospa llaqtanpi umalliqkuna jujniray kanku religionkunapi umallikunamanta?

¹⁴ Pantasqa religionkunapi umallikunaqa Jesuspa tiemponpi umallikuna jinan kanku. Paykunamantan Jesús niran: “Jatun mijuykunapipas allin kaq tiyanallapin  tiyayta munanku, sinagogakunapipas ñaupaqllapin tiyayta munanku. Mercado plazakunapipas napaykunatan munanku”, nispa (Mat. 23:6, 7). Diospa llaqtanpi umallikunan ichaqa juch’uyaykukuq runakuna kanku, manataqmi munankuchu jatunchasqa kayta.

¹⁵ Jesusmi paykunata kamachiran: “Ama ‘yachachikuq’ nispaqa nichikunkichischu, jujllan yachachiqniykichisqa, qankunaqa llapaykichispas wayqe-panallantinmi kankichis. Amataq kay pachapiqa pitapas ‘yayáy’ ninkichischu, jujllan Yayaykichisqa janaq pachapi kaqlla. Amallataq piwanpas ‘umalli’ nispaqa nichikunkichischu, jujllan umalliykichisqa, payqa Criston. Pipas qankuna ukhupi kuraqpaq qhawarikuqqa serviqniykichismi kanan. Pipas jatunchakuqqa k’umuchisqan kanqa, pipas k’umuykukuqtaq jatunchasqa kanqa”, nispa (Mat. 23:8-12). Diospa llaqtanpi umalliqkunaqa juch’uyaykukuqmi kananku, Jesuspa tukuy kamachikusqantataqmi kasukunanku. Chayta ruwanqaku chayqa, llapa iñiqmasikunan munakunqaku respetanqaku ima.

16. ¿Imaraykun Diospa munasqanman jinalla jujkunata qhawarinanchis?

¹⁶ Wakin cristianokunaqa yaqapaschá jatunchashanchisraq wakin runamasinchiskunata. Apostolkunaq tiemponpi wakin cristianokunapas chaytan ruwaranku (Hech. 10:22-26; 3 Juan 9, 10). Ichaqa kallpachakunanchismi Diospa munasqanman jinalla jujkunata rikunapaq. Chayta ruwasun chayqa bendicionkunatan chaskisun.

17. ¿Imaraykun allinpuni autoridadkunata respetay?

¹⁷ ¿Imaraykun allinpuni llaqtanchispi autoridadkunata respetay? Wakin autoridadkunaqa yaqapaschá predicasqanchista defiendenkuman otaq ruwasqanchista allinpaq qhawarinkuman. Chaymi pasaran qayna watakunalla Alemania nacionpi. Birgit iñiqmasinchismi wawanpa escuelanpi clausuraman riran. Chaypin profesora niran: “Maytan kusikuyku Testigokunaq wawankuna kay escuelapi unay wata estudiasqankumanta”, “Testigokunaq wawankunaqa allin ejemplon kanku”, nispa. Chaymi Birgit iñiqmasinchis niran: “Wawaykutaqa Diospa kamachikusqanman jina kausanankupaqmi yachachiyku. Chhaynapin yachanku profesorkuna respetaytapas”, nispa. Juj profesoran nillarantaq: “Sichus llapa wawakuna chhayna kankuman chayqa, may allinchá kanman”, nispa. Chay profesoraqa ancha allinpaqmi qhawariran  Testigokunata, chaymi chay qhepaman asamblea aparikuqtin chayman riran.

18, 19. Umalliqkunataña respetananchis chaypas, ¿imatan mana ruwanachu?

¹⁸ Biblian yanapawasun Diospa llaqtanpi umalliqkunatapas respetananchispaq (leey Hebreos 13:7, 17) (qhaway “Astawan yachanapaq” nisqa recuadrota). ¿Imakunata ruwaspan rikuchisunman umalliqkuna respetasqanchista? Noqanchisrayku tukuy ruwasqankumantan “kusa” ninanchis. Niwasqanchisman jina imatapas ruwananchis, chhaynapin paykunapas kusisqa llank’anqaku. Chaymantapas paykunaq iñiynintan qatikunanchis. Ichaqa manan paykuna jinachu p’achakunanchis, rimananchis, nitaq paykuna jinachu yachachinanchis. Chayta ruwasunman chayqa runakunatan qatikushasunman manan Señorninchis Jesucristotachu.

¹⁹ Umalliqkunata jatunchasunman chayqa jatunchakuqmanmi tukupunkuman. Chaymi Diospa munasqanman jinalla paykunataqa qhawarinanchis. Chhaynapin paykunapas kallpachakunqaku juch’uyaykukuq kanankupaq, manataqmi jujkunamanta aswan allinpaqchu qhawarikunqaku, reparanqakutaqmi pantaq kasqankutapas.

20. ¿Imakunapin yanapawasun jujkunata respetasqanchis?

²⁰ ¿Imakunapin yanapawasun jujkunata respetasqanchis? Runamasinchista respetasun chayqa, jujkunaña alabawasun chaypas juch’uyaykukuq runakunan kasun, manataqmi noqallanchispaqchu imatapas munasun. Respetasqanchis runa imapiña pantanqa chaypas manan Diosmantaqa karunchakusunchu. Jinaspapas Diospa llaqtanpin juj jinalla kausasun. Diospa llaqtanqa manan pi runatapas jatunchanchu.

21. ¿Imapin astawanqa yanapawanchis jujkunata respetasqanchis?

²¹ Ichaqa, ¿imapin astawan yanapawasun jujkunata respetasqanchis? Chayta ruwaspan rikuchisun Jehová Dios kasukusqanchista, paypaq junt’aq sonqo kasqanchistapas. Chayta rikuspan Jehová Diosninchis Satanaspa k’amisqanman kutichinqa (Prov. 27:11). Runakunaqa manan yachankuchu imaynatas jujkunata respetana kasqanta. Chaymi Diosninchista anchata agradecekunchis jujkuna respetayta yachachiwasqanchismanta.