1, 2. a) ¿Imakunapin tarikushanku wakin hermanonchiskuna? b) ¿Imakunamantan yachasun?

HERMANO Lijen willakun: “Burundi nacionpi guerra qallarishaqtinqa asambleapin familiaypiwan kasharayku, chayllamanmi uyariyku runakuna phawariqta armakunawan disparaqta ima, chaymi noqaykuqa tayta-mamaywan chunka hermanoykunapiwan kuska cuerpoykupi p’achallaykuwan escapakurayku. Wakin familiaykuqa Malaui nacionmanmi chayasqaku, chayqa 1.600 kilometropi jinan kashan. Wakinniykutaq ichaqa juj ladokunaman ayqekurayku”, nispa.

² Chay hermano jinan 65 millón más runakunaña guerrakunaq kausanpi qatikachasqa kasqankurayku ima llaqtankuta, wasinkuta imaymanankuta saqespa juj ladokunaman ripushanku. Manan jayk’aqpas chhaytukuy runakunaqa llaqtankuta saqeqkuchu. * Chhaynapi tarikuqkunamanta wakinmi kanku Jehová Diospa testigonkuna.  Paykunaqtaqa familiankuta imaraqmi wañuchirankupas. ¿Imakunapiwanmi paykuna tarikushanku? ¿Imaynatan chay iñiqmasinchiskunata yanapasunman Jehová Diosta kusisqa servinankupaq? (Sal. 100:2.) ¿Imaynatan predicasunman waj llaqtayoq runakunata? Chaykunamantan kunan yachasun.

3. ¿Imaraykun Jesusta waj llaqtaman apananku karan? ¿Imaraykun discipulokuna jinantinman ch’eqeriranku?

³ Rey Herodesmi Jesusta wañuchiyta munasharan, chaymi Jesuspas tayta-mamanpas juj lado llaqtaman ripunanku karan. Chaypin tiyaranku Herodes wañupunankama (Mat. 2:13, 14, 19-21). Tiempoq pasasqan qhepamantaq discipulonkunañataq ‘jinantin Judeaman Samariamanwan ch’eqerichisqa karanku’ (Hech. 8:1). Jesusqa yacharanñan discipulonkuna chhayna qatikachasqa kanankuta, chaymi niran: “Juj llaqtapi qatikachasunkichis chayqa, waj llaqtaman ayqeychis”, nispa (Mat. 10:23). Ichaqa manan facilchu wasiykita llaqtaykita saqespa juj ladoman ripuyqa.

4, 5. a) ¿Imakunapin tarikunku llaqtankuta saqepuq runakuna? b) ¿Imakunan pasan tiyasqanku karpakunapi?

⁴ Llaqtankumanta ripuq runakunapaqqa manan facilchu imapas, karpakunapi tiyaypas sasan. Lije hermanoq sullk’anmi willakun: “Noqaqa 12 watallaypiraqmi kasharani. Ñanpiqa askhan wañusqakuna kasqa. Askha semanañan puriysharayku, chakiypas punkillañan kasharan, chaymi familiayta nirani: ‘Kayllapiña saqeyapuwaychis’, nispa. Chaymi papayqa mana saqeyta munawaspa marq’ariykuwaran. Mayninpiqa ñanpi tarimusqayku mangokunallatan mijuq kayku. Diosllamantan sapa p’unchay kallpata mañakuq kayku”, nispa (Filip. 4:12, 13).

⁵ Hermano Lijeqa watukuq umallin kashan. Familianqa, yaqa llapankun unayta “Naciones Unidas” nisqa organizacionpa ruwasqan karpakunapi tiyasqaku. Chaypipas manan facilchu imapas kaq, Lijen nin: “Manan llank’ana kaqchu chaymi yaqa llapa runapas runaq vidanmanta rimaspa, machaspa, apostaspa, suwanakuspa, qhelli ruwaykunapi ima tiempota pasaqku”, nispa. Testigokunan ichaqa Diospa munaynin ruwaypi ocupasqa kasharanku, chhaynapin cuidakuranku chay millay ruwaykunamanta (Heb. 6:11, 12; 10:24, 25). Chaymantapas Jehová Dioswan allinpi kanankupaqmi wakinqa precursor kapuranku. Jinaspapas mana pisipanankupaqqa Israel runakuna ch’inneqpi purisqankuta saqepusqankupin piensaqku (2 Cor. 4:18).

6, 7. a) ¿Imaynatan rikuchisunman iñiqmasinchiskuna munakusqanchista? b) Willay imakunatas juj iñiqmasikuna ruwaranku chayta.

⁶ Diosta munakusqanchistaqa rikuchisun iñiqmasinchiskunata yanapaspan (leey 1 Juan 3:17, 18). Ñaupa tiempopipas chaytan ruwaranku. Judeapi cristianokunan yarqay tiempopi tarikusharanku, chaymi juj ladokunamanta hermanokunaqa yanapayta paykunaman apachiranku  (Hech. 11:28, 29). Apóstol Pablopas, Pedropas llapa iñiqmasikunatan kallpacharanku jujkunata yanapanankupaq (Rom. 12:13; 1 Ped. 4:9). Chaytan noqanchispas ruwananchis. Wasinchisman jamuq iñiqmasikunataqa sumaqtataq chaskinchis chayqa, paykunamantapas aswan sumaqtan chaskinanchis sasachakuypi tarikuq iñiqmasikunata * (leey Proverbios 3:27).

⁷ Qayna killakunallan Ucrania nacionmanta askha Testigokuna wasinkuta saqepuranku llaqtankupi guerra kasqanrayku. Wakinqa wañuchisqan karanku, jujkunan ichaqa juj lado llaqtakunapi iñiqmasikunaq wasinman ripuranku, wakintaq Rusiapi iñiqmasikunaq wasinman ripuranku. Chay iñiqmasikunaqa manan guerrapipas ni imapipas participarankuchu, aswanmi paykunaqa “allin willakuykunata willaspa” karanku, chhaynapin rikuchiranku mana kay pachamantachu kasqankuta (Juan 15:19; Hech. 8:4).

8, 9. a) ¿Imakunapin tarikunku juj nacionkunaman chayaq runakuna? b) ¿Imaraykun pacienciawan yanapananchis?

⁸ Wakin runakunaqa obligasqan rikukunku llaqtankuta saqepuspa juj lado llaqtaman otaq juj nacionkunaman ripunankupaq. May nacionmanpas ripusqankupiqa yaqapaschá autoridadkuna mijunata, p’achata, wasita ima qonqaku. Chaywanpas imaymana sasachakuykunapin paykunaqa tarikunku. Wakinqa mana jayk’aq mijusqanku mijunamanmi yachakunanku, wakintaq mana jayk’aq usasqanku aparatokunata usayta yachananku, wakintaq q’oñipi tiyashaspa chiri llaqtakunaman chayanku.

⁹ Wakin nacionkunapi imaymana programakunaña kan waj llaqtayoqkunata yanapanankupaq chaypas, chay nacionkunapi autoridadkunaqa iskay kinsa killakunallapi paykunallamanta imankutapas ruwanankutan munanku. Chayqa manapaschá facilchu paykunapaqqa kanqa. ¿Imarayku? Pisi tiempollapin juj idiomata, imayna kausayta, wawakuna imayna educayta, imayna yachachiyta, recibokuna imayna pagaytapas yachananku kanqa. Mayqen iñiqmasinchispas chhaynapi tarikushan chayqa pacienciawan respetowan iman yanaparinanchis (Filip. 2:3, 4).

10. ¿Imaynatan kallpachasunman llaqtanchisman chayamuq iñiqmasikunata? (3 paginapi fotota qhaway.)

¹⁰ Wakin nacionkunapi autoridadkunaqa manan dejankuchu hermanonchiskuna chay nacionpi iñiqmasikunawan tupanankuta. Llank’anata qospapas tukuy tiempo llank’anankutan munanku. Juñunakuyman riyta munaqtinkupas, “llaqtaykimanmi despachapusaykiku” nispan amenazanku. Chaymi wakin iñiqmasikunaqa jaykullanku chay llank’anakunaman. Chaymi noqanchisqa llaqtanchisman chhayna hermanokuna chayamun chayqa, apuraylla paykunata yanapananchis, chhaynapin paykunaqa mana sapankuchu kanqaku, kallpachasqataqmi kanqakupas (Prov. 12:25; 17:17).

11. a) ¿Imaynatan yanapasunman chayraq chayamuq iñiqmasikunata? b) ¿Imaynatan rikuchinkuman agradecido kasqankuta?

¹¹ Chay iñiqmasikunaqa chayraqtaq chayamushanku chayqa qoykunanchismi imankuchus faltashan chayta. Chaymantapas qoykunanchismi mijunata, p’achata ima. * Chhaynapin paykunaqa kusisqa kanqaku. Ichaqa manan munasqankutachu imatapas mañakunanku. Aswanmi yachananku “gracias” niyta. Chhaynapin llaqtayoq iñiqmasikunaqa kusisqa paykunata yanapanqaku. Tiempowanqa yachanankun paykunallamanta imanku ruwakuytapas. Chhaynapin kusisqa kausanqaku allintataqmi jujkunawanpas apanakunqaku (2 Tes. 3:7-10). Chaywanpas yanapashanallan chay iñiqmasikunataqa.

12, 13. a) ¿Imaynatan waj llaqtayoqkunata yanapasunman? b) Willay imaynatachus juj umalliqkuna yanaparanku chayta.

¹² Waj llaqtayoqkunata yanapanapaqqa manan qolqesaparaqchu kana, aswanpas paykunaqa munanku tiemponchista qoykunanchistan. Yaqapaschá paykunamanqa yachachisunman, mayman rinanpaqpas ima carroman seqayta, baratollapi imata rantikuytapas. Chaymantapas yachachisunmanmi siranapaq maquinata otaq huertakuna allichanapaq herramientakunata  imayna rantikuyta. Astawanqa yanapananchis iñiq t’aqapi kusisqa kanankupaqmi, chaypaqqa noqanchis kikinchismi pusasunman juñunakuykunaman, predicacionman ima.

¹³ Waj llaqtayoq tawa iñiqmasikunamanta yachasun. Paykuna juj iñiq t’aqaman chayaqtinkun wakin umalliqkuna yanaparanku. Yachachirankun carro manejayta, computadorapi cartakuna qelqayta, llank’anapaq solicitud ruwaytapas. Yachachillarankutaqmi Diosta servinankupaq tiempo t’aqaytapas (Gál. 6:10). Chhaynata umalliqkuna yanapasqankurayku paykunapas kallpachakusqankuraykun tawantinku precursor kapuranku; chaymantapas iñiq t’aqapi imaymana ruwaykunamantan encargakuranku.

14. a) ¿Imatan waj llaqtayoqkuna ruwananku ama Jehová Diosmanta t’aqakunankupaq? b) Willay juj ejemplota.

¹⁴ Llapa Testigokuna jinan waj llaqtayoq Testigokunapas kallpachakunanku Diosta tukuy sonqo servinankupaq, manataqmi imaymanayoq kaypichu afanakunanku. * Hermano Lijen wayqenkunapiwan willakullankutaq imaynatas papanku Diospi confiayta paykunaman yachachiran chayta. Paykunan ninku: “Papaykuqa ch’ulla-ch’ullallamantan bolsa ch’usaq kanankama imaymanakunata wijch’upuyta qallariran. Chaymantataq niwaranku ‘¿rikushankichischu? Manan chaykunataqa necesitasunchu’”, nispa (leey 1 Timoteo 6:8).

15, 16. a) ¿Imaynatan waj llaqtayoq iñiqmasikunata yanapasunman Diosmanta ama t’aqakunankupaq? b) ¿Imaynatan yanapasunman ama sinchi llakisqa kanankupaq?

¹⁵ Waj llaqtayoqkunaqa sapankun mayninpiqa tarikunku, chaykunapipas paykunataqa yanaparinanchismi. Chaymantapas yanaparinanchismi Diosmanta ama karunchakunankupaq (Mat. 4:4). Chaypaqqa yaqapaschá umalliqkuna chay iñiqmasikunaq rimasqanku simipi qelqakunata entregankuman; maskhallankumantaqmi chay simita rimaq hermanokunatapas paykunawan parlarinankupaq. Chaymantapas maytachá paykunaqa extrañanku familiankuta, llaqtankuta, llaqtankupi hermanokunatapas. Chaymi noqanchisqa paykuna munakusqanchista rikuchinanchis. Mana chayqa yaqapaschá Diosta mana serviq llaqtamasinkuta maskhayta qallarinkuman (1 Cor. 15:33). Waj llaqtayoqkunata munakuspaqa Jehová Diostan yanapashasunchis ‘waj llaqtayoq runakunata’ cuidaypi (Sal. 146:9).

¹⁶ Qatikachaqninku rey Herodes kausashanankamaqa manan Jesuspas tayta-mamankunapas llaqtankumanqa kutipuyta atirankuchu. Chhaynallataqmi waj llaqtayoqkunapaqpas mana facilchu llaqtankuman kutipuyqa. Wakinqa manan ni kutipuytapas munankuchu. ¿Imarayku? Hermano Lijeq nisqan jina, wakin tayta-mamakunaqa rikusqakus familianku violasqa wañuchisqa ima kasqankuta. Chaymi noqanchisqa paykunata sumaqta qhawarinanchis, khuyapayananchis ima (1 Ped. 3:8). Wakinqa yaqapaschá chaykunata  pasasqankurayku mana faciltachu piwanpas parlarinku. P’enqakunkupaschá imakunachus pasasqankumanta rimayta. Chaymi tapukunanchis: “Noqa chaykunapi tarikuyman karan chayri, ¿imayna qhawariwanankutan munayman?”, nispa (Mat. 7:12).

17. ¿Imaynatan predicasqanchis yanapashan waj llaqtayoqkunata?

¹⁷ Waj llaqtakunamanta jamuq runakunaq llaqtanpiqa jark’asqan kashan predicayqa. Chaymi paykunamanta wakinqa chayraq uyarishanku “Diospa gobiernonmanta” willakuyta (Mat. 13:19, 23). Juñunakuykunaman jamuqtinkutaq sonqonku thaj niykun. Chaymantapas paykunaqa apurayllan reparanku noqanchisqa Diospa cheqaq llaqtanpi kashasqanchista (Mat. 11:28-30; 1 Cor. 14:25).

18, 19. ¿Imaynatan predicasunman waj llaqtayoqkunata?

¹⁸ Waj llaqtayoqkunaman predicaspaqa allin yuyaywanmi chayta ruwana (Prov. 22:3; Mat. 10:16). Paykunawan rimaspaqa pacienciallawanmi rimananchis, manataqmi jayk’aqpas politicamantaqa rimananchischu. Chaymantapas sucursalpa imachus nisqanman jina, autoridadkunaq imachus nisqankuman jinan paykunawanqa rimananchis, chhaynapin mana imapas pasanqachu. Chay runakunaqa imaymana religionmantataq kanku chayqa, respetananchismi paykunaq imachus piensasqankuta. Wakin llaqtakunapiqa jujniraytan warmikunaqa p’achakunku chaymi paykunaman predicaq rispaqa allin yuyaywan p’achakunanchis.

¹⁹ Samaria llaqtayoq runa jinan llapa ñak’ariq runakunata yanapananchis manaña Testigochu kankuman chaypas (Luc. 10:33-37). ¿Imaynatan yanapasunman? Paykunaman Diosmanta willaspa. Waj llaqtayoq runakunata yanapaq umalliqmi nin: “Kaqpachan willanayki Testigo kasqaykita, jinaspa ninayki: ‘Diosmanta allin willakuytan apamushayki manan juj yanapaytachu’, nispa; mana chayqa imapas chaskinanraykullan noqanchiswan kanman”, nispa.

20, 21. a) ¿Iman kanqa munakuyta rikuchiqtinchis? b) ¿Imamantan yachasun qatimuq estudiopi?

²⁰ “Waj llaqta runakunata” munakusqanchista rikuchisun chayqa ancha allinmi kanqa. Eritrea llaqtapin nishu qatikachay karan, chaypin wañupuran juj hermananchispa qosan, chaymi payqa tawa wawakunantin Sudán llaqtaman ripuran, paykunaqa pusaq p’unchaymi ch’inneq pampanta puriranku. Paymi nin: “Hermanokunaq wasinman chayaqtiykun familiankuta jina sumaqta chaskiwaranku usqhayllan mijunata, p’achata ima qoykuwaranku pasajeykupaqpas qoykuwarankun. ¿Piraqtaq chayta ruwanman? Jehová Diospa testigonkunallan chaytaqa ruwanku”, nispa (leey Juan 13:35).

²¹ ¿Imaynatan yanapasunman waj llaqtayoqkunaq wawankunata? Qatimuq estudiopi yachasun imaynatan chay familiakunata yanapasunman kusisqalla Diosta servinankupaq chayta.