1. ¿Imata ruwananchispaqmi Jehová Dios niwanchis?

MUNAKUQ kaspan Jehová Diosqa niwanchis llaqtanpi yanapakunanchispaq. Iñiq t’aqapi manaña kaq ruwanayoqchu kanchis chaypas, llapallanchistan Jehová Diosqa munakuwanchis, jinaspapas llapallanchismi yanapanakunanchis. Apóstol Pablon sut’ita chayta entiendechiwaranchis, ¿imatan pay niran?

2. Efesios 4:16 nisqanman jina, ¿imaraykun hermanonchiskunata munakunanchis yanapananchis?

² Apóstol Pablon niran: ‘Iñiq t’aqapi hermanonchiskunataqa manan mana valeqpaq jinaqa qhawarinanchischu, manataqmi sonqonchispi ninanchischu manan necesitaykichu’, nispaqa (1 Cor. 12:21). Diospa llaqtanpi thaj kausay kananpaqqa llapanchismi yanapanakunanchis respetanakunanchispas (leey Efesios 4:16). Chhaynata kausaqtinchismi hermanonchiskunaqa reparanqaku paykunata munakusqanchista respetasqanchistapas.

3. ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis?

³ ¿Imakunata ruwaspan rikuchisunman hermanonchiskunata respetasqanchista? Kay yachachikuypin qhawarisunchis imaynatas iñiq t’aqapi umallikuna respetanakusqankuta rikuchinkuman chayta. Chaymantapas yachasunmi imaynatas soltero, soltera hermanonchiskunata respetasqanchista rikuchisunman chayta. Yachallasuntaqmi rimasqanchis simita chayllaraq yachashaq hermanokuna respetasqanchista imaynata rikuchisunman chaytapas.

4. Romanos 12:10 nisqanman jina, ¿imatan umalliqkuna ruwananku?

⁴ Llapa umalliqkunatan Jehová Diosqa santo espiritunwan ajllaran. Ichaqa sapankankupas manan kaqllatachu imatapas ruwanku manataqmi kaq ruwanayoqchu kankupas (1 Cor. 12:17, 18). Wakinqa chayllaraq umalliq kanankupaq ajllasqa kasqankuraykun wakin ruwaykunata mana atinkumanchu ruwayta, wakintaqmi onqosqa kasqankurayku otaq kuraqña kasqankurayku manaña ñaupaqpi jinañachu ruwankuman. Ichaqa manan chayraykuchu wakin umalliqkunaqa sonqonkupi ninanku: “Paytaqa manan necesitanchischu”, nispa. Aswanpas Romanos 12:10 (leey) textopi apóstol Pabloq nisqantan kasukunanku.

5. ¿Imata ruwaspan umalliqkuna umalliqmasinkuta respetasqankuta rikuchinkuman? ¿Imaraykun chay ruwasqanku allinpuni kanqa?

⁵ Umalliqkunaqa umalliqmasinkuta tukuy yuyaywan uyarispan respetasqankuta rikuchinku. Chaytan astawanqa ruwananku juñunakuyta ruwasqankupi. ¿Imaraykun chayta ruwasqanku allinpuni kanqa? 1988 watamanta 1 octubre La Atalaya revistapin niran: “Umalliqkuna juñunakushaqtinmi Jesusqa mayqen umalliqmanpas Diospa santo espiritunta qomun, chhaynapin santo espirituta chaskiq umalliqqa Bibliaq nisqanman jina imatapas ruwanankupaq niyta atin, chaytan umalliqkunaqa allinta yachananku (Hechos 15:6-15). Chay jinaqa Diospa espiritunqa manan juj umalliqllatachu yanapan, aswanpas llapa umalliqkunatan”, nispa.

6. a) ¿Imatan umalliqkuna ruwananku juj nisqalla llank’anankupaq? b) ¿Imaynatan chay ruwasqanku iñiq t’aqapi hermanokunata yanapanqa?

⁶ Juj umalliq umalliqmasinkunata respetan chayqa, manan payllachu sapa kuti juñunakusqankupi rimanan. Manataqmi ninanchu: “Noqaq nisqaymi allinqa kashan” nispaqa. Aswanmi k’umuykukuspa imachus piensasqanta rimarinan, jinaspa tukuy yuyaywan uyarinan juj umalliqkunaq rimasqanta. Chaymantapas kallpachakunanmi  Bibliaq nisqanman jina, allin yuyayniyoq junt’aq kamachiq nisqanman jina imapas ruwakunanpaq (Mat. 24:45-47). Sichus umalliqkuna juñunakusqankupi respetowan rimanqaku chayqa, Diospa santo espiritunmi paykunata yanapanqa imatapas allinta qhawarinankupaq, chaytaq hermanokunaq allinninpaq kanqa (Sant. 3:17, 18).

7. ¿Imaniranmi Jesús solterokunamanta?

⁷ Iñiq t’aqanchispiqa manan casarasqa nitaq wawakunayoq hermanokunallachu kan, kallantaqmi soltero, soltera hermanonchiskunapas. ¿Imaynatan paykunata qhawarinanchis? Yuyarisun imatachus Señorninchis Jesús paykunamanta niran chayta. Kay pachapi kashaspaqa manan payqa casarakuranchu, chaymi tukuy tiemponwan Diosmanta runakunaman yachachiran. Payqa manan niranchu “Diosta serviqkunaqa casarakunankun otaq solterollan kananku” nispaqa. Aswanpas willaranmi wakin hermanokuna mana casarakuspa Diosta servinankuta (Mat. 19:11, 12). Jesusqa respetaranmi solterokunata, manataqmi pisipaq jinachu paykunata qhawariran soltero kasqankumanta.

8. 1 Corintios 7:7-9 nisqanman jina, ¿imata ruwanankupaqmi apóstol Pablo hermanokunata kallpacharan?

⁸ Jesús jinan apóstol Pablopas solterolla Diosta serviran. Chaywanpas manan niranchu “casarakuqqa juchakushanmi” nispaqa. Payqa yacharanmi sapankamantaña casarakunanpaq mana casarakunanpaqpas kasqanta. Chaywanpas hermanokunatan kallpacharan solterolla Diosta servinankupaq (leey 1 Corintios 7:7-9). Qhawarisqanchis jina, Pabloqa manan solterokunata pisicharanchu. Chaymi Timoteota ajllaran Diospa llaqtanpi jatun llank’aykunata aparinanpaq, payqa solteron karan (Filip. 2:19-22). * Chhaynaqa manan ninanchischu: “Solterokunan kay ruwaypiqa yanapakunkuman otaq casarasqakunan kay ruwaypiqa yanapakunkuman”, nispaqa (1 Cor. 7:32-35, 38).

9. ¿Imaynatan casarasqa kaytapas soltero kaytapas qhawarinanchis?

⁹ Jesuspas apóstol Pablopas manan nirankuchu “casarakunaykin otaq solterollan  kanayki” nispaqa. Chhaynaqa, ¿imaynatan qhawarinanchis casarakuytapas soltero kaytapas? 2012 watamanta 1 octubre Qhawaq revistapin niran: “Soltero kaypas, casarasqa kaypas Diospa regalonmi. [...] Jehová Diosqa manan ninchu: ‘Solterokunaqa llakipayanapaq khuyapayanapaq jinan kanku’”, nispaqa. Chhaynaqa iñiq t’aqanchispi kaq solterokunataqa respetananchismi.

10. ¿Imakunata ruwaspan soltero hermanonchiskunata respetasqanchista rikuchisunman?

¹⁰ ¿Imaynatan rikuchisunman soltero hermanonchiskunaq imayna sientekusqankuta respetasqanchista? Wakin hermanokunaqa munanku solterolla Jehová Diosta serviyta. Wakintaqmi ichaqa munanku casarakuyta, ichaqa manan paykunapaq jina parejata tarinkuchu. Wakinpaqtaq qosanku otaq esposanku wañupuran. Imaynaña kaqtinpas manan tapushanachu: “¿Imaraykun mana casarakunkichu? Otaq maskharanpusaykichu”, nispaqa. Wakinmi ichaqa casarakuyta munaspa yanapananchista munankuman. Chhayna kaqtinqa manaraq imatapas rimashaspan piensananchis rimasqanchiswan llakichisunmanchus icha manachus chayta (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13). Qatimuqpi qhawarisun wakin solterokunaq nisqankuta.

11, 12. ¿Imata ruwaspan soltero hermanonchiskunata llakichisunman?

¹¹ Juj hermanonchismi soltero kaspa watukuq umalliq kashan, paymi nin: “Chhayna kasqaymi yanapawan llank’ayniyta allinta ruwanaypaq”, nispa. Mayninpin ichaqa wakin hermanokuna tapunku: “¿Imaraykun mana casarakunkichu?”, nispa. Chayta niqtinkun payqa llakisqa sientekun. Betelpi llank’aq soltero hermanopas ninmi: “Wakin hermanokunaqa yaqachus jina khuyapayanku solterokunata, paykunaqa yaqapaschá soltero kayta mana allinpaq qhawarinku, manataq Diospa regalonta jinachu”, nispa.

¹² Betelpi yanapakuq soltera hermananchismi willakun: “Wakin hermanokunaqa ninkun: ‘Solterokunaqa casarakuyllapiñan piensanku, chay yuyaywanmi fiestakunata otaq imatapas ruwanku’, nispa. Juj kutinmi niwaranku juj llaqtaman rinaypaq, jinaspa juñunakuy horasta chayarani. Juj hermanaq wasinpin qhepakunay karan, paymi niwaran: ‘Iñiq t’aqaypiqa kashanmi iskay soltero hermanokuna, wiñaymasiykikunataqmi kankupas, ichaqa manan jujninwan casarakuy nishaykichu’, nispa. Juñunakuyman chayaqtiykun ichaqa makiymanta jap’iwaspa paykunaq kasqanman pusawaran paykunawan rimanaypaq. ¡Chay ratopin kinsantiyku p’enqakuymanta mana maymanpas uyaykuta churayta atiraykuchu!”, nispa.

13. ¿Imata rikusqanmi juj soltera hermananchista kusichin?

¹³ Betelpi yanapakuq juj hermanan nillantaq: “Wakin reqsisqay soltero hermanokunaqa Diospaqmi tukuy tiemponkuwan llank’anku, paykunaqa allin yuyaywanmi imatapas ruwanku, kusisqataqmi iñiq t’aqankupi allinta yanapakunku. Manan jujkunamanta aswan allinpaqchu qhawarikunku soltero kasqankurayku, manataqmi pisipaqchu qhawarikunku mana wawayoq solterolla kasqankurayku”, nispa. Iñiq t’aqaypi solterokunata casarasqakunatapas sumaqta respetanakuspa kausasqankuta rikunki chayqa, kusikunkin paykunawan kaspayki. Paykunaqa manan pitapas pisichankuchu nitaq  jatunchankupaschu, aswanmi llapallanku munasqa sientekunku.

14. ¿Imaynatan rikuchisunman soltero hermanonchiskuna respetasqanchista?

¹⁴ Soltero kasqankumanta llakipayananchismantaqa allinkuna ruwasqankutan qhawananchis, Jehová Diospaq junt’aq sonqo kasqankutawan, chayta ruwaqtinchismi paykunaqa kusikunqaku, manataqmi pisichasqa jinachu qhawarikunqaku (1 Cor. 12:21). Aswanpas kusikunqakun munakusqanchista respetasqanchista rikuspanku.

15. ¿Imatan wakin hermanokuna ruwashanku Diosmanta astawan willamunankupaq?

¹⁵ Kay tiemponchispin askha hermanokuna juj simita yachashanku Diosmanta juj runakunaman willanankupaq. Chaypaqqa chay simita rimaq iñiq t’aqamanmi ripuranku, otaq maypichus Diosmanta willaqkuna necesitakun chayman ripuranku (Hech. 16:9). Chaytaqa paykunallamantan ruwashanku. Manaña ratollachu chay simita rimayta atinku chaypas, allintan iñiq t’aqankupi yanapakushanku. Allinkuna ruwasqankuwan, imachus yachasqankuwan iman hermanonchiskunata yanapashanku. ¡Chay hermanokunataqa anchatan munakunchis!

16. ¿Imatan umalliqkuna qhawarinanku pitapas umalliq otaq yanapakuq kamachi kananpaq?

¹⁶ Sichus umalliqkuna ninkuman: “Payqa umalliq otaq yanapakuq kamachi kananpaqqa allintaraqmi rimasqanchis simita rimanan”, nispa chayri, ¿allintachu piensashankuman? Manan. Aswanpas pipas umalliq otaq yanapakuq kamachi kananpaqqa imatachus Bibliapi nin chaytan qhawarinanku, manan rimasqanku llaqtapi simita imaynatas rimashan chaytaraqchu qhawananku (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9).

17. ¿Imatan tayta-mamakuna qhawarinanku kanqa juj nacionman ripuspanku?

¹⁷ Wakin familiakunan juj nacionman ripuranku yarqaypi tarikusqankurayku otaq llank’anata maskhaspa. Yaqapaschá wawankuqa chay llaqtapi rimakusqan simipi escuelaman jaykunanku kanqa, tayta-mamakunapas chay simita yachananku kanqa llank’anata tarinankupaq. Yaqapaschá chay llaqtapi kanman juj iñiq t’aqa otaq juj grupo wawa kasqankumanta rimasqanku simipi. Chhaynaqa, ¿mayqen iñiq t’aqamanmi rinanku? ¿Rimasqanku simimanchu icha chay llaqtapi rimakusqan simimanchu?

18. Gálatas 6:5 nisqanman jina, ¿imata ruwaspan respetashanchis familiapi umalliqta?

¹⁸ Familiapi umalliqmi ninan kanqa mayqen iñiq t’aqamanchus rinqaku chaytaqa. Chaypaqqa allintan qhawarinan mayqen iñiq t’aqapis familian allin kanman chayta (leey Gálatas 6:5). Chhaynaqa respetananchismi  familiapi umalliqpa nisqanta, jinaspa iñiq t’aqanchispi sumaqta paykunata chaskinanchis (Rom. 15:7).

19. ¿Imatan familiapi umalliqkuna ruwananku kanqa juñunakusqanku iñiq t’aqapi rimasqanku simita mana allinta wawankuna entiendeqtinku?

¹⁹ Wakin familiakunaqa tayta-mamakunaq rimasqanku simipin juñunakushanku. Wawakunan ichaqa mana allintachu entiendenku tayta-mamakunaq rimasqanku simita. Chaymi juñunakuykunapi yachachikusqanta sasata entiendenku, jinaspa Jehová Diosta pisita munakunku. Sichus familiayki chhaynapi tarikushan chayqa, familiapi umalliqmi Diosmanta mañakuspa qhawarinan kanqa imaynatachus wawankunata yanapanan Jehová Diosta llaqtantapas munakunankupaq chayta. Chaypaqqa kaytan ruwanan kanqa: Wawankunatan allinta yachachinanku kanqa rimasqanku simita, otaq wawakunaq allinta entiendesqanku simipi kaq iñiq t’aqaman ripunanku kanqa. Imaynaña kaqtinpas sumaqtan paykunata iñiq t’aqanchispi chaskinanchis.

20. ¿Imata ruwaspan respetashanchis rimasqanchis simita yachashaq hermanokunata?

²⁰ Qhawarisqanchis jina, askha iñiq t’aqakunapin hermanonchiskuna kallpachakushanku juj simita yachanankupaq. Paykunaqa manapaschá allintaraqchu t’ojachinku rimasqanchis simita, ichaqa chayta qhawananchismantaqa Jehová Dios munakusqankuta, astawan serviyta munasqankutan astawanqa qhawarinanchis. Chayta ruwaspaqa paykunatan respetasun munakusunpas. Manataqmi rimasqanchis simita mana allinta t’ojachisqankuraykuchu pisipaq qhawarisunchis.

21, 22. ¿Imanaqtinmi Jehová Diosta gracias ninanchis?

²¹ Jehová Diostan gracias ninanchis llaqtanpi yanapakuyta atisqanchismanta. Qhariña, warmiña, solteroña, casarasqaña, kuraqña, waynaña, allintaña mana allintaña juj simita rimanchis chaypas, Jehová Diosqa hermanonchiskunapas llapanchistan munakuwanchis (Rom. 12:4, 5; Col. 3:10, 11).

²² Apóstol Pabloqa Diospa llaqtantan runaq cuerponwan tupanachiran, chaymantaqa imaymanatan yacharanchis. Sichus chay yachasqanchisman jina ruwasun chayqa, kallpachakusunmi Diospa llaqtanpi astawan yanapakunanchispaq, hermanonchiskunaq ruwasqankutapas anchatan valorasun.