Blesin * sipasqa Europamanmi chayaran peluqueriapi llank’ananpaq. Ichaqa chunka p’unchaymi payta maqaranku, amenazarankutaq familianta dañota ruwanankupaq. Obligarankun prostituta kananpaq.

Payqa 200, 300 euros nisqatan gananan karan sapa tuta, 40.000 euros * masraq manunta pagananpaq. Chay preciotan churasqa prostitución localmanta patronan. Blesin nin: “Askha kutipin escapakuyta munarani, ichaqa manchakuranin familiayta imatapas ruwanankumanta. Manan imanakuytapas atiranichu”, nispa. Pay jinan tawa millón runakuna tarikullankutaq, paykunapas esclavo jinan prostitucionman apasqa kanku.

Yaqa 4.000 watakuna ñaupaqtan juj runakuna wayqenkuta adolescentellaraq kashaqtin venderanku, esclavo kananpaq. Chay waynaqa José sutiyoqmi karan, allin familiamanmi venderanku Egipto nacionpi. Ichaqa manan Blesinta jinachu millayta trataranku. Maypachachus patronninpa esposan paywan puñuyta munaqtinmi Joseqa rechazaran, chaymi patronanqa yanqamanta tumparan “violaytan munawan” nispa. Chhaynapin Joseta carcelman aparanku (Génesis 39:1-20; Salmo 105:17, 18).

Joseqa ñaupa tiempopin esclavo karan, Blesintaq kay tiempokunapi. Ichaqa iskayninkupas ñaupa costumbreman jinan tratasqa karanku. Vendesqan karanku, chay negociota ruwaspan runakunaqa qolqellapi piensanku, runamasinkutapas mercaderiata jina qhawarispa.

Guerrakuna kaqtinmi astawanqa esclavokunata conseguiqku. Canaán llaqtapi guerra kasqanta aprovechaspas Egiptomanta faraón Tutmosis III 90.000 runakunata esclavo kanankupaq apanman karan. Paykunatas llank’achinkuman karan  minakunapi, templokunata jatarichispa, unupaq yarqhakunata ima kichachispa.

Imperio romano nisqapipas guerrakuna kaqtinmi askhanpi esclavokuna kallaqtaq, mayninpitaq esclavokuna necesitakusqanrayku guerra kaq. Tanteakusqanman jina, Roma llaqtapi tiyaq runakunamantaqa kuskansi esclavo kaqku. Roma, Egipto llaqtayoq esclavokunataqa sinchitas llank’achiqku. Romapi tarikuq minakunapi llank’aq esclavokunaqa 30 watallatas kausaqku.

Tiempo pasaqtinpas kaqllan kasharan. 1500-1900 watakunapin África ladomanta América ladoman askhanpi esclavokunata vendespa apachimuranku. Chay negociopiqa tukuy negociomantapas allintas qolqeta ganaqku. UNESCO willasqanman jina, 25, 30 millón runakunatas jap’ispanku vendeqku, chaypin karan qharikuna, warmikuna, wawakuna ima. Nillankutaqmi Océano Atlántico nisqanta viajamusqankupi waranqanpi wañusqankumanta. Olaudah Equiano sutiyoq esclavo willakun: “Warmikunaq wañuy patapi kashaqkunaq sonqo nanayta waqasqankuraykun chaypiqa sinchi ñak’ariypuni karan”, nispa.

Esclavopaq runata jap’iyqa manan ñaupa tiempollapichu karan, kay tiempopipas pasallantaqmi. Oficina Internacional del Trabajo willasqanman jina, 21 millón runakunan esclavo jina llank’anku, pisillata gananku otaq mana pagasqa kanku. Kay tiempopi esclavokunaqa llank’anku minakunapi, tejido tallerkunapi, ladrillo fabricakunapi, prostitución localkunapi, wasikunapi iman. Manaña legalchu chaypas, chhaynapin esclavo kayqa astawan yapakushan.

Esclavokunaqa sinchi maltratasqa kasqankuraykun libre kanankupaq luchaqku. 73 watapi manaraq Jesús jamushaqtinmi (m.J.j.) Espartaco sutiyoq maqanakuq runa 100.000 esclavokunata umalliran Roma gobierno contra, ichaqa pierderankun. 1800 watapi jinan Haití nacionpi Caribe islapi tiyaqkuna patronninku contra jatariranku. Azúcar chajrakunapi sinchi maltratasqa kasqankuraykun guerra ruwayta qallariranku, chaymi duraran 13 watakuna. Chhaynapin Haití nacionqa t’aqakapuran 1804 watapi.

Israelitakuna esclavo kasqankumanta librasqa kasqankun allin reqsisqa karan. Kinsa millón israelitakunan Egiptomanta lloqsimpuranku. Necesitarankun pillapas librananta, Biblian willan Egiptopi israelitakuna ‘sinchi ñak’arichisqa’ maltratasqa kasqankumanta (Éxodo 1:11-14). Juj faraonmi  kamachikuran wawakunata naceqtinku jina wañuchinankupaq, chhaynapi Israel llaqta mana wiñananpaq (Éxodo 1:8-22).

Israelitakunallan chhayna librasqa karanku Dios libraqninku kasqanrayku. Diosmi Moisesta niran: “Yachanitaqmi ñak’arishasqankutapas. Egipto runakunamanta kacharichiqmi uraykamuni”, nispa (Éxodo 3:7, 8). Kay tiempokamapas pachantinpin judiokunaqa Pascua fiestata sapa watan ruwanku, chay pasasqanta yuyarinankupaq (Éxodo 12:14).

Biblian nin: “Diosninchis Señor Diosqa chaninmi”, nispa. Jinaspapas payqa manan cambianchu (2 Crónicas 19:7; Malaquías 3:6). Diosmi Jesusta kachamuran ‘kacharichisqa kanankumanta presokunaman willananpaq [...] sarunchasqakunata librananpaq’ ima (Lucas 4:18). Chaywanqa manan esclavo kaq runakunata librananpaq jamusqanmantachu nisharan. Payqa jamuran juchamanta wañuymanta esclavo kaq runakunata kacharichinanpaqmi. Jesús kikinmi niran: “Cheqaq kaqtaqmi kacharichisunkichis”, nispa (Juan 8:32). Jesuspa cheqaq kay yachachisqanqa runakunatan librashan juj formamanta (qhaway “ Esclavo kaymanta librakun”, nisqa recuadrota).

Diosqa libraranmi Josetapas Blesintapas esclavo kasqankumanta, ichaqa sapankatapas jujniray formamanta. Génesis 39-41 capitulokunapin willashan Josepa experiencianta. Blesinpa imayna librakusqanpas admirakunapaq jinan.

Europapi tarikuq juj nacionmanta qarqosqa kaspan Españaman riran. Chaypin Jehová Diospa testigonkunata reqsiran, jinan Biblia estudiayta qallariran. Decidikuranmi vidanta cambiananpaq, chaymi juj llank’anata conseguikuran, patronantataq valekuran sapa killa pagananta pisiyachinanpaq. Juj kutinmi patronanqa telefonopi wajamuran manunta amaña pagananpaq perdonta mañakunanpaq ima. ¿Iman pasaran? Paypas Testigokunawanmi Biblia estudiayta qallarisqa. Blesin nin: “Cheqaq kayta yachay imayna librasqasuykiqa admirakunapaq jinan”, nispa.

Jehová Diosqa sufriranmi llaqtan Egiptopi maltratasqa kaqtin, kay tiempopipas chhaynatachá sientekun mana chanin ruwaykunata rikuspa. Ichaqa runakunaqa juj cambiotan necesitanku tukuy formapi esclavo kay chinkananpaq. Chaymantan Biblia nin: “Prometesqanman jinan mosoq cielo, mosoq pacha ima kanqa, chaypiqa chanin kausayllan kanqa; chaytan noqanchisqa suyakushananchis”, nispa (2 Pedro 3:13).