1. ¿Imaynatan juj waynacha rikuchirqan kausarimpuypi iñisqanta?

 YACHASUN Matthew waynachamanta. Payqa millay onqoyniyoqmi, chaymi paytaqa askha kutita operarqanku. Juj kutinsi payqa tayta-mamanwan kuska JW Canal programata qhawasqaku, chaypis payqa juj munay takita uyarisqa, jinaspan rikusqa hermanokuna kausarimpuq runakunata sumaqta chaskisqankuta. b Chay qhawasqankuta tukuspas payqa tayta-mamanman asuykuspa nisqa: “Mamáy, papáy, noqapas wañupusaq chayqa, chay videopi jinan jujmanta kausarimpusaq. Ama imamantapas llakikunkichischu, pacienciallawan suyawankichis”, nispa. Chhayna iñiyniyoq kasqanta rikuspaqa anchatachá tayta-mamanqa kusikurqanku, kusikuymantaraqchá waqarqankupas. Qanpas, ¿Matthew jinachu kausarimpuy kananpi iñinki?

2, 3. ¿Imaraykun kausarimpuy kananpi astawan yuyaymanananchis?

² Sapa kutillanmi kausarimpuy kananpi yuyaymanananchis (Juan 5:28, 29). ¿Imarayku? Manan yachanchischu paqarin imaynapi tarikunanchista, yaqapaschá qonqaylla onqopusunman otaq mayqen familianchispas wañupunman (Ecl. 9:11; Sant. 4:13, 14). Chhaynapi tarikuqtinchisqa kausarimpuypi iñiymi yanapawasun chhayna sasachakuykunata aguantananchispaq (1 Tes. 4:13). Bibliaq nisqan jina Jehová Diosqa allintan reqsiwanchis, munakuwanchistaqmi kanpas (Luc. 12:7). Jehová Dios jujmanta kausarichimpuwananchispaqqa allintan reqsiwananchis, chhaynapi kaq rijch’ayniyoqta kaq yuyayniyoqta kausarichimpuwananchispaq. Jehová Diosqa anchatan munakuwanchis, payqa munanmi wiñaypaq kausananchista, chaymi wañupusunña chaypas jujmanta kausarichimpuwasun.

³ Kay yachachikuypin yachasunchis imaraykus kausarimpuy kananpi iñisunman chayta. Chaymantapas yachasunmi Martaman Jesuspa nisqanmanta. Paymi nirqan: “Turaykiqa jatarimpunqan”, nispa (Juan 11:23). Chaymanta astawan yachaymi yanapawasun kausarimpuypi astawan iñinanchispaq. Chaymantapas yachasunmi  imakunatas ruwananchis kausarimpuy kananpi astawan iñinanchispaq chayta.

4. ¿Imakunatan allinta reparananchis piqpa prometesqanpipas confiananchispaq? Juj ejemplota willay.

⁴ Sichus juj runa imatapas prometewasunman chayqa allintaraqmi chay runata reqsinanchis. Reparananchistaqmi yanapaytapunichus munawanchis icha manachus chayta, atiwasunmanchus yanapayta icha manachus chaytapas. Chaypaq kaypi piensasun. Sichus juj jatun wayra jamuspa wasinchista thunirapunman jinaspa juj amigonchis jamuspa niwasunman: “Ama llakikuychu, noqan yanapasayki wasiykita jatarichinaykipaq”, nispa chayqa, ¿confiasunmanchu paypa nisqanpi? Arí, confiasunmanmi, ¿imarayku? Sonqomantapuni yanapayta munawasqanchisrayku, wasi ruwaytapas allinta ruwayta yachasqanrayku ima. Jehová Diospiri, ¿confiasunmanchu? ¿Munanmanpunichu Jehová Dios wañusqakunata kausarichiyta? ¿Atinmanchu chay prometesqanta junt’ayta? Chaymantan kunan yachasunchis.

5, 6. ¿Munanpunichu Jehová Dios wañusqakunata kausarichimpuyta? ¿Imaynapin chayta yachanchis?

⁵ ¿Munanpunichu Jehová Dios wañusqakunata kausarichimpuyta? Arí, munashanmi. Chaymi wakin runakunawan Bibliapi qelqachirqan kausarimpuy kananmanta (Isa. 26:19; Os. 13:14; Apo. 20:11-13). Jehová Diosqa junt’anpunin ima prometesqantapas (Jos. 23:14). Jinaspapas Jehová Diosqa maytan munashan wañusqakunata kausarichimpuyta. ¿Imaraykun chaymanta manapuni iskayananchischu?

⁶ Jobmanta yachasun. Payqa allintan yacharqan wañupuqtin Jehová Dios kausarichimpunanta. Chaymi nirqan: “Kamasqayki runatan mayta rikuyta munanki”, nispa (Job 14:14, 15). Jehová Diosqa munanmi llapa serviqninkunata jujmanta kausarichimpuyta, munantaqmi qhalilla kusisqa kausanankutapas. Ichaqa, ¿iman pasanqa Jehová Diosta mana reqsispa wañupuq runakunawan? Jehová Diosqa maytan munashan paykunatapas kausarichimpuyta (Hech. 24:15). Arí, Jehová Diosqa munanmi paykunapas jujmanta kausarimpuspa payta reqsinankuta, chhaynapi paywan amigontin kapunankupaq, jinaspa kay pachapi kusisqa wiñaypaq kausanankupaq (Juan 3:16). Chhaynaqa, Jehová Diosqa maytan munashan wañusqakunata kausarichimpuyta.

7, 8. ¿Imaraykun yachallanchistaq Jehová Dios wañusqakunata kausarichinanpaq atiyniyoq kasqanta?

⁷ ¿Atinmanchu Jehová Dios wañusqakunata kausarichimpuyta? Arí, atinmi. Payqa “tukuy atiyniyoq” Diosmi (Apo. 1:8). Chaymantapas Jehová Diosqa atinmanmi mayqen enemigontapas chinkachipuyta, chaymi wañuytapas wiñaypaq chinkachipunqa (1 Cor. 15:26). Chayta yachayqa anchatan sonqochawanchis. Yachasun Emma Arnold hermananchismanta. Payqa familianwan kuskas Segunda Guerra Mundial kaqtin imaymana sasachakuykunapi tarikusqaku. Paypa familianqa askhas wañupusqaku, chaysi payqa ususinta sonqochananpaq nisqa: “Runakuna wiñaypaq wañupunkuman chayqa, wañuychá Jehová Diosmantaqa aswan atiyniyoq kanman. Ichaqa manan chhaynachu, Jehová Diosqa tukuy atiyniyoqmi. Chaymi wañuyqa mana imapaschu Jehová Diospaqqa”, nispa. Hermananchispa nisqan jina, Jehová Diosqa tukuy atiyniyoqmi. Paytaq kausayta paqarichirqan chayqa atinmi wañusqakunata kausarichimpuyta.

⁸ Chaymantapas Jehová Diosqa ancha yachayniyoq Diosmi. Chaymi payqa atin wañusqakunata kausarichimpuyta. Bibliaq nisqan jina Jehová Diosqa sapanka ch’askakunatan sutinmantakama wajan (Isa. 40:26). Chhaynaqa, Jehová Diosqa allintan yuyashan llapa wañupuq runakunata (Job 14:13; Luc. 20:37, 38). Payqa yuyashanmi imayna rijch’ayniyoq kasqankuta, imayna yuyayniyoq kasqankuta, imayna sonqoyoq kasqankutapas. Chayman jinataqmi sapankankutapas kausarichimpunqa.

9. ¿Imaraykun kausarimpuy kananpi iñinchis?

 ⁹ Kaykama yachamusqanchis jina, Jehová Diosqa munashanmi wañusqakunata kausarichimpuyta. Chaymantapas atiyniyoqmi chay prometesqanta junt’ananpaq, chaymi paypa prometesqanpi confianchis. Ichaqa, ¿imaraykun chay prometesqanpi confiallanchistaq? Ñaupa tiempopi askha runakunata kausarichisqanrayku. Jehová Diosqa wakin runakunamanmi atiyta qorqan wakin wañupuq runakunata kausarichinankupaq. Jesusmanpas atiytan qorqan wañusqakunata kausarichinanpaq. Kunanmi yachasun Lazarota Jesús kausarichisqanmanta. Chaymantan Juan libropi, chunka jujniyoq capitulopi willashan.

10. ¿Iman pasarqan Jesús Jordán ladopi kashaqtin, ichaqa imatan ruwarqan? (Juan 11:1-3).

¹⁰ (Leey Juan 11:1-3). Jesuspa amigonkunan karqanku Lázaro, Marta, Mariapiwan. Paykunaqa Betania llaqtapin tiyarqanku (Luc. 10:38-42). Lazaroqa 32 wata tukuypi jinan sinchita onqopurqan, chaymi panankunaqa sinchi llakisqa kaspa Jesusman juj willakuyta apachirqanku. Jesusqa Jordán mayu chimpapiraqmi kasharqan, chayqa iskay p’unchay purinan karqan (Juan 10:40). Lazaroqa Jesusman willasqanku qhepallamanmi wañukapurqan. Yacharqanña Jesús amigon Lazaroq wañupusqanta chaypas, iskay p’unchayraqmi Diosmanta willaspa Jordán ladopi qhepakurqan. Chay qhepamanñan Jesusqa Betania llaqtaman rirqan, chayananpaqqa ñan Lazaroqa tawa p’unchayña sepulturapi wañusqa kasharqan. ¿Imaraykun Jesús chayta ruwarqan? Amigonkunaman kausarimpuymanta yachachinanpaqmi, chay qhepaman imachus ruwasqanwan Jehová Diosta jatunchananpaq ima (Juan 11:4, 6, 11, 17).

11. ¿Imatan allin amigo kaymanta yachasunman?

¹¹ ¿Imatan Jesuspa allin amigo kasqanmanta yachasunman? Mariawan Martawanqa Jesusmanmi willarqanku amigon Lázaro sinchi onqosqa kashasqanta, ichaqa manan nirqankuchu Jesús Betania llaqtaman kutimunanpaqqa (Juan 11:3). Lázaro wañupuqtinqa Jesusqa atinmanmi karqan maypichus kasqanmanta Lazarota kausarichimpuyta, ichaqa manan chaytachu ruwarqan. Aswanpas Betania llaqtamanmi rirqan Mariawan Martawan kuska kananpaq. Paykunaqa Jesuspa munakusqan amigankunan karqanku. Qanpa amigoykikunapas, ¿chhaynatachu yanapayta munasunkiku chhayna sasachakuykunapi tarikuqtiyki? Chhayna amigokunayoq kayqa may allinmi, cheqaq amigokunaqa “sinchi llakikuy tiempopipas munakusunkikun” (Prov. 17:17). Noqanchispas Jesús jinan kallpachakunanchis allin amigo kananchispaq. Chhaynaqa yachashallasun imas chay qhepaman Lazarowan pasarqan chayta.

12. ¿Imanirqanmi Jesús Martata? ¿Imaraykun Marta Jesuspa nisqanpi confiarqan? (Juan 11:23-26).

¹² (Leey Juan 11:23-26). Martaqa yacharurqanmi Jesús Betania llaqtaman jamushasqanta. Jinan usqhaylla payman aypaq rirqan, tupaspataq nirqan: “Señor, kaypi kawaq karqan chayqa, manachá turayqa wañunmanchu karqan”, nispa (Juan 11:21). Martaq nisqan jina Jesusqa atinmanmi karqan Lazarota onqoyninmanta qhaliyachiyta, ichaqa Jehová Diospa atiyninta rikuchinanpaqmi  mana qhaliyachirqanchu. Chaymi Jesusqa Martata nirqan: “Turaykiqa jatarimpunqan”, nispa. Chaymantapas chay nisqanpi astawan iñinanpaqmi nillarqantaq: “Noqan kani kausarimpuypas kausaypas”, nispa. Arí, Jesusmanqa Jehová Diosmi atiyta qorqan runakunata kausarichinanpaq. Chaymi Jesusqa juj sipaschata kausarichirqan, chaymantapas juj waynachatan kausarichirqan; yaqapaschá paykunataqa wañupusqanku p’unchay kausarichinman karqan (Luc. 7:11-15; 8:49-55). Ichaqa Lazaroqa ñan tawa p’unchayña wañusqa kasharqan, cuerponpas asnaripusharqanñan. Chhaynaqa, ¿atinmanchu karqan payta kausarichimpuyta?

13. Juan 11:32-35 nisqan jina, ¿imatan Jesús ruwarqan Mariata juj familiankunatawan waqaqta rikuspa? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

¹³ (Leey Juan 11:32-35). Chay qhepamanqa Mariapas hermanan Marta jinan Jesusman asuykuspa nillarqantaq: “Señor, kaypi kawaq karqan chayqa, manachá turayqa wañunmanchu karqan”, nispa. Mariapas juj familiankunapas sinchi llakisqan kasharqanku, chaymi khuyayta waqasharqanku. Chhayna waqasqankuta rikuspan Jesuspas waqallarqantaq. Jesusqa allintan yacharqan may sonqo nanasqa kasqankurayku waqasqankuta, chaymi paykunata yanapayta munarqan.

14. ¿Imatan Jesuspa waqasqan Jehová Diosmanta yachachiwanchis?

¹⁴ Jesuspa waqasqanpin reparanchis Jehová Diosqa may khuyapayakuq kasqanta. ¿Imaraykun chayta nisunman? Ñaupa yachachikuypi yachamusqanchis jina Jesusqa Jehová Diosmanmi rijch’akun, pay jinan piensan, pay jinan runakunatapas khuyapayan (Juan 12:45). Jesusqa amigonkunata rikuspan waqallarqantaq, chhaynatan Jehová Diosqa noqanchistapas khuyapayawanchis waqasqanchista rikuspa (Sal. 56:8). Chhayna khuyapayakuq kasqanta yachaspan Jehová Diostaqa astawanraq munakunchis.

15. Juan 11:41-44 nisqan jina, ¿iman Lazaroq sepulturanpi pasarqan? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

¹⁵ (Leey Juan 11:41-44). Jesusqa Lazarota p’ampasqanku t’oqomanmi rirqan, chayman chayaspataq nirqan sepulturata tapasqanku rumita such’uchinankupaq. Martan ichaqa Jesusta nirqan: “Señor, ñachá asnakushanña, ñan tawa p’unchayña karun”, nispa. Jesustaq nirqan: “¿Manachu nirqayki: Creenki chayqa, rikunkin Diospa  qhapaq atiyninta, nispa?” (Juan 11:39, 40). Chay qhepamanmi Jesusqa runakunaq ñaupanpi janaq pachata qhawarispa Jehová Diosmanta mañakurqan, chaytaqa Jehová Diosta jatunchananpaqmi ruwarqan. Chaymantataq nirqan: “¡Lázaro, lloqsimuy!”, nispa. Lazarotaq sepultura t’oqomanta lloqsimurqan. Jesuspa chay ruwasqanqa yaqapaschá wakin runakunapaqqa mana ruway atina jina karqan (qhaway español simipi Juan 11:17 textopaq nota de estudio nisqata).

16. ¿Imaynatan Juan libropi, chunka jujniyoq capitulopi yachamusqanchis yanapawanchis kausarimpuy kananpi astawan iñinanchispaq?

¹⁶ Juan libropi, chunka jujniyoq capitulopi willakuymi yanapawanchis kausarimpuypi astawan iñinanchispaq. Yuyarisun Martaman Jesuspa nisqanta, paymi nirqan: “Turaykiqa jatarimpunqan”, nispa (Juan 11:23). Jesusqa anchatan munashan Taytan Jehová Dios jina wañusqakunata kausarichimpuyta, jinaspapas atiyniyoqmi chayta ruwananpaq. Chaymantapas Jesuspa waqasqanpin reparanchis wañuytapas waqaytapas wiñaypaq chinkachipuyta munasqanta. Lazarota kausarichisqanpin sut’ita reparallanchistaq llapa wañusqakunata kausarichinanpaq atiyniyoq kasqanta. Yuyarillasuntaq Martaman Jesuspa nisqanta, paymi nirqan: “¿Manachu nirqayki: Creenki chayqa, rikunkin Diospa qhapaq atiyninta, nispa?” (Juan 11:40). Chaykunawanmi seguro kashanchis Jehová Dios wañusqakunata kausarichinanmanta. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman kausarimpuy kananpi astawan iñinanchispaq?

17. ¿Imatan ruwananchis Bibliapi willasqan kausarimpuykunamanta leeshaspa?

¹⁷ Ñaupa tiempopi kausarimpuq runakunamantan leenanchis, jinaspa chaypi yuyaymanananchis. Bibliapiqa willashanmi kay pachapi pusaq runakuna kausarimpusqankumanta. c  Paykunamanta astawan yachananchispaqmi kallpachakunanchis. Chay kausarimpuq runakunaqa qharikuna, warmikuna, wawakuna iman karqanku. Chay kausarimpuykunamanta yachayqa maytan sapankanchistapas yanapawasunman. Chaykunapin reparananchis Jehová Dios wañusqakunata kausarichimpuyta munasqanta, chayta ruwananpaqpas atiyniyoq kasqanta. Chaymantapas Jesuspa kausarimpusqanpin astawan yuyaymanananchis. Kausarimpusqan qhepamanqa askha runakunan Jesustaqa rikurqanku. Jesuspa kausarimpusqanta yachaymi astawan iñiyninchispi yanapawanchis (1 Cor. 15:3-6, 20-22).

18. ¿Imaraykun kausarimpuy kananmanta rimaq takikunata uyarinanchis? (Paginaq uranpi willakuyta qhaway).

¹⁸ Kausarimpuy kananmanta rimaq takikunatan uyarinanchis (Efes. 5:19). d Chay takikunan yanapawanchis kausarimpuy kananpi astawan iñinanchispaq, chaymi chaykunataqa uyarinanchispuni. Chaytaqa uyarisunmanmi familiantin Diosta yupaychana horapi, jinaspapas rimasunmanmi imakunatachus chay takikunapi rimashan chayta. Chaymantapas kallpachakunanchismi chay takikunata umanchispi sonqonchispi ima jap’ikunanchispaq. Chaykunata ruwasunchis chayqa, sinchi sasachakuypiña tarikusunman chaypas, mayqen familianchisña wañupunman chaypas, Jehová Diospa santo espiritunwanmi chay takikunata yuyarisunchis. Chay takikunata yuyariymi sonqochawasun kallpachawasun ima.

19. ¿Imakunapin yuyaykunanchis kausarimpuypi piensaspa? (Qhaway “ ¿Imakunamantan paykunata tapuyta munawaq?” nisqata).

¹⁹ Paraisopiñapas kashawaq jinata piensay. Jehová Diosqa paraisopiñapas kashasunman jinata piensananchispaqmi yuyayta qowarqanchis. Juj hermananchismi nin: “Noqaqa paraisopiñapas kashayman jinatan yuyaykuni, paraisopi piensaspaqa t’ikakunaq sumaq q’apaynintapas muskhishayman jinatan piensani”, nispa. Paraisopi kayqa may sumaqchá kanqa, chaypiqa ñaupa tiempopi Diosta serviq runakunawanpas tupasunmi. Paykunamanta, ¿mayqentan reqsiyta munawaq? ¿Imatan tapuyta munawaq? Chaymantapas llapa munakusqanchis familianchiskunawanmi jujmanta tupasunchis, chaypas may munaymi kanqa. Paykunawan tupaspaqa may kusisqachá abrazanakusunchis. Kausarimpuq familiaykiwan tupaspa, ¿imanispan paykunata niyta munawaq?

20. ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakushanallanchis?

²⁰ Jehová Diostan “gracias” ninanchis juj sumaq suyakuyta qowasqanchismanta. Yachamusqanchis jina Jehová Diosqa munashanmi wañupuq runakunata kausarichimpuyta, atiyniyoqtaqmi kanpas chayta ruwananpaq. Jehová Diosqa kay yachachikuywanmi llapanchistapas nishawanchis: “Munakusqayki familiaykikunaqa jatarimpunqan”, nispa. Chhaynaqa kallpachakushallasun kausarimpuy kananpi astawan iñinanchispaq. Chayta ruwasunchis chayqa, astawanmi sumaq suyakuyta qowaqninchis Jehová Diosman asuykusunchis.