1-3. a) ¿Imaynapin Diospa llaqtan tarikusharan Zacarías profetizayta qallarishaqtin? b) ¿Imaraykun Jehová Dios Judío runakunata niran payman kutirikunankupaq?

ZACARÍAS libropin willashan volashaq qelqa k’uyumanta, raki ukhupi juj warmi wisq’arayashaqmanta, cigüeña jina rafrayoq iskay warmikunamantawan. Chaykunatan Zacarías juj rijuriypi rikusqa (Zac. 5:1, 7-9). ¿Imaraykun Jehová Dios chaykunata Zacariasman rikuchiran? ¿Imaynapin kasharanku chay tiempopi Judío runakuna? ¿Imaynatan chay yanapawasunman? Chaykunamantan kaypi yachasun.

² Judío runakunaqa 70 watañan Babiloniapi preso kasharanku, 537 watapin ichaqa libre kapuranku. ¡Maytachá paykunaqa chaywan kusikuranku! Jerusalenmanpas apuraychá kutimuyta munasharanku chaypi Dios adorana templota wajmanta ruwanankupaq. Libre kasqankumanta juj wata  pasaruqtinmi chay templopaq cimientota churaranku. Bibliaq willasqan jina chaywansi runakunaqa kusisqa ‘qaparisqaku, qaparisqankupas karumanraqsi uyarikusqa’ (Esd. 3:10-13). Diospa enemigonkunan ichaqa mana contentochu chaywan kasharanku. Chaymi imaymanakunata ruwaranku Judío runakuna templo ruwayta saqenankupaq. Jinan paykunaqa pisiparanku chay templo ruwaypi. Jinaspa wasinku ruwayman chajranku ruwayman qokuranku. 16 wata qhepamanqa manan ni juj runapas chay templo ruwaqqa achhuykuranñachu. Chaymi Jehová Diosqa paykunata kallpacharan chay wasi ruwayta tukunankupaq.

³ Chaypaqmi Jehová Diosqa 520 watapi Zacariasta Judío runakunaman kacharan imaraykuchus Babiloniamanta libramuran chayta yuyarichimunanpaq. Zacarías sutiqa “Jehová Diosmi yuyarin” ninantan nin. Judío runakunaña Jehová Diosta qonqapuranku chaypas payqa yuyashallaranmi paykunata (leey Zacarías 1:3, 4). Chaymi Diosqa paykunaman prometeran cheqaq yupaychaypi paykunata yanapananpaq. Ichaqa tukuy sonqowan adoraqkunallatan payqa chaskinan karan. Chaymi kunan Zacariaspa rikusqan soqta kaq rijuriymanta qanchis kaq rijuriymantawan kaypi yachasun. Chaykunawanmi Diosqa Judío runakunata yanaparan. Noqanchistapas maytachá chaykunaqa yanapawasun.

4. a) ¿Imatan Zacarías rikuran soqta kaq rijuriypi? b) ¿Imatan rikuchisharan qelqa k’uyupi iskaynin ladonpi qelqasqa kasqan? (15 paginapi juj kaq dibujota qhaway.)

⁴ Zacarías libropi pisqa capituloqa juj volashaq qelqa k’uyumanta willaspan qallarishan (leey Zacarías 5:1, 2). Chay qelqa k’uyuqa 9 metro wask’ayoq, 4 metro kuskan anchoyoqsi kasqa. Chaymantapas kichasqas kasqa, iskaynin ladonpi qelqasqas kasqapas (Zac. 5:3). Chay tiempopiqa ima documentotapas juj ladollanpin qelqaqku, chay qelqa k’uyupin ichaqa iskay ladonpi qelqasqa kasqa. Chaywanmi Diosqa rikuchisharan chay qelqapi willakuyqa ancha importante kasqanta. Arí, juiciomanta willakuymi chaypiqa kasharan.

5, 6. ¿Imaynatan Dios qhawarin suwakuyta?

⁵ (Leey Zacarías 5:3, 4). Diosmanmi cuentata qosun tukuy ima ruwasqanchismantapas. Sutinta apaqkunamantan astawanraq payqa cuentata mañawasun. Ichaqa, ¿imata ruwaspan mayninpi paypa sutinta qhellichasunman? Suwakuspa. Chaymi noqanchisqa mana jayk’aqpas imatapas suwakunanchischu (Prov. 30:8, 9). Wakin runakunaqa “necesitashaniyá” nispan suwakunku. Ichaqa, ¿respetashankuchu chay runakuna Diosta? ¿Imatan paykuna aswan valeqpaq qhawarishanku Diostachu icha cosaskunatachu?

⁶ Zacarías 5:3, 4 textopi nisqan jina ‘ñakaymi  suwakuqpa wasinman jaykunqa’, “chaypin ñakayqa kashallanqapuni k’aspinkunatapas ruminkunatapas thuninankama”. ¿Imatan chaywan nisharan? Jehová Diosqa kamachinkunaq ima juchantapas sut’imanmi orqonqa. Yaqapaschá pipas autoridadkunamanta, jefenmanta, umalliqkunamanta, tayta-mamanmanta juchanta pakanqa. Jehová Diosmantan ichaqa mana jayk’aqpas imatapas pakanmanchu. Suwakuranña chaypas Diosqa sut’imanmi chayta orqonqa (Heb. 4:13). May kusisqachá kashanchis ‘tukuy imapi honrado kaq’ runakunawan kaspaqa (Heb. 13:18).

7. ¿Imatan ruwananchis volashaq qelqa k’uyuq juicion mana chayamuwananchispaq?

⁷ Jehová Diosmanqa manapunin gustanchu suwakuyqa. May kusikuychá noqanchispaqqa chhayna sumaq Diosta reqsiyqa. Payllawanmi sumaqta kausasun, chaymi tukuy imapi kamachinkunata kasukunanchis, chhaynapin mana castigonpas chayamuwasunchu.

8-10. a) ¿Iman juramento ruway? b) ¿Ima juramento ruwasqantan Sedequías mana junt’aranchu?

⁸ Chay volashaq qelqa k’uyun willashallantaq Diospa sutinpi yanqa juraqkunawan imachus pasanqa chayta (Zac. 5:4). Ichaqa, ¿iman juramento ruway? Juj juramento ruwayqa promesa ruway jinan. Chaypin juj runaqa prometekun imata ruwananpaqpas mana ruwananpaqpas, imata ninanpaqpas mana ninanpaqpas.

⁹ Diospa sutinpi juramento ruwayqa manan yanqallachu. Chaypaq yachasun Judá llaqtapi rey Sedequiasmanta. Paymi  Diospa sutinpi juraran Babilonia reyta kasukunanpaq. Ichaqa manan junt’aranchu chay jurasqanwan. Aswanmi ‘rimanakusqanta p’akispa jurasqanta pisicharan’. Chayta ruwasqanmantan Diosqa niran: “Babiloniapipunin wañunqa”, nispa (Ezeq. 17:16).

¹⁰ Jehová Diosqa Sedequías juramento ruwasqanwan junt’anantan munasharan (2 Crón. 36:13). Paymi ichaqa chay jurasqanta pisichaspa Egiptopi reywan rimanakuran Babiloniamanta librananpaq. Ichaqa manan Egiptopi reyqa yanapayta atiranchu (Ezeq. 17:11-15, 17, 18).

11, 12. a) ¿Ima promesa ruwasqanchismi aswan jatun promesa? b) ¿Imaynatan rikuchisunman promesanchis junt’asqanchista?

¹¹ Jehová Diosqa yachashanmi ima promesa ruwasqanchistapas. Paypa allin qhawariwananchista munanchis chayqa junt’ananchismi promesa ruwasqanchiswan (Sal. 76:11). Diosman entregakusqanchismi ima promesa ruwasqanchismantapas aswan jatun promesa. Diosman entregakuspaqa imaña kaqtinpas payllata servinanchispaqmi prometekushanchis.

¹² Ichaqa, ¿imaynatan junt’asunman Diosman promesa ruwasqanchista? Ima sasachakuyña kaqtinpas Diospa munayninman jina imatapas ruwaspan. Arí, ima pruebaña kaqtinpas “sapa p’unchaymi” Diosman promesa ruwasqanchista junt’ananchis (Sal. 61:8). Chaypaq kaypi piensasun. ¿Imatan ruwasunman escuelapi otaq llank’anapi pipas enamorayta munawaqtinchis? ¿Diosta kasukuspachu paymanta apuray t’aqakusunman icha chaypichu paywan enamoranakusunman? (Prov. 23:26.) Familianchispi sapallanchisña Testigo kanchis chaypas, ¿Diospa munayninman jinachu imatapas ruwanchis icha comuntachu? Imaynapiña tarikushanchis chaypas, ¿mañakunchischu Diospa yanapayninta? ¿T’aqanchischu tiempota Bibliata leenanchispaqpas? Diosman entregakuspaqa chaykunata ruwanapaqmi prometekusharanchis. Diosta kasukuspa kausasun chayqa pay munakusqanchistan rikuchisun. Jinan Diosqa prometesqanman jina wiñay kausayta qowasun (Deut. 10:12, 13).

13. ¿Imatan yachachiwanchis Zacarispa soqta kaq rijuriypi rikusqan?

¹³ Zacariaspa soqta kaq rijuriypi rikusqanman jina, Diosta munakuqkunaqa manan jayk’aqpas suwakunanchischu, manataqmi yanqaqa jurananchischu. Chaymantapas Judío runakuna imaymanapiña pantaranku chaypas, Diosqa promesanman jinan paykunata mana qonqaranchu. Yacharanmi enemigonkunaq kausanpi imaymana sasachakuykunapi tarikusqankutapas. Chaywanmi Diosqa allin ejemplota qowaranchis promesanchiskunata junt’ananchispaq. Ichaqa manan sapanchischu kashanchis kikin Diosmi yanapawasun ñaupa judiokunata jina. Pisi  tiempomantaqa chinkapunqan kay pachamanta millay kausay. Chaytan Zacariasqa rikuran qanchis kaq rijuriypi. Chaytañataq kunanqa yachasun.

14, 15. a) ¿Imatan Zacarías rikuran qanchis kaq rijuriypi? (15 paginapi iskay kaq dibujota qhaway.) b) ¿Imatan representan raki ukhupi kaq warmi? c) ¿Imaraykun chay warmi lloqsimuyta munaqtin juj ángel apuraylla taparan?

¹⁴ Volashaq qelqa k’uyuta rikusqan qhepallamanmi Zacariasta juj ángel niran: “Kunan imachus rijurimunqa chayta allintapuni qhaway”, nispa. Chaypin Zacariasqa rikuran juj ‘tupuna rakita’ (leey Zacarías 5:5-8). Chay rakiqa muyu tapayoqmi kasqa. Chay rakita kichaqtinkun juj warmi chay ukhupi tiyashasqa. Chay warmimantan angelqa Zacariasta nisqa “mana allin kaymi” nispa. Chay warmiqa lloqsimuytas munasqa, chaysi angelqa jujmanta ujuman kutiyachispa tapapusqa. ¿Ima ninanmi chaykuna?

¹⁵ Jehová Diosqa manan jayk’aqpas jinataqa qhawanqachu llaqtanpi “mana allin” kausay kananta. Ima mana allinña llaqtanpi kanman chaypas apurayllan payqa chayta chinkachinqa (1 Cor. 5:13). Chaytan chay ángel rikuchiran mana allin kaqta representaq warmi lloqsimuyta munaqtin apuraylla tapasqanwan.

16. a) ¿Iman pasaran Zacariaspa rikusqan rakiwan? (15 paginapi kinsa kaq dibujota qhaway.) b) ¿Maymanmi aparanku chay rakita rafrayoq warmikuna?

¹⁶ Chayllamanmi Zacariasqa rikun iskay warmikunata, chay warmikunaqa cigüeña jina rafrayoqmi kasqaku (leey  Zacarías 5:9-11). Chay warmikunaqa manan raki ukhupi warmi jinachu kasqaku. Chay iskaynin warmikunan chay rakitaqa apapuranku, ¿mayman? “Sinar sutiyoq Babilonia” ladoman. Ichaqa, ¿imaraykutaq chay ladomanri aparanku?

17, 18. a) ¿Imaraykun Babiloniaman apakunan karan ‘mana allin kaqta’? b) ¿Iman manapuni kananchu Diospa llaqtanpi?

¹⁷ Zacariaspa tiemponpi runakunaqa Babiloniapin tiyamuranku. Chaypin paykunaqa rikuranku qhelli kausayta idolokuna adorayta, tukuy mana allin ruwaykunata ima. Chaymi paykunaqa yacharanku ‘mana allin kaqtaqa’ Babiloniamanpuni apana kasqanta, chaypin kasharan llapa millay kaqpa trononqa. Chay willakuyta uyarispaqa maytachá kallpachakuranku Judío runakunaqa. Chaywanmi Diosqa rikuchisharan paykunata yanapaytapuni munasqanta.

¹⁸ Chay rijuriywanmi Judío runakunaqa yachallarankutaq Diospa llaqtantaqa limpiotapuni jap’ina kasqanta. Kunanpas noqanchisqa limpiotan jap’inanchis Diospa llaqtanta. Kay llaqtallapin noqanchisqa munasqa cuidasqa ima kanchis. Chaymi noqanchis kikinchis yanapakunanchis kay llaqtapi limpio kausay sumaq kausay kananpaq. Chhaynaqa, Diospa llaqtanpiqa manapunin kananchu ima mana allinpas.

19. ¿Imatan yachanchis Zacariaspa rikusqan rijuriykunamanta?

¹⁹ Zacariaspa rikusqan soqta kaq rijuriy qanchis kaq rijuriy iman rikuchin mana allin ruwaykunaqa millaypuni kasqanta. Arí, Jehová Diosmanqa manapunin gustanchu mana allin kaqqa. Chaymi noqanchispas cheqnikunanchis llapa mana allin kaqta. Chaymantapas chay rijuriykunamanta yachasqanchis jina, Diospaq llank’asun chayqa manan ñakasqachu kasun aswanmi Dios bendeciwasun. Millay mundopitaq kausashanchis chayqa manapaschá facilchu kanqa limpiota kausay, Jehová Diospa yanapayninwanmi ichaqa atillasun. Ichaqa, ¿imaynapin yachanchis Diospa llaqtan mana jayk’aqpas chinkananta? ¿Imaynapin yachanchis manchay ñak’ariy tiempopi Dios llaqtanta cuidananta? Chaykunamantan qatimuq estudiopi yachasun.