1. ¿Imamantan mana iskayananchischu?

 JEHOVÁ Diosqa llapa serviqninkunatan munakun, allin kananchistataqmi munanpas (Rom. 8:35-39). Chaymantapas manan iskayananchischu Bibliapi kaq kamachikuykunaqa allinninchispaq kasqanmanta (Isa. 48:17, 18). Ichaqa, ¿imatan ruwananchis ima llakipipas qonqaylla tarikuspa?

2. ¿Ima sasachakuykunapin mayninpi tarikusunman? ¿Imatan tapukusunman chhayna llakipi tarikuspa?

² Jehová Diosta serviqkunaqa llapallanchismi sasachakuykunapi tarikunchis. Mayninpiqa familianchismi rimasqankuwan ruwasqankuwan ima sonqonchista k’iriwasunman. Otaq onqopusqanchisrayku pisillataña Diosta servisunman. Jinaspapas qonqayllan ima desgraciapipas tarikusunman. Otaq Diosta servisqanchisrayku autoridadkuna qatikachawasunman. Chhayna llakipi tarikuspaqa yaqapaschá tapukusunman: “¿Imanaqtintaq kaykunari noqatari pasawan? Icha, ¿imatachu mana allintapas ruwashani? Icha, ¿Jehová Dioschu noqawan phiñasqa kashan?”, nispa. Chhayna kaqtinqa ama llakikuychu. Ñaupa tiempopi Jehová Diosta serviqkunapas chhaynapin tarikurqanku (Sal. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3).

3. ¿Imatan Salmos 34:19 textopi nisqanmanta yachasunman?

³ (Leey Salmos 34:19). Chay textopiqa iskay yachachikuymantan rimashan: Juj, chanin runakunaqa imaymana ñak’ariykunapi tarikusqankumanta. Iskaypitaq, chay ñak’ariykunamanta Jehová Diosqa serviqninkunata librasqanmanta. ¿Imaynatan chayta ruwan? Ñaupaqtaqa serviqninkunatan yanapawanchis kay pachapi kausayta allin yuyaywan qhawarinanchispaq. Sasachakuykunaqa kallanqapunin, chhaynaña kaqtinpas Jehová Diosta servisun chayqa kusisqan kausasun, chaytan payqa prometewanchis (Isa. 66:14). Diosqa munanmi  jamuq tiempopi sumaq kausaypi allinta piensananchista (2 Cor. 4:16-18). Chay p’unchay chayamunankaman ichaqa tukuy tiempo yanapawasun (Lam. 3:22-24).

4. ¿Imakunamantan kay yachachikuypi yachasun?

⁴ Kay yachachikuypin yachasun ñaupa tiempopipas kay tiempopipas tukuy sonqowan Diosta serviqkunamanta. Yachasqanchis jina qonqayllan ima llakipipas tarikusunman, ichaqa sichus Jehová Diospi confiasunchis chayqa, payqa yanapawasunpunin aguantananchispaq (Sal. 55:22). Diosta serviqkunamanta sapankamanta yachashaspan kaykunata tapukuwaq: “¿Imatan ruwayman karqan pay jina chhayna sasachakuykunapi tarikuspay? ¿Imaynatan paymanta yachasqay yanapawan Jehová Diospi astawan confianaypaq? ¿Imaynatan vidaypi yanapawanman paymanta yachasqay?”, nispa.

5. ¿Imakunatan Labán ruwarqan Jacobpa contranpi? (Tapanpi kaq dibujota qhaway).

⁵ Ñaupa tiempopi Jehová Diosta serviqkunapas qonqayllan ima llakipipas tarikurqanku. Yachasun Jacobmanta. Taytanmi paytaqa kamachirqan Labanpa jujnin ususinwan casarakunanpaq, Labanpa familianpas Jehová Diosta adorasqanrayku. Chaymantapas taytanqa nirqanmi: “Jehová Diosqa anchatan bendecisunki”, nispa (Gén. 28:1-4). Chaymi Jacobqa taytanta kasukuspa karuta viajarqan Labanpa tiyasqan llaqtakama. Labanqa iskay ususikunayoqmi karqan, paykunan karqanku Leawan Raquelwan. Jacobqa sullk’a kaqtan, Raqueltan munakurqan. Paywan casarakunanpaqmi Jacobqa qanchis watata Labanpaq llank’arqan (Gén. 29:18). Ichaqa Labanmi Jacobta engañarqan, jinaspa kuraq ususin Leata payman qorqan esposan kananpaq. Juj semana qhepamantaq Raqueltapas qopullarqantaq esposan kananpaq, ichaqa qanchis watatawanraqmi llank’anan karqan (Gén. 29:25-27). Chaymantapas Labanqa sapa kutillanmi negociota ruwaspa Jacobta engañarqan. ¡Labanqa iskay chunka watatan Jacobta engañarqan! (Gén. 31:41, 42).

6. ¿Ima sasachaykunapin Jacob tarikullarqantaq?

⁶ Chaymantapas Jacobqa juj llakikunapin tarikullarqantaq. Paypa familianqa askhan karqan, wawankunan ichaqa mana sumaqtachu kausarqanku. Chaymi wakin wawankuna wayqenku Joseta esclavo kananpaq vendepurqanku. Chaymantapas Simeonwan Leviwanmi familianta llakiman churarqanku, Jehová Diospa sutintapas pisicharqankun. Ancha munakusqan esposan Raquelpas iskay kaq wawanta onqokushaspan wañukapurqan. Chaymantapas tiyasqan llaqtapi sinchi yarqay kaqtinmi Jacobqa Egipto llaqtaman tiyaq ripurqan sinchi kuraqña kashaspa (Gén. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28).

7. ¿Imaynatan Jehová Dios Jacobman rikuchirqan paywan kusisqa kashasqanta?

⁷ Chhayna sasachakuykunapiña tarikushaspapas Jacobqa Jehová Diospin iñirqan, promesankunapipas confiashallarqanmi. Chay ruwasqanqa anchatan Jehová Diosta kusichirqan. Chaymi suegro Labán askha kutipiña engañashaqtinpas Jacobqa imaymanayoq kapurqan Jehová Dios yanapasqanrayku. Chaymantapas Jacobqa anchatachá Diosta agradecekurqan askha watakuna qhepaman wawan Josewan tupasqanmanta, Jacobqa wañupunanpaqmi piensarqan. Jacobqa tukuy chay llakikunataqa aguantarqan Jehová Dioswan allin amigontin kasqanraykun (Gén. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30). Sichus noqanchispas Jehová Dioswan allin amigontin kasun chayqa atillasunmi ima llakitapas aguantayta.  

8. ¿Imatan rey David ruwayta munarqan?

 ⁸ Rey Davidqa imaymanatan Diospaq ruwayta munarqan, ichaqa manan llapa munasqantachu ruwayta atirqan. Juj kutinmi profeta Natanman willarqan Diospaq templota jatarichiyta munasqanta, chaymi profeta Natanqa payta nirqan: “Sonqoykiq nisqanman jina ruway, Diosqa qanwanmi kashan”, nispa (1 Crón. 17:1, 2). Chayta uyarispaqa anchatachá Davidqa kusikurqan. Yaqapaschá imaymanakunata alistayta qallarirqan templota jatarichinanpaq.

9. ¿Imatan David ruwarqan mana munasqanman jinachu imapas kaqtin?

⁹ Ichaqa chay qhepallamanmi Jehová Diospa profetanqa llakikunapaq jina noticiata Davidman willarqan. Jehová Diosmi chay tuta Natanman willarqan mana Davidchu paypaq templota jatarichinanta, aswanpas juj kaq wawan jatarichinanta (1 Crón. 17:3, 4, 11, 12). ¿Imatan David ruwarqan chayta yachaspa? Imachus yuyaykusqantan cambiarqan, jinaspa askha qolqeta juñurqan, askha materialkunata ima, chaykunawan wawan Salomón qhepaman Diospa templonta jatarichinanpaq (1 Crón. 29:1-5).

10. ¿Imaynatan Jehová Dios Davidta bendecirqan?

¹⁰ Jehová Diosmi Davidman willachirqan mana paychu templota jatarichinanta, ichaqa chay kutipin Diosqa Davidwan juj acuerdota ruwarqan. Diosmi Davidman prometerqan paypa mirayninmanta jujnin wiñaypaq kamachinanta (2 Sam. 7:16). Mosoq pachapiqa waranqa watatan Jesucristoqa kamachikunqa, payqa Davidpa mirayninmantan karqan, chayta yachaspaqa anchatachá Davidqa kusikunqa. Chhaynaqa, ¿imatan chaymanta yachasunman? Dios serviyninchispi manaña munasqanchisman jinachu imatapas ruwasunman chaypas, Jehová Diosqa mana piensasqanchis bendicionkunatan qowasunman.  

11. Manaña Diospa gobiernon apostolkunaq tiemponpichu chayamurqan chaypas, ¿ima bendicionkunatan paykuna chaskikurqanku? (Hechos 6:7).

¹¹ Apostolkunaq tiemponpi cristianokunaqa imaymana llakipin qonqaylla tarikurqanku. Paykunaqa maytan munarqanku Diospa gobiernon kamachikuyta qallarinanta, ichaqa manan yacharqankuchu jayk’a wataraqchus faltashasqanta (Hech. 1:6, 7). Chhaynaqa, ¿imatan ruwarqanku? Tukuy sonqon Diosmanta willashallarqanku. Qhepamantaq rikurqanku allin willakuykunaqa aswan askha llaqtakunaman chayasqanta, chhaynapin repararqanku llank’asqankuta Jehová Dios bendecishasqanta (leey Hechos 6:7).

12. ¿Imatan apostolkunaq tiemponpi hermanonchiskuna ruwarqanku sinchi yarqay tiempopi tarikuspa?

¹² Apostolkunaq tiemponpin sinchi yarqay jinantinpi karqan (Hech. 11:28). Jesuspa discipulonkunapas chay yarqaytaqa muchurqankun. Tayta-mamakunaqa llakikurqankuchá familiankuta imayna uywaymanta. Wakin wayna-sipaskunaqa munarqankuchá Diosmanta astawan willayta, ichaqa “manachus jina kunanqa atiymanchu” nispapaschá nirqanku. Imaynaña kaqtinpas hermanonchiskunaqa yarqay tiempopi kausaymanmi yachakurqanku. Tukuy atisqankutan ruwarqanku Diosmanta willashanallankupaq, chaymantapas imachus kaqninkutan Judeapi tiyaq hermanokunaman apachirqanku (Hech. 11:29, 30).

13. ¿Ima bendicionkunatan yarqay tiempopi tiyaq hermanonchiskuna chaskirqanku?

¹³ Sinchi llakipiña tarikuspapas, ¿ima bendicionkunatan chaskirqanku apostolkunaq tiemponpi hermanonchiskuna? Yanapayta chaskikuqkunaqa sut’itan rikurqanku Jehová Dios cuidashasqanta (Mat. 6:31-33). Chaymantapas  astawanraqchá yanapayta apachimuq hermanokunataqa munakurqanku, yanapayta apachiq hermanokunapas anchatachá chay ruwasqankumantaqa kusikurqanku (Hech. 20:35). Jehová Diosqa llapa hermanokunatan bendecirqan chay sasa tiempopi.

14. ¿Iman Bernabeta Pablotawan pasarqan? ¿Iman karqan mana pisipasqankumanta? (Hechos 14:21, 22).

¹⁴ Apostolkunaq tiemponpi tiyaq cristianokunaqa askha kutipin qatikachasqa karqanku. Yachasunchis imas pasarqan Bernabewan apóstol Pablowan Listra llaqtapi Diosmanta willashaqtinku chayta. Qallariypiqa chaypi tiyaq runakunaqa sumaqtan uyarikurqanku. Chaymantan ichaqa enemigonkuna runakunata tanqarqanku Pablo contra Bernabé contra sayarinankupaq, jinan runakunaqa Pablota rumiwan ch’aqeykurqanku, jinaspataq wañusqa kananpaq piensaspa llaqta jawapi wijch’urayashaqta saqerparirqanku (Hech. 14:19). Pablowan Bernabewanmi ichaqa juj llaqtata ripurqanku Diosmanta willashanallankupaq. Chay ruwasqankuwanmi askha runakunata yanaparqanku Jesuspa discipulonkuna kanankupaq, chaymantapas hermanokunatan kallpacharqanku rimasqankuwan ruwasqankuwan ima (leey Hechos 14:21, 22). Bernabewan Pablowanqa qatikachasqa kashaspapas manan pisiparqankuchu, chaymi askha runakunata yanaparqanku. Sichus noqanchispas mana pisipaspa Diosmanta willashallasun chayqa, askha bendicionkunatan chaskisun.

15. ¿Imatan yachasunman Alexander Macmillan hermanonchismanta?

¹⁵ Manaraq 1914 wata chayamushaqtinmi Jehová Diosta serviqkunaqa chay watata suyakusharqanku. Chay hermanokunamanta jujninmi karqan Alexander Macmillan. Payqa askha hermanokuna jinan piensarqan 1914 watapi janaq pachaman ripunanpaq. Chaymi 1914 watapi setiembre killapi discursota qoshaspa nirqan: “Kaychus jina último discurso qosqayqa kanqa”, nispa. Ichaqa manan chhaynachu karqan. Askha wata qhepamanmi pay nirqan: “Wakinniykuqa maytañan munasharqanku janaq pachaman ripuyta”, nispa. Ichaqa nillarqantaqmi: “Noqaykuqa Señorta serviypin ocupasqa kasharqayku”, nispa. Chay hermanonchisqa tukuy sonqon Diosmanta willarqan. Chaymantapas politicapi mana participasqankurayku carcelpi kashaq hermanokunatan kallpacharqan, sinchi kuraqña kaspapas rishallarqanmi juñunakuykunaman. ¿Yanaparqanchu tukuy sonqowan Diosta servisqan? Arí, chaymi 1966 watapi wañupunanpaq pisillaña faltashaqtin nirqan: “Noqaqa ñaupaqpi jinan allin iñiyniyoq kashani”, nispa. Hermanonchisqa allin ejemplon noqanchispaq, astawanqa askha wataña Diosta servispa aguantaq hermanonchiskunapaq (Heb. 13:7).

16. ¿Ima llakipin tarikurqanku hermanonchis Herbert esposanpiwan? (Santiago 4:14).

¹⁶ Jehová Diosta serviqkunataqa qonqayllan ima onqoypas jap’iwasunman. Herbert Jennings hermanomanta yachasun. b Ghana nacionpi misionero kashaspas esposanwan kuska Jehová Diosta kusisqa servirqanku, qhepamansi ichaqa paypi juj onqoyta tarirqanku. Hermanonchisqa Santiago 4:14 textopi nisqantan yuyarirqan (leey Santiago 4:14). Paymi nirqan: “Vidaykutan cambianayku karqan, jinan Ghana nacionpi reqsisqayku hermanokunamanta despedikuspa Canadá nacionman kutimpurqayku tratamientota chaskinaypaq”, nispa. Jehová Diosmi  ichaqa hermanonchista esposantawan yanaparqan, jinan chay sinchi llakipiña tarikushaspapas tukuy sonqowan Diosta servishallarqanku.

17. ¿Imaynatan juj hermanokunata yanaparqan Herbert hermanoq vidanmanta yachasqanku?

¹⁷ Herbert hermanonchispa vidanmanta yachaymi askha hermanokunata allinta yanaparqan. Juj hermanan nin: “Chay hermanonchispa experiencianqa sonqoymanmi chayawarqan […]. Herbert hermanonchisqa misionero kasqantan saqepunan karqan onqoyninpaq tratamientota chaskikunanpaq, chaymi noqapas allin yuyaywan onqoyniyta jampichikunay karqan”, nispa. Juj hermanotaq nirqan: “Noqaqa chunka watan iñiq t’aqapi umalliq karqani, ichaqa umaymanta mal kasqayraykun saqepurqani. Chay qhepamanmi ichaqa mana ima valeqpaq qhawarikurqani […]. Ichaqa Herbert hermanoq kallpachakusqanta yachaspan noqapas kallpachakurqani”, nispa. Chhaynaqa ima sasachaytapas aguantaspaqa jujkunatan kallpachasunman. Manaña munasqanchisman jinachu Diosta servisunman chaypas, allin ejemplon hermanonchiskunapaq kasunman (1 Ped. 5:9).

18. ¿Imatan yachasunman Nigeria nacionpi tiyaq viuda hermananchismanta? (Chay hermana imaynapi tarikusqanmanta willaq fotokunata qhaway).

¹⁸ Coronavirus onqoy tiempopiqa askha hermanonchiskunapaqmi sasa karqan. Nigeria nacionpi juj viuda hermananchismi pisi qolqeyoq, pisi mijuykunayoq karqan. Juj tutamantanmi mijunanpaq juj taza arrozllaña kasharqan, jinan ususinqa tapurqan: “¿Imatan paqarin mijusun mamáy?”, nispa. Hermananchismi ichaqa nirqan: “Manañan qolqenchis kanchu, ichaqa ñaupa tiempopi Sarepta llaqtayoq viuda jinan kananchis”, nispa. Chaymi mijunankuta wayk’ukuspa Jehová Diospi confiarqanku (1 Rey. 17:8-16). Jinan qatiqnin p’unchayqa hermanokuna juj q’epi  mijuykunata apamurqanku. ¡Chayqa iskay semana más mijunata wayk’ukunanpaqmi karqan! Jinan hermananchisqa cuentata qokurqan ususinman nisqanta Jehová Dios uyarimushasqanta. Sichus ima llakipipas qonqaylla tarikuspa Diospi confiasun chayqa, astawanraqmi payman asuykusunchis (1 Ped. 5:6, 7).

19. ¿Imapin Alexéi Yershov hermanonchis tarikurqan?

¹⁹ Kay último watakunapin askha hermanonchiskunata llaqtankupi autoridadkuna qatikachashanku. Rusia nacionmanta Alexéi Yershov hermanomanta yachasun. Payqa 1994 watapin bautizakurqan, chay tiempopiqa hermanokunaqa autoridadkunaq mana qatikachasqanmi Diosta servisharqanku. Ichaqa watakuna pasasqanman jinan Rusia nacionpi hermanokunata qatikachayta qallarirqanku. 2020 watapin juj guardiakuna hermanonchispa wasinman qonqaylla jaykurqanku, jinaspa imaymana cosasninkunata apapurqanku. Askha killakuna qhepamantaq autoridadkuna yanqamanta tumparqanku. Juj runan hermanonchismanta estudiota mañakusqa, jinan chay runaqa estudiota chaskisqanmanta askha videokunata grabasqa, chhaynapi hermanonchista yanqamanta tumpanankupaq. ¡Chay runaq ruwasqanqa sinchi millaymi karqan!

20. ¿Imatan Alexéi hermanonchis ruwarqan Jehová Diospi astawan confiananpaq?

²⁰ ¿Yanaparqanchu Alexéi hermanonchista chay llakipi tarikusqan? Arí. Kunanqa hermanonchisqa astawanmi Jehová Diospi confian. Paymi nin: “Esposaywan noqawanqa sapa kutillanmi Diosmanta mañakuyku. Jehová Diospa yanapaynillanwanmi kay sasachakuykunataqa aguantashani”, nispa. Chaymantapas ninmi: “Bibliata estudiaymi yanapawan ama nishuta llakikunaypaq. Ñaupa tiempopi junt’aq sonqowan Diosta serviqkunapin sapa kutilla piensani. Paykunaqa sinchi llakipiña tarikuspapas kallpachakurqankun sonqonku ukhupi thaj kanankupaq, Jehová Diospi astawan confianankupaqpas”, nispa.

21. ¿Imatan kay yachachikuypi yacharqanchis?

²¹ ¿Imatan yachamurqanchis? Qonqaymi ima llakipipas tarikusunman, ichaqa sichus Jehová Diospi confiasunchis chayqa, payqa yanapawasunpunin. Kay yachachikuypaq textopi nisqan jina, “chanin runaq ñak’ariyninqa askhapunin, chaywanpas Jehová Diosmi chaykunamanta librawasun” (Sal. 34:19). Chhaynaqa manan sasachayninchispichu astawanqa piensananchis, aswanpas Jehová Dios yanapawananchispin. Chayta ruwasun chayqa apóstol Pablo jinan nisun: “Tukuy imapaqmi kallpa qowaqniyqa kallpata qowan”, nispa (Filip. 4:13).