1. ¿Iman Jehová Diospa qowasqanchis thaj kay, imaynatan chay yanapawanchis? (Filipenses 4:6, 7).

 KAY pachapi runakunaqa manan entiendenkuchu Jehová Diospa thaj kaynintaqa, chaytaqa Diospa amigonkunallan allinta entiendenku. Chay thaj kaymi yanapawanchis ama imamantapas llakikunanchispaq (leey Filipenses 4:6, 7). Chaymantapas yanapawanchismi Jehová Diosta munakuqkunawan kusisqa thajpi kausananchispaq (1 Tes. 5:23). Jehová Diosta allinta reqsispaqa kallpachakunchismi paypi confiananchispaq payta kasukunanchispaqpas. Chhaynapin payqa thaj kayta qowasunchis sasa tiempokunapi.

2. ¿Atisunmanpunichu sasachakuypiña tarikuspapas thaj kayta?

² ¿Atisunmanpunichu kay sasa tiempokunapi thaj kayta? ¿Atisunmanpunichu khayna millay onqoykuna rijurimuqtin, sasachakuykunapi tarikuspa, qatikachasqa kaspapas thaj kayta? Chaykunapi tarikuyqa sinchi llakikunapaqmi. Ichaqa Jesusmi discipulonkunata kallpacharqan: “Ama sonqoykichispi musphaychischu, amataq manchapakuychispaschu”, nispa (Juan 14:27). Askha iñiqmasinchiskunan Jesuspa nisqanta kasukurqanku chaymi Jehová Diospa yanapayninwan ima pruebakunatapas aguantarqanku.

3. ¿Imaynatan thaj kayta qechuwasunman kay onqoykunaq rijurisqan?

³ Kay onqoykunaq rijurisqanwanmi qonqaymanta imapas cambiarqapun, runakunaqa imaymana sasachakuykunapin tarikushanku. Chaymi pasarun coronavirus kasqan tiempopipas. Kay onqoypaq kasqanwan imakunachus cambiarun chayta yachanankupaqmi runakunata tapusqaku, jinas tapusqankumanta yaqa kuskan runakuna nisqaku mana puñuy atisqankuta.  Askha runakunas llakikuymanta machayman drogakuyman ima qokapusqaku, familia ukhupipas nishutas maqanakapusqaku, wakintaq kikinkuta wañuchikapusqaku. ¿Imatan ruwawaq onqoykunaq kasqanwan ama nishuta llakikunaykipaq?

4. ¿Imaraykun Jesuspaq nisqan thaj kayta qowanchis?

⁴ Jesusqa ñan willarqanña kay tukukuy p’unchaykunapi “kayneqpi chayneqpi” imaymana onqoykuna kananta (Luc. 21:11). Chayta yachaymi noqanchismanqa thaj kayta qowanchis. Chaykunaqa Jesuspa nisqan jinapunin junt’akushan, chaymi noqanchisqa chaykunamantaqa mana admirakunchischu. Aswanpas Jesuspa nisqantan kasukunanchis. Paymi nirqan: “Aman mancharikunkichischu; chaykunaqa kananpunin”, nispa (Mat. 24:6).

5. a) Filipenses 4:8, 9 nisqan jina, ¿imatan Jehová Diosmanta mañakunanchis kay onqoykunaq kasqanwan? b) ¿Imaynatan yanapawasunman grabacionpi Bibliata uyarisqanchis?

⁵ Qonqay onqoy rijurimuqtinqa manan imanakuytapas atinchischu, imakunapiraqsi tarikunanchismantan llakikunchis. Chaymi pasarqan Desi hermananchiswanpas. b Paypaqqa primon, tion, primonpa doctornin imas wañukapusqa coronavirus onqoywan. Chaysi payqa mamitantapas paytapas chay onqoy jap’irunanmanta manchakusharqan, mamitanqa nishu kuraqñas. Chaymantapas llank’anamanta, mijunamanta, wasi alquiler pagananmanta imas llakikusqa. Chaykunamanta llakikusqanraykus Desi hermananchisqa mana ni puñuytapas atisqachu. Chaysi Jehová Diosmanta mañakusqa thaj kayta qonanpaq amaña chaykunamanta llakikunanpaq allin ruwaykunapi piensananpaqpas (leey Filipenses 4:8, 9). Desi hermananchisqa grabasqatas Bibliata uyarisqa Jehová Diosta uyarinanpaq. Paymi nin: “Chay grabacionpi hermanokunaq imayna leesqanta uyariymi sonqoyta tiyaykachirqan, chaymi yuyarichiwarqan Jehová Dios mayta munakuwasqanta”, nispa (Sal. 94:19).

6. ¿Imaynatan yanapawanchis Biblia estudiaypas juñunakuykunaman riypas?

⁶ Kay onqoykunaq kasqanwanqa manapaschá tiemponchis aypawasunmanchu imata ruwananchispaqpas, chhaynaña kanman chaypas manan Biblia estudiaytaqa saqenanchischu juñunakuykunamanpas mana p’itiytan rinanchis. Qelqanchiskunapipas videonchiskunapipas iñiqmasinchiskunaq imaymana experienciankunan kashan, paykunapas noqanchis jinan imaymana sasachakuykunapi tarikushanku, chaywanpas paykunaqa junt’aq sonqollapunin Jehová Diostaqa servishanku (1 Ped. 5:9). Juñunakuykunapiqa imaymanatan yachanchis, iñiqmasinchiskunawanpas sumaqtan kallpachanakunchis, chaykunan yanapawanchis Diosta servishanallanchispaq (Rom. 1:11, 12). Sichus piensasun imaynata Jehová Dios kay  sasa onqoykunapi yanapawasqanchista llakisqa kashaqtinchispas yanapawasqanchista chayqa qaqatan iñiyninchispi sayasun, confiasuntaqmi qhepa tiempomanpas yanapawananchispi.

7. ¿Imatan apóstol Juan jina noqanchispas ruwasunman?

⁷ Kallpachakunanchismi iñiqmasinchiskunawan kuska kananchispaq, ima llakipi tarikuqtinkupas kallpachananchismi. Kay onqoykunaq kasqanwanqa manañan ñaupaqpi jinachu piwanpas tupayta atinchis, iñiqmasinchiskunatapas manan marq’arikuyta atinchischu, llakikunapaqmi chaykunaqa. Apóstol Juanpas chhaynapin tarikurqan, payqa maytan munasharan Gayo amigonwan uya-uyapura parlariyta (3 Juan 13, 14). Ichaqa manan atirqanchu. ¿Imatan pay ruwarqan? Juj cartatan Gayo amigonman apachirqan. Noqanchispas chaytan ruwananchis, manapaschá hermanonchiskunawan tupayta atishanchischu ichaqa yaqapaschá paykunata wajarisunman juj mensajellatapas aparichisunman. Chayta ruwaspaqa manañan sapallanchischu sientekusun nitaqmi llakikuypas jap’iwasunchu, aswanpas thajmi kasun. Sichus sinchi llakisqapuni kashanchis chayqa umalliqkunawanmi parlarinanchis, paykunaqa munakuywanmi kallpachawasunchis, ichaqa kasukunanchismi paykunataqa (Isa. 32:1, 2).

8. ¿Imaynan kasunman ima sasachakuypipas qonqay tarikuspa?

⁸ Yaqapaschá unu lloqllakunaq pacha chhafchiykunaq causanpi mana imayoq tarikapurqanki. Llakikunapaqmi chhayna sasachakuykunapi tarikuyqa. Chaymantapas yaqapaschá mayqen familiaykipas wañukapurqan. Chayraykupaschá nishu llakisqa puriwaq otaq yanqa renegaylla jap’isunkiman. Ichaqa chhaynaqa kanchis manan kaqninchiskunata munakusqanchisraykuchu nitaq pisi iñiyniyoq kasqanchisraykuchu, chhaynapi tarikuspaqa llapanchismi waqanchis, llakikunchis, phiñakunchis imaraq (Job 1:11). Chhaynapiña tarikuspapas atisunmanmi thaj kaytaqa.

9. ¿Imaynatan Jesuspa nisqan yanapawanchis ima sasachakuykunapaqpas preparasqa kananchispaq?

⁹ Kay pachapi runakunaqa llakhillan kashanku, manan piensankuchu sasachakuykuna chayamunantaqa. Chaytaña paykuna piensanku chaypas Jesuspa nisqantan yuyarinanchis. Yachanchismi sasachakuykunaqa astawan yapakunanta. Jesusmi discipulonkunaman willarqan kay tukukuy p’unchaykunapi terremotokuna imaymana sasachakuykuna kananta (Luc. 21:11). Chaymantapas Jesusqa willarqanñan runakuna suwakuna, runamasinkuta wañuchiq runakuna, mana allinta ruwaq runakuna kananta, chaytan kunan rikushanchis (Mat. 24:12). Jesusqa manan jayk’aqpas nirqanchu: “Chay sasachakuykunaqa Diosta mana reqsiq runakunallapaqmi kanqa”, nispaqa. Chaymi iñiqmasinchiskunapas imaymana sasachakuykunapi tarikushanku (Isa. 57:1; 2 Cor. 11:25). Jehová Diosqa manapaschá juj milagropichu chay sasachakuykunamanta librawasun, ichaqa kallpatan qowasun chay sasachakuykunata aguantananchispaq chhaynapi thajlla kananchispaq.

10. ¿Imaraykun nisunman: “Allinta preparakuspaqa allin iñiyniyoq kasqanchistan rikuchishanchis”, nispa? (Proverbios 22:3).

¹⁰ Ima sasachakuykunapaqpas allin preparasqachus kasun chayqa manan imamantapas llakikusunchu. Chaykunata ruwaspaqa Jehová Diospi confiasqanchistan rikuchishanchis. ¿Imaraykun chayta ninchis? Biblian kallpachawanchis manaraq imapas jamushaqtin allin preparasqa kananchispaq (leey Proverbios 22:3). Chaymantapas qelqanchiskunapi, juñunakuyninchiskunapi, cartakunapi iman Diospa  llaqtanqa niwarqanchis ima sasachakuykunapaqpas allin preparasqa kananchispaq. c ¿Kasukunchischu chay kamachikuykunata? Chaykunata kasukuspaqa Jehová Diospi confiasqanchistan rikuchishanchis. Chhaynaqa, kunanmantapacha chay kamachikuykunata kasukusun manaraq ima sasachakuykunapas jamushaqtin.

11. ¿Imatan Margaret iñiqmasinchismanta yachasunman?

¹¹ Margaret iñiqmasinchista imachus pasasqanmanta yachasun. Autoridadkunan paytaqa nisqa wasinmanta ripunanpaq wasin qayllallapi jatun nina rauray kasqanrayku. Askha runakunas wasinkumanta ripusharqanku chaysi carreteraqa mana pasay atiyraq kasharqan. Q’osñipas nishutañas tutayamusharqan, Margaret iñiqmasinchisqa carrollanpis kasharqan. Ichaqa allin preparasqan kasharqan. Mochilanmanmi mapata churasqa, chaysi yanapasqa juj lado ñanta ripunanpaq. Allintas chay ñantaqa hermananchisqa reqsisqa imapas kaqtin chayninta rinanpaq. Chhayna allin preparasqa kasqanraykus hermananchisqa ratulla chay sasachakuymanta ayqekusqa.

12. ¿Imaraykun ima kamachikuy qowasqanchistapas kasukunanchis?

¹² Yaqapaschá ima sasachakuykunapas kaqtin autoridadkuna niwasunman ama wasinchismanta lloqsinanchispaq otaq juj ladomanpas ripunanchispaq. Yaqapaschá runakunaqa wasinkuta mana saqeyta munaspa chayta mana kasukuyta munankumanchu. Ichaqa ¿imatan noqanchis ruwananchis? Biblian niwanchis: “Señorninchisrayku k’umuykukuywan kasukuychis runaq churasqan llapa autoridadta; kasukuychis reytapas”, nispa (1 Ped. 2:13, 14). Allinninchista munaspan Jehová Diospas llaqtanwan imaymana kamachikuykunata qowanchis. Sapa kutinmi umalliqkunaqa yuyarichiwanchis maypi tiyasqanchista telefononchispa numeronta paykunaman qonanchispaq. ¿Ñachu chaykunata paykunaman qonchisña? Yaqapaschá Diospa llaqtanqa niwasunman wasipi pakakunanchispaqpas, mayta rinanchispaqpas, imaynata mijunata qowananchispaqpas, iñiqmasinchiskunata yanapananchispaqpas. Paykunata mana kasukuspaqa imaymana llakipin tarikusunman, umalliqninchiskunaq vidanta iman peligropi churashasunman (Heb. 13:17). Margaret hermananchismi nin: “Diospa llaqtanpi kamachikuykunata kasukuymi yanapawarqan sasachakuykunapi tarikuqtiy”, nispa.

13. ¿Imatan ruwashanku askha iñiqmasinchiskuna ch’eqerisqaña kaspapas kusisqalla thajlla kanankupaq?

 ¹³ Imaymana sasachakuykuna, guerrakuna, ch’aqwaykuna kasqanwanmi wakin iñiqmasinchiskunaqa juj lado llaqtakunaman ripushanku. Paykunaqa tukuytan kallpachakunku chay chayasqanku llaqtaman yachakunankupaq, tukuy atisqankutan kallpachakunku juñunakuykunaman rinankupaqpas. Chhaynapiña tarikuspapas paykunaqa Diosmanta “allin willakuykunatan” willashallanku, ñaupa tiempopi cristianokuna jina (Hech. 8:4). Diosmanta willaq lloqsispan ima sasachakuyninkutapas qonqapunku, jinaspa Diospa gobiernollanpi piensanku. Chaymi paykunaqa thaj kanku, kusisqan Diostapas servinku.

14. ¿Ima sasachakuykunapin tarikusunman qatikachasqa kaqtinchis?

¹⁴ Qatikachasqa kayqa qechuwasunmanmi imaymana ruwayninchiskunata, thajpi kausayta, kusisqa kausaytapas; juñunakuyninchiskunamanpas Diosmanta willaq lloqsinanchispaqpas manañan librechu kasunman. Autoridadkunapas carcelmanpaschá apawasunman, ichaqa manan chaykunamantaqa llakikunanchischu. Chaymantapas piensasunmanpaschá imakunaraq jamuq tiempopi pasananta. Allinmi chay piensayqa, manan imananpaschu. Ichaqa allintan cuidakunanchis ama iñiyninchispi pisipananchispaq, chaykunataqa Jesuspas ñan apostolninkunaman willarqanña (Juan 16:1, 2). ¿Imatan ruwasunman imaña pasaqtinpas thaj kananchispaq?

15. ¿Imanaqtinmi mana manchakunanchischu qatikachasqa kayta? (Juan 15:20; 16:33).

¹⁵ Biblian niwanchis: “Pipas Cristo Jesuswan jujllachasqa kaspa Diosta serviqqa qatikachasqallataqmi kanqa”, nispa (2 Tim. 3:12). Yachasun Andréi iñiqmasinchismanta, tiyasqan llaqtapi Diosmanta willay jark’asqa kaqtinmi Jesuspa nisqanta sasapaq jina qhawariq. Khaynatas piensaq: “Kaypiqa askha testigokunamá kanchis. Manachus jina llapanchistaqa carcelmanqa wisq’aruwasunmanchu”, nispa. Chaywanpas payqa manan allinchu kasharqan, nishutan llakikusharqan. Wakin iñiqmasinchiskunan ichaqa mana chhaynatachu qhawarirqanku, paykunaqa Jehová Diospa makinmanmi saqerqanku, chaymi thaj kasharqanku. Chayta rikuspan Andréi iñiqmasinchispas kallpachakurqan chay iñiqmasinchiskuna jina piensananpaq Jehová Diospipas confiananpaq. Chaymi kunanqa kusisqa kashan, problemakunatapas sumaqtan qhawarin. Noqanchispas yachanchismi qatikachasqa  kananchista, chaytan Jesuspas niwarqanchis. Chaywanpas atisunmanmi junt’aq sonqolla Jehová Diosta serviyta (leey Juan 15:20; 16:33).

16. ¿Ima yachachikuykunatan kasukunanchis qatikachasqa kaspa?

¹⁶ Sichus kanqa jark’akuykuna otaq autoridadkuna mana munanqakuchu Diosmanta willananchistapas juñunakuykunaman rinanchistapas chayqa, sucursalmanta hermanonchiskuna iñiq t’aqapi umalliqkuna iman yachachikuykunata qowasunchis. Chhaynapi Jehová Diosmanta yachashanallanchispaq willashanallanchispaqpas. Chaypaqmi ichaqa kasukuq kananchis, manaña llapantachu entiendesunman chaypas confiananchismi kamachikuykuna qowasqanchispi, paykunaqa allinninchispaqpunin imatapas niwanchis (Sant. 3:17). Manan jayk’aqpas qatikachawaqninchiskunamanqa ima yachasqanchistapas willananchischu ni hermanonchiskunamanta ni imakuna Diospa llaqtanpi ruwasqanchismantapas (Ecl. 3:7).

17. ¿Imatan noqanchispas ruwananchis ñaupa tiempopi apostolkuna jina?

¹⁷ ¿Imaraykutaq Saqrari Diospa llaqtan contra nishu phiñasqa kashan? Jesusmanta allin willakuykunata willasqanchisraykun (Apo. 12:17). Ama manchakusunchu Saqratapas qatikuqninkunatapas, noqanchisqa Diosmanta willashallasun cheqaq kaymantapas yachachishallasun. Qatikachasqaña kashaspapas junt’aq sonqolla kasunchis. Judío autoridadkunaña apostolkunata jark’arqanku Diosmanta willanankuta chaypas paykunaqa Diosmantan willashallarqanku, chaywanmi paykunaqa kusisqa karqanku (Hech. 5:27-29, 41, 42). Chhaynatan noqanchispas qatikachasqa kaspaqa Diosmanta willashanallanchis, ichaqa allin yuyaywanmi chaykunataqa ruwananchis (Mat. 10:16). Sichus chhaynata kallpachakusunchis chayqa thajmi kasunchis, Jehová Diostapas anchatan kusichisunchis, runakunatapas yanapasunchis wiñaypaq kausanankupaq.

18. ¿Pimantan jamun thaj kay?

¹⁸ Kanqaña ñak’ariykuna llakikuykuna chaypas thaj kaytaqa atisunmi. Ichaqa chay thaj kaytaqa Jehová Diosllan qowasunchis, payqa thaj kayta qoq Diosmi. Chayraykun payllaman k’askakunanchis, payllan thaj kaytaqa qowasunchis. Ima onqoyña wajmanta jatarimuqtinpas, ima sasachakuykunaña kanman chaypas, qatikachasqaña kasunman chaypas payllaman jap’ipakusun. Yuyayninchispas mosoq pachapin kanan, chayta ruwasunchis chayqa “thaj kayta qoq Diosmi” noqanchiswan kanqa (Filip. 4:9). Qatimuq yachachikuypin yachasunchis imaynatas iñiqmasinchiskunata yanapasunman sasachakuykunapi tarikuqtinku thaj sonqolla kanankupaq chayta.