1. ¿Imanirqanmi Jesús juj runata manaraq wañupushaqtin? (Lucas 23:39-43).

 JESUSPAS paywan kuska k’aspipi warkusqa iskay runakunapas wañupunanku patapiñan kasharqanku (Luc. 23:32, 33). Chay runakunaqa manan Jesuspa discipulonchu karqanku chaymi Jesusmanta paykunaqa burlakurqanku (Mat. 27:44; Mar. 15:32). Juj kaqmi ichaqa Jesusta nirqan: “Jesús, yuyarikuwankiyá gobiernoykiman jaykuspaqa”, nispa. Jinan Jesusqa nirqan: “Cheqaqtan kunan niyki: Noqawanmi paraisopi kanki”, nispa (leey Lucas 23:39-43). Chayta uyarispaqa manan chay runaqa piensarqanchu janaq pacha gobiernoman ripunantaqa, jinaspapas Jesusqa manan nirqanchu: “Gobiernoypin kanki”, nispaqa (Mat. 4:17). Chhaynaqa, Jesusqa rimasharqan kay jallp’a jamuq tiempopi paraíso kapunanmantan, ¿imaraykun chayta ninchis?

2. ¿Imaraykun ninchis: “Jesuswan rimaq runaqa judion karqan”, nispa?

² Yaqachus jina k’aspipi warkusqa kashaspa Jesuswan rimaq runaqa judío karqan, ¿imaraykun chayta ninchis? Paymi juj kaq runata nirqan: “¿Manachu juj chhikallantapas Diosta manchakunki, kay runa jinaña ñak’arishaspapas?”, nispa (Luc. 23:40). Judiokunaqa juj Diosllatan adorarqanku, juj nación runakunan ichaqa imaymana dioskunata adoraqku (Éx. 20:2, 3; 1 Cor. 8:5, 6). Jesuswan kuska warkusqa runakuna mana judiochu kankuman karqan chayqa yaqapaschá juj kaqninqa khaynata tapunman karqan: “¿Manachu juj chhikallantapas dioskunata manchakunki?”, nispa. Jinaspapas Jesusqa “Israelpi chinkasqa ovejakunallamanmi kachasqa karqan”, chaymi payqa mana juj nación runakunamanqa Diosmanta willaqchu (Mat. 15:24). Jinaspapas Jehová Diosmi Israel runakunaman willarqan Jesusqa jujkunata kausarichinanpaq atiyta chaskinanmanta, chaytaqa allintan chay runaqa yacharqan. Chaymantapas yacharqanchá Jesusqa kausarimpuspa janaq pacha gobiernonpi kamachikunanta, chaytan rimasqanpi reparanchis.  Chhaynaqa, chay runaqa piensarqanmi paytapas Jesús kausarichimpunanpi.

3. ¿Imatan Jesuswan kuska warkusqa runa piensanman karqan Jesús paraisomanta rimaqtin? (Génesis 2:15).

³ Jesuswan kuska warkusqa runaqa judiotaq karqan chayqa allintachá yacharqan Adantawan Evatawan Jehová Dios juj sumaq paraisoman churasqanta. Chhaynaqa, Jesús paraisomanta rimasqanta uyarispaqa chay runaqa piensarqanchá chay paraisoqa kay jallp’api sumaq huerta kananpi (leey Génesis 2:15).

4. ¿Imapin noqanchispas piensanchis Jesús paraisomanta rimaqtin?

⁴ Jesús paraisomanta rimasqanta yuyarispaqa noqanchispas piensanchischá paraisopi kausay may sumaq kananta. ¿Iman chaypaq yanapawasunman? Salomonpa tiemponpi thaj kausay kasqanta yuyariymi. Biblian ichaqa Jesusmanta nin: “Salomonmantapas aswan yachayniyoqmi”, nispa. Chhaynaqa, Jesuspas paywan kuska kamachikamuqkunapas kay jallp’anchistaqa aswan munaymanraqmi tukuchinqaku (Mat. 12:42). Chhaynaqa waj t’aqa ovejakunapas Diospa kamachikuyninkunatan kasukunanku chay paraisopi kausanankupaqqa (Juan 10:16).

5. ¿Paraisopi imayna kausay kananpaqmi piensanki?

⁵ ¿Paraisopi imayna kausay kananpaqmi piensanki? Yaqapaschá piensanki paraisoqa Edén huerta jina juj sumaq huerta kananpi (Gén. 2:7-9). Otaq piensanki profeta Miqueaspa nisqanpi. Paymi nirqan: “Sapankankun uvas sach’anku k’uchupi, higos sach’anku k’uchupi tiyaykunqaku”, nispa (Miq. 4:3, 4). Jinaspapas piensankichá paraisopiqa mijuy askha kananpi (Sal. 72:16; Isa. 65:21, 22). Chhaynaqa, paraisopi piensaspaqa chaypiñapas kashawaq jinachá piensanki: juj sumaq huertapi kashanaykipaq, chaykunapi q’omer pampa sumaq t’ikakunayoq kananpi, amigoykikunapas familiaykikunapas kusisqa kashanankupi, wañupuq familiaykikunapas kausarimpunankupi imachá piensanki. Yaqapaschá chaykunaqa mosqoy jinalla kanman, ichaqa cheqaqpunin kanqa. Chaymantapas paraisopiqa imaymanapin llank’ananchis kanqa.

6. ¿Imakunatan paraisopi ruwasunchis? (Kay parrafopaq dibujota qhaway).

⁶ Jehová Diosmi kamawarqanchis llank’asqanchiswan kusikunanchispaq (Ecl. 2:24). Jesús waranqa wata kamachikamuqtinqa askhan llank’ananchisqa kanqa. Manchay ñak’ariyta kausashaqlla pasaqkunapas waranqa-waranqanpi kausarimpuq runakunapas necesitanqakun p’achata, mijunata, wasitapas. Chaykunapaqqa maytan llank’ananchis kanqa, ichaqa kusisqan llank’asunchis. Imaynan Adantapas Evatapas Jehová Dios nirqan Edén huertata cuidananpaq chhaynatan noqanchispas kay jallp’anchista lliuta  paraisoman tukuchinanchis kanqa. Chaymantapas waranqanpi runakunamanmi Jehová Diosmanta yachachisunchis. Jesús manaraq kay jallp’aman jamushaqtin wañupuq runakunamanpas yachachinanchismi kanqa Jehová Diosmantapas Jesusmantapas.

7. ¿Imaraykun mana iskayanchischu paraisopi kausay may sumaq kananmanta?

⁷ Paraisopiqa manañan mana imayoq wajchakunaqa kanqakuñachu, lliupas thajpin kausasunchis, ordenpin imapas kanqa. ¿Imaraykun chhayna kananmanta mana iskayanchischu? Salomonpa kamachikusqan tiempomanta Jehová Dios willawasqanchisraykun.

8. ¿Imaynatan ñaupa tiempopi junt’akurqan Salmos 37:10, 11, 29 textopi nisqan? (Qhaway kay qelqapi “Leeqkunaq tapukusqan” nisqata).

⁸ Jehová Diospa yuyaychasqanmi Davidqa qelqarqan allin yuyayniyoq junt’aq sonqo rey kamachikamuqtin imayna jamuq tiempopi kausay kananta (leey Salmos 37:10, 11, 29). Runakunawan paraisomanta rimaspaqa leepunchismi Salmos 37:11 textota ¿riki? Allinmi chay textota leepusqanchisqa. Jesuspas chay textomantan Olivos orqopi yachachirqan, chhaynapin paypas nisharqan chay textopi nisqanqa jamuq tiempopipas junt’akunanta (Mat. 5:5). Davidpa qelqasqanqa rimashallarqantaqmi Salomonpa tiemponpi imayna kausay kananmanta, chay tiempopiqa Israel runakunaqa thajmi kausarqanku. Manan pipas wajcha karqanchu, chaypiqa lechepas mielpas askhan karqan. Diosmi Israel runakunata nirqan: “Llapa kamachisqaytachus junt’ankichis chayqa […], thajmi jallp’aykichispi kausankichis, mana imata manchakuspan puñunkichis”, nispa (Lev. 20:24; 26:3, 6). Jehová Diospa chay prometesqanqa Salomonpa tiemponpin junt’akurqan (1 Crón. 22:9; 29:26-28). Chaymantapas Jehová Diosmi paykunaman prometerqan millay runakuna chinkapunanta (Sal. 37:10). Salmos 37:10, 11, 29 textopi nisqanqa junt’akurqanmi ñaupa tiempopi, jamuq tiempopipas junt’akullanqataqmi.

9. ¿Imanirqanmi Saba reyna Salomonpa kamachikusqanta rikuspa?

⁹ Salomonpa kamachikusqan tiempopiqa  Israel nacionpiqa manan wajchakunaqa karqanchu, lliupas thajpin kausarqanku. Chaytan Saba reyna yacharurqan, chaymi karumantaraq Jerusalén llaqtaman rirqan chaykunata ñawinwanpuni rikunanpaq (1 Rey. 10:1). Salomonpa kamachikusqan may allinpuni kasqanta rikuspan chay reynaqa Salomonta nirqan: “Willawasqankuqa manamá imapaschu kasqa […]. Qanwan kaq runaykikunapas kamachiykikunapas ancha kusisqachá kanku sapa p’unchay yachayniykita uyarispaqa”, nispa (1 Rey. 10:6-8). Jesús janaq pachamanta kamachikamuqtinmi ichaqa Jehová Dios runakunata astawanraq yanapanqa.

10. ¿Imaynapin Jesús Salomonmanta aswan allin?

¹⁰ Jesusqa Salomonmantaqa aswan allinpunin. Salomonqa pantaq runallan karqan, chayraykun mana allinta ruwaspa Diospa llaqtanta mana allin ruwaykunaman tanqaykurqan. Jesusmi ichaqa mana jayk’aqpas juchallikurqanchu, chaymi payqa chaninta kamachiwasunchis (Luc. 1:32; Heb. 4:14, 15). Jesusqa manapunin Satanaspa trampankunamanqa urmarqanchu, manataqmi jayk’aqpas juchallikunqachu, manapunin Diospa llaqtantapas mana allinmanqa tanqanqachu. Chaymi mayta kusikunchis Jesús reyninchis kananpi piensaspa.

11. ¿Pikunan Jesusta yanapanqaku?

¹¹ Jesustaqa 144.000 reykunan kamachikamuqtin yanapanqa. Paykunan kay pachapi tiyaq runakunata sumaqta yanapanqaku, Jehová Diospa munaynintapas kay jallp’api junt’anqaku (Apo. 14:1-3). 144.000 reykunamanta kaqkunaqa kay jallp’apin tiyarqanku, noqanchis jinan imaymana sasachakuykunapi kausarqanku, chaymi paykunaqa allinta entiendewasunchis. ¿Imatan paykuna Jesuswan kuska ruwanqaku?

12. ¿Ima llank’aytan Jehová Dios qonqa 144.000 ajllasqa cristianokunaman?

¹² Jesuspas 144.000 ajllasqa cristianokunapas Salomonpa ruwasqanmantaqa astawanraqmi ruwanqaku. Salomonqa juj nacionllatan kamachirqan, Diospa gobiernonpi kamachikamuqkunan ichaqa waranqa-waranqanpi runakunata lliu kay pachantinpi kamachinqaku. Chay llank’aytan Jehová Diosqa paykunaman qonqa.

13. ¿Imatan ruwanqaku Jesuswan kuska kamachikamuq reykuna?

¹³ Jesús jinan 144.000 ajllasqa cristianokunapas reykuna sacerdotekuna kanqaku (Apo. 5:10). Kamachikuy leypi nisqanman jinaqa ñaupa tiempopin sacerdotekunaqa runakunata yanapaqku saludninkupi iñiyninkupi ima. “Kamachikuy simiqa imakunachus qhepaman jamunan karqan chay allin kaqkunaq llanthuntaq karqan” chayqa janaq pachapi kamachikamunankupaq ajllasqa cristianokunapas runakunatan kay jallp’api yanapanqaku saludninkupi iñiyninkupi ima (Heb. 10:1). Noqanchisqa manaña allintachu yachanchis imaynatachus ajllasqa cristianokuna kay jallp’api tiyaq runakunaman kamachikuyta qonqaku chayta chaypas, imachus necesitasqanchistaqa qowasunpunin (Apo. 21:3, 4).

14. ¿Imatan ruwashanku waj t’aqa ovejakunapas Jesuswan kuska kamachikamuqkunapas?

¹⁴ Jesusmi paywan kuska kamachikamuqkunata nirqan: “Pisi t’aqa ovejakuna”, nispa (Luc. 12:32). Chaymantapas rimallarqantaqmi juj t’aqa ovejakunamanta, paykunatan nirqan: “Waj ovejaykuna”, nispa. Chay iskaynin t’aqaqa juj t’aqa nisqallan kanku (Juan 10:16). Chay iskay t’aqa ovejakunaqa kuskan  kunanqa llank’ashanku, paraisopipas kuskan llank’ashallanqaku. Pisi t’aqa ovejakunaqa janaq pachapin tiyanqaku waj t’aqa ovejakunataq kay pachapi wiñaypaq kausanqaku. Ichaqa, ¿imatan ruwananku kay pachapi wiñaypaq kausanankupaq?

15. a) ¿Imaynatan ajllasqa cristianokunata yanapanchis? b) ¿Imaynatan noqanchispas ruwasunman fotopi rikusqanchis hermano jina?

¹⁵ Jesuswan kuska warkusqa runaqa imaymanatachá Jesuspaq ruwayta munarqan juchanta perdonasqanrayku, ichaqa manan atirqanchu. Waj t’aqa ovejakunan ichaqa imaymanata ruwasunman Jehová Diospaq agradecido kasqanchisrayku. Jesusta munakusqanchistan rikuchisunman ajllasqa cristianokunata sumaqta yanapaspa. Jesús kikinmi nirqan chayta ruwaspa allinpaq qhawarisqa kasqanchista (Mat. 25:31-40). Chaymantapas ajllasqa cristianokunatan yanapanchis kusisqa Diosmanta willaspa, jujkunamanpas Diosmanta yachachispa (Mat. 28:18-20). Runakunaman Diosmanta yachachinanchispaqmi “¿Munawaqchu wiñaypaq kusisqa kausayta?” nisqa librota ruwamurqanku, chhaynaqa kallpachakusun chaykunawan runakunaman yachachinanchispaq. Manaraq pimanpas Bibliamanta yachachishanchischu chayqa kallpachakusun llapa yachay munaqkunaman chay librota munachinanchispaq, chhaynapi paykunawan Bibliata estudiananchispaq.

16. ¿Imatan kunanmantapacha ruwasunman paraisopi tiyananchispaq?

¹⁶ Paraisopi kausananchispaqqa Jehová Diospa munasqanman jinan kausananchis, chayta ruwananchispaqqa kunanmantañan kallpachakusunman. Chaymantapas kunanmantañan kallpachakusunman rimasqanchispipas ruwasqanchispipas honrado kananchispaq, kapuqnillanchiswan kusisqa kausananchispaqpas. Chaymantapas kallpachakusunmanmi Jehová Diosllata servinanchispaq; esposanchistapas, qosanchistapas, hermanonchiskunatapas amapuni traicionananchispaq. Kay tiempopi imapas sasaña kashan chaypas kallpachakunanchismi Jehová Diospa munasqanman jina kausananchispaq, chayta ruwasun chayqa faciltan paraisopipas Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukusun. Chhaynaqa kallpachakusun Jehová  Diospa munasqanman jina kausananchispaq chhaynapin preparakusun paraisopi kausananchispaq, “¿Listochu kashanki paraisopi tiyanaykipaq?” nisqa yachachikuypi nisqan jina.

17. ¿Imaraykun mana juchachakushanallanchischu ñaupaqpi ruwasqanchis juchakunamanta?

¹⁷ Chaymantapas manañan ñaupaqpi juchakuna ruwasqanchismantaqa juchachakushanallanchischu. Jesuspa wañusqanwanmi juchanchiskunaqa pichasqaña kapun, chhaynaña kaqtinpas manan yuyaypiqa juchallikunanchischu (Heb. 10:26-31). Ima jatun jucha ruwasqanchismantapas pesapakuspa Jehová Diosman willakunchis umalliqkunamanpas willakunchis jinaspa chay juchata saqepunchis chayqa Jehová Diosqa sumaqtan perdonapuwanchis, chaymantaqa manan iskayananchischu (Isa. 55:7; Hech. 3:19). Jesusmi fariseokunata nirqan: “Noqaqa manan chanin runakunata wajaqchu jamuni, aswanpas juchasapakunata wajaqmi”, nispa (Mat. 9:13). Arí, ima juchanchispas Jesuspa wañupusqanwanmi pampachasqa kapun.

18. ¿Imamantan rimayta munawaq Jesuswan kuska wañuq runawan?

¹⁸ Paraisopiqa yaqapaschá rimayta munawaq Jesuswan kuska warkusqa kaq runawan. Iskayniykichispas rimawaqchischá Jesuspa sacrificakusqanmanta mayta agradecekusqaykichista. Yaqapaschá qanqa tapuwaq imayna Jesús kasqanta, imakunata kay jallp’api kashaspa ruwasqanta, “noqawanmi paraisopi kanki” nisqanta uyarispa imayna kasqantapas. Chaymantapas payqa yaqapaschá tapusunkiman kay tukukuy p’unchaypi imayna kausay kasqanta. ¡May munaypunin kanqa chhayna runakunaman Jehová Diosmanta yachachiyqa! (Efes. 4:22-24).

19. ¿Imaraykun paraisopi mana sayk’usunchu ima ruwasqanchiswanpas? (Tapanpi kaq dibujota qhaway).

¹⁹ Paraisopiqa manan ima ruwasqanchiswanpas sayk’usunchu ni qellakusunchu. Chaypiqa imaymana clase runakunawanmi rimasunchis, llank’anapas may munaypunin kanqa. Astawanqa sapa p’unchaymi Jehová Diosta astawan reqsisunchis imaymana bendicionninkunatapas chaskisunchis. Jehová Diosmantapas kamasqankunamantapas maypunin yachananchisqa kanqa, chaykunata ruwaspan Jehová Diostaqa astawan munakusunchis. ¡Maytan kusikunchis Jehová Diospas Jesuspas chay paraisota prometewasqanchismanta!