JAPÓN nacionpiqa sapa watanmi soqta millón más runakuna viajanku Shimapi tarikuq Ise santuariota, chaypiqa sintoísta religionpi kaqkunan 2.000 wata jinaña Amaterasu Omikami inti mamachata adoranku. Chayman riqkunaqa chayaspankun makinkuta siminkutawan mayllikunku. Chaymantataqmi haiden (oracionta ruwananku cuarto) nisqaq ñaupaqenpin k’umuykunku, t’aqllakunku, mamachaman rezanku ima. * Sintoísmo religionpi kaqkunaqa juj religionkunapipas kallankumantaqmi. Jinaspapas wakin budistakunapas cristianokunapas juj religionmanta kaqkunapas rinkun chay mamachata adoraq.

Askha religionkunaqpas kanmi santuarionku, * runakunapas millonninpin chayman rinku. “Cristianokunan kayku” niqkunaq kasqan nacionkunapipas Jesuspaq, Mariapaq, juj santokunapaq iman ruwapunku iglesiakunata, capillakunata ima. Mayninpiqa ninkun “Bibliaqa rimanmi kay sitiomanta” nispa otaq ninku “kaypiqa juj milagron pasaran” nispa, chaymi sagradopaq chay sitiota qhawarinku. Chaymi askha runakuna chay sitioman rinku, paykunaqa piensankun sagrado lugarpi oracionta ruwaqtinkuqa Dios uyarinanpaq. Wakinqa chay sitiokaman chakillapi rinku iñiyniyoq kasqankuta rikuchinankupaq.

¿Juj santuariopichu orakunanchis Dios uyariwananchispaq? ¿Chay santuariokunaman askha runakuna purispalla risqankuta allinpaqchu Dios qhawarin? ¿Santuariokunapichu cristianokuna Diosta adorananku? Chay tapuykunata kutichispaqa reparasunmi templokunapi Dios adorayta imaynata qhawarinanchis chayta, imaynata Dios munan adorananchista chaytapas.

Runakunapaqqa kanmi sagrado lugarkuna, santuariokunapas, ¿imaynatan Dios qhawarin chaykunapi payta adorasqankuta? Samaria llaqtamanta warmiwan Jesuspa rimasqanpi chayta yachasun. Jesusqa Samariantan pasasharan viajashaspa, jinan Sicar llaqtaq qayllanpi tarikuq pozopi samaran. Chaypin rimaran unuman jamuq warmiwan. Chaypin warmiqa rimaran judiokunawan samaritanokunawan imapichus jujniray kasqankuta, niranmi: “Kay orqopin ñaupa taytaykuqa Diosta yupaycharanku, qankunataq ‘Jerusalén llaqtapin yupaychananchisqa’ ninkichis”, nispa (Juan 4:5-9, 20).

Chay warmiqa Guerizim orqomantan rimasharan, chayqa tarikun Jerusalén llaqtaq wichay ladonpin, 50 kilómetro karupi. Chaypin samaritanokunaq templonku karan, pascua fiestatapas chaypin ruwaqku. Jesusmi ichaqa niran: “Warmi,  creeway, tiempon chayamushan, manan kay orqopichu, manallataq Jerusalén llaqtapipaschu Yayata adoranaykichis”, nispa (Juan 4:21, Diospa Simin Qelqa, edición 1988). Jesusqa judioña kaspapas manan “Jerusalenpin” niranchu. Jerusalenpin Diospa templonqa tarikuran, ¿imaraykun manaña chaypiñachu Diosta adorakunan karan?

Jesusqa nillarantaqmi: “Ichaqa tiempon chayamushan, chayaramunñan, chay pachan cheqaq yupaychaqkunaqa Yayata yupaychanqaku Diospa Espiritunpa yanapasqan Diospa kayninman jinapuni, Yayaqa chay hina yupaychaqkunatan munan payta yupaychanankupaq”, nispa (Juan 4:23). Judiokunaqa pachaj más watakunan Jerusalén templopi Diosta yupaycharanku. Jehová Diosninkuman chaypi sacrificiota jaywanankupaqmi kinsa kutita watapi riqku (Éxodo 23:14-17). Jesusmi ichaqa chay warmita niran chay cambiapunanta, cheqaq Diosta adoraqkunaqa ‘espiritunpa yanapasqanmi’ cheqaq kaywan adorananku karan.

Jerusalén temploqa juj lugarpin tarikuran. Espiritutawan cheqaq kaqtawanmi ichaqa mana rikuyta atisunmanchu, manataqmi juj sitiopipaschu kashan. Chhaynaqa Jesusqa nisharanmi qhepamanqa mana juj santuariopichu Diosta adorakunanta nitaq Guerizim orqopichu, Jerusalén templopichu nitaq juj sagrado sitiokunapipaschu.

Diosta imaynata adorayqa cambiananmi karan, chay tiempo ‘chayamunanpaqña’ kashasqantan Jesusqa willaran Samaria llaqtayoq warmiman. Chay tiempoqa ‘chayamuran’ kikin vidanta Jesús sacrificiopi jaywaqtinmi, chaypin tukupuran Moisespa kamachikuykuna qosqanman jinan judiokunaq Diosta adorasqanku (Romanos 10:4). Ichaqa imaraykun nillarantaq “chayaramunñan” nispa. Jesusqa ñan juñusharanña ‘espiritupi cheqaq-kaypiwan’ Dios adoraqkunata (Juan 4:24). ¿Iman espirituwan cheqaq kaypiwan Diosta adoray?

“Espirituwan” Dios adoraymanta rimaspaqa manan loco jinaraq Diosta adoraymantachu Jesusqa rimasharan. Aswanpas santo espiritunwan Diospa yanapawasqanchismantan, chay espiritunwanmi Diosqa yanapawanchis Bibliata entiendenapaq (1 Corintios 2:9-12). “Cheqaq kaypiwan” nispaqa niran Bibliapi cheqaq yachachikuykunatan. Chhaynaqa Jehová Diosqa chaskin Bibliaq nisqanman jina santo espiritunpa yanapawasqanchisman jina adorasqanchistan, manan mayqen lugarpichus payta adoranchis chaytachu.

¿Imaynatan cristianokuna qhawarinanku santuariokunaman chakipi puriyta, chaykunapi Dios adoraytapas? Jesusqa niranmi Diostaqa espirituwan cheqaq kaypiwan adorananchista, chhaynaqa santuariokunapi adoraytaqa Diosqa yanqapaqmi qhawarin. Jinaspapas Bibliaqa willawanchis imaynatachus Dios qhawarin idolokuna adorayta chaytapas, ninmi: “Amapuni idolokunataqa yupaychaychischu”, nispa (1 Corintios 10:14; 1 Juan 5:21). Cristianokunaqa manan Diostaqa adoranankuchu sagradopaq qhawarisqa lugarkunapiqa, nitaq idolokunata adorakusqan lugarkunapipas. Jinaspapas santuariokunaqa idolokunata adoranapaqmi chaymi cristianokunaqa mana chay lugarkunapiqa Diosta adoranankuchu.

Bibliaqa manan prohibiwanchischu may gustawasqanchis lugarpipas Diosman orakuyta, Biblia estudiayta, chaypi yuyaymanaytapas. Tranquilo lugarkunapi juñunakuyqa yanapawanchismi Diosmanta yachanapaq rimanapaqpas. Jinaspapas manan juchachu wañupuq familiankuta p’ampasqankupi juj lapidata churayqa. Yaqapaschá chaywanqa munakusqankuta rikuchishanku otaq yuyarinankupaq chayta churanku. Ichaqa pipas chay lugarta sagradopaq jap’inman otaq ima idolotapas chaypi adoranman chayqa manan Jesuspa yachachisqanman jinachu ruwashanman.

Chhaynaqa manan juj santuariomanraqchu rinayki orakusqaykita Dios uyarinasuykipaqqa. Jinaspapas Diosqa manan chay lugarkunaman chakipi risqaykiraykuchu aswan masta bendecesunki. Biblian nin: “[Diosqa] mana runakunaq ruwasqan wasikunapichu tiyan”, nispa. Ichaqa manan chayraykuchu noqanchismanta karupi kashan. Paymanqa orakusunmanmi maypiña tarikuspapas, “Diosqa manan sapankanchismantaqa karupichu kashan” (Hechos 17:24-27).